DAGBLAD voor AMERSFOORT en OMSTREKEN
No. 51
DINSDaG 2 MAART 1909.
6e JAARGAiNv
Uitgave van de Naainl. Vennootsehap „DE EEMLANDER".
Versehijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
Eu toch zij beweegt zich.
FEUILLETON.
DR. XAVIER.
BUITENLAND.
DE EEMLANDER
Hoofdredacteur B>. G. RIJKENS.
Abonnementsprijs
Per jaar met geïllustreerd Zondagsblad
Franco per post id.
Per 3 maanden id.
Franco per post id.
Afzonderlijke nummers
f 4.—
- 5.60
- 1.—
- 1.40
- 0.05
Bureau: BBEEDESTRAA.T 18.
Telefoon Interc. 62.
Prijs der Advertentiën:
Van 1 tot 5 regelsf 0.40
Voor iederen regel meer- 0.08
Buiten het Kanton Amersfoort per regel - 0.10
(Bij abonnement belangrijke korting.)
Tol plaatsing van advoricntiën en reclames van buiten bei kanton Amersfoort in dit blad is „uilslnitend" gerechtigd het Algemeen Binnen- en Buitenlandse!) Advertentiebureau D. Y. ALTA, Warmoesstraat 76—78 t< Amsterdam.
De verkiezingen zijn in zicht en
daarmede raakt een wonderlijke stem
ming in de geesten elke partij acht
zich vooruitstrevend. Volkomen te
goeder trouw.
De wensch is immers de vader der
gedachtede wensch om het beleid
des lands in de richting zijner denk
beelden gevoerd te zien, acht zijn
denkbeelden natuurlijk een verbetering
van den bestaanden toestand ook
al zijn ze het allerminst en al lijken
ze op goede oude bekenden uit den
grijzen voortijd. Wie in den tijd, dat
de verkiezingen naderen, iemand con
servatief durft noemen, heeft kans op
een actie wegens beleediging. Conser
vatief I Kan er erger scheldwoord
worden uitgevonden, neenin ver
kiezingstijd is niemand conservatief,
hoogstens erkent hij den invloed der
wetgeving op den maatschappelijken
welstand, of is hij, met welke aarts-
zonderliDge beschrijving iemand laatst
een zijner vrienden in den Neder-
landscben semiat introduceerdein
normale omstandigheden gematigd on
verschillig in theorie vrijzinnig-demo
craat, maar in de praktijk vrij-liberaal
wat ongeveer beteekent dat de
theorie steeds theorie bij hem blijven
zou, als het van hem afhing. Natuurlijk
kan de wetgeving alleen den toestand
der minder bevoorrechten niet beter
maken. Gelukkig werken er nog andere
krachten op de maatschappij dan zij
alleen, maar toch kan zij een grooten
invloed ten goede hebben, een grooten,
niet een allesbeheerschenden. Het
moge geUkkeD de kiezers op te zetten
tegen grondwetsherziening, tegen al
gemeen kiesrecht, tegen belasting
hervorming, tegen het arbeidscontract,
tegen een betere legerorganisatie, des
niettemin kan het woord van Galilei
steeds worden toegepast op de maat
schappij„En toch zij beweegt zich.'
Alle gescheld in verkiezingstijd, alle
kunstmatig geschapen ver warrin g loopt
slechts uit op PyrrhusoverwiDningen
wat goed is voor de menschheid breekt
zich baan, langzaam, maar steeds voor
uitgaande, onverbiddelijk als de ge-
geschiedenis zelf.
Men moge hen, die den nieuwen
Naar het Engelsch van
MAX PEMBEETON.
28)
Ik weet iets van zijn werk af en
beb dat al lang geweten. Men zou
hem nooit een kwakzalver kunnen
noemen. U zelf is natuurlijk niet ge
neigd om zijne geheimen te verradeD.
Het is een maandenlange arbeid ge
weest en het reizen heeft u ook veel
goed gedaan. Ik spreek als iemand
die vele vrouwen kent. U hebt veel
gewonnen door den omgang met
anderen."
Esther schudde haar hoofd. „Neen,"
zei zij, „als ik iets geleerd heb, dan
komt dat, doordat ik nagedacht heb.
Het is waar, dat ik veel gereisd heb,
maar heb zeer weinig menscben ont
moet."
„Ja, die gedachten van u wat
zou ik die graag willen kennen I"
„Ze zouden u niet interresseeren
u zoudt ze u niet herinneren."
Zij keek hem een oogenblik een
klein beetje misnoegd aan en op dat
oogenblik schoot hem de belofte te
binnen, die h|j haar vijf maanden
dag eer zien dan anderen, schelden
voor „Streber," voor oproerkraaiers,
voor droomers, voor domooren, men
moge hun liet leven onaangenaam
maken, het land berooven van de
kracht, die zij zouden kuonen zijn.
door hen niet op de invloedrijke plaats
te brengen, waar zjj in 's lands be
lang zouden behooren te zitten, liunue
denkbeelden kan men niet even ge
makkelijk tegenhouden deze dringen
door in de hoofden en harten en komen
tot uitvoering, wanneer het oogenblik
daar is.
Dat de predikers van deze denk
beelden daarmede niet op de plaats
der- eere komen, deert hen zelf aller
minst zij weten dat degenen, die door
de gewijzigde toestanden van hun
groene takje dreigen te tuimelen, niet
onbevangen hun optreden kunnen be
schouwen en als persoonlijk op hen
gerichte aanvallen beschouwen, wat
zij uit gemeenschapszin zich gedwon
gen zien te verdedigen en voor hen
is de grootste eer, dat zij de maat-
schappy zich zien bewegen in de
richting, welke zy voorspeld hadden.
Eerzucht iu den zin van het zoo
gaarne persoonlijk ver te brengen is
hun vreemd, want wiedieeerzuchtheeft,
hy tracht niet op te tornen tegen de
genen die de macht hebben integen-
tegendeel, zulk een eerzuchtige heeft
niet het belang des lands op het oog,
maar zyü eigen belangetjehij treedt
niet op om belangen van anderen,
maar van zijn eigen zakhy zoekt uit
te vinden wie de kans heeft spoedig,
zij het tydelyk, boven te liggen in
den politieken strijd en by die partij
sluit hy zich aan.
Wy gelooven niet aan de zegepraal
van de sociaal-democratische idealen,
integendeel wy meenen in gemoede
dat hunne prediking den vooruitgang
tegenhoudt, omdat zjj de lieden angstig
maakt voor verlies van de na eeuwen
langen stryd verworven ideëeie goe
deren maar ook aan de sociaal
democratische leiders mag men geen
„Strebertum" verwyten, want zij of
feren dikwijls alle uitzicht op maat-
schappelyken carrière op aan den stryd
voor hunne idealen, terwijl zij daar
voor beloond worden met een leven
van voortdurenden harden arbeid, mis
kenning en spot.
geleden te Parjjs gedaan had.
„Ja," zei hy. „Ik heb een uitste
kenden aanleg om te vergeten, maar
er zijn verzachtende omstandigheden.
Ik ben met mijne gedachten in Spanje
geweest en u vergeeft het mij, ik
zie dat u het my vergeeft, want u
hebt myne rozen aan."
Zy kleurde en maakte een onwille
keurig gebaar, alsof ze die verander
lijke bloemen met haar witgehand
schoende hand zou willen bedekken.
De een of ander had die rozen dien
middag) op haar kaptafel gelegd het
was een mooie bouquet, in een met
juweelen versierde porte-fleurs. Zij
had niet gevraagd wie de gever was,
maar ze eenvoudig aangedaan.
„Heb u het druk gehad, prins
vroeg zy, om het gevaarlyke onder
werp te vermijden.
Hy antwoordde haar door zijn
schouders op te halen en nam een
sigaret uit een gouden kokertje.
„Sta me toe," zei hy, „het is een
gewoonte van my om te rooken, als
iemand over zaken spreekt. Wat dat
betreft, ja, ik heb erg veel gedaan. Ik
ben te Chantilly bij den hertog aan
het jagen geweest en in October was
ik te Trouville. Wij zouden vandaar
naar Bayonne hebben kunnen gaan,
maar misschien zouden we te laat
gekomen zijn, berouw is nutteloos.
Het leven is kort en het reizen is
Mag men dus van „Strebertum"
spreken dan is het veeleer bij hen die
zich verzetten tegen het eens gewor-
dene, want de gemakkelijken zegepraal
van het convervatisme handhaaft hen
zy het dan ook tijdelyk in het
geen hunne vaderen voor hen ver
wierven.
Het schijnt ons toe dat in de ver
kiezingsdagen wat minder behoorde
gelet te worden op hetgeen men el
kander toeschrijft, dan op de eischen,
die de verschillende partyen werkeljjk
stellen.
Measures, not menover de maat
regelen die eene party voorstelt, niet
over de menschen behoort de stryd te
loopen. Men behoort zich af te vra
gen wat acht ik in het belang des
lands, dat in de komende wetgevende
periode wordt verwezenlijkt?
Dat by vele kiezers deze vraag
wordt vervangen door deze andere
wat is in mijn belang en in dat van
mijn gezin heeft iedereen, die zich
met verkiezingon wel eens heeft bezig
gehouden, maar al te dikwijls ervaren;
dat vele kiezers hun belang nog al eens
verwarren met dat des lauds, wie zal
hel. ontkennenmaar deze betreurens
waardige verwarring behoort voor de
leiders en de organen der pers een
reden te meer te zyn om zich alleen
met den beginselstrijd bezig te houden.
Het moge verleidelijk zijn voor kleine
politici om van de verwarring, die
door het dooreenhaspelen van begin
selen, programma's en persoonlijke
daden der leiders kan worden teweeg
gebracht, gebruik te maken om de
-overwinning te behalen, zulk een over
winning beteekent niets, want zij is
zeer tijdelijkal is de leugen nog zoo
snel, de waarheid achterhaalt haar
wel. Een politiek man moge op het
kussen zyn geraakt door aan de kie
zers iets voor te spiegelen, wat hy
kan noch wil verwezenlijken, deze
overwinning wreekt zich al ras en zoo
zijn karakter er al niet door wordt
vernietigd, voor de historie is hy een
verloren man.
Alleen zy blijven voor het gericht
der historie overeind staan, die zonder
zelfzucht huu laDd gediend hebbeD,
trouw aan hunne beginselen, trouw
aan wat zy in gemoede meenden, dat
hot vaderland behoefde.
vervelend. Ik vind dat geestkracht
heusch iets heel lastigs ismen ver
dient er een standbeeld op een plein
of een graf in een Cathedraal mede
en ik ben op geen van beide ge
steld; geef toe dat het logisch is!"
„Ik geef het in het geheel niet toe,
prins. Anderen zouden ons werk zeer
zeker beter doen en zyn wy niet
allen in een of ander grootsch plan
gewikkeld, waarin ieder zyn eigen rol
speelt U maakt er gekheid over,
anders zou ik er eens met u over
redeneeren. Ik zei, dat u het niet
ernstig meent."
Hy blies een klein rookwolkje voor
zieh uit en scheen een oogenblik na
te denken dan zei hy
„Misschien ben ik niet ernstig. Er
zal een dag komen, waarop ik vol
maakt wakker zal blijken te zyn. Ik
hoop dien dag echter nog zoo lang
mogelyk uit te stellen en vertel u by
dezen, dat u een uitstekend priester
zoudt zyn, als u niet zoo mooi was.
Geloot me, juffrouw Venn, ik ben
stom van verbazing."
Esther raadde dat er een diepere
beteekenis aan dat kompliment ver
bonden was en was daarover niet
verontwaardigd. Zy verbeeldde zich,
dat ze dien man door en door begreep,
zooals ze in haar leven nog nooit eenig
menschelyk wezen begrepen had. Als
zy in gezelschap was van Francisco
Thorbecke leeft nog voort in de
harten van ons volk nog steeds be
roept men zich op zyn verzienden
blik. Voor welk Nederlandsch staats
man zal men na hem een standbeeld
oprichten
Laat ons in den komenden stryd
de beginselen op den voorgrond stel
len, niet kleine succesjes trachten te
behalen, die het land niet kunnen
baten.
De maatschappelijke begrippen ont
wikkelen zich voortdurend, steeds
ontstaan betere vormen van organi
satie der gemeenschapsbelangen, de
wetgever schept geen nieuw recht,
by geeft slechts vorm aan wat daar
leeft en is gegroeid in de harten van
de besten onzer.
Laat ons daarom die besten af vaar
digen naar 's lands vergaderzaal, steeds
nauwlettend toezien dat alleen hoog
staande karakters daarheen worden
afgevaardigd mannen die, zonder om
te zien, weten afstaDd te doen van
standsvoorrechten of verouderde in
richtingen, dan zal de klove tusschen
de wetgeving en het recht, dat leeft
in de harten des volks, weldra ge
dempt zijn. V. D.
DE BALKAN-CRISIS.
Wy hebben gezien, dat het optreden
van Rusland in de quaestie tusschen
Oostenryk en Servië, allerwege zeer
gunstig is beoordeeld. Het is nu maar
de vraag wat de Serviërs zelf ervan
denken, want al moge door hun hou
ding geen Europeesche oorlog meer
worden ontketend, het kan toch nog
noodig worden, dat Oostenrijk tot
tuchtmaatregelen zijn toevlucht zal
moeten nemen.
De oorlogszuchtige stemming te
Belgrado nu schijnt na het optreden
der Russische Regeering niet te zyn
veranderd. De slotsom van alle poli
tieke artikelen in de Servische pers
is ongeveer deze: Wij hebben geen
raad om vrede te houden van noode.
Gelyk beloofd is, zullen wy niets tegen
Oostenrijk ondernemen, tot de groote
mogendheden hun oordeel in ons ge
schil met Oostenrijk geveld hebben.
Xavier, had zy dikwijls een gevoel
gehad van iets sombers en geheim
zinnigs, waardoor ze niet op haar
gemak was. Deze jonge Spanjaard liet
haar geen oogenblik in twijfel. Een
kind zou hem begrepen hebben, want
bij was absoluut niet iu staat om
zijne opwellingen te onderdrukken,
afgezien er van of ze goed of slecht
waren. Esther wist dien avond dat
hy haai lief had, ze las zijne beken
tenis in elk zijner blikken.
„Ja", vervolgde hjj spontaan, terwijl
hij zijn sigaret weggooide en zich zoo
ver over haar heenboog, dat zij zyn
warmen adem op haar wang voelde.
,Ge zjjt het mooiste meisje op de heele
wereld I Parys heeft het u gezegd, het
is de waarheid, uw gelaat vervolgd my
het vervolgt mij, zeg ik u. Ik kom
morgen naar de Avenue Hoche - ik
zal u volgen waarbeen u gaat, ik tart
u het mij te verbieden
Dat ploselinge vuur joeg haar wel
eenigen angst aan en zy stond op om
te ontsnappen aan een gebaar, dat
wel iets van eene liefkooziug had.
„Ik heb het recht niet om u te ont
vangen", zei zy, „en daar is dr. Xavier,
hij zoekt naar me".
Dr. Xavier was werkelyk al terug
gekomen en stond nu op den drempel
van de serre, waar hy haar gadesloeg
met dien onderzoekenden blik, dien
zij wel eens op zich voelde rusten,
Indien dit oordeel op recht en niet op
macht gegrond is, zal Servië deugde
lijke waarborgen voor het behoud van
den vrede geven. In het andere geval
blijft ods alleen maar de oorlog op
leven en dood over. Laat Europa zich
haasten met de rechtvaardige regeling
van het geschil. Van oeconomische
tegemoetkomingen van twijfelachtig
allooi zijn wy niet gediend. Laat men
ons tegemoet komen, door onze eischen
in overweging te nemen.
ITALIË.
Het aanhoudende regonweder te
Messina maakt den toestand der nog
talrijke in de open lucht karapeerende
inwoners schier onhoudbaar. Ongeveer
1000 personen zijn nog zoo gelukkig
den nacht in spoorwegwagens te kun
nen doorbrengen.
De ambtenaren en de militairen zyn
er het beste aan toe, daar zy op de
slechts spaarzaam voorhanden barak-»_
ken beslag gelegd hebben, waariu ook 2
eonige rijke kooplieden hun intrek
hebben mogen nemen.
De overige bevolking echter, is
bijna zonder eenige beschutting aan
het slechte weder prijsgegeven.
Geïmproviseerde tenten op den vol
komen doorweekten grond, hieronder 1
moeten de ongelukkigen kampeeren,
daar de beloofde bouw van barakken
door gebrek aan voldoende materiaal
nog steeds op zich laat wachten.
De wanhopige bevolking smeekt, dat
de Koning zelf nog eens naar Messina
zal komen, om den toesta.id op te
nemen, daar men van de autoriteiten
geen afdoende hulp verwacht.
PERZIË.
De berichten uit Resjt luiden zeer
onrustbarend. De opstandelingen wer
pen daar op den Russischen rjjksweg
versterkingen op en leggen mijnen,
om de nadering van troepen te ver
hinderen. Het verkeer staat bijna ge
heel stil.
Te Teheran zoekt de bevolking, ten
einde raad, hoe langer hoe meer in
de vreemde gezantschappen een schuil
plaats. Er zyn daar plakkaten aange
slagen. die aankondigen, dat de stad
eerstdaags met bommen bestookt zal
worden.
zelfs al kon zy zijn gezicht niet zien.
Het verbaasde haar wel wat, dat hij
den prins niet aansprak en dat deze
daar ook niet op wachtte. Hy zei
doodeenvoudig„tot morgen" en nam
met een buiging afscheid van haar,
waarna zjj ietwat verlegen naar haar
vriend ging.
„Ik heb op u zitten wachten," zei
zij-, „het moet al heel laat zijn."
Er kwam een tevreden glimlach op
zijn gezicht en hij trok haar arm door
den zijnen.
„Het is voor ons tijd om naar huis
te gaan, camarade, ons werk is ge
daan."
Zjj begreep de bedoeling zjjner
woorden niet geheel en al, evenmin
als de b|jna aandoenlijke vriendelijk
heid, waarmee h|j haar behandelde,
sedert zy Spanje verlaten hadden.
Het was nog vol in de groote ka
mer toen zy er door liepen en aller
blikken volgden haar, evenals zy haiY
twee uren geleden gevolgd haddon.
Zij hoorde het gemompel der stem
men en de muziek der violen en dan
kwam zij op de volle binnenplaats
zij stapte in het rytuig en toen vroeg
zjj voor het eerst, waarom zij alleen
waren.
IVordt vervolgd.)
