DAGBLAD voor AMERSFOORT en OMSTREKEN.
No. 55.
ZATERDAG 6 MAART 1909.
6e JAARGANG.
Uitgave van de Naaml. Venuootsehap „DE EBMLANDER".
Vepsehijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
RQQ8RVMLT»
FEUILLETON.
DR. XA VIER.
BUITENLAND.
ANDEH
Hoofdredacteur R. Gr. RIJKENS.
Abounementspr ij s
Per jaar met geïllustreerd Zondagsblad
Franco per post id.
Per 3 maanden id.
Franco per post id.
Afzonderlijke nummers
f 4.—
5.60
- 1.—
- 1.40
- 0.05
Bureau: BREEDESTRAA.T 18
Telefoon latere. 62.
Prijs der Advertentiën:
Van 1 tot 5 regelsf 0.40
Voor iederen regel meer- 0.08
Buiten het Kanton Amersfoort per regel - 0.10
(Bij abonnement belangrijke korting.)
Tot plaatsing van advertentiën en reclames van buiten liet kanton Amersfoort in dit blad is „uitsluitend" gerechtigd bet Algemeen Binnen- en Biiilciilandseb Advertentiebureau B. Y. ALTA, ïïarmoesstraat 78—78 te Amsterdam.
Een merkwaardig man heeft in de
afgeloopen week het staatstooneel
verlaten.
President Roosevelt heeft de hoogste
waardigheid in de Republiek derVer-
eenigde Staten van Amerika afgelegd
en is weer gewoon burger geworden.
Roosevelt was zeer populair. Hij had
vele vijanden, niet het minst onder
de invloedrijke aandeelhouders van
financieels instellingen, die hij ver
volgde. Hij stak zijne meening niet
onder stoelen en banken en kon bui
tengewoon scherp zijn soms een
weinig grof. Maar die taal verstaat
de burger der Vereenigde Staten en
de voortvarende president die, boven
dien niet alleen in woorden maar ook
in daden sprak, die zijn rough-riders
bad aangevoerd op Cuba, die de beren
vervolgde in 't Rotsgebergte, was zijn
man. Men waardeerde zijn goede
eigenschappen en wat hij voor het
land deed. Dat is niet weinig.
Wat vooral zijn aandenken in her
innering zal doen blijven is, dat hij
de Vereenigde staten grooter partij
dan te voren deed vervullen in 't
concert der volken. H(j vond, wat dit
betreft, krachtige medewerking bij den
staatssecretaris Hay en na diens dood
bjj zijn opvolger Root. Waarschijnlijk
heeft Root den stoot gegeven tot een
der merkwaardigste feiten uit Roose
velt's regeeringsperiode. Hij deed in
1906 eene reis naar en door de repu
blieken van Middel- en Zuid-Amerika
met het erkende doel om het bestaande
wantrouwen tegen ,de grootste repu
bliek weg te nemen en eene over
eenkomst voor te bereiden: Het doel
werd bereikt en verleden jaar te
Washington eene vergadering gehou
den, die misschien een nieuwe periode
opent in de geschiedenis van het ge-
heele werelddeel.
Naar het Engelsch van
MAX PEMBERTON.
32)
„Dan zijt gij waarschijnlijk de eerste,
die hem zulk een compliment maakt.
Ik ben hier gekomen om een bladzijde
der geschiedenis op te zeggen. Ver
beeld u niet, dat ik de held der ge
schiedenis ben verre van dien
ik ben het slachtoffer. Francisco Xavier
zal zijn verdiende loon krijgen, niets
meer en niets minder. Ik zal u de
waarheid omtrent hem vertellen 1"
Het was Esther duidelijk, dat die
haastige bekentenis door een groote
mate van eerlijkheid gedicteerd werd.
Zij merkte nu dat de prins bij haar
gekomen was, om haar zijn levens
geschiedenis te vertellen. Zij meende
te begrijpen waarom hij haar tot zijn
vertrouwde wilde maken. Als zy niet
op haar gemak en ietwat verstrooid
was, dan waren het zeker de buiten
gewone omstandigheden, waaronder
hjj haar z;jn bezoek bracht, die tot
haar opgewondenheid bijdroeg. Alles
wel bezien was het vertrek van dr.
Xavier geen toeval, maar maakte het
Voor zulke dingen was Roosevelt
te vinden. Hij hield van groote, alge-
meene denkbeelden en indrukwekkende
daden. Hy is Amerikaan genoeg, al
is hij, schfjnt het, trots op zijn „Hol-
landsch" bloed, om niet afkeerig te
zijn van sensatie wekkende dingen en
een weinig reclame. De reis om de
wereld van de Amerikaansche vloot
was eene reclame in den besten zin
en had een gelukkig gevolg de ver
betering van de verhouding tot Japan,
die geleden had door de halsstarrig
heid van de Cahfornische wetgevers,
groote tegenstanders van 't gele ras.
Dat Roosevelt niet gerust is wat de
Japanners betreft, zou men kunnen
opmaken uit zijn aandrang tot ver
sterking der marine en de bespoedi
ging der werken aan het Panama-
kanaal, waardoor bet mogelijk zal
worden oorlogsschepen in de Stille
Zuidzee bijeen te brengen, spoediger
dan thans. Dat hij de kanaalzone, de
streek, waardoor de nieuwe waterweg
loopt, voor de Vereenigde Staten heeft
weten te verkrijgen, is een der grootste
verdiensten van zijne ambtsperiode.
Een ander feit van groot gewicht
is Roosevelt's medewerking tot het
beëindigen van den Russisch-Japan-
schen oorlog. In Amerika, te Ports
mouth, kwamen in September 1905
de gevolmachtigden van den oorlog
voerende staten bijeen. Eigenlijk zou
de president van de Unie, indien
Roosevelt uitsluitend op hare belangen
het oog had gehouden, de voortzetting
van den oorlog hebben moeten wen-
3chen, die Japan, het door velen ge
duchte Japan veel roem deed behalein
maar, niet het minst in financieel op
zicht, zeer verzwakte.
Echter deed hij het mogelijke om
de partijen tot elkander te brengen
en onder de auspiciën van de Ver
eenigde Staten is de vrede gesloten.
Ook op andere wijze werkt Roose
velt ten bate van den wereldvrede.
deel uit van een fijn doorzocht plan
om haar in aanraking te brengen met
hem, die zfjn vriend geweest was.
Met welk doel kon zij niet gissen. Zij
luisterde met toenemende belangstel
ling, terwijl de prins sprak. Eindelijk
zou dan toch de sleutel van dit
ernstige geheim aan baar toevertrouwd
worden.
„Ik heb altfjd geloofd dat dr. Xavier
mijn vriend was", zei ze ietwat ver
ontwaardigd. „Als ik niets van zijn
verleden afweet, kan ik hem niet la
ken. Waarom zou hij het mij verteld
hebben, prins Wat heb ik er mee
te maken."
Hij leunde achterover in de kussens
en lachte ietwat ironisch.
„Wat ge er mee te maken hebt?
Ja, dat is de vraag. Waarom heeft hij
Spanje verlaten en is hy naar Engeland
gegaan Waarom loop ik hier in Pa
rijs rond, terwijl ik aan het hoofd
van mijn volk moest staan Is dat
alles niet een schitterend raadsel, een
schaakspel met levende stukken O,
geloof niet, dat hjj niet knap is. Er
is in heel Europa geen knappere kop.
Ik kan mjj evenmin met hem meten
als een beek met de zee. Maar ik doe
toch een zet en daarom ben ik op
het oogenblik hier."
Het ongewone van den toestand
maakte haar stil. Zij kon niets ant
woorden en het was dan ook eene
Aan hem vooral is de bijeenroeping
van de tweede Haagsche conferentie
in 1907 te danken. Er waren
die vreesden dat het bij eene „vredes
conferentie" zou blijven. De interpar
lementaire vereeniging in 1904 te St.
Louis vergaderd, verzocht de bemid
deling van den president der Ver.
Staten. Hij deed daarop het voorstel
om ééne tweede conferentie te hou
den. Die voor te bereiden liet hij aan
Rusland over, daar de Tsaar immers
het „edelmoedig initiatief" tot de
eerste conferentie had genomen. In de
slotacte van deze diplomatieke bijeen
komst werd Roosevelt's verdienste
erkend.
Maar over 't geheelhij kan, af
tredende, het bewustzijn met zich
omdragen, dat hij zich verdienstelijk
gemaakt heeft tegenover zijn land en
voor de goede zaak des vredes.
DE BALKAN-CRISIS.
De politieke barometer blijft op en
neer gaan. Gisteren was de toestand
weer veel beter dan heden. De schuld
schijnt niet geheel aan Servië te liggen.
De correspondent van de Times
seint uit PetersburgWelingelichte
kringen betoogen, dat Oostenrijk nu
moet kiezen tusschen een openhartige
aanvaarding van de conferentie en een
willekeurige houding jegens Servië,
die onvermijdelijk tot oorlog zal voeren.
Men kan niet inzien, welk voordeel
het bij de laatste handelwijze zou
hebben. Deze argumenten verlevendi
gen de hoop, maar Oostenrijk'» gedrag
heeft zoo dikwijls tot teleurstelling
geleid, dat de hoop voor het tegen
woordige oogenblik nog zwakjes moet
zijn. Het blijft te bezien of Oostenrijk
niet zal voortgaan met op het Ser
vische antwoord te vitten, en onmo
gelijke voorwaarden te berde zal
brengen.
Ook over de strekking van het ant
woord van Servië is men het niet
eens. In diplomatieke kringen in Servië
is men van meening dat het antwoord
verademing toen Suzanna binnen
kwam met het theeblad. Ze wist zelf
niet waarom, maar ze was bang voor
hetgeen komen moest.
„Wil u een kop thee, prins?" vroeg
zfj, hem met een alledaagsch gezegde
in de rede vallend.
Hij legde zijn sigarette neer en stak
zijn hand uit.
„Uit uwe handen zal het nectar
zijn! Wy Spanjaarden vergiftigen ons
zeiven met chocolaad, maar u zult my
in Spaüje uw Engelsche thee schen
ken. Laat ons van beide lauden het
beste nemen, met ons zelf te be
ginnen I"
Hij lachte om zijn eigen idee en
begon de warme thee op te slurpen.
Esther bloosde bij het hooren van die
grap. Ze vond eigenlijk dat zij moest
protesteeren, maar ze kon geen woor
den vinden.
„Ik heb altijd gehooid dat de En-
gelschen in Spanje niet geliefd zijn,"
zei zy doelloos. „Waarom zou ik een
uitzondering zy'n?"
„Omdat u een individu zijt en niet
een heel volk. Degeen, die met ande
ren twist, omdat ze geen landgeuooten
van hem zijn, is krankzinnig. Ik ben
tweemaal den aardbol om geweest en
het komt mij voor, dat iemand die
te San Francisco geboren, is, volko
men gelfjk is aan een geboren Parij-
zenaar. Hij eet, drinkt en slaapthij
van Servië vanzelf in zich sluit, dat
het afziet van schadeloosstelling in
gebied. Doch in parlementaire kringen
zegt men, dat het volstrekt onmoge
lijk is, dat Servië daarvan afziet; de
regeering zou zich dan aan hoog
verraad schuldig maken.
Het bericht van Engelsche zyde,
betreffende de officieele mededeeling,
dat Servië afziet van schadeloosstelling
in gebied, wordt beschouwd als een
uitlegging van het antwoord van Ser
vië, die verder gaat dan met de waar
heid strookt.
Niet erg vredelievend klinkt ten
slotte het volgende bericht uit Weenen.
De Zeit verneemt uit goede bron,
dat de bewapening van Oostenrijk
gereed is. Oostenrijk beschikt over
3 90t- stukken veld-artillerie van de
meest moderne constructie eu 2800
verdragende mitrailleuses. Het Oosten-
ryksche leger heeft meer mitrailleuses
dan elk ander leger. De bewapening
kostto tot nu toe 160 milioen kronen.
Iedeie dag brengt onder de tegen
woordige omstandigheden 130.000
kronen extra op de supplementaire
oorlogsbegrooting.
DUITSCHLAND.
Eenige dagen geleden werd vermeld,
dat de weduwen van de by de mijn
ramp in de Radbodmyn te Hamm
omgekomen mijnwerkers een klacht
hadden ingediend tegen den Duitsehen
Kroonprins en den opperpresident van
Westfaleu, om afgifte van het voor
de betrekkingen der slachtoffers bij
eengebrachte geld.
Uit een verklaring namens den
Kroonprins afgelegd is nu gebleken,
dat onder protectoraat van de Keizerin
een inzameling is gehouden, die 2-.J-
mill. mark opbracht, welke inzameling
onder leiding van den opperpresident
van Westfaleu geschiedde.
Naast deze inzameling, bad de Kroon
prins een tweede inzameling doen
houden, die 300 000 markt opbracht.
Na overleg gepleegd te hebben met
een deputatie uit de mijnwerkeis,
werd dit geld (de 300.000 mark) onder
de betrekkingen verdeeld.
De verantwoordelijkheid aangaande
de verdeeling van deze 300.000 mark
rusfte daarna natuurlijk niet meer
op den KroonpriDS, die het bedrag
heeft lief en wordt bemind geluk
kig man I Laten we hem een oogen
blik aan zijn lot overlaten en naai
Spanje terugkeeren. Ik heb geen spoor
boekje by ine, anders had ik onzen
trein kunnen opzoeken, maar ik denk,
dat de snelste trein kunnen opzoeken,
maar ik denk, dat het de snelste trein
naar het Zuiden zal zijn, de trein,
die om halt acht van hier vertrekt."
Esther zette haar kopje neer, vast
besloten om een ernrtig woordje te
spreken.
„Waarom spreekt u op dien toon
tegen mij, prins. Waarom beleedigt
u mjj
„Dus is u beleedigd? Neen, dat wil
ik niet gelooven. U kent heel een
voudig de omstandignedeu niet. Ik
ben hier gekomen om u het een en
ander te vertellen, indien gij het ten
minste niet verbiedt."
„Neen, ik zal er gaarne naar luis
teren."
Hij ging op zijn gemak op de sofa
zitten eu sloeg haar aandachtig gade
terwijl hy sprak.
„Laat ons dan een eindje terug gaan.
Maar ik moest u eerst een vraag doen.
Wat weet u van myn land af? Wat
weet u van Cadi, juffrouw Venn
„Heel weinig, prins, eigenlijk niets."
„Dat dacht ik wel. Het zal wel niet
veel meer dan een naam voor uzijn."
„Toen u nog op school waart hebt
geheel ter beschikking stelde van de
commissie uit de myuwerkers.
Anders was het gesteld met de
overige mill, mark, onder leiding
van den opperpresident van Westfaleu
ingezameld. Laatstgenoemde maakte
nl. de bepaling, dal dit bedrag gekapi
taliseerd moest worden en alleen de
rente er van als ondersteuning mocht
worden gebruikt.
Tegen deze bepaling nu, hebben de
nagelaten betrekkingen der veronge
lukte mijnwerkers geprotesteerd en
over de wijze waarop die IJ mill,
moeten worden besteed, zal nu te
Doitmund worden geprocedeerd.
GROOT BRITANNIË.
Het Engelsche Lagerhuis nam met
141 tegen 108 stemmen in tweede
lezing een wetsontwerp aan, dat was
ingedieüd door den liberalen afge
vaardigde Dobson. Dit wetsontwerp
stelt voor den officieelen tyd van af
einde April tot einde September een
uur vroeger te stellen dan den Green-
wichtyd. De maatregel wordt de
„Daylight Saving Bill" genoemd en
bedoelt tiet volk meer tijd tot ont
spanning te geven, zoo lang het licht
is 's zomers.
- In het kolengebied van Zuid-
VVales wordt een crisis verwacht, nu
reeds zyn 1800 myuwerkers uilge
sloten in het Aberdareial. HetLager-
huislid Mabon, de voorzitter van de,,
mijnwerkersvereeniging van Zuid-
Wales, zegt, dat de mijneigenaars een
conflict willen uitlokken om de mijn
werkers te dwingen voor het invoeren
van den achturigeu werkdag (1 Juli),
een nieuwe loonovereenkomst te
sluiten. De mijnwerkers bewereD,
dat bedoelde maatschappij, die een
loonsverlaging wil afdwingen, gedu
rende de laatste 5 jaar niet minder
dan 6 millioen gulden meer verdiend
heeft dan het geheele bediijfskapitaal
bedraagt. Als de veroeniging van
mijneigenaren, gelijk verwacht wordt,
ingrijpt, zal over het geheele Ttolen-
bekken in Zuid-Wales de staking uit
breken. Ook uit andere mynen komen
berichten over uitsluitingen en sta
kingen en het aantal vrijwillig of ge
dwongen werklooze mijnwerkers wordt
reeds op lO.OuO of 12.000 geschat.
u het zeker wel eens op de kaart va.i
Spanje en Frankiyk aangegeven gezien
als een klein, geel stipje. Gy hoordet
dat een vorst er over regeerde onder
de souvereinileit van de republiek. Gfj
hebt 'gelezen dat zijne bevolking Span
jaarden waren, woeste bergbewouers.
Indien gij voorliefde voor het lezen
van reisbeschrijvingen hadt wat
gelukkig niet het geval is, dan
zoudt ge geweten hebben dat bet land
ryk is door zijne mynen en dat in
zijne hoofdstad Cadi, het leven en
de vroolijkheid van een ouder Parijs
worden aangetroffen. Dit alles vormt
de inleiding van den schoolmeester
voor onze parabel. Men zou de cou
ranten zeer aandachtig moeten volgen
om eene beschrijving te geven van
de binnenlandsche gebeurtenissen van
dien staat. Ik ben geen geschiedkun
dige neeu, ik weot meer van de wed
rennen dan van de staatkunde af,
maar ik wil trachten om uw geschied
kundige te zyn van avond.
Cadi heeft verscheiden vorsten ge
had, juffrouw Venn. Ik ben de laatste
van hen. Myn vader stierf toen ik
dertien jaar was volgens de wetten
van het land werd een regent aan
gesteld.
Wordt vervolgd.