DAGBLAD voor AMERSFOORT en OMSTREKEN.
No. 60.
VRIJDAG 12 MAART 1909.
6e JAARGANG.
Uitgave van de Naaml. Veaaootseliap „DE EEML&NOEB".
Vepsehijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
HALF BLAD.
BUITENLAND.
FEUILLETON.
DR. XAYIER.
BINNENLAND.
STATEN-GrENERAAL.
EEMLANDER
Hoofdredacteur B>. G. BJJKEMS.
Abonnementsprijs
Per jaar met geïllustreerd Zondagsblad
Franco per post id.
Per 3 maanden id.
Franco per post id.
Afzonderlijke nummers
f 4.—
5.60
- 1.—
- 1.40
- 0.05
Bureau: BREEDESTRAA.T 18.
Telefoon Interc. 62.
Prijs der Ad7ert6ntiën:
Van 1 tot 5 regelsf 0.40
Voor iederen regel meer
Buiten het Kanton Amersfoort per regel
(Bij abonnement belangrijke korting.)
0.08
- 0.10
Tot plaatsing van aiivcrtcntiën en reclames van Lnitou liet kanton Amersfoort in dit blad is „uitsluitend" gerechtigd het Algemeen Binnen- en Buitenlandsch Advertentiebureau D. Y. ALTA, ffarmoesstraat 7(1—78 to Amstordam.
TURKSCHE TOESTANDEN.
Aan de geldverspilling van de oude
régime iu Turkije is een einde ge
maakt zij heeft het land kwaad ge
daan Er werd op de zonderlingste
tfjjze met het geld omgegaan. Dat is
eens weer gebleken uit het onderzoek
door leden van het Parlement inge
steld en waarmede die vergadering
zich ernstig heeft bemoeid.
Een karakteristiek en curieus geval
is dat van eene inzameling ten bate
van de heilige stad Mekka. De ge
boortestad van den profeet heeft ge
brek aau water en aan goed water
bestaat er te meor behoefte, omdat
zooveel vrome pelgrims de heilige
plaatsen bezoeken en daar, niettegen
staande deze heiligheid, telkens be
smettelijke ziekte heerschen.
Dus werd eene inschrijving geopend
voor eene waterleiding te Mekka. Er
kwam veel geld in, want de vrome
Mohammedanen beschouwden het als
plicht Mekka van water te voorzien.
Maar de waterleiding kwam er niet,
is er nog niet, zal er niet komen,
tenzy de nieuwe regeering doet wat
de vroegere heeft nagelaten.
Waar is het geld gebleven Te
Konstantinopel natuurlijk, waar men
den buit van deze gezegende visch-
vangst deelde. De burgers vaD Mekka
kregen geen water, maar het paleis
van den Sultan werd electrisch ver
licht, de vele muren die het omringen
werden opgemetseld en men gaf den
Grooten Heer de aangename gelegen
heid om vele trouwe dienaars rijkelijk
te beloonen.
En vervolgens besteedde men heel
wat geld aan de villa van den vorst
van Montenegro. Vorst Nikita heeft
nl. te Konstantinopel een fraaie villa
met een heerlijken tuin. De Sultan,
grootmoedig vergetende hoeveel kwaad
de zonen der Zwarte Bergen hem
indertijd hebben gedaan, schonk die
villa aan hunnen vorst en nam het
onderhoud van gebouw en meubels op
zich. Maar waarschijnlijk heeft hjj
evemnin als de vorst van Montenegro
Naar het Engelsch van
MAX PEMBERTON.
37)
„Den Moor, dien ze Yussuf noemen
de bediende van dr. Xavier ik heb
hem daareven in de gang gezien,"
mompelde zij ietwat angstig.
Hij lachte om haar angst en stelde
haar onmiddellijk gerust.
„Dat spreekt van zelf. Hij gaat naar
Cadi evenals wij. Waar zijt ge bang
voor, Esther? Wat hebt ge uit te
staan met den man
Zij kon het hem niet zeggen. Z(j
wilde niet zeggen hoezeer zij dit voor
teeken vreesde.
Op het voorplein van het station
stond een ouderwetsche barouchet voor
hen gereed en daarachter een fourgon
voor hun bagage. Esther merkte op dat
de livrei uer lakeien eens zeer opzichtig
was geweest, maar dat ze nu een beetje
versleten en verschoten was. Het rij
tuig zelf deed denken aan het Frankrijk
van het keizerrijk maar de paarden
waren bijzonder mooi en wat meer
zegt, er waren er vier.
„Het is acht jaar geleden, sedert ik
geweten, dat zijne ijverige ambtenaren
een groote som, die voor de water
leiding van Mekka was bestemd, had
den besteed aan het onderhoud van
dit schooue zomerverblijf en aan
nienwe meubels. Het parlemeDt heeft
het uitgevonden en nu weet het
iedereen.
DE BALKAN-CRISIS.
Aan het Berliner Tageblatt wordt
uit Weenen gemeld, dat Servië troe
pen concentreert aan de grenzen van
het Sandjak Novibazar.
Het te Nisj in garnizoen liggende
infanterieregiment is nl. naar Koer.s-
joenrle gedirigeerd. De bevolking van
Nisj deed het regiment uitgeleide.
Tegelijkertijd kreeg majoor Pasjtri-
nitsj, een Macedonisch Komitadji
opdracht, om 2000 te Belgrado ver
zamelde Macedoniërs naar Nisj te
brengen.
De Servische Regeering, zoo luidt
het verder, schijnt te hopen, dat het
Rusland zal gelukken om Turkije te
bewegen afstand te doen van een
strook gronds van het] Sandjak, tegen
betaling eener schadeloosstelling. Om
daarvan Servische zijde kracht bij te
zetten, zouden dan troepen aan de
grens van het Sandjak worden gecon
centreerd.
De Servische Kroonprins liet gisteren
overste Miskowitsj by zich ontbieden
en machtigde hem aan het comité
voor de nationale defensie en aan het
korps vrijwilligers mede te deelen, dat
de eischen van Servië in ieder geval
zullen worden bevredigd. Derhalve,
verklaarde de Kroonprins, was het
de plicht der Servische troepen naar
de grenzen van Oud-Servië te trek
ken.
GROOT BRITANNIË.
De Engelsche eersto minister, heeft
aan een afvaardiging van drankbe
strijders gezegd, dat als de kiezers
weer geraadpleegd zullen worden
en den tijd daarvoor noemde hy niet ver
meer weg de drankbestrijding een
der voornaamste kwesties zal zijD,
waarop de kiezers uitgenoodigd zullen
worden tusschen Lager- en Hooger-
huis te beslissen.
Uit de woorden „niet ver meer
weg" mag men, na 't geen ministers
te St. Girons geweest ben," zei Arthur
op den toon van iemand, die niet ge
heel zeker is van de ontvangst die hem
te beurt zal vullen. „Om je de waar
heid te zeggen, weet ik bijna niet meer
hoe het er uit ziet. De hofmeester zegt,
dat er een foituin noodig zou zjjn om
het te restaureeren dat is echter
bij de meeste kasteeien in Spanje het
geval, maar aangezien niemand er een
fortuin op na houdt, wordt er niets
aan gedaan. Ik heb de huishoudster
gelast om in alle kamers licht aan te
steken en haar beste beentje voor te
zetten. Als ge veel aan sport deedt,
Esther, dan konden we morgen samen
op de jacht gaan het is hier een flink
ras en er zyn uitstekende jagers by.
Ik zal je de Pyreneeën eens laten zien,
dan zult ge je schouders ophalen over
de Alpen. Er is op de heele wereld
niets zoo mooi als Gavarni, dat vind
ik ten minste. Wij steken geen vuur
werk af en laten ook geen Duitsche
muziekkorpsen spelen, maar daarom
zjjn we niet minder".
Op die manier ratelde hij voort, zjjn
best doende om haar te behagen en
haar de mooie punten van die prach
tige landstreek aanwjjzende. Esther
was in Zwitserland geweest, maar ze
zag nu reeds dat het Spaansche geberg
te grootscher zou zijn. Haar omgeving
was de schitterende verwezenlijking
van een schilderjj van Gustave Doré
reeds duidelijk te kennen hebben ge
geven, niet opmaken, dat het nog van
dit jaar zal wezen. Tenzij er onvoor
ziene dingen gebeureD, zal de regee
ring het Parlement eerst in den loop,
misschien tegen het eind, van het
volgende jaar ontbinden.
FRANKRIJK.
Het Kamerlid Bronsse vat iu de
Matin het rapport samen, dat de
rekencom missie uit de Kamer heeft
uitgebracht over de marinerekeningen
van 1902 tot 1907. Bionsse geeft
daarin voorbeelden van de buiten
sporige winsten, die de leveranciers
voor de marine, voortdurend ten na-
deele van 's lands kas maken, en van
het geld weggooien dat hjj marine
plaats heeft. Meer dan 8,000,000 frank
b.v. zjjn besleed aan heistellingen op
de oorlogsschepen Caïman,|Indomptable
en Requin. Sedert dien zijn die bodems
in 1906 28 dagen in dienst geweest
voor de groote vlootoefeningen, „waar
in zij hun zwakheid en hun onbruik
baarheid hebben bewezen". Stoom
ketels, die van 600,000 tot 850,000
frank hadden gekost, zijn besteld voor
schepen, die buiten dienst zijn gesteld
of ontwapend voor de ketels gebruikt
konden worden. Sedert dien zjjn die
ketels aanvaard en betaald zonder
behoorlijk beproefd te zijn in een
hoek van een arsenaal opgeborgen.
Een voorbeeld van overmatige winst:
Voor 37 motoren ten dienste van
onderzeesche booten, kostende 1.056,OoO
frank, heeft de leverancier nog 540,4S0
frank aan premies gekregen. Zijn
winst stellende, als gewoonte is, op
35 pet., komt men, de premies mee
gerekend, tot een winst van 95 pet.
Van 1902 tot 1907 is er, gezwegen
van de buitensporige prjjzen waarvoor
er geleverd is, voor ruim 5 millioeu
frank aau premies uitbetaald.
Thomson, de oud-minister van mari
ne, door de Matin om zijn oordeel
gevraagd, noemt den aanval van
Bronsse onbillyk in elk geval sterk
overdreven.
VENEZUELA.
De Kölniscbe Zeitur.g verneemt dd.
10 dezer uit New-York
Volgeüs een bericht uit Caracas,
beeft Frankrijk aan de Venezolaan-
grootscb, somber, ontzagwekkend en
daarenboven bskoirljjk en van een
eeuwigen zomer sprekend. De weg
steeg steeds, nu eens boven een prach
tig dal, dan weer door bosschen van
pijnboomen. Beneden in de groenende
vlakte lagen dorpen groepjes van
huizen, met roode daken, evenals verf-
plekken op een groene kaart. Iu het
hartje van het dal stroomde een klein
riviertje tusschen sombere, norsehe
rotsen door. En het geheel werd be
kroond door de met sneeuw bedekte
toppen der bergen een ras van
reuzen geljjk, die echter zoo ver weg
waren en zoo verbazingwekkend door
het grootsche karakter er van, dat zjj
de grenzen van een onbekende wereld
hadden kunnen vormen.
Tegen vijf uur in den middag bereik
ten zjj het kasteel. Reeds een uur lang
had de duisternis hun den fantasti-
schen aanblik ontnomen van ravijnen
en bergen, waarvan zjj er op dien
langen middag zooveel hadden gezien.
Esther lag in de armen van haar ge
maal en had alle bewustzijn van tyd
en plaats verloren. Toen zjj wakker
werd, was hjj juist bezig om haar uit
het rij tuig te tillen en scheen het
licht van een lantaren op haar gelaat.
Het was nu geheel donker geworden
en de wind gierde somber in de holen
en ravijnen en Esther, die maar half
wakker was, dacht eerst, dat haar
sche regeering medegedeeld, dat Castro
binnenkort naar Zuid-Amerika zou
vertrekken, en gevraagd, welke stap
pen Venezuela, bij een poging van
den vroegeren president om te landen,
zou doen.
De regeering antwoordde, dat Castro
in geval van een landing in hechtenis
genomen zou worden.
TYVEEDE KAMER.
Zooals we reeds gisteren meedeel
den is de motie-Schaper verworpen,
maa;' een motie Aalberse, c.s. waar
aan het denkbeeld van de motie-
Schaper ten grondslag ligt, met 54
tegen 25 stemmen aangenomen.
In deze motie wordt uitgesproken,
dat behoudens dringend noodzakelijke
uitzonderingen en overgangsbepalingen
de wettelijke beperking van den ar
beidsduur voor de volwassen arbeiders
tot tien uren per dag etmaal ge-
wenscht is.
Tegen die motie hebben gestemd
de R. Katholieken Van Vlijmen, Bek
kers, De Stuers, Van Sasse van IJs-
selt, De Ram, Loeff en Van den
Bergli van Heemstede alle Christe-
lijk-historischen, de oud-liberalen be
halve de heeren Hennequin en Röell,
de antirevolutionnairen De Waal Ma-
lefjjt, Lucasse, Vau.Oitters, Van Asch
van Wijck en Brumraelkamp.
Het beginsel is dus aanvaard, maar
dragen de socialisten, die reeds in
1906 dit princiep aanhangig maakten,
de eer van dit succes, de aangenomen
motie was van de Katholieken, met
name van de, heeren Aalberse, Pas-
stoors, Janssen, Arts en Ruys de
Beerenbrouck afkomstig.
Er was een derde motie ingediend,
op 't oogenhlik bijna, dat het op
stemmen aankwam, door de heeren
Lobman en De Visser. Dezen wilden
de Kamer doen verklaren, dat wel
een bepaling van een wetteljjk maxi
mum „in de bedrijven" dat moest
beduiden buiten de huisindustrie
aanbeveling verdiende, maar dat vol
doende gegevens ontbraken om het
een ongeluk was overkomen.
Een oogenhlik daarna zag zjj echter
boven haar hoofd de smalle ramen van
een gebouw en ontdekte zij een groote
poort, waardoor het rjjtuig wegreed.
Het geluid van vreemdo stemmen
drong ook tot haar door en toen zij.
nu van uit die snerpende koude snel
verplaatst werd in de warmte van
oen helder verlichte kamer, werd zjj
geheel wakker en begreep zij, dat de
reis ten einde was en dit Arthur's
kasteel was.
„Kom," zjj hij vrooljjk, terwjjl hjj
de sneeuwvlokken van zijn jas schudde
en zijn handen warmde aan het hel
der brandende vuur. „Kom je wat
warmen, vrouwtje, ge zijt werkelijk
te St. Girons, ge zjjt nu eindelyk
thuis."
Ze maakte haar mantel los en boog
zich over de vlammende stukken hout
heen.
De kamer, waarin zjj waren, was
slecht verlicht maar ze kon toch
iets zien van de onmetelijke groot
heid er van en van het mengsel
van rjjkdom en armoede, dat er
tentoon gespreid werd. Zij verbeeldde
zich, dat er op de gebeele wereld
niet zoo'n groote schoorsteen zou
zijn als in die kamermen had op
dat vuur een os kunnen braden en
ver boven de zonderlinge figuren, die
in het gitzwart hout gesneden waren,
vast te stellen en dat deswege een
onderzoek noodwendig werd geacht.
Die motie, door den heer Troelstra
terecht genoemd een anachronisme,
immers een veertig jaren geleden ware
zjj volkomen gepast geweest, is ver
vallen door de aanneming der motie-
Aalberse.
C a n d i d a t u u r-S t a a 1. Naar
aanleiding van verschillende geruchten
omtrent een eventueele eandidatuur
bij de a.s. Tweede-Kamerverkiezingen
van den heer H. P. Staal, oud-Minister
van Oorlog, vernemen wjj, dat den
heer Staal wel van verschillende zjjden
en iu verschillende districten een can-
datuur voor de Tweede Kamer is aan
geboden, doch dat de oud-Minister
voor alle candidaturen heeft bedankt.
(Tel.)
Ned. Heidemaatschappij.
Naar men ons meldt zal het toelatings
examen voor den tweejaarlijkscben
cursus der Nederlandsche Heidemaat
schappij gehouden worden op Donder
dag 19 Maart a.s. in het Gebouw
voor Kunsten en Wetenschappen te
Utrecht.
Werkloosheid en ar
moede. De langdurige winter is de
oorzaak van groote armoede onder de
arbeidende bevolking der provincie
Groningen. Vooral in het Oldambt is
de ellende zeer groot. De toestand
wordt hij t en dag ernstiger. Het volk
loopt te hoop en eischt werk om vrouw
en kind van voedsel te kunnen voor
zien. Gisteren is het te Finsterwold
gekomen tot een botsing tusschen
arbeiders en marechaussee, waarbij
twee arbeiders door karabjjnschoten
werden gewond.
Dit heeft zich als volgt toegedragen.
Toen de vrouwen steeds meer op
drongen door de deur van het café
Buurma en de marechaussees te voet
de karabijnen gereed hielden, grepen
twee veldarbeiders de vuurwapens, en
drukten die naar beneden.
Daardoor gingen twee schoten af,
de kogels kwamen tegen de straat-
steenen, stuitten terug en troffen
Nuninga en Timmer.
verhief zich een baldakijn, dat tot aan
het plafond reikte. Eon even zonder
ling buffet vormde 't pendant van
dien reusachtigen schoorsteenmantel;
de muren waren behangen met ver
scheurde en verschoten tapijten.
De stoelen en de tafels schenen wel
bewerkt te zjjn door de wapens van
een heel leger. Er lag geen tapjjt op
den vloer maar de kandelabers waren
van zwaar zilver, het paleis van een
koning waardig.
Niettegenstaande alles maakte de
kamer toch een gezelligen indruk op
Esther. De grootsche rotspartijen, die
zij pas gezien had, hadden haar ont
zag en ook wel angst ingeboezemd.
Ze was nu in de stemming van
iemand die midden in den nacht in
een veilige haven aangeland is. Het
was nu alles voorbjj, alles achter den
rug en deze verbazingwekkende mu
ren zouden haar wel beschermen.
Haar geliefde stond naast haar en
hjj het hoogopvlammende vuur ont
dooiden haar verstijfde ledematen.
„Ik geloof zeker, dat ik er veel van
zal gaan houden, Arthur," riep zij
uit, gedreven door een spontaan ge
voel van dankbaarheid. „Verbeeld je
dat je alleen was op dien afschuwe
lijken weg I Ik wil je geen oogenhlik
uit het oog verliezen, zoolang ik
bier ben."
Wordt vervolgd.
