DAGBLAD voor AMERSFOORT en OMSTREKEN.
rite
No.65
DONDERDAG 18 MAART 1009.
6e JAAR JANG.
Uitgave van d8 Naaml. Vennootseiiap „DE EEMUNDER".
f êm
Vepsehijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
liet verknippen der Ge
meenten in Kiesdistricten.
FEUILLETON.
DR. XAVIER.
BUITENLAND.
EEHLANDER
Hoofdredacteur R. G. RIJXENS.
Aboimementsprij s
Per jaar met geïllustreerd Zondagsblad
Franco per post id.
Per 3 maanden id.
Franco per post id.
Afzonderlijke nummers
f 4.—
- 5.60
- 1.—
- 1.40
- 0.05
Bureau: BRSEDESTB. AAT 18.
Telefoon Intero. 62.
Prijs der Advertóntlên
Van 1 tot 5 regelsf 0.40
Voor iederen regel meer- 0.08
Buiten het Kanton Amersfoort per regel - 0.10
(Bij abonnement belangrijke korting.)
Tot plaatsing ran advertrutiëa en rfdames tan builen liet kanton Amersfoort in dit blad is „nitsluitend" gerechtigd bet Algemeen Biunen- en lluitenlandscb Advertentiebureau I). Y. ALTA, U'armocsstraat 7G—78 te Amsterdam.
Zij, die zich mot I APRIL op dit
blad abonneeren, ont angen de tot dien
tlitum verschijnende nommors gratis
Men weet, dat in 1S97, in navol
ging van hetgeen voor rijk en provin
cie is geschied, de gemeenten, wier
zielental 15000 te boven gaat, in kies
districten zijn gesplitst.
Noch de sterke oppositie, die in de
Kamer er tegen opstak met 58
tegen 32 stemmen werd het pleit be-
slacht noch de vierentwintig adres
sen van de besturen der grootste ge
meenten in ons land, waarin de ver
knipping met kracht van redenen
werd ontraden, hebben de daad kun
nen tegenhouden. Het heette, dat in
de gemeente het couloirstelsel zonder
splitsing niet was toe te passen.
Alsof de techniek de voornaamste
stem behooit te hebben io het kapit
tel en niet de vraag op welke wijze
de bebaitiging van het algemeen ge
meentebelang het best door de ver
kiezing wordt gewaarborgd.
Het heette verder, dat het in groole
gemeenten ondoenlijk is, keer op keer
alle gemeentenaren naar de stembus
te roepen voor het aanvullen van
openvallende plaatsen.
Alsof dit nadeel niet aanmerkelijk
ware te temperen door den termijn
voor de bezetting der zetels ruimer
te maken.
Zoo is in 1897, op onbeteekenende
grondeD, de eenheid der gemeente
verscheurd, een kiesstelsel voor den
Gemeenteraad ingevoerd 't welk geener
lei waarborg biedt, dat de leden zich
zullen aanmerken als vertegenwoordi
gers der geheele gemeenteintegen
deel de gegronde vrees oproept, dat
zij in de eerste plaats de behartiging
van de belangen der speciale buurt
Naar het Engelsch van
MAX PEMBERTON.
4-2)
Hij had het uniform aan van een
huzarenregiment, helder blauw van
kleur en met veel gouden tressen
versierd. Zijn wit gehandschoende
hand rustte luchtig op het vergulde
gevest van zijn sabel. Zyn woorden
waren goed bedoeld.
„Wees als 't u blieft niet bang,"
zei hy. „Ik ben graaf de Toyse en
dit zijn mijn manschappen, u hebt
niets van hen te vreezen."
Zjj droogde haar tranen en ant
woordde hem heel openhartig„Ik
woon te St. Girons en ben gisteren
van Parjjs gekomen. In geval u een
boodschap daar heen kondt sturen,
zou mijn gemaal u zeer dankbaar
zyn 1"
Hij keerde zich om en riep een
soldaat. Niets was gemakkelijker dan
te doen wat zy vroeg.
„Logeert u dan by den prins, ma
dame?" vroeg hij.
„Ik ben zijne vrouw," zei zjj.
De graaf keek haar aan met een
of wijk, waaruit zij voortkomen, zich
tot taak en roeping zullen stellen
een kiesstelsel dat dwingt by het
zoeken naar raadsleden telkens reke
ning te houden met hun aanzien en
populariteit, niet bij de gemeentenaren
in het district waarvoor zij toevallig
zitten of waarin toevallig een zetel
onbezet is.
Het komt keer op keer voor, dat
een verdienstelijk man, die hij het
kiezerscorps der gemeente een gewilde
persoonlijkheid is, maar niet de man
waar het hart van de meerderheid
der kiezers van een district, zijn man
daat niet ziet hernieuwd en, uitslui
tend tengevolge van het stelsel van
verkiezing, voor de gemeente verlo
ren is.
Deze fout, die aan de verknipping
der groote gemeenten kleeft, is aller-
wege gevoeld en wordt algemeen
erkend en betreurd. In hoever het
buurt- eD wijkbelang in de hand is
gewerkt door den maatregel is minder
gemakkelijk na te gaan. Maar zeer
waarschijnlijk is het in groote inate
op den voorgrond gekomen. In elk
geval, nu de kiezers met het couloir
stelsel genoeg vertrouwd zijn geraakt
om met een stembiljet, waarop vele
witte vakken zwart moeten worden
gemaakt in een ommezien klaar te
komen, en het bezwaar aan veelvul
dige tusschentijdsche verkiezingen ver
bonden, doodgemakkelijk is op te hef
fen, is de groote aanleiding voor die
verknipping vervallen en verdient het
ernstige overweging om terug te
komen op deze verscheuring der
gemeenten en voor de Gemeente
raden de verkiezing van alle leden
door alle kiezers te herstellen. Het
ware derhalve gewenscht dat de be
sturen der groote gemeenten, of zij
die de verkiezingen leiden, de uit
komsten van het stelsel eens voor het
voetlicht brachten.
Trouwens reeds het bedenkelijke,
dat voorkomt uit de moeilijkheid, de
verdeeliDg der te verkiezen leden
over de districten zoo te regelen, dat
de keus der besten eu bekwaamstee
altijd is verzekerd, grijpt diep genoeg
in om het stelsel te veroordeelen.
Reeds genoeg voor den wetgever,
die hot kiesrecht ter hand neemt, om
zich angstvallig af te vragen, of niet
aan de gemeenten hare te kwader
ure verbroken eenheid moet worden
teruggegeven.
gezicht, dat te gelijk verbazing en on
geloof uitdrukte.
„De gemalin van mijn vorst, ma
dame onmogelijkDit is zijn eigen
regiment. Scheer als 't u blieft niet
den gek met mij, ik ben een van de
oudste vrienden van zijne Hoogheid I"
„Mijnheer," zei zy'. „Ik zou u willen
vragen of iemand in myne omstandig
heden plezier zou hebben om gekheid
te maken. Als u aan myne woorden
twijfelt, stuur dan een boodschap naar
St. Girons. Ik weet niet of mijn ge
maal dood of levend is. U kunt u dus
voorstellen, hoezeer ik lijd."
Het was alsof hy niet hoorde wat
zjj zei en hy verborg zyae aarzelling
ook niet. Intusschen waren eenige
van de huzaren afgestegen en hielden
hunne paarden in een kring voor de
herberg vast. De waardin was bij het
eerste woord, dat er gesproken werd,
in huis gevlucht. De bandiet Alfonso
hiDg dood boven den watervalze
hadden hem zonder medelijden aan
den tak van een boom in den tuin
opgehangen. Toen de graaf weer sprak,
gaf hij een order waai door zes van
zjjne manschappen in galop naar St.
Girons vetrokken.
„Ik moet voor zonsondergang tij
ding hebben. De prins moet weten
dat ik met deze dame naar de grenzen
ben gereden. Als ge in het kasteel
vreemdelingen mocht vinden, hang ze
DE BALKAN-CRISIS.
Het gevaar dat het cp een oorlog
zal uitloopen, wordt steeds grooter.
Er zyn er bladen, Engelsche en Fran-
sche bladen in de eerste plaats, die
vinden dat Oostenrijk meer meegaand
zou kunnen zjjn, die meenen dat de
Oostenrijksche pers soms een te hoo-
gen toon aanslaat tegenover een klei
nen, teleurgestelden staat. In Oosten
rijk en ook in Duitschland, trouwe
bondgenoot, denkt men daarover an
ders. Men geeft alle schuld aan de
onbezonnen Serviërs, die de Donau-
monarchie meenen te kunnen tarten,
omdat zij haar niet in staat achten
een langdurigen oorlog te voeren. En
daarop, op eene lange guerilla, bereidt
men zich voor. Belgrado is niet te
verdedigen. De stad kan door Oosten
rijksche rivierkanonneerbooten, die
men telkens verwacht te zien opda
gen, beschoten worden. Maar men zal
Belgrado ontruimen en trachten het
oorlogstooneel naar 't bergte over te
brengengeschikte bodem voor wel
gewapende benden. En dan Serviërs
en Montegrijnen schouder aan schou
der 1 Om wat te bereiken De Ser
vische wenschen zijn bekend. Men wil
eeD uitgang naar de zee wat de Serviërs
beschouwen als eene levensquastie voor
hunne staat. En dan de autouomie
voor Bosnië en Herzegowina. Maar
voor de latere toekomst wil men meer.
Oosteurijk-Hougarije moet zijne Ser-
visch-Croatische staten: Bosnië en
Herzegowina, Croatië, Dalmat.ië, Sla-
vonië vereenigen tot een staat in
den staat, met een eigen beheer en
dan zonder plichtplegingen op en zeg
dat graaf Foix het u bevolen heeft.
De anderen moeten een draagbaar
in gereedheid brengen. Madama kan
niet loopen. Laat eenigen van u naar
Merens gaaD en het ontbijt in gereed
heid brengen, we zijn er over een uur 1"
Zij gehoorzaamden hem met die zeld
zaam voorkomende snelheid, die eeu
goed geoefend leger karakteriseert. De
ruiters verdwenen links en rechts in
den pas. Anderen gingen de herberg
binnen en kwamen weer naar buiten
met hout, touwen en beddegoed.
Esther, wier tranon nog niet geheel
opgedroogd waren, sloeg hen met
vreugde gade. Zij dacht niet aan zich
zelve maar aan de zes mannen, die
zoo hard als zij konden naar St Gi
rons reden. De graaf had gezegd dat
hy haar naar Cadi zou brengen en
ze was er van overtuigd, dat zij zich
daar niet in vergiste en vei baasde er
zich alleen over of zijn wil wet zou
zijn.
„U is ziek, madame," zei hij medo-
lijdend. „Vertel me als 't u belieft eens
precies wat er gebeurd ishet is
misschien heel dom van me, maar ik
ben er nog niet achter 1" Ze vertelde
het hem van A. tot Z.
„Ik ben de aangenomen dochter van
dr. Xavier van Cadi. Twee dagen ge
leden ben ik te Parijs met prins Ar
thur getrouwd. We zijn per spoor
een eigen vertegenwoordiging. Als
Oostenrijk daarin mocht toestemmen
zullen de Serviërs en Moutenegrijnen
wel zoo goed zijn bondgenooten en
vrienuen te worden. Altyd tot nader
order. Altijd tot de ontbinding, door
een schok van buiten of door inwendige
verdeeldheid, van den ouden keizerstaat,
Het is ten slotte te begrijpen, dat
men te Weetien en te Boedapest
want in dit geval zijn de Hongaren
het eens met de Oostenrijkers niet
weten wil van deze schoonen planneD.
Maar de Serviërs hopen op de „edel
moedigheid van Europa," die zij aan
roepen, maar de vredelievendheid van
Europa is grooter dan zijne altijd
zeer betwistbare grootmoedigheid.
De Weensche correspondent van
de Berliner Lokal-Anzeiger meldt dd.
16 dezer. De politieke toestand, die
tot de ergste bezorgheid aanleiding
geeft, is niet veranderd. Van gezag
hebbende zjjde aan het ministerie van
buitenlandsche zaken verklaart men
mij het volgendeDe groote waar
schijnlijkheid van een oorlog met Ser
vië is niet in het minst veranderd.
Oostenrijk zal in de eerstvolgende
dagen, misschien reeds morgen of over
morgen de reeds aangekondigdescherpe
nota naar Belgrado zenden, maar men
gelooft hier, dat het antwoord, dat
Servië zal geven, zich in niets van
ae vioegere dubbelzinnige en alleen
uitstel heoogende nota's zal onder
scheiden. Voor de allereerste dagen,
d. w. z. ongeveer deze week, mis
schien ook enkele dagen langer, is
echter geen verandering in den toe
stand te verwachten.
Volgens een bericht uit Boedapest
aan de FraDkf. Ztg., zal men het ijs
in de Donau hy Baja door middel van
dynamiet laten sfringen, om ruim
baan te maken voor de zes Oosten
rijksche Donau-monitors, twee pa
trouille- en drie henzine-booten, die
geheel uitgerust naar Peterwardein of
Semlin gezonden worden.
De correspondent van de Matin
seint uit Weenen dd. 17 dezer Vol
gens inlichtingen, die ik uit goede
bron heb ontvangen, zou de mobili
satie vau negen legercorpsen, onder
welke die van Weenen, Premysel,
naar Foix gegaan en van daar naar
St. Girons geredeu. Het zal ongeveer
elf uur geweest zyn, toen deze man
nen het kasteel binuendrougen. Ik zag
het van uit mijn raam eu waar
schuwde miju gemaal. Hij verliet my
en sedert heb ik hem niet meer ge
zien. Toen ik naar beneden, naar de
vestibule ging, was hij er niet, en
sedert heb ik hem niet moer gezien.
Ik schyn toen flauw gevallen te zijn.
Ik herinner my niets meer, voor dat
ik tot mij zelve kwam, voor de deur
van de herberg."
„Uw angst is overbodig" antwoordde
hy vriendelijk. „Ik twyfel niet of de
prins is in veiligheid. Deze mannen
zijn gewone dieven. Zy stuiven on
middellijk uiteen, zoodia zij soldaten
zien verschijnen. Ik houd het er voor,
dat zy niet wisten dat de prins te
St. Girons was. Ze hebben zeker geen
moed genoeg om hem kwaad te doen I"
Met deze en dergelijke uitingen
deed hij zijn best om haar gerust te
stellen. Zy vond het een beetje vreemd,
dat hij in het geheel niet over haar hu
welijk sprak en het ook niet scheen
te erkennen. Hy behandelde haar als
een vreemdelinge, misschien als
iemand, die te St. Girons gastvrijheid
genoten had.
XIV.
Het was twaalf uur toen de troep
Krakau, Lemberg en Graz vandaag al
plaats gehad hebben.
In verscheidene fabrieken te Weenen
moeten de werklui vanochtend liet
bevel om op te komen gekregen,
dadelijk het werk verlaten en zich by
hun regiment gevoegd hebben.
'Vandaag is een draadlooze seinpost
opgericht, om rechtstreeks tusschen
Weenen en Berlijn to kunnen seinen.
Do kranten geven hoog op van de
wapeningen van Oostenryk-Hongarije
en in het bijzonder van de mitrailleurs,
die aan het Oostenrijksche voetvolk
een groot overwicht verzekeren.
Do vorst van Montenegro heeft
bevel gegeven tot mobilisatie van een
divisie, aangezien Oostenrijksche troe
pen tot op een kilometer de grens
zijn genaderd.
De opwinding van het Servischè
volk is zeer hoog gestegen. Groote
bedrijvigheid heerscht er bij het de
partement van oorlog. Het agio loopt
snel op.
Maar ook in Rusland heerscht een
opwinding, die, wanneer het Tsarenrijk'
beter gereed was voor den oorlog, ge
vaarlijk zou kunnen worden voor den
Enropeeschen vrede. Een groep van
zeer bekende slavophilen, waaronde'r
Chomjakoff, de voorzitter van d
Doema, beeft een gelukkig tamelijk-
Platonisch adres van sympathie tot
de Serviërs gericht, dat door de No-
woje Wremja wordt gepubliceerd.
FRANKRIJK.
Do poststaking te Parys had giste
ren, hoewel het werk nog nergens
volkomen stil lag, een zeer dreigend
aanzien verkregen. Uit de spaarzame
telegrammen blijkt, dat ook te Lyon
en te Brest tot staking is besloten.
Te Parijs moet Maandag in de ver
gadering van het post- en telegraaf
personeel met 59. 9 tegen één stem
tot algemeene staking ziju besloten.
Het feit, dat de Rechtbank Maandag
een aantal betoogende beambten, die
Weg met Symian 1 hadden geroepen
tot 6 dagen gevangenisstraf veroor
deelde, droeg er natuurlijkerwijze het
zijne toe bij, om de gemoederen nog
meer in opwinding te brengen.
By de relletjes op Maandag moet
men den onderstaatssecretaris van
Posteryen en Telegraphie Symian een
het gehucht Merens binnenreed en
ongeveer een kwartier later bereikte
Esther de herberg en werd dadelijk
naar een slaapkamer op de eerste
verdieping gebracht. De vriendelijk
heid van degenen in wier handen zij
gevallen was en de weigering om aan
kwade tydiug omtrent haar echtge
noot te gelooven, had er niet weinig
toe bijgedragen om haar weer op
krachten te brengen. En ofschoon
haar polsen nog rood waren van de
knellende touwen en haar wangen
hun rozige tint verloren hadden, maak
te haar wensch om actief op te treden,
dat zij die kleine onaangenaamheden
licht opnam en graaf de Frix verzeker
de dat ze zich zeer wel gevoelde. De
herberg zelf was een lust voor de oogen
en stak helder wit eu zindelijk af te
gen de rest van het mooie dorp. Een
klein meisje, dat in Engeland geweest
was en aan dat feit een groote -be
roemdheid dankte, bracht Esthernaar
haar kamer en wist niet wat ze doen
zou om baar te helpeu.
„Het is mijn oom José, die hier de
waard is", zei zij, verrukt dat zij in
de gelegenheid was om haar kennis van
een vreemde taal te luchten.
Wordt vervolgd.