WEERBERICHT.
Tliermometerstand
Shakespeare's Hamlet
BINNENLAND.
UIT DE PERS.
MEDEDEELINGEN VAN HET
KONINKL. NED. MET. INSTITUUT.
(Opgemaakt voorm. 10.50 uur.)
De Bildt, 23 Maart 1909.
Hoogste barometerstand 764.9 m.M.
te Hortalaagste 753.0 m.M. te
Grisnez.
Verwachting tot den avond van 24
Maart 1909.
Wind: Zwakke tot matige veran
derlijke wind.
Gesteldheid van de luchtVeran
derlijke bewolking, weinig of geen
neerslag.
TemperatuurDezelfde.
Barometerstand te AMERSFOORT.
Barometerstand hedenmiddag te 12
uur 759 m.M.
Vorige stand te 12 uur 757 m.M.
te Amersfoort.
Hoogste gisterenF. 52
Laagste hedennacht F. 40
Hedenmiddag 12 uur F. 46
ken als belanghebbende partij. En
daar het, na den oorlog met Japan,
in militair opzicht, op verre na niet
opgewassen is tegen Oostenrijk, kon
kjiet niet veel anders doen, dan op
.^slinksche manier de Serviërs ophitsen
„tegen de Donau-monarchie. Wanneer
het de Russische Regeering dan ge
lukte, om tegenover Oostenrijk op te
'treden als pleitbezorger van Servië,
evenals zij ten opzichte van Bulga
rije tegenover Turkije was opgetreden,
dan zou het prestige van Rusland op
den Balkan daar zeer wel bij zijn ge-
varen. Vooral moest dan worden aan
gestuurd op het bijeenkomen van een
Europeesche conferentie, die niet zoo
als Oostenrijk wilde, uitsluitend den
bestaanden toestand zou registreeren
doch waarop de annexatie van Bosnië
weer in debat zou komen.
De telkens herhaalde verklaringen der
Servische Regeering, dat zij de Ser
vische zaak in handen stelde der
Mogendheden, aan welker beslissing
zij zich zou onderwerpen, werden
door de Oosten rij ksche Regeering be
schouwd als ingeblazen door Rusland
en de Oostenrijksche pers maakte dan
ook geen geheim van haar wantrou
wen der Russische bedoelingen.
Het moest er dus aan de Oosten
rijksche Regeering om te doen zijn,
Rusland zijn dubbelzinnige rol te doen
opgeven.
En dit trachtte men blijkbaar ge
daan te krygen door intimidatie.
De Oostenrijksche Regeering nam
steeds scherper positie tegenover de
uitvluchten van Servië en de Duitsche
Een van de meest bekende en be
sproken tooneelstukken van Shake
speare is Hamlet. Veel ingezetenen
hebben dat meesterstuk in Amers-
foort bij brokstukken horen opvoeren
door Verkade, en bij die gelegenheid
vooraf, in 't oorspronkelike, in ver
taling of beknopt saamgetrokken, ge
lezen. En dat is wel nodig om er bij
do opvoering meer van te genieten.
Bij het lezen kan men stilstaan bij
schoonheden, die by 't horen licht
onopgemerkt voorbijgaan. De stukken
van Shakespeare zijn soms zwak van
samenstelling. Zijn „Kings" byv. vol
gen gewoonlik de draad van de ge
schiedenis, en zijn overige plays z(jn
ontleend aan oudere verhalen of
toneelstukken. Ze missen het inge
wikkelde dat velen zo boeit en met
spanning de ontknoping te gemoet
doet zien. Maar als men niet langer
haakt naar het vernemen van de
volgende gebeurtenissen, en de aan
dacht voornamelik kan vestigen op
het letterkundig schone en de wijs
gerige ziel- en menskundige waar
heden, de meesterlike schilderingen,
het diepe gevoel de hoge wijsheid,
waarin Shakespeare zijn bronnen ver
pers begon een steeds dreigender taal
te doen hooren.
Daar men niet mag aannemen, dat
Duitschland op dit oogenblik pas
na het tot stand komen van het
Duitsch-Fransche Marokko-tractaat
met opzet naar een Europeeschen
oorlog zou drijven, moet deze oorlogs
zuchtige, stellig niet zonder mede
weten der Duitsche Regeering ge
voerde krantentaal, wel worden be
schouwd als een poging om Rusland
bakzeil te doen halen.
Dit laatste schijnt dan nu, volgens
de allerlaatste berichten het geval te
zijn.
Het feit, dat thans Engeland in
plaats van Rusland als bemiddelaar
optreedt, is in dit opzicht welsprekend.
Het voornaamste onderwerp dei-
onderhandelingen is in elk geval op
dit oogenblik dit Engelsche voorstel
betreffende den door de mogendheden
te verleenen waarborg voor de on
schendbaarheid van Servië, een voor
stel, dat te Weenen eenige verbazing
wekt. Naar verder verteld wordt kan
Oo8tenrjjk niet lang meer wachten,
daar de militaire maatregelen dagelyks
1,000,000 kronen kosten.
Alvorens het Oostenrijksche Huis
van afgevaardigden gisteren tot de be
handeling van de dagorde overging,
deelde Bienerth mede De Servische
nota, het antwoord op den door For-
gach gedanen stap bevattende, heeft
niet aan onze verwachting voldaan.
Sedert hebben wij vernomen, dat dit
antwoord een door de overige regeerin
gen onvoldoend geachte verbintenis is.
W(j hebben nagelaten Servië onmid
dellijk te antwoorden, omdat een ant
woord met denzelfden koerier den
toestand verergerd zou hebben, het
geen w(j naar de mate onzer krachten
willen vermijden. Het doel onzer poli
tiek is de consolidatie van den toe-
te verzekeren. Wij koesteren geen
vijandige oogmerken, wij volgen geen
overwinningspolitiek. Servië heeft dus
nog eenmaal tijd om na te denken en
om er toe te besluiten de vlag voor
ons te strijken. Er is nog een andere
reden om ons niet al te zeer te haasten,
n.l. wij hebben vernomen, dat de
overige mogendheden van plan zijn
Servië opnieuw van raad te dienen.
DE STAKING IN FRANKRIJK.
In de Kamer diende Rouanet gis
teren een interpellatie in over de on
nauwkeurigheden in de redevoering
Vrijdag j. 1. door Barthou gehouden.
Hij hield vol, dat de bevordering bij
keuze door geenerlei rondzendbrief
was ingetrokken en deed een beroep
op alle ministers om bewijs te geven
van verzoeningsgezindheid en geen
redenen van staat in te roepen. Mi
nister Barthou antwoordde, dat hij
niet kon toestaan dat er iets van de
door hem Vrijdag afgelegde verklaring
in twijfel wordt getrokken en zeide
verder dat de staat als patroon door
het ontvangen van afgevaardigden een
goed voorbeeld aan de industrieelen,
die in geschil met hun personeel z(jn,
moest geven. De minister sprak de
hoop uit, dat morgen het werk volle
dig hervat zal worden zonder dat de
regeering iets van haar rechten af
stand heeft behoeven te doen.
Gauthier Clagny verweet de regee
ring Simyan te hebben opgeofferd.
Barthou kwam hiertegen ophij
had, zeide hij, geweigerd die kwestie
met de stakers te bespreken. De ont
vangst der afgevaardigden beteekent
geenszins dat de regeering het recht
tot staken voor ambtenaren erkent
De minister hoopte, dat de Kamer de
houding der regeering zal goedkeuren.
Eenige afgevaardigden stelden een
motie voor om eenvoudig over te
gaan tot de orde van den dag zonder-
overtreft, dan eerst kan men Shake
speare in al zjjn genialiteit leren ken
nen. Karakterontwikkeling komt by
Shakspeare zoo goed als niet voor.
Zjjn personen hebben een aangeboren
geaardheid, een gevormd karakter en
daarnaar handelen zij.
Over Shakespeare's grootse schep
ping van de persoon Hamlet is in de
letterkunde van heel de beschaafde
wereld al heel wat geoordeeld en
getwist. Daaruit blijkt hoe moeilijk
het is zich een duidelike voorstelling
te maken van wat de geniale dichter
in Hamlet heeft afgebeeld.
Voor wie daar belang in stelt is
het zeker van veel waarde kennis te
maken met hetgeen er in een geniale
beoordeling wordt gezegd. De deense
veelzijdige geleerde George Morris
Cohen Brandes, in dé ganse letter
kundige wereld bekend en beroemd
als schrfjver over schoonheidsleer, ge
schiedenis der letteren enz., heeft in
zijn estheties-psychologiese beoor
delingen van oudere en nieuwere
dichters ook de plays van Shakespeare
met buitengewone scherpzinnigheid
besproken. Het volgende is daaraan
omtrent Hamlet ontleend.
Hamlet heeft aan de naam van
Denemarken in de ganse wereld een
gunstige klank gegeven. Van alle
meer. Dit werd door Barthou van de
hand gewezen, die de kwestie van
vertrouwen stelde. De motie om tot
de orde van den dag over te gaan
zonder meer, werd met 319 tegen 240
stemmen verworpen.
Een door de regeering aanvaarde
motie van Delpierre, luidendede
Kamer, vertrouwen stellende in de
regeering, goedkeurende en elke toe
voeging weigerende, enz. werd met
344 tegen 138 stemmen aangenomen.
In antwoord op het verzoek eener
afgevaardigiug van postambtenaren
om te beloven, dat Simyan zal heen
gaan, weigerden Clemenceau en Bar
thou over dit punt te spreken.
Barthou gaf kennis van het on
wrikbaar vaststaande besluit de twee
ontslagen postambtenaren niet weder
in dienst te stellen en definitief al
diegenen te ontslaan, die het werk
niet hervatten.
Wat de staking zelve aangaat, deze
is nog niet geheel geëindigd, zooais
gisteren werd meegedeeld.
De onderstaatssecretaris der poste
rijen maakt de volgende berichten
openbaar. De telegraafdienst en heden
(d. i. Maandag) aanzienlijk verbeterd,
zoowel wat betreft het lynennet als
het aantal teruggekomen beambten.
Heden keerden in het centrale bureau
80 mannen en 46 vrouwen terug. Er
z(jn 5000 telegrammen doorgeseind.
Tusschen Dole en Belfort z(ju er
15 telegraafpalen doorgezaagd. De ge
meenschap is hersteld.
De stakers zouden heden morgen
weer bijeenkomen en dan zal misschien
worden beslist de staking definitief
te eindigen.
GROOT BRITANNIË.
Er werden aanminister president
Asquith verschillende vragen gesteld
omtrent een medegedeelde verklaring
van admiraal Tirpitz in de begrootings-
commissie van Duitschen Rijksdag,
dat er door de Britsche regeering geen
voorstellen voor inkrimping der zee
macht waren gedaan aan de Duitsche
regeering.
De heer Asquith antwoordde, dat
z(jne verklaring van 16 Maart de fei
ten juist had weergegeven en dat h(j
deze in alle opzichten volhield. (Toe
juichingen).
De quaestie had in den loop van
het laatste jaar meer dan eens een
onderwerp van vertrouwelijke bespre
kingen tusschen de twee regeeringen
uitgemaakt, waardoor de Engelsche'
had trachten weten te komen of even
tueels voorstellen in dien geest in
goede aarde zouden vallen.
„Wij", zeide de minister, „formu
leerden geen voorstellen, omdat ons
te verstaan was gegeven dat het
Duitsche vlootprogram bij de wet was
vastgesteld en geenszins afhankelijk
was van het Engelsche".
Asquith voegde hieraan nog toe,
dat er nog geen authentieke mede-
deeling over de bewering van Tirpitz
was ontvangen en hij zou dus alle
verdere opmerkingen opschorten, tot
hij de verklaring, die Duitschland, naar
men verwacht, aan het ministerie var.
buiteniandsche zaken zal doen, voor
zich heeft.
PERZIË.
Naar de Daily News uit Tabris
verneemt, blijkt 't, nu de Indo-Euro-
peesche telegraaflijn is hersteld, dat
de krijgsmacht van den sjah van
Perzië niet Dzjoelfa is binnengerukt.
De bewoners hebben de vlucht ge
nomen, maar de bezetting is in de
plaats gebleven. De benden van den
sjah hebben echter in den omtrek alle
dorpen verbrand en, naar 't heet, op
de inwoners gruwelijke wreedheden
bedreven. Op de kleine eilanden van
Denen is er maar één, wiens naam
door de Faam zo algemeen is uitge
bazuind en toch heeft die Deen nooit
bestaan, tenminste niet zoals hij alom
bekend is geworden. De Hamlet-litera-
tuur is verbazend uitgebreid en gelijk
een blok marmer onder de hand van
de beeldhouwer allengs een menselike
vorm aanneemt, is het belangwekkend
na te gaan hoe het onderwerp Ham
let trapsgewijze de Hamlet van Shake
speare is geworden.
De deense geschiedschrijver Saxo,
bijgenaamd Grammaticus, die in 't be
gin van de dertiende eeuw stierf, ver
haalt dat Tengo z(jn brave broeder
koning Horvendil vermoordt en met
de weduwe trouwt. Haar zoon Amleth
kan het niet verdragen dat zyn moeder
met de moordenaar van haar gemaal
is gehuwd en besluit zich op Tengo
te wreken. Om dit doel te bereiken
doet hy zich als krankzinnig voor, en
daar hy een afkeer van liegen heeft,
weet hij zijn woorden zo te draaien,
dat hij altijd zegt wat hij meent,
zonder dat de hoorder kan nagaan of
hy meent wat hü zegt. In piaats
van die ongekunstelde raadselachtige
gezegden van de Amleth van Saxo,
laat Shakespeare zijn Hamlet diep
zinnige gedachten uiten.
Om te onderzoeken of Amleth werke.
d9 Arex legeren, volgens bericht, een
duizend vrouwen en kinderen, aan
wie het verboden is, zonder paspoort,
op Russisch gebied te komen.
VENEZUELA.
De Vossische Zeitung meldt: Castro
vertrok vanmorgen uit Dresden naar
Bordeaux met z(jn. vrouw, zuster en
drie bedienden om zich in te schepen
op de stoomboot Guadeloupe. Castro's
familievrienden rieden hem dringend
af terug te keeren. Hij wilde niet
luisteren en zei tot den medewerker
van de VossischeIk ga terug naar
Venezuela om mij persoonlek te ver
antwoorden .wegens de tegen my in
gebrachte beschuldiging; ik hoop dat
daar nog rechters zyn. Vergis ik mij
hierin, dan ben ik ook tevreden, want
alle tegenwoordige aanhangers van
Gomez waren toch eens mfjn luite
nants. Gebeurt het ergste, dan kan ik
my als offer der Venezolaansche Unie
en broederschap beschouwen, een offer
dat naar het schijnt tot heil van het
vaderland gebracht moest worden.;
Als Castro niet landen mag gaat hy
voorloopig naar Colon. In Bordeaux
zullen de scheepskapitein en het Vene-
zolaansch consulaat hem zeggen, dat
de Fransche vlag hem niet beschermen
kan.
Arbeidscontroleurs. De
Alg. Ned. Typografenbond zond aan
Minister Talma een adres, waarin hy
de wenschelijkheid bepleit de „Con
troleurs van den Arbeid" te doen
kiezen door de arbeiders, omdat het
van zeer groot belang is daarvoor
personen aan te wijzen, die het ver
trouwen genieten van de arbeiders
zelf
dat het daarom gewenscht is de
noeming van genoemde „Controleurs
van den Arbeid" te doen plaats hebben
door de Regeering op voordracht van
de vakorganisaties.
Aan alle Tweede Kamerleden is van
dit adres afschrift gezonden.
Ouderdomsverzorging.
In de Kamerzitting van 23 December
heeft de Minister van Landbouw toe
gezegd, iemand naar Denemarken en
Sleeswijk-Holstein te zenden, om het
Deensche en Duitsche stelsel van wet
telijke ouderdomsverzorging en hun
economische gevolgen te bestudeeren,
en te vergelijken.
Op voordracht van dien minister is
aan mr. W. Eliuk Schuurman te Hil
versum, directeur van het bureau voor
adviezen over verzekering, opdracht
gegeven die studiereis te doen.
Het Nederlandsch Ly
ceum. In den Haag is opgericht de
vereeniging liet. Nederlandsche Lyce
um, voorbereidend voor het universi
tair, technisch en handelsonderwijs.
In het directorium van die nieuwe,
stichting heeft o.m. zitting de heer J.
Scholten, in het curatorium o.m.
de heer dr. D. Bos, prof. dr. K. F.
Wenckebach en R. Casimir.
Het recht om een eindexamen op
te nemen, zal aan het gymnasium
toegekend kunnen worden en ock
subsidie zal, als het schoolgeld op
f 200 bepaald wordt, naar de mee
ning van het bestuur niet onthouden
worden.
Er zal dadelijk reeds met eenige
klassen begonnen kunnen worden en
over een aantal docenten kunnen wor
den beschikt, gewoon les te geven in
de richting, waarin het Lyceum zich
bewegen zal. Dit is mogelijk dooréén
contract met de Haagsche Schoolver-
eeniging, die haar vervolgklassen zal
lik krankzinnig is, roept Tengo de
hulp in van een meisje dat de genegen
heid die Amleth voor haar veelt be
antwoordt, maar een vertrouwde vriend
deelt Amleth het tegen hem ontworpen
plan mede, en niets wordt ontdekt.
Daarin vond Shakespeare de aanleiding
tot de schepping van zijn Ophelia.
Nog veel meer trekken heeft Shake
speare aan de deense legende ont
leend die 1559 in 't Frans werd
naverteld en in die vorm Engeland
bereikte.
Ofschoon in Hamlet meer uitingen
van Shakespeare's eigen innerlijk
geestelik leven voorkomen, dan in een
van zijn vroegere werken heeft bij
zijn held toch een onafhankelik aan
zijn weten te geven. De figuur van
Hamlet zoals 's dichters verbeelding
die ten slotte schiep en in zyn drama
voorstelde, is een van de zeer weinige
onsterfelike voortbrengselen van kunst
die aan geslacht na geslacht vraag
stukken voorhoudt om te overpeinzen
en diepzinnige raadselen op te lossen.
In de eerste uitgaaf van de Hamlet
stelt Shakespeare zyn held voor als
een jongmens van omstreeks negentien
jaar in een latere uitgaaf als iemand
van dertig jaar, zoals uit het kerk
hoftoneel blijkt. De gedachtengang van
Shakespeare was klaarblijkelik dat
overdoen, indienlt.ot de opening van
het Lyceum wordt overgegaan.
Voor bouw en inrichting wordt e( n
bedrag van f150,000 noodig geacht.
Voor dat doel is een 4pcts. inkom
sten obligatie-leening uitgeschreven,
waarop voorloopig 25pct. gestort mont
worden. Reeds werd voor een bedr; g
van pl.m. f70.000 deelgenomen.
Bewegingspel. Door h-1
hoofdbestuur van N. O. G. is aan den
minister van binnenlandsche zaken
een schrijven gericht, waarin het heet
dat met waardeering de pogingen van
de overheid om meer bekendheid ie
geven aan het bewingsspel en zyn ge
volg en waarin de minister worut
verzocht te willen bevorderen, dat
aan het hoofdbestuur van het Ned.
Onderw. Genootschap bij de vaststel
ling van de staatsbegrooting voor 1910
een subsidie van f 1000 wordt toege
wezen met het doel in den loop van
1910 en in plaatsen van ons land
door den minister te bepalen voor de
ouderwijzers de gelegenheid te openen,
om de regelen noodig voor de leidiDg
en het onderwjjs der bewegingsspelen
te leeren.
Het adres is van een uitvoerige
memorie van toelichting vergezeld.
BIJ DEURWAARDERSEXPLOIT.
Onder dit opschrift schrijft Land en
Volk:
Het hoofdbestuur van den Bond
voor Staatspensionneering heeft nu
voor de gegadigden naar een Kamer
zetel de guillotine opgezet.
Wie zich verheugt in de hoedanig
heid van „cand. voor iid der Tweede
Kamei" heeft een gedrukte circulaire
thuis gekregen. Hierin staat voorop
de veelbeteekende mededeeling, dat
de Bond circa 25,000 leden telt. Daar
onder zijn stellig heel wat kiezers.
Volgt het beleefd verzoek, „wel uw
aandacht te willen schenken aan onder
staande vragon en uw antwoord zoo
spoedig mogelijk aan den Secietaris
te doen toekomen."
Nadat de vragen zijn gesteld, volgt
„Uw antwoord wordt met belang
stelling tegemoet gezien en aan de
Bondsafdeeling in uw kiesdistrict
meegedeeld." En aan het slot de
guillotine
„Binnen 14 dagen niet antwoordende,
zullen wy u als tegenstander van onzen
Bond moeten beschouwen."
„Wat zyn de vragen?
Zoudt Gy, als lid der Tweede Kamer,
willen medewerken aan het tot stand
komen vaneen Ouderdomspensioenwet,
waarbij aan allen zonder onderscheid
pensioen wordt toegekend
Zoo niet
Zoudt Gij dan, U aansluitende by wat
genoemde Bond voorts nastreeft (zie
de Groninger motie van 1907J, als
Kamerlid willen medewerken aan het
tot stand komen van een Ouderdoms
pensioenwet in den geest van de Deen
sche wet van 1891 of de Engelsche
wet van 1908
Zoo niet
Zyt gy dan wellicht een voorstander
van Ouderdomsverzekering met ver
plichte premiebepalingen, zooals die
o. a. is belichaamd in de Duitsche wet
van 1889?
Of:
Zijt Gy tegen elke staatsbemoeiing
op het punt van Ouderdomsverzorging
Wy zullen in een ontleding van
deze vragen niet treden. Wie zich
rekenschap geeft van do taliooze quaes-
ties, welke er in liggen opgesloten,
zal ze onmogelijk met ja of neen kun
nen beantwoorden, behalve de eerste
vraag met „neen". Het hoofdbestuur
Hamlet jong moest zijn tot verklaring
van de overweldigende indruk, dat
zijn moeder binnen een maand haar
overleden gemaal vergat en hertrouw
de. Hamlet had ver van de grote
wereld aan de hogeschool van het
rustige Wittenberg geleefd. Hy ge
loofde aan de verwezenliking van
zyn idealen, verbeeldde zich dat adel
dom van het verstand en fijn gevoel
de wereld regeerden, dat rechtvaardig
heid in de maatschappij, trouw en
eer in het biezonder leven heersten.
Hy bewonderde zyn grote vader, eerde
zyn schone moeder, beminde oprecht
de bekoorlike Ophelia en dacht edel
over de mensheid, vooral over de
vrouwen. Van het ogenblik dat hy
zyn vader verliest, en gedwongen is
anders over zyn moeder to denken,
wordt die heldere blik op het leven
verduisterd. Als zijn moeder in staat
is geweest zijn vader zo snel te ver
geten en met die man te huwen, wat
is dan de waarde van de vrouw, wat
de waarde van het leven
11311.
(Wordt vervolgd).
