DAGBLAD voor AMERSFOORT en OMSTREKEN. No. 71 DONDERDAG 25 MAART 1909. 6e JAARGANG Uitgave van de Naaml. Vennootsehap „DE EEMLANDER". Vepsehijnt dagelijks, behalve op Zon- en Waar het om gaat in Juni. FEUILLETON. DR. XAVIER. BUITENLAND. DE EEMLANDER Hoofdredacteur R. G. RIJKENS. Abonnementsprijs Per jaar met geïllustreerd Zondagsblad Franco per post id. Per 3 maanden id. Franco per post id. Afzonderlijke nummers f 4.— - 5.60 - 1.— - 1.40 - 0.05 Bureau: BREEDESTRAA.T Telefoon Interc. 62. 18. Prijs der Advertentiën Van 1 tot 5 regelsf 0.40 Voor iederen regel meer- 0.08 Buiten het Kanton Amersfoort per regel - 0.10 (Bij abonnement belangrijke korting.) Tot plaatsing tan advcrteptiën en reclames van bniten liet kanton Amersfoort in (lil blad is „uitsluitend" gerechtigd liet Algemeen Binnen- en lluitenlandsch Advertentieburean D. AI,TA. Wurniorsstraat 76—7S te Amsterdam. Zij, die zich met I APRIL op dit blad abonneeren, ontvangen de tot dien datum verschijnende nommers gratis. Op deze vraag geeft de heer D. Hans antwoord in eene vlot geschreven brochure, uitgegeven door de vereeni- ging „de jonge liberalen" te Rotter dam. De schrijver meent, dat het voor ieder die zien en hooren wil, duidelijk moet zijn, dat het gedeeltelijk ant woord op deze vraag moet luiden het gaat er om of wij weer een over winning zullen bezorgen aan deKuy- per-politiek. Het zal weer zijn de oude strijd om de oude beginselen, om de oude vrijheid, om de oude demo cratie. Hij behandelt de oorzaak, die leidde tot het optreden van het ministerie- Heeraskeik, een ministerie, noch van vleesch, noch van visch, doch jolig christelijkeen regenboog-ministerie, een soort manusje van alles, want het huidige Kabiuet vertoont niet minder dan vpf politieke kleureD. De naam jolig verdient het mini sterie bovenal; de premier schijnt geïnfecteerd te zijn met grappen ar gumenten verneemt men al bizonder weinigin de plaats daarvan hoort meo, gelyk de heer Plate ODiangs opmeikte, grappenmakerijen en dub belzinnigheden. De belangrijkste sociale aangelegen heid, die tot dusver onder dit Kabinet behandeld is, was de interpellatie- Troelstraomtrent de heerschende werk loosheid. En wat zagen we toen Het hoofd der Regeering, minister Heemskerk, toonde hier een volslagen gebrek aan ernst, aan inzicht omtrent het ellen dige van den toestand. Van deze ge- weldig-belangr|jkesociale zaak, maakte bet hoofd van onze christelijke Regee- riDg zich met vaagheden en dubbel zinnigheden af. Dat is christelijke politiek. Dit ministerie valt ook niet in den smaak van de onvervalschte was echte anti-revolucionnairen. De Stan daard noemde het „in onvoorzichtig- Naar het Engelsch van MAX PEMBERTON. 48) Hij spande een oogenblik al zijne krachten in, liet zich toen gaan en viel op zjjn knie vlak onder het lichaam van zijn vijand. Ramon van Vic-Dessous was totaal onvoorbereid op dat kunstje. In de meening dat zijn tegenstander geheel uitgeput was, deed h|j een laatste poging, boog zijn lichaam voorover, verloor zijn even wicht en viel met een scbrillen kreet hals over kop in den afgrond. Het was Arthur alsof hij het lichaam een ongeloofelijken tijd lang van den eenen rotspunt op den anderen zag vallen, totdat het eindelijk geheel verpletterd in de duisternis van den afgrond ver dween. Toen keerde hij zich duizelig en wankelend om, om zijn paard te roepen. De kapitein van den wacht post, die door het schot gewaarschuwd was, kwam aanloopen Z|j reden samen terug naar St. Girons, het gevaar roekeloos negeereDd. Op den drempel van het kasteel wer den zg ontvangen door een snikkende heid geborenHet is niet gemaakt van het echte wagenschot. In den be ginne trad het verzoeningsgezind op, het bleef dat eenigen tijd, totdat Kuyper vond, dat het nu genoeg was. Zoo werd de politiek van het mini sterie Heemskerk niet vastgesteld in het Binnenhof, doch in de Kanaal straat. „De memorie" kwam, gevolgd door den brief van dr. Kuyper, be vattende de lief lesverklaring van dezen aan het ministerie-Heemskerk. Sedert dien zijn de rechtsche partijen vaster aaneengesloten dan ooit te voren. Zelfs Staalman heeft zich verzoeningsgezind getoond. In zake de algemeene politiek zal het a.s. Juni weer hierom gaan, of de Kuyper-koers weer zal overwinnen. Kuyper heeft de touwtjes weer in handen. Zullen de vrijzinnigen het doen gelukken, dat dr. Kuyper weer het roer van deu staat in bandeD neemt Ter verdere beantwoording van do door schrijver gestelde vraag, behan delt de brochure achtereenvolgens het clericalisme als zoodanig, de finao- cieele en militaire politiek en de so ciale wetgeving. Wat het eerste punt aangaat, merkt de schrijver op. dat de vrijzinnigen vijandig staan tegen over de kerk of den godsdienst, doch zij zijn anti-clericaal omdat zjj er tegen z|jn, dat de kerk gesteld wordt boven den staat. Het clericalisme streeft naar priesterheerschappij, dat bestrijden de vrijzinnigen, die de ver draagzaamheid niet prijs willen geven. De eenige ware grondslag, waarop de coalitie berust, is dan ook de anti these. Heemskerk's gematigdheid is niets anders dan taktiek. Als in Juni rechts wint, dan wordt bet wagen schot omgekeerd, dau'zal de gematigd heid van Heemskerk verkeeren in onverdraagzaamheid. In Juni zal het dus weer de oude strijd van 1905 z|jn. Ten aanzien van de financieele po litiek kan hetzelfde gezegd worden, Van de financieele wetten, ingediend door minister De Meester, zjjn de meeste overgenomen door minister Kolk, die totdusver een zwak figuur maakte. Doch een tariefwet bedreigt ons volk, en ook hier dus weer de zelfde strjjd als in 1905. De tariefwet is een gevaar voor de samenleving, vrouw, die hen zoo kalm als zij kon het verhaal van Alfonso's vlucht ver telde. Martinez, de bediende, die een gapende wond had, vulde bet vei haal aan en smeekte zjjn meester om het huis niet te verlaten. „Het is een hinderlaag, Hoogheid," zei hij, „niets dan een hinderlaag. Val er niet in. U hebt vijanden in Cadi, ik smeek u in Gods naam voorzichtig te z|jn. Het eenige antwoord dat Arthur gaf was het bevel om een paard te laten zadelen. „Ik zal mijn vrouw volgeu," zei hij, „waarheen die weg ook voeren moge I" De stad was schitterend verlicht toen Esther's rijtuig door de straten reed. Het was etenstijd en zjj zag voor meer dan een venster een geanimeerd tooneel- tje, terwijl menig restaurant haar aan Par|js deed denken. De straat waarin z|j reden verdiende ten volle den naam van Boulevard. Aan beide zjjden be vonden zich café's en restaurants en er reden electrische trams door, stamp vol met mensohen die naar huis gingen. Er reden broughams, die zich zeer goed in Bond-Street hadden kunnen vertoo- nen en elegante phaetons, die uit het park kwamen, terwjjl goed gekleede mannen en vrouwen er rondwandelen alsof het een zomeravond was. Het was er frisch en toch mild en 't deed in het bjjzonder voor den minderen man. Een der beginselen van de vrij zinnigen op financieel gebied is be lastingheffing naar draagkracht. Tegen dat beginsel gaat een tariefwet vier kant in, want door beschermende rechten worden zij het zwaarst ge troffen, die het minst kunnen missen. Tegen deze financieele politiek moe ten de vrijzinnigen in Juni front maken. Vervolgens wordt aangegeven wat de democraten onder de vrijzinnigen wenschen op militair gebied. Zjj wen- schen „de wapens neer" en „alles weerbaar." De wapens neer in dien zin, zooals het luidde in de motie, aangenomen op de laatste vergadering van den Vrjjzinnig-Democratischen Bond streven naar zooveel mogelijk minnelijke schikking van internatio nale geschillen allen weerbaar, opdat, zoo noodig, het volk zijn zelfstandig heid, zijn neutraliteit kan verdedigen. De democratische leger-politiek maakt Krupp steeds rijker, doch het volk armer zoowel in materieelen als in physieken zin. Onder het ministerie- de Meester waren we op legergebied een weinig op den goeden weg, doch minister Sabron Zijn hoogste geluk zoekt deze bewindsman in wapenge kletter. Het ministerie-Heemskerk wenscht geen beperking van legeruit- gaven, het streeft naar een zoo groot mogeljjk leger, zonder te vragen, of het volk zooveel mogeljjk weerbaar wordt. Ten slotte wordt aangegeven, wat de democraten onder de vrijzinnigen onder sociale wetgeving verstaan. Het gebied der staatsonthouding moet meer en meer worden verlaten. Men moet den arbeid niet alleen de volle vrij heid van ontwikkeling geven, maai de staat dient den arbeid, zoo noodig, zooveel doenijjk te steunen en te schragen. Ten aanzien van de sociale politiek wordt met ingenomenheid toenadering geconstateerd tusschen de vrijzinnig democraten en de Unie-liberalen. Van de oud-liberalen hoopt de brochure, dat dezen wat minder angst zullen toonen voor de sociale wet geving. Op sociaal gebied is het huidi ge ministerie-Heemskerk ongevaarlijk, heelt de Nieuwe Courant gezegd, en denken aan de lucht, die men in Engeland op een lenteavond inademt. Esther had veel van deze stad ge hoord, maar de werkelijkheid vervulde haar met verbazing. Ze had in boeken gelezen dat Spanje een uitgeput land was, dat het volk geheel ten prooi was aan armoede en bijgeloof en dat zijne kunst dood was. Deze stad in de bergen, die als een wig gelijk Frankrjjk en Spanje scheidde, heette die beschrijving van Arthur's rijk op aangename w|jze liegen. De prachtige winkels, de deftige huizen spraken van r|jkdom en weelde. Er waren kerken, die al het massief grootsche hadden van de oudheid, magazijnen, markten, schouwburgen, de solide ge tuigen van steeds aangroeiende wel vaart. De drukte en het lawaai op de straat maakten dat Esther genoot van het feit dat zjj alleen was en niemand liaar kende. Van at het oogenblik dat de Moor b|j de poort verdwenen was had niemand haar aangesproken of gehinderd. De koetsier reed voort als iemand, die gehoorzaamt aan de be velen van een afwezigen meesterde huzaren waren achtergebleven. Zij kwam de stad binnen als een een voudige touriste en reed onherkend voort naar een onbekend oord. Hun weg voerde hen ongeveer een mijl lang over den Boulevard en van de heer Stork heeft zich dezer dagen zeer tevreden met dit ministerie ge toond. Waarop dienen nu de democra tische viijzinnigen bij de a.s. verkiezin gen op sociaal gebied aan te sturen In de eerste plaats op algemeen kies recht door middel van grondwetsher ziening. Aangetoond wordt dat van het ministerie-Heemskerk op kiesrecht- gebied al heel weinig te wachten is, hoogstens het gezinshoofdenkiesrecht. De Eerste Kamer moet zoodanig wor den herzien, dat zjj niet langer een rem is tegen de sociale wetgeving. In de tweede plaats moet aangestuurd worden op ouderdomsverzekering. Minister Talma sch|jut te dezen aan zien niet veel spoed te maken, want eerst na de ziekteverzekering en de herziening der Ongevallenwet is hij van plan met de ouderdomsverzeke ring te komen. Minister Talma is voor dwangverzekering, geschoeid op het Duitsche stelsel, terwjjl spreker de voorkeur geeft aan staatspension- neering, de bezwaren tegen welk stel sel als zou er geen geld voor z|jn, het zou een stelsel van armenzorg zjjn, het zou den spaarzin van het volk tegengaan hij in het kort trachtte te weerleggen. De brochure besluit met de hoop uit te spreken, dat bij de Juni-verkiezin- gen zooveel mogelijk gesteund zal worden de democratische vrijheid en de vrijzinnige democratie, in het be lang van het geheele volk, in het bij zonder van de arbeidersklasse. Deze brochure, die, naar wij hopen druk zal worden verspreid tegen de as. verkiezingen kost bjj 100 ex. slechts 10 ct. per stuk. Kiesvereenigingen zullen een goed werk doen als zjj een ruim gebruik maken van deze gele genheid om propaganda te maken. ENGELAND en DUITSCHLAND. Het is niet overbodig, dat in Enge land eens een kalm woord wordt gesproken, om de leden tot bedaren te brengen, die hevig verontrust zijn door het debat in het Lagerhuis over Engelsche en Duitsche Marine. daar door een uitgestrekt park naar het Prado, een open plein met een kathedraal en een paleis aan weers zijden. Hier merkte Esther met eenige belangstelling een menigte menschen op, die," naar ze zich verbeeldde op het voorbijkomen van de een of andere processie stonden te wachten Zij kwam geen oogenblik op het idee dat die menschen daar waren gekomen om haar de stad te zien binnen trekken en zij schonk het dan ook niet de minste aandacht en vroeg zich zelf ook niet af wat hun tegenwoordigheid beteekende. De menigte nam echter geen genoegen met die onverschil ligheid. Zij liepen met het rijtuig mee en begonnen haar op eens uit te fluiten ec uit te jouwen en gooiden steenen tegen de wielen van het rjj- tuig. Zelfs goed gekleede voorbijgangers wezen met den vinger naar haar en schenen het gejouw goed te keuren. Het kwam zoo plotseling, het was zoo onverwacht, zoo vreemd, dat Esther den tijd niet had om bang te z|jn. De huzaren kwamen aanrjjden, sloten het rijtuig iu en dreven de woestelingen uiteenzij leunde achter over en vroeg zich zelf at, wat dat beteekende ol wat zjj gedaan had, dat die menschen haar zoo hard be oordeelden. De vijandigheid van een vertoornde menigte kan alleen bestre den worden door moed en ofschoon Het is alsof men in Engeland voor 't eerst verueemtdatDuitsohlandiuder- daad druk bezig is eene groote vloot te bouwen. De Duitsche bladen brengen den eersten lord der Engelsche ad miraliteit Mc Kenna aan 't verstand, dat hjj het Duitsche gevaar, zoo er gevaar mocht bestaan, wat zjj ont kennen, overdreven heeft. Duitschland heeft nog geen enkele Dreadnought en eerst Zaterdag is de von der Tann, een kruiser van het op een na groot ste, het Invincible type, te Hamburg te water gelaten. Engeland is een heel eind voor en zal altijd voorblijven zoo het dit verkiest. Maar dat is eigenlijk niet de quaestie. Niet dat de Duitsche vloot uu of ook over eenige jaren is opgewassen tegen de Engelsche, ver ontrust de Engelschen, maar vooral het feit dat de Duitsche industrie in staat is om in den kortst mogelijken tjjd ettelijke Dreadnoughts en Invin- cibles te bouwen. Daar is natuurlijk niets aan te veranderen de Duitsche i industrie heeft zich op elk gebied-ij krachtig ontwikkeld in de laatste jaren, i En den gevaarlijken concurrent met vriendschappelijke gevoelens te naderen kost moeite. De eerlijke pogingen tot toenadering beletten niet, dat de groote meeiderheid van het Engelsche volk toch nog alt|jd met wantrouwen iri Duitschlands bedoelingen is vervuld. Men ziet hst eens weer b|j deze gelegenheid. Er wordt geredeneerd, met groote strategische wijsheid, over een inval in Engeland en een lid van het Parlement heeft de regeering ge vraagd of in geval van een oorlog met Duitschland de Engelsche Bank wel voldoende gewaarborgd was tegen de vernielende werking van Duitsche bommen, uit een luchtschip geworpen. En hij heeft, die vraag stellende, zich daardoor niet eens belachelijk gemaakt! De Engelsche leeuw is een zonderling creatuur. Dikwijls, als men verwacht z|jne stem te hooren, zwijgt hij, om plotseling eene vervaarlijke keel op te zetten als men dit het minst ver wacht. Hjj is thans weer zeuwachtig en brult dat het klinkt Europa door, hoewel men op 't vasteland tegen woordig toch ook leven genoeg maakt. Duitschland en Engeland hebben in den grond alle reden om elkanders vrienden te z|jn, want z|j hebben el- Esther heel dapper was, voelde z|j nu toch haar moed in den schoenen zinken. Wat was het voor een voorteeken welk lot wachtte haar in die stad, die haar zoo ontving De toekomst leek wel heel duister z|j herin nerde zich dat zij alleen stond tegen over een geheel volk, een hulpeloos meisje in de handen van mannen zonder hart en zonder geweten. De huzaren waren by het eerste alarm naderbij gekomen en ofschoon hun tegenwoordigheid de oproerlingen niet geheel tot rust bracht, hadden ze nu toch geen andere wapens meer dan hun tongen. Terwijl het rijtuig het binnenplein van het paleis opreed, sister; en jouwden z|j uit alle macht en zelfs op het plein hoorde z|j nog een woest geschreeuw, dat wegstierf even als het loeien van den storm. Z|j had echter nu alleen belangstelling voor hetgeen haar wachten zou en voor het nieuws, dat zij hoopte te verne men. Het gebouw, waarvoor zij stond was onmetelijk groot, vierkant van vorm en druk versierd met beelden en ornamenten. Wordt vervolgd.)

Historische kranten - Archief Eemland

De Eemlander | 1909 | | pagina 1