Donkere Schaduwen
DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN.
No. 138.
DONDERDAG 16 JUNI 1910.
7e JAARGANG
BUITENLAND.
FEUILLETON.
DE EEULANDER
Hoofdredacteur R CL RIJKENS.
fl|
Bureau BREEDESTRAAT 18. Telefoon Interc. 62.
ABONNEMENTSPRIJS
Per jaar met geïllustreerd Zondagsblad f4.—. Franco per
post id. f6.60. Per 3 maanden id. fl.Franco per post
id. f 1.40. Atzonderlijke nummers f0.05.
PRIJS DER ADVERrENTIEN:
Van 1 tot 6 regels f0.40. Voor iederen regel meer f0.08.
Buiten het Kanton Amersfoort per regel f0.10. (Bij
abonnement belangrijke korting.)
Tot plaatsing van advertentiën en reclames van buiten het kanton Amersfoort in dit blad is „uitsluitend" gerechtigd het Algemeen Binnen- en Buitenlandsch Advertentiebureau D. Y.ALTA,Warmoesstraat 76-78 te Amsterdam.
DE PAUS EN DE PROTESTANTEN.
Roma locuta, causanon flnita.
Rome heeft gesproken, maar de zaak
is niet uitkan niet uit zijn.
Het met spanning verbeide ant
woord van het Vaticaan op de ver-
toogen der Pruisische regeering is
verschenen. De „Norddeutsche Allge-
meine Zeitung" geeft woordelijk den
tekst weer zoowel van het protest,
door den Pruisischen gezant aan Kar
dinaal Merry del Val overhandigd,
als van het antwoord der pauselijke
regeering. In het protest van de Prui
sische regeering wordt gezegd, dat de
oordeelvelling over de hervorming en
de protestantsche vorsten en volkereu
zich niet beperkt tot de dogmatische
tegenstrijdigheid der godsdiensten,
maar dat zy zich uitstrekt, op moreel
gebied. De protestantsche kringen in
Duitschland voeleh zich daardoorjzeer
gekreukt in hun godsdienstige, zede
lijke en politieke overtuiging, die
nauw met de geschiedenis samenhan
gen. Om die reden protesteert de ko
ninklijke Pruisische staatsregeering
en wyst er meteen op dat de verant
woordelijkheid voor een verstoring
van den confessioneelen vrede die het
gevolg zou kunnen zjjn van de ency
cliek, uitsluitend op de personen van
wie deze is uitgegaan neerkomt.
Daarop volgde het antwoord van
het Vaticaan, waarvan Reuter een
uitreksel seinde.
De Pruisische gezant had bij zijn
protest tegen de Boromeus-encycliek
de verwachting te kennen gegeven,
dat de encycliek in de Duitsche dio
cesen van den kansel zou worden voor
gelezen, en niet in de bisschoppelijke
bekendmakingen zou worden gepubli-
Naar het Duitsch
book
PAUL HENKES.
ceerd. Op 11 dezer had de Paus ech
ter reeds een bevel aan de bisschop
pen uitgevaardigd, dat die afkondi
ging of publicatie achterwege moest
blijven.
Op 13 Juni heeft de curie den ge
zant een door den kardinaal-staats
secretaris onderteekende nota ter
hand gesteld, in welke wordt gezegd,
dat de Heilige Stoel van meening is,
dat de reden voor de opgewondenheid
gezocht moet worden in het feit, dat
de bedoeling van de encycliek ui t
juist begrepen is en dat deswege aan
eenige der daarin voorkomende zins-
sneden een beteekenis is gegeven, die
volstrekt niet overeenkwam met de
bedoelingen van den Paus. Daarom
weuscht de kardinaal te verklaren,
dat de Paus met innig leedwezen bet
bericht van verwekte opgewonden
heid heeft vernomen, daar, zooals
reeds formeel en openlijk is verklaard,
de Paus volstrekt niet de bedoeling
heeft gehad de niet-Katholieken iu
Duitschland of de Duitscne vorsten
te krenken.
Of men in Duitschland met die
verklaring van het Vaticaan voldaan
zal zijn? Wij vreezen van niet, zegt
het Nieuws van den Dag en wij ge-
looven het evenmin. Wanneer men die
verklaring leest, dan krijgt men den
indruk, dat zy zeggen wil dat de
schuld voor de opwinding en de ver
ontwaardiging over den uitval tegen
de hervormers niet in de encycliek
ligt, maar bjj de Duitsche protestanten
zelf. Zij hebben de zinsneden betref
fende de hervormers verkeerd begre
pen, zegt de Paus en de Paus had
er niets kwaads mee gemeend, daar
om doet het hem leed dat men er in
Duitschland zoo opgewonden over ge
worden is. Ons dunkt, de woorden
van de encycliek waren toch nogal
duidelijk! Om maar één ding in her-
8)
Ongetwijfeld is ook hiei sprake
van een moord, meende de arts,
op een zacliten toon. De ongelukki
ge is bezweken aan een zwaar rugge-
mergsvergift. Bij haar is de dood niet
bliksemsnelheid ingetreden.
Is het niet buitengesloten, dat zij
zelf een eiud aan haar leven heeft
gemaakt
De arts keek hem verbaasd aan.
Dat geloof ik niet, zeide hij
toer,.
Het schijnt echter toch wel het
geval geweest te zijn. U heeft verder
daarginds in de slaapkamer het ver
moeden uitgesproken, dat de doode-
lijke stoot met vaste hand moest zijn
toegebracht. Waarop grondde u dat
vermoeden
Ik meen, dat niet alleen een
inneriug te brengende hervormers
werden er mannen met aardscbe nei
gingen in genoemd, bedervers, wier
God hun buik was't Is toch waar-
Ijk geen wonder dat een goed geloo-
vig protestant daar boos over wordt,
en men kan dat dan toch niet aan
slecht verstaan toeschrijven.
De Kölnische Zeitung is ook van
meening, dat de Pruisische regeering
hiermee niet voldaan mag zijn. Ze
zou moeten antwoorden, zegt het blad,
dat ze met voldoening verneemt dat
de encycliek niet door de Duitsche
bisschoppen afgekondigd zal worden,
maar ze zou er moeten bijvoegen dat
ze dit verbod opvat als een erkenning
dat de uitlatingen van den Paus in
staat waren den godsdienst-vrede in
Duitschland te verstoren. De regeering
zou echter haar verwondering te ken
nen moeten geven, dat de Paus de
oorzaak der verontwaardiging alleen
in een verkeerd verstaan zoektde
regeeiing moet eischen dat de Paus
erkent dat de opwinding haar oorzaak
heeft gevonden in de uitlatingen der
encycliek zelf.
DUITSCHLAND.
De uitsluiting in de bouwbedrijven
in Duitschland schijnt baar einde te
naderen.
In Reinland en Westphalen zou
heden de arbeid worden hervat op de
voorwaarden, door bet scheidsgerecht
te Dresden opgemaakt.
Te München hebben de „vertrou
wensmannen" der bouwvakorganisa
ties besloten den arbeid te hervatten,
wanneer de patroons zich schriftelijk
verbinden de bemiddelingsvoorstellen
van dr. Brenner aan te nemen en het
voor de uitsluiting betaaldo loon ook
verder te zullen toekennen.
Wanneer een nieuw tarief mocht
worden aangenomen, mogen geen la
gere loonen dan thans worden be
taald.
In Allgau en de overige deelen van
Zuid-Scbwaben is men het eens ge
worden over een loonsverbooging van
5 pf. per uu terwijl den arbeiders
de vrijheid wordt gelaten zich by de
organisatie aan te sluiten. In Neder-
Beieren echter zyn de pogingen tot
verzoening zonder succes gebleven.
ITALIË.
Eergisteren heeft de bekende mo
dernistische priester don Bomolo
Murri in de Kamer den Minister van
Justitie geïnterpelleerd over de nood
zakelijkheid om de Katholieke semi-
narieën onder Staatstoezicht te stel
len ten einde te zorgen, dat in deze
inrichtingen de staatswetten worden
nageleefd.
Hoewel het onderwerp zijner inter
pellatie niets met de encycliek te
maken had, waren toch een aantal
scherpe uitlatingen iu zijn rede blijk
baar bedoeld als een antwoord op
den aanval welke in de encycliek op
de modernisten werden gedaan.
De uiterste linkerzijde juichte den
spreker herhaaldelijk toe.
Na te hebben uiteengezet, dat de
Heilige Stoel aan de priesiers geen
vryheid van overtuiging wilde toe
staan, onderwierp hy alle Katholieke
onderwijsinrichtingen aan een scherpe
critiek.
Hy eindigde zijn rede, volgeus het
verslag in de Stampa, aldus
„Men begint thans in te zieu, dat
de Italianen tot dusver alles hebben
verwaarloosd, wat botrekking had op
de opvoeding en de vorming van het
geweten.
Dit inzicht geeft mij grond tot de
hoop, dat voortaan de openbare macht
niet meer zal toelaten, dat zoovele
jonge Italianen, .buiten het leven"
vaste, maar 'ook een krachtige hand
den doodelyken stoot moet hebben
toegebracht, zei de arts. Het
lemmet heeft den vierden borstwervel
doorbo ;rd.
Dus u gelooft niet, dat misschien
deze persoon zelf de misdaad kan
hebben uitgevoerd
De arts schudde van neen.
Gr en denken aan. hernam bij
vlugger, dan anders in zijn aard lag.
Ik zou zelfs met zooveel zekerheid
als een voorloopig onderzoek toestaat,
willen beweren, dat zy het eerst ver
moord is.
De andere keek hem verbaasd aan.
Dat zou mijn beschouwing heelo-
maal veranderen, antwo-rdde hij
voorzichtig. Er zijn teekensn waar
uit ik mij gerechtigd acht op te ma
ken, dat
Neen. neen! viel hem de -ris
hoofdschuddend in de rede. De
verstijving van den dood heeft by de
ze ongelukkige al haar hoogtepunt,
bereikt. Zij is misschien wel een vol
uur voor haar oom vermoord gewor
den. Bovendien kan zij niet goed zelf
moord bedreven hebben.
Waaruit maakt u dat op
Ik moet natuurlyk myn eind
oordeel van het resultaat der lijk
opening en het daaropvolgend che
misch onderzoek van den inhoud van
de maag afhankelijk maken, maar ik
meen nu al te kunnen verzekeren dat
de ongelukkige het slachtoffer is ge
worden van het zoogenaamde ticuna
vergift. Dat is wel het afschuwelijk
ste vergift, dat wij kenDen, het wordt
door Indiaüen bereid uit een plant
die op een in de Amazone-rivier lig
gend eiland groeit. Het werkt onmid-
delyk doodelyk, verlamt hef. i ugge-
merg en brengt in verbinding met
zuur zouten te weeg, die te kristadi-
seeren zijn, zoodat een chemisch on
derzoek van den inhoud van de maag
dadelijk kan aanwijzen, of 't ticuna-
vrrgift aanwezig is.
Maar wa: rom zou deze vrouw
zich dan met dit vergif dat dus een
betrekkelyk lichten en pynloozen
dood ten gevolge heeft, niet zelf ver
moord kunnen hebben bracht de
rechter in het middeD.
Dat kan ik niet gelooven, zei
de arts. Eerstens behoort 't ticuna
vergift niet tot onze medicamenten en
is daarom in geen enkele apotheek
te krygen, maar zelden brengt een
toerist, die de ongastvrije oord n van
de Amazonen-rivier bezocht beeft, het
in kleine gedroogde pompoenen mee.
Zij zou bet vergift door een of
ander toeval in haar bezit hebben
kunnen krijgen.
Als zy zich zelf vermoord had,
dan i-ou de houding van het lichaam,
waarin wy haar gevonden hebben,
een andere geweest zijn. Het strijdt
met de vrouwelijke natuur, om in
staande houding te lijden of zelfs te
sterven zij zou met dat doel zeker
zijn gaan zitten of liggen. Maar ge
heel daarvan afgezien, moest er toch
een of ander vaatwerk aanwezig zijn,
waaruit zij gedronken heeft.
Kan zij dat Diet weggezet heb
ben
Geen denken aan 1 Zooals ik al
opmerkte, de werking van het ticuna-
vergift is oogenblikkelyk.
Hij keek zoekend in de kamer
rond.
Hier staat wel een glas, zei
hjj toen, terwijl hy op het kristallen
glas wees, dat op tafel stond,maar
het is totaal leeg en blijkbaar nog
ongebruikt. Maar neen zeide hij
dadelijk daarop, terwijl hij het glas
opnam en het tegen het licht hield,
na er aan geroken te hebben.
(Wordt vervolgd).