DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN.
No, 156.
DONDERDAG 7 JULI 1910.
7e JAARGANG
BUITENLAND.
Hoofdredacteur K. O. RUHKIfS.
Stitreau: KI.KI Mi HttO O. Telel. Intere. 18».
Abonnementsprijs
Per jaarf 4.Franco per
post id. f 5.60. Per 3 maanden id. f 1.Franco per post
id. f 1.40. Afzonderlijke nummers f 0.05.
xfhar
Prijs der Advertentiën:
Van 1 tot 5 regels f 0.40. Voor iederen regel meer f 0.08.
Buiten het Kanton Amersfoort per regel fO.10. (Bij
abonnement belangrijke korting).
Tot plaatsing van advert, en red. van buiten het kantoc Amersfoort in dit blad is, uitsluitend" gerechtigd hel Alg. Binnen-en Buitenlandsch Adrert.- bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr. 75.78 Amsterdam
Een opzienbarend proces.
Op ongewone wijze is in Duitschland
een proces geëiudigd, dat in de Duitsche
bladen werd betiteld als „de officierstra-
gaedie van Allenstein."
Op ongewone wijze zeggen wij, want
de droevige heldin van deze tragaedie is
geestelijk bezweken en na een mislukte
poging tot zelfmoord naar een krank
zinnigengesticht vervoerd.
Mevrouw Weber, vroeger genaamd me
vrouw von Schönebeck werd beschuldigd
mede aansprakelijk te zijn aan den dood
van haar vroegeren man, die als majoor
gedood is met een revolverschot door een
kapitein von Göben, die naar het heette,
door de dame tot den moord was aangezet.
De zaak is openbaar behandeld en heel
Duitschland heeft haar blykbaar met be
langstelling gevolgd. Men had te doen met
een moordproces in do groote wereld.
Het is goed, dat slechts een enkele
maal, als dingen ter sprake kwamen die
niet oorbaar kuunen worden geacut en
allerminst stichtelijk zijn. de deuren wer
den gesloten. "Want indien dit geheele
proces in het geheim was behandeld, zou
den do tegenstanders van de tegenwoordige
rechtsordening en van den militairen stand
bovendien niet nagelaten hebben, nu de
zaak zoo geloopen is, te spreken van
klassejustitie en bevoorrechting. Men kan
nu weten dat daarvan geen sprake is ge
weest. Natuurlijk komt nu van den ande
ren kant het verwijt, dat men mevrouw
Weber, vroeger von Schönebeck, op de pijn
bank gelegd heeft totdat haar zwakke
geest in waanzin ouderging. Maar het recht
moet zijn loop hebben en de vrouw, die
misschien een moord op haar geweten heeft
werd tenminste behandeld met de voor
komendheid, die men aan iedere vrouw is
verschuldigd.
Zij was zeer jong getrouwd en haar mau
eenige jaren ouder. Hy, de majoor, schijnt
haar genomen te hebben omdat zij mooi
en rijk was en naar het scheen opgewekt
en vroolijk. Maar de ware genegendheid
had niet tusschen dit in vele opzichten
ongelyke paar bestaan en zij veroorloofde
zich vrijheden die in goede moraal een
anderen en een leelijken naam dragen.
Kapitein von Göben draagt een geëerden
naam. Hij zelf was, volgens verschillende
getuigen, een uitstekend soldaat. Hij had,
strijdend in Zuid-Afrika aan de zijde der
Boeren, meermalen bewijzen gegeven van
grooten moed. Maar hij was een fantast.
Een niet gering gedeelte van de onder
vraging liep over de quaestie of zijne ver
halen uit den Boerenoorlog al dan niet op
waarheid berusten en het bleek, dat hij
soms de teigels van zijne verbeelding te
ver had laten schieten. Iu de geheime zit
tingen, waarvan wy niets zouden weten
indien men niet een paar verslaggevers
had toegelaten, onder voorwaarde, een
voorwaarde waaraan zij zich hielden, dat
zij de aaustootelijkste zaken niet zouden
vermelden, zyn zonderlinge dingen ge
zegd omtrent do neigingen van von Göben.
Nochthans was hij zeer geëerd bij zijne
kameraden en zijne superieuren en men
begreep volstrekt niet hoe hij tot de mis
daad was gekomen, die hem voor de recht
bank brachten zijne carrierre heeft vernietigd
Waarschijnlijk is het proces nog veel
belangwekkender geweest voor de zielkun-
digen dan voor de juristen. Het publiek
dat de verslagen verslond, heeft zich trou
wens vermoedelijk niet veel bckommeid
om de juridieke uiteenzettingen die de
voorzitter noodig achtte tegenover de jury.
Maar het moet zich verdiept hebben in
de psychologie van de beschuldigden,
misschien met het benauwde gevoel, dat
de menschelijko ziel een raadsel is en
tot vele dingen in staat.
Een der raadsels die het procos opgaf
was deze, hoe de vrouw die naar alle
waarschijnlijkheid schuldig was aan den
dood van eenen man en in elk geval een
minder zedelijk leven had geleid, een twee
den man geneigd vond om haar te huwen.
Deze man, die zich letterkundige noemt is
een minderwaardige, maar van een andere
soort dan de beschuldigde. Hij is een
ploert, zoo hij geen schurk is. Weber be
hoort tot een uitgeversfirma en hij zelf
schreef een paar bundels satyren zooals
die dingen getiteld zyn. Nu verscheen van
zijne firma voor eenigen tijd eene aanbe
veling van zijne onovertroffen satyren,
waarin het heette, dat ze zeker bij dui
zenden zouden worden gelezen om de rol
die de schrijver had gespeeld in de tragedie
van Allenstein Hij schijnt de weduwe
van den doodgeschoten Schönebeck te heb
ben getrouwd als een speculatie, om zij
ne boeken te beter te kunnen verkoopen.
Het proces is oen belangwekkende by-
drage tot de kennis der zeden en de men-
schen van onzen tijd. Als zoodanig heeft
het de aandacht verdiend, die de Duitschers
daaraan wijdden.
Hooge prijzen in de Ver. Staten.
Gelijk reeds vroeger medegedeeld, heeft
de Senaat der Ver. Staten «n den vorigeu
winter een commissie benoemd, die het
verschijnsel der hooge prijzen zou hebben
te bestudeeren en daaromtrent rapport uit
te brengen. Er i6 destijds reeds opgemerkt,
dat politieke bedoelingen aan de benoeming
dezer commissie van onderzoek niet vreemd
waren, en dat men van haar verwachtte,
dat zij zou aantoonen, dat in geen geval
het huidige tariefstelsel voor do stijging
der kosten yan levensonderhoud aanspra
kelijk kan worden gesteld. Dat do politiek
niet geheel buiten de commissie-zittingen
i6 gebleven, blijkt ook daaruit, dat het
tha«8 door de commissie uitgebrachte ver
slag een meerderheids rapport is en dat de
minderheid, voornamelijk uit democratische
Senaatsledon bestaande, zich vierkant tegen
de conclusion der meerderheid gekant en
heeft weten te verkrijgen, dat zij haar be
vindingen in een afzonderlijk rapport, later
zal kenbaar maken.
Het meerderheidsrapport blijft niettemiu,
voorzien als het is van eeu schat van
materiaal, bestaande uit tabellen, consulaire
rapporten, getuigenverhooren etc., een be
langrijk stuk.
De commissie noemt voor de rijzing in
de prijzen een groot aantal oorzaken.
Eenige daarvan volgen hier:
Duurdere productiekosten van landbouw
producten, ten gevolge van hoogere laud-
prijzen en hoogere arbeidsloonen.
Vermeerderde vraag naar landhouwpro-
en andere voedingsartikelen.
Verplaatsing der bevolking van.het land
naar de steden, alsmede vestiging van im
migranten in de steden.
Afnemende vruchtbaarheid van den bodem
met als gevolg een geringore gemiddelde
productie of hoogere gemiddelde productie
of hoogere uitgaven voor bemesting.
Toegenomen bankfaciliteiten in land
bouwstreken, waardoor landbouwers in staat
worden gesteld hun oogsten vast te houden,
rv ze by gunstige gesteldheid der markt
te verkoopen. Ofschoon dit wol meerdere
standvastigheid in de prijzen brengt, wordt
terzelfder tijd stijging der noteering erdoor
bevorderd.
Koelpakhuizen, die weliswaar prijsslinge-
ring in de prijzen van seizoenartikelen
tegengaan, doch geleidelijke stijging in de
hand werkten, daar groothandelaren koopen
en verkoopen wanneer zij de groot6t mo
gelijke winst kunnen maken.
Achtereenvolgens noemt het rapport nog
de verhoogde distvibutiekosten, de indu-
strieele combinaties, de organisaties van
ondernemers en handelaars, de toegenomen
geldvoorraad, overkapitalisatie, uitbreiding
der reclame en hoogeren levensstandaard,
als factoren welke in meer of mindere
mate tot de prijsstijging hebben bijgedragen.
De commissie publiceert in haar rapport
den prijsloop van 257 handelsartikelen van
1900 tot en met 1909 Iu dit tienjarig
tijdvak ziju deze prijzen gemiddeld met
l*il/a pet. gestegen. Farmproducten namen
39.8 pet in prijs toe, voedingsartikelen
stegen 19.7; hout- en bouwmaterialen 19.6
pet.; verschillende handelsartikelen 14.7
pet.; kleederen 12.0 pet.; brand- en licht
stoffen 6.9 pet.; mcubileerartikelen 5.3 pet.;
metalen 3.6 pet. Dronerijen en chemicaliën
daarentegen gingen 2.9 pet. in prijs ach
teruit.
Uit het rapport blijkt dat de voort
brengselen van den bodem de grootste
prys-stijgiug aantoonen.
De commissie richt zich in haar rapport
tegen roekelooze uitputting van de natuur
lijke hulpbronnen, met name van den
wouden des lands.
Het Russisch-Japansche verdrag.
Ruslaua en Japaa hebben het noodig
geacht, de wederzijdsche verhouding in
Mantsjoerije opnieuw bij verdrag te rege
len en daarvan aan Frankrijk en Engeland
de respectieve bondgenooten mede-
deeling te doen. Officieel is de inhoud
der overeenkomst nog niet publiek gemaakt
maar het Journal des Débats deelt er nu
eenige bijzonderheden uit mede.
Handhaving van den be9taanden toestand
in Mantsjoerqe blijft de hoofdzaak. Maar
merkwaardig is de toevoeging, dat, indien
de verhouding der beide mogendheden tot
Mantsjoerije of ook tot China bedreigd
mocht worden, de regeering te Tokio en
St. Petersburg maatregelen van afweer
zullen berameu.
Zoo is dan toch verwezenlijkt, zij 't nog
op kleiue schaal, wat reeds kort na den
vrede van Portsmouth, vyf jaren geleden,
door sommigen voorspeld werd dat Rus
land en Japan wel spoedig hun vijand
schap zoudeu laten varen om éen lijn te
trekken, daar zij toch vele belangen in
het Verre Oosten gemeen hebben. Voor
de Débats ligt het gewicht der thans ge
sloten overeenkomst hierin, dat nu aan het
voortdringen van China naar Mantsjoerije(?)
een grens gesteld wordt, en dat de poging
van den Amenkaanschen minister Knox,
om den internationalen handel iu het ge
heel e Chiueesche rijk vrij te verklaren
d.w z. de „open deur" voor China iu den
ruimsten zin hiermede heeft afgedaan.
De Temps acht het gelukkig, dat Rus-
laud's zorgen iu het Verre Oosten nu ver
licht zijn. Inderdaad zou het rijk van den
Tsaar nu, bij voorkomende gelegenheid,
beter op de belangen van den Franschen
bondgenoot kunnen letten maar daar zyn
er in Europa, die de vryere hand van
Rusland in de Enropeesche politiek nu
niet juist zoo'n heugelyke belofte vinden.
FRANKRIJK.
De Fransche minister van oorlog heeft
nu, op advies eener regeeringscommissie,
een besluit uitgevaardigd, waarbij ock de in
Frankrijk gevestigde vreemdelingen aan
den militairen dienstplicht onderworpen
zullen zijn, met uitzondering van de diplo
maten en de consulaire ambtenaren, de
laatstgenoemden onder voorwaarde dat de
Fransche consulaire ambtenaren in het land
van de vreemdelingen van de militie zyu
vrijgesteld.
De Matin deelt mede, dat de Fransche
regeering reeds een begin van uitvoering
heeft gegeven aan het voorstel van den
minister van oorlog, om zoo er een spoor
wegstaking mocht uitbreken, de nog dienst
plichtige ambtenaren en arbeiders van de
spoorwegen onder de wapens te roepen.
Het recruteeringsbureau van het depar
tement van de Seine heeft n.l opdracht
gekregen de bevelen tot mobiliseoring voor
de genoemde personen gereed te maken.
Honderdtachtigduizend dienstplichtigen zul
len, zoodra de bevelen verzonden worden,
onder de wapens moeten komen.
DUITSCHLAND.
De correspondent van de Marin te
Straatsburg herinnert, naar aanleiding van
een bericht, dat in Mei 1911 daar een st and-
fa e e 1 d v o o r keizer Willem 1 zal
worden onthuld, wat er drie jaar geleden
met dat gedeukteeken gebeurd is. De El-
zassers en Lotharingers gaveu er niet druk
voor, en toen bleek in den Landdag, dat
de stadhouder uit de geheime fondsen
200,0U0 frank (mark?) voor het gedenk-
teeken aau het comité had gegeven. Do
Landdag vond dat ongeoorloofd en 't slot
was, dat het comité het geld teruggaf. Vol
gens de Matin is er in 't geheele ryk
150,000 mark voor 't standbeeld bijeenge
bracht,
Het militaire luchtschip M III dat
met den uitvinder majoor Gross, van Te
gel, bij Berlijn, naar Gotha zou vliegen,
maar wegens zwaren tegenwind te Zeithain
moest landen, is, voor anker liggende, dooi
den storm zoo gehavend, dat het afgetakeld
en met den trein naar Berlijn terug is ge
moeten. Een dei soldaten, die het lucht
schip vasthielden, werd de lucht ingetrok
ken en viel van een hoogte van 6 M. Hij
kreeg verscheiden breuken iu het gebeente.
Zoo zegt één bericht. Een ander stelt
het voor, dat er weinig of geen schade is
geleden, maar alleen veel ga- ontsnapt.
Het schip ging dan naar Tegel terug om
weer gevuld te worden.
BELGIE.
Op 9, 10, 11 en 12 Augustus zal te
Antwerpen, een congres voor het vrije ruil
verkeer worden gehouden, dat op 13 Augus
tus te Brussel wordt voortgezet.
Van de talrijke Engolschen, die daarby
tegenwoordig zullen zijn vermelden wij lord
Welby on Russell Rea; voor Frankrijk komt
o.a Yves Guyot, voor Duitschland prof.
Lotz uit München en het Rijksdaglid Kaempf,
voor Nederland o.a. mr. Van Houten en
prof. d'Auluis.
