DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN.
No. 189.
MAANDAG 15 AUGUSTUS 1910.
7e JAARGANG.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Uit de Pers.
Hoofdredacteur B. O. BIJHEK8.
Abonnementsprijs
Per jaar4.Franco per
post id. f5,60. Per 3 maanden id. f 1.—r. Franco per post
id. 1.40. Afzonderlijke nummers f 0.05.
Bureau: KEEIWE H«iG 6. Telef. Inter»-. 188.
Prijs der Advertentiën
Yan 1 tot 5 regels f 0.40. Yoor iederon regel meer f 0.08.
Buiten het Kanton Amersfoort per rogel f 0.10. (Bij
abonnement belangrijke korting).
Tot plaatsing van advert, en reel, van buiten bet kanton Amersfoort in dit blad ia „uitsluitend" gerechtigd het Alg. Binnen en Buitenlandseh Advert.- bureau D. Y. ALTA, (Warmoesstr. 76.78 Amsterdam
De strijd in den scheepsbouw
in Dnitsckland.
De staking op de Hamburgsche scheeps-
bouwwervon en de daarop gevolgde uit
sluiting zullen natuurlijk leideu tot groote
vertraging in de aflevering van de bestelde
nieuwe schepen. Do werven zijn wel niet
gebonden aan den afleveringstermijn, want
de reederjjen willen wel wachten, omdat
zij voornamelijk thans bestellingen hebben
godaan wegens de lage bouwprijzen. Het
feit dat er op het oogenblik veel werk
voorhanden is, wjjst dus nog niet bepaald
op een beslist gunstige periode voor den
scheepsbouw. Maar in elk geval gaven de
bestellingen, na de Blechte tijden, die vooraf
zijn gegaan, gegronde hoop op een betere
toekomst en deze factor mag niet worden
verwaarloosd bij do beoordeeling van de
economische sohade, die de staking en de
uitsluiting zullen meebrengen, te meer nu
deze schade wordt geloopen nu de gun
stiger vooruitzichten nog zoo jong zijn.
Koint daarbij, wat zeker te verwachten is
bg den bij beide partijen gebleken strijd
lust, dat staking en uitsluiting heel spoedig
zullen leiden tot algeheelen stilstand van
hot bedrijf, dan gaan voor de Duitsche
werven ook de voordeelen der herstellings
werken verloren, want deze kunnen niet
wachten.
De omvang van de sohade kan pas
berekend worden na afloop van den strijd
maar uit een opgaaf van den omvang der
bestellingen, die thans moeten blijven rus
ten, blijkt afdoend welke groote belangen
op het spel worden gezet.
Naar het Berl. Tageblatt mededeelt
wordt de waarde van de roor Hamburg
sche rekening bestelde sohepen geraamd
op 32 millioen mark voor de Hamburg
Amerikalijn, 12 millioen voor de Duitsoh
Australische Stoomvaartmaatschappij, 3 mil
lioen voor de Duitsche Levantljjn, 7 mil
lioen voor de Woermann-ljjn en 5 millioen
voor de Hamburg-Zuid-Amerika-Stoom-
vaartmaatschappij, te zamen bijna zestig
millioen mark.
Waar belangen van zulk een grooten
omvang bij dezen strjjd zjjn betrokken, is
het te hopen, dat de strijdende partijen
spoedig tot elkander gebracht kunnen
worden.
GROOT-BRIT ANNIE.
Door de Engelsche Nationale Yereeniging
van zeelieden en stokers wordt in den
laatsten tijd in strooibiljetten aangedrongen
op een nationalo staking. In een dier bil
jetten wordt gezegd: „In meer dan 40 ver
gaderingen, gehouden in verschillende
havensteden, hebben reeds ongeveer 40,000
zeelieden zich uitgesproken ten gunste vaD
een veertiendaagsche vacantie. Waar het
echter vooral op aankomt, is, dat gij allen
die vacantie tegelijkertijd neemt.
De zeelieden op de geheele wereld zijn
slechts Blaven. Zij zijn de eenige arbeiders,
die gevangen kunnen worden gezet, wanneer
zij hun werk in den steek laten".
In een circulaire zetten de reeders hunne
houding tegenover de bedreigingen uiteen.
Zjj verklaren daarin van plan te zijn van
de geheele beweging geen notitie te nemen,
daar de vereening slechts een klein gedeelte
van do zeelieden vertegenwoordigt eu dus
geen recht heeft namens al de vakgenooten
te spreken.
De groote spoorwegmaatschappijen, die
ook tal van zeelieden in dienst hebben,
zijn van dezelfde meening.
SPANJE.
Op de vraag der Spaansche Regeeripg
aan haar zaakgelastigde te Rome, markies
Gonzalez, betreffende het antwoord ep haar
laatste nota, antwoordde deze, dat de con
gregatie voor buitengewone kerkelijke aan
gelegenheden nog steeds bijeen was, maar
dat bij nog niets van eenig antwoord h»d
vernomen.
Alvorens naar Mariënbad te vertrekken
heeft Ojeda nog een onderhoud met Canale-
jas gehad, waarin deze hem verklaarde,
dat Ojeda zjjn kuur zonder bezwaar kpn
verlengen.
De Osservatore Romano meent, in tegen
spraak met sommige bladen, beslist te kun
nen verzekeren, dat Ojeda voor zijn ver
trek uit Rome noch van den Paus, noch
van den kardinaal Merry del Yal afscheid
heeft genomen.
Volgens een bericht uit Yictorja
(Spanje) zou do politie eon wagen, beladen
met wapenen en ammunitie, hebben in be
slag genomen die voor de kloosters bestemd
Na de afwijzing der bemiddelings
voorstellen door de mijnwerkers te Bilbao
hebben de mijneigenaren, die reeds hadden
bekend gemaakt de mijoen den 12n weer
te zullen openstellen, de nitvoering vau dit
voornemen op verzoek van Canalejas nog
enkele dagen uitgesteld. Ondertusschen be
geven zich de troepen, die te San Sebas-
tiaan lagen, naar Bilbao. De stakers zijn
van plan het vullen der hoogovens te be
letten en bewaken, met stokken gewapend,
de wegen. Een trein met materiaal voor
een smelterij werd tegengehouden door
middel van op de rails gelegde dwarslig
gers en toen hjj ten slotte toch kon ver
trekken, met steenen gebombardeerd. Er
hadden 9 arrestaties plaats.
Een arbeider, die niet tot het syndioaat
behoorde, werd door de stakers afgeranseld.
De troepen hebben een groep stakers,
die op weg was naar de mijnen van Al-
corta en een dreigende houding aannam,
uiteengejaagd.
AMERTKA.
Omtrent den toestand van den burge
meester van New-York meldt de New-York
Herald, dat volgeus een niet-officieel bericht
Vrjjdag plotseling eeD verslechtering zou
zjjn ingetreden, er zou zelfs al om zuurstof
gezonden zjjn.
Openbare leeszalen. De
sche correspondent van de Prov. Gr. Ct.
schrijft:
De aanstaande begrooting van Binnen-
landsche Zaken zal aan de vrienden van
de openbare leeszalen en bibliotheken in
ons land een welkome verrassing brengon.
Minister Heemskerk heeft, na het inwin
nen van advies bij het bestuur der Yereeni
ging voor Openbare Leeszalen in Nederland
en geheel in overeenstemming met de
hem van die zijde gedane voorstellen
besloten om ten aanzien van de bedoelde
instellingen een geheele nieuwen koers in
te slaan en ze van Rijkswege krachtiger
dan tot hiertoe te steunen,
De steun zal zich voorshands bepalen
tot de „openbare" leeszalen, die voldoen
aan de criteria, welke 't bestuur der ver-
eeniging stelt bij de omschrijving van het
doel der openbare leeszalen en bibliotheken:
voor de geheele plaatselijke bevolking,
zonder onderscheid van maatschappelijke
positie, godsdienstige overtuiging of per
soonlijke ontwikkeling, boeken en periodie
ken ten behoove van studie, practische
voorlichting en ontspanning beschikbaar te
stellen.
Niet a]zoo aan al de 600 bibliotheken
en leeszalen, welke in ons land bestaan
waatwoor het centraal bureau voor de sta
tistiek vegevens heeft verzameld, maar uit
sluitend aan de 10 openbare leeszalen en
bibliotheken, die aan den eisch van 't be
stuur voldoen, wil de Minister voorloopig
uit 's Rjjks kas een bijdrage verleenon,
welke, door bemiddeling van de centrale
vereeniging toegekend en door of vanwege
haar gecontroleerd wat betreft de wijze
van besteding, naar den maatstaf van een
derde in de gewone jaarljjksche uitgaven
zal worden bepaald, tot een maximum,
voor één instelling, van f 5000.
In 't geheel zal, naar dit plan, op hoofd
stuk V der Staatsbegropting voor 1911 een
som van f 11.680 worden aangevraagd,
waarin een bedrag van f 1500 ia begrepen
voor de Vereenigjug voor openbare lees
zalen in Nederland, die over 1910 f 500
subsidie ontving, maar wier uitgaven door
de uitbreiding barer bemoeiingen belangrijk
zullen stijgen. De overige f 10.180 zullen
dan worden verdeeld over de leeszalen,
hierna te noemen met het daarbjj voor elk
vermelde bedrag. Alkmaar f 275, Dordrecht
f 1330, 's Gravenhage f 1200, Groningen
f 1470, Hilversum f 1200, Leeuwarden
f 925, Leiden f 900, Sneek f880, Utrecht
f 1520 en Zutphen f 480.
De uitsluiting te Enschedé.
Men meldt uit Enschedé:
Het comité uit de Fabrikantenvereeniging
deelt ons mede, dat wanneer de werklieden
vau de firma N. I. Menko, fabriek Roomweg,
Dinsdag 16 dezer, des morgens om 7 uur
regelmatig het werk hebben hervat, de
andere textielfabrieken hier ter stede dien
zelfden morgen te 9 uur weder zullen
worden aangezet.
Samenvoeging van belas
tingen. De Haagsche Kouter van de P.
G. Ct. zegt, dat minister Kolkman de laatste
hand legt aan de twee grqote wetsontwerpen,
die hij in September bij de Staten-Generaal
wil aanhangig maken: de samenvoeging
van de vermogens- en bedrijfsbelastingen
en de herziening van het tarief. Is hij wèl
ingelicht, dan gaan beiden de volgende
week naar den Raad van State.
Boëedigingvan officieren.
De onlangs tot tweede-luitenant benoemde
cadetten van de Koninklijke Militaire Aca
demie, zullen op 24 Aug. a.s. worden be-
ëedigd en in functie gesteld,
Een conflict. Men schrijft,aan
Het Volk:
De uitsluiting te Enschede is oorzaak
geweest van een ernstig conflict in het
college van B. en W. van Goor. Bij afwezig
heid van den burgemeester werd geduren
de een 4-tal weken door de wethouders
vergunning verleend aan ongeorganiseerde
uitgeslotenen tot het houden van collecten
in de Gemeente Goor. Bij de politieveror
dening is het geven of weigeren van ver
gunning voor collecten aan B. en W. op
gedragen. Thans, bij den terugkeer van
don burgemeester in de gemeente, is door
hem het houden van een collecte verboden,
niettegenstaande do tpeerderheid van het
college voor het verleenon der vergunning
is. Door den wachtmeester der maréchaus
see is den collectanten het inzamelen belet,
hoewel zjj niet eens collecteerden maar
steunbonnetjes verkochten.
Naar aanleiding van het onwettig optre
den zoowel van den burgemeester als van
den wachtmeester is door een der wethou
ders een aanklacht ingediend bg den mi
nister van justitie.
Wij vernemen verder, dat door den
wachtmeester tegen een of eenige der col
lectanten procesverbaal is opgemaakt. Veel
gevolg zal dat procesverbaal wel niet heb
ben. Bovendien heeft een der wethouders
op zich genomen, indien de collectanten
veroordeeld werden tot een boete iets wat
intusschen onmogelijk is die geheel te be
talen. In de eerstkomende raadszitting zal
de burgemeester over zgn onbehoorlijk
optreden worden geïnterpelleerd.
Stadsbosch. Naar men meldt
is door het Arasterdamsche Raadslid Vlie
gen een voorstel aau den Raad ingediend,
waarbij hij den Raad de weuschelgkheid
wil laten uitspreken van den aanleg van
een bosch van ongeveer 40 H.A. benoor
den het IJ, en B. en W. uit te noodigen
daaromtrent nadere voorstellen to doen.
De voorgestelde grootte is ongeveer ge-
lgk aau die van hot Vondelpark.
Eindhovensche onder-
w ij s q u a e s t i e. Zooals men zich wel
licht zal herinneren, heeft de gemeenteraad
van Eindhoven onlangs besloten tot stich
ting van een school voor m. u. 1. o., welk
besluit echter later door den raad werd
ingetrokken. Dit besluit van intrekking
werd niet goedgekeurd door Gedeputeerde
Staten van Noord-Brabaut, van welke be
slissing het gemeentebestuur in hooger
beroep is gegaan. De Koningin evenwel
heeft het besluit van Ged. Staten goedge
keurd.
De houding der Twentsche
werkgevers.
Het Handelsblad sebrgft omtrent de
houding der Twentsche werkgevers in het
bekende geschil o.a. het volgende:
„De Twentsche werkgevers hebben ge
durende dezen strijd niet de openbare
meening aan hunne zij Ie gehad. Die open
bare meening is niet veel waard, zullen,
niet geheel ten onrechte, de Twentsche
werkgevers zeggen: de zaken, die beoor
deeld moeten worden, kan het groote pu
bliek niet beoordeelen. Maar deze ééne
zaak kon het groote publiek wèl beoor
deelen: de werkgevers hebben het bestuur
van hun organisatie als uitsluitend bevoegd
om te beoordeelen en te beslissen beschouwd.
Daarin heeft het groote publiek onvoldoen
den Wftarbprg gevonden, dat ook werkelgk
de grieven der werklieden goed begrepen
en ernstig genoeg opgevat zouden worden.
