DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN.
No, 190.
DINSDAG 16 AUGUSTUS 1910.
7e JAARGANG.
BUITENLAND.
DE EEMLANDER.
Hoofdredacteur K. O. R IJ KEN 8.
m
Bureau: KLEINE IftiO 6. Telef. latere. 183.
Abonnementsprijs:
Per jaarf 4.Franco per
post id. f5.60. Per 3 maanden id. f 1.Franco per post
id. f 1.40. Afzonderlijke nummers f 0.05.
Prijs der Advertentiën:
Van 1 tot 5 regels f 0.40. Voor iederen regel meer f 0.08.
Buiten het Kanton Amersfoort per regel f 0.10. (Bij
abonnement belangrijke korting).
Tot plaatsing van advert, en reel, van buiten bet kanton Amersfoort in dit blad is „uitsluitend" gerechtigd het Alg. Binnen- en Buitenlandsch Advert.- bureau D. Y. ALTA, JWarmoesstr. 76- 78J Amsterdam
De Brand op de BrusseLsclie
Tentoonstelling.
Do gister reeds door ons vermelde hevige
brand, die een groot en belangrijk gedeelte
van de wereldtentoonstelling te Brussel
heeft vernield, is een geweldige ramp.
Allereerst voor de getroffen inzenders, be-
hoorendo tot verschillende Europeesche,
Atnerikaansclie, Aziatische en Afnkaansche
Staten; maar niet minder voor de prach
tige onderneming zelve, die daardoor een
geduchten knak zal hebben gekregen.
De getroffen rijken zijn in hoofdzaak
België, Frankrijk, (ook de stad Parijs),
Italië, Perzië, Denemarken, Noorwegen,
Oostenrijk, Zwitserland, de Yereenigde Sta
ten van Noord-Amerika, Luxemburg, de
Dominicaansche Republiek en Griekenland,
Naar luid der telegrammen is ook de Ja
pansche afdceling door het vuur aangetast.
Het bericht dat de Chineesche afdeeling
vernield is, moet op een misverband berus
ten, daar deze zich ver van het getroffen
gedeelte, op een geheel ander deel van
het terrein bevindt.
Ook de Hollandsche afdeeling bleef ge
spaard, dank zij de gelukkige omstandig
heid, dat deze een afzonderlijk paviljoen
vormt, dat geheel vry staat, en van het
gedeelte waar de brand woedde, gescheiden
is door een terras met inonumenale brug
en een plantsoen.
De door het vuur aangetaste en gedeel
telijk in de asch gelegde gebouwencomplex
vormt wat men zou kunnen noemen het
hoofdgebouw. Het was een kolossaal bouw
werk, dat onmiddellijk bij het binnentreden
van den hoofdiugang in het oog viel, daar
hot op een heuvel gebouwd was, vanwaar
het de geheele tentoonstelling beheersohte.
Het voorfront, gelegen aan het groote
terras, waar de reusachtige waterwerken
een aanvaug namen, was lipt rechtstreeksche
en onmiddellijke doel van allen die het
tentoonstellingsterrein binnentradeu. Reus
achtige trappen voerden naar zuilengangen,
gedragen door statige kolommen. Boven
deze kolommen verhief zich de in klassieken
stijl gehouden bovenbouw, die rijk met
beeldbouwwerk en verguld was versierd.
Onder de kolonnade kwamen de groote
café's uit, waar men een heerlijk zitje
genoot in de koelte vau het hooge, indruk
wekkende interieur.
Aan de linkerzijde van het front, nabij
den hoogen toren die bij avond zijne elec-
trische zoeklichten over het terrein liet
spelen, was de hoofdingang. In den hoek
waren de bureaux van het Uitvoerend
Comité der Tentoonstelling gevestigd, daar
achter het Post- en Telegraafkantoor waar
de brand, naar het schijnt, is begonnen.
Dit voorste gedeelte van het gebouw
was door de noofdafdeeling van België
ingenomen. Zij is geheel vernield.
Was men dit vóórgebouw dóórgegaan,
dan kwam men in de Engelsche afdeeling,
rechthoekig daar tegen aan gebouwd. Zij
is geheel vernield.
De Engelsche afdeeling vormde den over
gang tot een ter linkerzijde gelegen tweede
gebouw, gelijksoortig aan het voorgebouw,
maar ongeveer driemaal zoo groot als dit,
en in dezelfden Btijl versierd als dit laatste,
dus degelijks met kolonnaden en beeld
houwwerk. Hen bereikte dit achtergebouw
langs breede trappen, en bevond zich dan
in de Fransche afdeeling, die nog grooter
Was dan de Engelsche en de Belgische.
Achter de Fransche afdeeling vond men
in hetzelfde gebouw de Italiaansche, die
door het vuur vernield is, benevens do
Perzische, Deensche, Turksche, Oostenryk-
sche, Zwitserscho, Noord-Amerikaansche,
Japausche, Luxemburgeche, Domiuicaan-
sche en Grieksche afdeelingen. Deze laat
ste schijnen alle in meerdere of minde
re mate door het vuur to zyn aangetast.
Rechts van het gebouw dat deze laatste
afdeelingen bevatte strekt zich in parterre-
vorm een reeks tuinen uit: van het go-
bouw af gerekond do jardin de Paris, de
jardin francais, de Hollandsche en de Duit-
sche tuin. Daar waren de tuinbouwproduc
ten der genoemde rijken uitgeplant en de
tuinaanleg was in den atyl der genoemde
landen. Dit alles zal waarschijnlijk wel, by
het blu83ings- en reddingswork vernielden
platgotrapt zijn.
Aan weerszijden van dien tuinaanleg vond
men verschillende afzondorlijk staande ge
bouwtjes, aan de eene zyde o.a. paviljoous
van Italië, Uruguay en Monaco, de groote
restauratie van Wielemans enz. Van deze
is het Italiaansche paviljoen, dat het dichtst
bjj het brandende gebouw stond, blijkens
de telegrammen door het vuur verniel t.
Aan de andere zyde van den internationa
len tuinaanleg vond men de groote Fran-
sohe restauratie, het restaurant Duval, de
Galarie Francaise, en het paviljoen van de
Btad Parijs. Het vuur schijnt langs dien
kant te zyn voortgewoekerd, althans het
Fransche restaurant dat de eeue hoek-in
nam en het paviljoen van Parys dat op
den anderen hoek stond, zyn verbrand,
blijkbaar dus ook de daar tusschen gele-
gelegen Fransche galery.
Van den hoek by het Fransche paviljoen
is het vuur den weg ingeslagen die aange
duid wordt als de Avenue des NationB.
Dit was een straat met aan weerszijden
restauraties, winkels en paviljoens van
verschillende nationaliteiten. Zy liep van
het paviljoen der Stad Parijs tot aan het
vóórgebouw waar de brand is ontstaan. In
deze reeks meerendeels lichte en van hout
opgetrokken gebouwtjes schijnt do brand in
letterlijken zin zich „als een loopend vuur"
te hebben voortgeplant. Althans de geheelo
kant der Avenue des Nations aan de zijde
der hoofdgebouwen is, naar luid der tele
grammen verbrand.
Aan de andere zijde van het vóórgebouw
was Brnxelles-Kermesse, de groote attractie
voor velen, waar de malste en zonderlingste
nieuwigheden op gebied van kermisver
makelijkheden werden geëxploiteerd, en
waar het den ganschen dag en tot het
sluitingsuur toe vroolijk placht toe te gaan.
Al dit fraais is desgelijks door den brand
vernield.
Vraagt men, wat er nog over is gebleven,
dan is daarop thans nog geen in alle deelen
betrouwbaar antwoord te geven. Het schijnt
dat, wat vlakte-uitgebreidheid betreft, de
grootste helft gespaard is. Maar wat waarde
en beteekenis betreft, vertegenwoordigt het
verlorene naar het schijnt de belangrijkste
helft der schitterende en voortreffelijk
georganiseerde tentoonstelling.
Erg pessimistisch laat zich de Parijsche
correspondent van het Hbld. uit. Hij schrijft:
„Ik vreeB dat er morgen heel weinig
meer ernstig te bekijken zal vallen. En in
elk geval met den glans van de Brus-
selsche tentoonstelling is het gedaan. Te
voel is er afgebrand dan dat 't restje nog
kijklustigen trekken zou uit heel de wereld
zooals eerst. En, hoe 't ook afloopen moge,
op 't oogenblik lykt deze brand wel de
vernietiging van alle financieele verwach
tingen, die heel Brussel, heel België ver
moedelijk, op deze wereldtentoonstelling
had gebouwd."
Uit de reeds ontvangen telegrammen
blykt echter dat de brand, aan hoeveel
verwachtingen hij ook den bodem heeft
ingeslagen, toch niot dien omvang heeft
gekregeu, als deze Parijssche berichtgever,
en waarschijnlijk velen met hem, aanvan
kelijk hadden gevreesd.
In tegenspraak met de mededeelingen,
die uit Brussel aan verschillende bladen
waren geseind, blykt nu ook nog, dat de
processen-verbaal van de jury gespaard
bleven, zoodat de bekroonde exposanten
ten minste de hun toekomende bekroningen
nog zullen ontvangen.
De brand was tegen 3 uur gebluscht.
Hy bereikte 't Hollandsch paviljoen niet,
dank zij het gebruik van dynamiet, waai-
door het voortwoeden van het vuur werd
belet eu het aanhoudend preservatief be
sproeien van het Groot-Ncderlandsch klein
paviljoen.
In het hoofdgebouw ligt een schat van
juweelen onder smeulende ruïnes. Een
zeer groot gedeelte der exposanten hadden,
helaaB, uit slechtbegrepen zuinigheid hunne
inzendingen niet verzekerd.
Er wordt natuurlijk ook weer gestolen
en over deze diefstallen maar één afkeuring.
Tot Belgisohe soldaten toe, die zilveren
voorwerpen in de zakken gestoken hadden,
moesten door de gendarmen worden ge
arresteerd.
De toestand in Griekenland.
Uit Athene wordt aan de Voss. Ztg.
gemeld, dat de toestand nog altoos zeer
onrustbarend is. Het aantal officieele feest
maaltijden der officieren neemt op in 't
oogloopendo wijze toe; maar deze feest
maaltijden hebben jwel wat van samen
zweerdersbijeenkomsten, want|bij die maaltij
den worden velo toosten uitgebracht, doch
opzettelijk niet op den koning of de dynastie.
De officieren geven duidelijk te kennen,
dat zij voornemens zijn opnieuw tegon de
politiek der partijleiders op te treden, wan
neer deze niet de persoonsvereering weten
achter te stelleu bij de zorg vooi het wel
zijn van het land. De officieren wenschen
daarom, dal de weldra bijeen komende
Nationale Vergadering zich in een Consti
tuante zal wijzigen. Voor deze plannen
vinden de officieren steun bij Venizelos
den Kretcnser leider, dien zy zoo spoedig
mogelyk aan net hoofd der Grieksche
regeering zouden willen plaatsen.
De groep van Venizelos en ziju militaireu
aanhang wordt nog versterkt door de mal
contenten uit de partijen van Masromichae-
lis, Theotokis en Rhallys. Ook de burge
meester van Athene, Hercuris, die tot
dusver tot de hofparty gerekend werd,
heeft zich voor Venizelos verklaard. Men
verwacht gedurende de bijeenkomst der
Nationale vergadering ernstige gebeurte
nissen.
Het Atheensche blad Athenai meldt, dat
Venizelos voor enkele dagen in Opper-
Italië een samenkomst had met den hertog
der Abruzzen, van wien reeds sedert maan
den wordt gezegd, dat hy candidaat voor
den Griekschen troon zou zyn. Rhallys heeft
herhaalde samenkomsten met den Engel-
sclien gezant.
Tegenover de mededèeling van do Athenai
wordt door Hestia gezegdReeds in October
1909 was van do candidatuur van den
hertog der Abruzzen sprake, maar reeds
toen heeft de Italiaansche regeering officieel
verklaard, dat geen prins uit het Huis
Savoyc een kroon zou aanvaarden, die aan
oen bevrienden koning ontroofd was. In die
opvatting van Italië, zegt Hestia, is tot
dusver geen wyziging gekomen.
In de Nationale Vorgadering zulleu 23
actieve officieren van do laudmacht, en vyf
marine-officieren zitting hebben.
DUITSCHLAND.
Do inwoners dor HesBische stad Fried-
berg, waar de Russische keizerlyko familie
voor eenigen tijd haar tenten zal opslaan,
zyn geenszius opgetogen over de eor, die
de stad te beurt valt. Ten eerste vinden
zij het onaangenaam, dat heel de stad
krioelt van geheime politiemannen, zoodat
niemand zeker is, niet voor een anarchist
aangezien en opgepakt te worden. Ten
tweede begrijpen zij niet goed waarom zy
op hooge kosten gejaagd moeten worden
dank zy de abnormale vermeerdering
van kosten voor de gendarmerie en
waarom de soldaten van hun stad voort-
dureud in touw moeten zijn, omdat het
den Tsaar aller Russen behaagd heeft, hot
rustige Friedberg te vereeren met zijn
tegenwoordigheid. De Iiessische afgevaai-
digden zullen daarover in den Landdag
iuterpelleeren, en ook in den Rijksdag
zal men opkomen tegon de uitgaven, die
gedaan worden voor de ontvaugst van den
Tsaar.
Men begrijpt dat achter deze protesten
de antipathie schuil guat, welke men in
Duitschland tegenover de Russen gevoelt.
SPANJE.
Do Spaansche republikein Lerroux heeft
in een onderhoud met de Temps verklaard,
dat hy en zijn party thans Caualejas hel
pen, al is hy monarchist, omdat het tegen
den clerus gaat. Canalejas, zei hy, zal niet
met het Vaticaan kunnen breken, dat zal
do Senaat hem niet veroorlooven. Hij zal
na een tijdje plaats maken voor generaal
Weyler en daarna zullen de conservatieven
weer komen, natuurlijk niet onder Maura,
maar onder een man met een liberaal
tintje.
Voorts vertelde Leroux dat Koning
Alfonso's inzichten sinds eeuigen tijd ten
zeerste gewijzigd zijn. Vroeger stond hij
sterk ouder den invloed zijner moeder en
van Maura, maar tegenwoordig iB dat
anders, vooral sinds zijn bezoek aan Lon
den bij Koning Edward's begrafenis. Daar
sprak hij tal van gekroonde hoofden, die
hem allen voorhielden hoe dom zijn regoe-
ring had gedaan met de terechtstelling van
Ferrer. Vooral de Duitsche Keizer liet zich
daarover op zijn gewone openhartige wijze
uit. Er was maar éen souverein die Maura
verdedigde en dat was de Koning van
Portugal. Koning Alfonso was van dit alles
zeer onder den indruk gekomeD, en hij
was er geheel door veranderd. Lerroux
wist dit van een minister, die het zelf van
den Koning gehoord had.
PORTUGAL.
Koningin Maria Pia van Portugal, de
grootmoeder van den tegenwoordigen
Koning, wordt door een kleermaker civiel
rechtelijk vervolgd wegens een schuld van
25.000 gulden voor geleverde toiletten.
In eerste instantie was den kleermaker
deze oisch ontzegd, op grond, dat een lid