WEERBERICHT.
Thermometerstand
KUNST EN WETENSCHAPPEN.
KERKNIEUWS.
STADSNIEUWS.
ALLERLEI.
MEDEDEELINGEN VAN HET
KONINKL. NED. MET. INSTITUUT
Opgemaakt voorm. 10.50 uur.
De Bilt, "23 September 1910.
Hoogste barometerstand 775.2 m.M. to
Valencia laagste 742.8 te Bodo
Verwachting tot don avond van 24 Sep
tember 1910. Meest matige tijdeiijk krach
tige W.-lijke tot N. W.-lijke wind.
Gesteldheid van de lucht: Afwisselende
bowolking, mogelijk enkele regenbuien.
Temporatuurdezelfde
Barometerstand te AMERSFOCf T
Barometerstand hedenmiddag te 12 uur
770 m.M.
Vorige stand te 12 uur 769 m.M.
te Amersfoort.
Hoogste gisterenP. 59
Laagste hedennachtF. 50
Hedenmiddag 12 uurF. 61
AMERSFOORTSCHE
BAD- EN ZWEMINRICHTING.
TEMPERATUUR van het water op Vrij
dag 23 Sopt. des morgens 7 uur is 55° F.
606.
Op het congres van Duitsche natuur
onderzoekers en artsen te Koningsbergen
heeft 'Ehrlich Dinsdagmiddag voor een
propvolle aula over zijn anti-syphiliticum
gesproken.
Zijn gehoor bestond uit een groote
schare geleerden, tot uit Rusland, Frankrijk
en Tokio too Bij zijn verschijning werd
hij stormachtig toegejuicht.
Ehrlich deed verslag van de met het
middel genomen proeven.
Bij de gedachten wisseling bevestigden
proefnemers uit allerlei landen de gunstige
uitkomsten, die met het middel verkregen
zijn.
ziju? Kom, moet men nu nog gaan onder
zoeken hoe en wanneer hij zijnen ambt
genoot, den heer De Marez Oyens, op der,
heer E. G. Lehman attent maakte? En
hoe anders kende hij dezen koopman, dan
juist door diens gift aan de partijkas? Wij
nemen aan dat vele lintjes worden gegeven
aan personen die zichzelf tevergeefs af
vragen: waaraan heb ik het verdiend?
de jongste Koninginnedag bewijst het op
nieuw maar Dr. Kuyper had moeten
begrypen, dat de heer E. A. Lehman een
verband zou leggen tusscheu gift en deco
ratie. Dr. Kuyper tolde dit bezwaar niet.
Dit nu is mis. Dit is vooral mis in den
leider cener Christelijke partij. Het erg6te
vinden we, dat de organen dier partij dit
nu niet ronduit afkeuren, tnaar de hen
voorgezette exceptie aannemend, van een
publieke rehabilitatie en van eerherstel
spreken. Als hot rapport van den Eereraad
iets is, dan is het eer een bevestiging van
schuld dan een eerherstel. Die schuld nu
heeft dr. Kuyper zelf erkend. Dat heeft
hem niet genoopt zich terug te trekken
van het terrein, waarop hij, als Staatsman,
onvoorzichtig gebleken was. Wij kunnen
ons echter niet voorstellen dat Dr. Kuyper
niet beter zou kunnen lezen dan de mees-
ten zijner onhandige vrienden, en we
voorzien daarom thans zijn otium. Dat het
niet een volkomen otium cum dignitatie
kan zijn, smart ons voor den grijsaard
die met zoo schitterende gaven getooid is.
Wij hadden het zoo gaarne anders gezien.
Het heeft de aandacht getrokken dat
slechts twee bladen over de uitspraak van
den Eereraad hebben gezwegen, n.l. de
Standaard en de Nederlander. Dat het
hoofdorgaan der anti-revolutiontiaire partij
zweeg ie begrijpelijk; dat de Nederlander
zweeg zegt, dunkt ons, meer dan eenig
artikel zou hebben kunnen zeggen. Ook
dit ongeschreven artikel zal Dr Kuyper
kunnen lezen.
En hiermede is dan, mogen wij ver
wachten, de decoratiezaak afgeloopen.
Maar zij is in de Nederlandsche politiek
een opgericht teeken. Zij zal de plaats
aanwijzen, waar een man van groote gaven
struikelde over overvloed van macht en
gemis van vroed beleid. En dit teeken zal
voor nieuwe dwalingen kunnen bewaren
Maar toch dat het Dr. Kuyper's naam
moest zijn, die op dat teeken geschreven
staat, dit smart ons zeer. Moge het
gebed dergenen die hem, trots zijn fouten
en gebreken, blijven eeren, blijven liefheb
ben, hem tot sterkte zijn in den avond,
den in dit opzicht donkeren avond zijns
levens
EEN ZONDERLINGE WEIGERING.
Onder dit opschrift schrijft het Week
blad voor Vrijzinnig Hervormden:
„In de gemeente Dordrecht bestaat de
regeliug, dat een nieuw predikant in zijn
ambt bevestigd wordt door zijn jongsten
collega, dat wil zeggen, door hem, die in
de gemeente den koristen diensttijd heeft.
Dientengevolge zal de hoor J. L. N.
Zillinger Molenaar, die het beroep naar
Dordrecht heeft aangenomen, bevestigd
moeten worden door den heer J. Keiler,
den man der „gereformeerden".
Gelijk men weten zal, wordt van zulk
een regeling in gemeenten met één
predikantplaats iB voor het werk der be
vestiging de consulent aangewezen
dikwijls afgeweken.
Hij, aan wien de bevestiging is opge
dragen, kan, indien het hem wordt ver
zocht, het werk ook afstaan aan een ander.
Verzoeken van dien aard worden herhaalde
malen gedaan, en bijna altijd ingewilligd.
Zoo is ook de heer J. Keiler niet te
Dordrecht bevestigd door zijn jongsten
collega, die er voor aangewezen was, maar
dooi een zijner geestverwanten van elders.
Nu heeft, gelyk wel haast vanzelf spreekt
de heer Zillinger Molenaar den heer Keiler
verzocht, het recht om hem te bevestigen
aan een ander af te staan.
Men zou zoo zeggen, dat de heer Keiler
met beide handen de gelegenheid moest
aangrijpen, om van dat werk vrij te komen.
Want het moet voor hem. die eeu vrij
zinnig predikant beschouwt als een ver-
derver der zielen, uiterst pijnlijk zijn,
zulk een man aan de gemeenten te ver
binden, zoo pijnlijk, dat wij eigenlijk niet
recht begrijpen, dat hij het doen kan en
doen wil.
Wij zouden het volkomen rationeel vin
den, als hjj hot hem opgedragen werk met
beslistheid weigerde te verrichten, zeggende
„ik zou een man, wiens prediking de zielon
ter helle voert, als herder en leeraar der
gemeente bevestigen Ik zou mijn ge
weten bezwaren door hem bij u in to
leiden, dien ik als leeraar niet erkennen
kan en wil Dat nooit. Wat er ook van
koine, ik weiger aan zulke een zonde
medeplichtig te zijn."
En ziet, de man, wiens geheelc optreden
ligt in de lijn van zulk een opvatting die
zelfs orthodoxe collega's van andere sclia-
keering niet erkent, en, wanneer zij afscheid
nemen of intrede doen, zijn „gereformeer
den" verzamelt in zijn lokaal, die man
blijkt er nu plotseling juist bijzonder op
gesteld te zijn, een vrijzinnig predikant in
zijn ambt te bevestigen. Hij heeft het ver
zoek van den heer Zillinger Molenaar ge
weigerd.
Dat zal een stichtelijke bevestigin
worden!"
EIER- EN BOTERMARKT.
Het voorstel van Burgemeester en Wet
houders tot het bouwen van een nieuwe
eier-en botermarkt luidt in zijn geheel als
volgt:
„Reeds meermalen is, na de behandeling
van het rapport van de Vereeniging „Han
del en Nijverheid" betreffende het markt
wezen, in uwe vergadering de vraag ter
sprake geweest op welke wijze verbetering
aangebracht zoude kunnen worden voor de
eier- en botermarkt. In 't bijzonder is deze
vraag besproken, wanneer min of meer
belaugryke perceelen onder den hamer
zouden komen in verband met de vraag of
aankoop door de Gemeente gewenscht was
met het oog op de stichting van een
nieuwe eier- en botermarkt. Wij brengen
U hierbij in herinnering, dat de aankoop
van dergelijke perceelen steeds afstuitte,
niet slechts op financieele redenen, maar
in 't bijzonder omdat nimmer voldoende en
geschikte plaatsruimte door aankoop te
verkrijgen was. Bij het mislukken dezer
pogingen is onzerzijds meermalen te keu
ueu gegeven, dat wij onze aandacht geves
tigd bleven houden op de verbetering van
deze markt. Als gevolg van de meermalen
gehouden besprekingen over deze aange
legenheid meenen wij te kunnen vaststellen,
dat, wil men wachten totdat zich de ge
legenheid voordat een of meer perceelen
te koopen, die voor eene doeltreffende
eier- en botermarkt ingericht kunnen wor
den, het waarschijnlijk is, dat in do eerst
volgende jaren nog geen verbotering
verkregen zal kunnen worden.
Wij hebben daarom nogmaals overwogen
op welke wijze, indien uwe vergadering
verbetering van deze markt wenscht, deze
verkregen kan worden.
Ouze bezwaren tegen het gedeeltelijk
bebouwen van den Hof het eonige
groote plein in de Gemeente bestaan
nog onverminderd. Wij blijven ernstig out
raden, hiertoe over te gaan.
Volgens de indertijd gegeven cijfers zou
voor de boter- en eiermarkt eene ruimte
van 450 M' benoodigd zijn, terwijl de
tegenwoordige overdekte markt eene opper
vlakte van 120 H1. heeft. In ons rapport
van 10 October 1907, afdeeling I, no.
1521 (bijlage no. 434, gedrukte stukken
pagina -.08 en volg.) bespraken wij de
mogelijkheid van eene verbouwing van het
perceel, waarin thans de Hoofdwacht ge
vestigd is. Door uitbreking van het binnen
werk van dit perceel zou een ruimte van
173 M2. te verkrijgen zijn; door het plaat
sen van een markthal in ronden vorm op
de Appelmarkt zou bovendien eene ruimte
van ongeveer 280 Ms. beschikbaar worden.
Nog werd gewezen op de mogelijkheid,
eene galerij te maken iu het Waaggebouw,
waardoor nog 128 Ma. verkregen word.
Het kwam destijds de meerderheid van ons
College voor, dat eene dergelijke galerij
niet aan te bevolen was, zoowel wegens
het te verhandelen product als wegens de
betrekkelijk geringe breedte van de trap
(1.50 M.). Zouder galerij zoude eeue ruimte
van 453 M'. voor markt gebruikt kun
nen worden.
Wij hebben thaus den Gemeente-architect
verzocht een ontwerp voor een markt ter
zelfde plaatse te willen maken, waarbij het
voormalige Waaggebouw geheel afgebroken
werd, en de daardoor vrijkomende ruimte,
in één geheel met de Appelmarkt, tot
markthal zou worden ingericht. Daardoor
toch wordt niet alleen eeu belangrijk groo
tere oppervlakte, t. w. 580 M1., ver
kregen, maar wordt doze hal door haar
gewijzigden vorm veel doelmatiger voor
het gebruik. Bij dit plan zal het geheele
marktterrein één geheel vormen, aangezien
de ruimte op de Appelmarkt en die, thans
ingenomen door het Waaggebouw, verbon
den zullen worden door oone overdekten
doorgang. Onder de opgegeven oppervlakte
al 580 M2. is niet begrepen de opper
vlakte van dezen doorgang.
Het gebouw is ontworpen in geconstru
eerd ijzerwerk met lichtraam in de eind
vlakken, terwijl de geheele ruimte afge
sloten zal kunnen worden met beweegbare
ijzeren hekken, alleen den doorgang vrij
latend, zoodat voorkomen wordt, dat de
hal door de jeugd voor speelterrein in
gebruik genomen zal worden. Om geen
sta-in den wpg te hebben, zijn de kolom
men langs de zijkanten geplaatst en zijn
er geen vaste tafels geprojecteerd, doch
hiervoor verplaatsbare banken gekozen.
De verhoogde tegelvloer wordt gesteund
door trottoirbanden, terwijl de kosten voor
voldoende afwatering en rioleering in de
begrooting opgenomen zijn. Het geheel
verkrijgt eene asphaltbedekkiug. De kosten
van het oorspronkelijk plan zijn indertijd
geraamd op f 15 300; voor het nieuwe plan
zijn deze berekend op f 20 000. Het ver
schil in deze kosten achten wij ruimschoots
vergoed door de meerdere ruimte, die
tevens doelmatiger gebruikt kan worden.
Wat aangaat do eventuoele opbrengst
van marktgclden nieenen wij, dat, ook al
mocht tot heffing daarvan door U besloten
worden, men geen te groote verwachtingen
van de opbrengst zal moeten koestereu.
Wij meenen ons althaus te moeten onthou
den van eene vermoedelijke raming dier
eventueele ontvangsten.
Zooals bekend, is een gedeelte van het
voormalige gebouw in gebruik bij het Rijk
krachtens de Wet van 7 Juli 1S87, Stbl.,
124, en krachtens contract van 7 Juli
1892, waarvoor de Gemeente jaarlijks f200
huur ontvangt.
Hoewel de Gemeente niethèt recht
heeft, de huur te doen eindigen zoo mag
worden aangenomen, dat de huur wel ont
bonden zal kunnen worden, indien de Ge
meente inderdaad dringend behoefte heeft
aau het terrein. Bij eindiging der huur zal
de Gemeente natuurlijk de f 200 iukomsten
missen.
In het andere gedeelte van het gebouw
worden thans brandbluschmiddeleu bewaard.
Ook daarvoor zal een andere gelegenheid
gezocht moeten worden. Indertijd is deze
gevonden in het gebouw aan de Breede-
straat, dat dan verbouwd zou moeten wor
den, waarmede eene uitgaaf van f 3000
gemoeid zou zijn. Gelijk wij reeds meer
malen te kennen hebben gegeven, zijn wij
voornemens een voorstel te reorganisatie
van de Brandweer te doen, zoodra de
waterleiding-questie haar beslag heeft ge
kregen. Waarschijnlijk zullen daarbij toch
belangrijke veranderingen in de organisatie
van de Brandweer moeten plaats hebben,
zoodat de bewaring van de braudblusch-
middelen, thans aanwezig in het Waagge
bouw, bij de reorganisatie eerst definitief
beslist kan worden. Wij meenden dit punt
evenwel met een enkel woord te moeten
vermelden, omdat de afbraak van het voor
malig Waaggebouw er mede in verband
staat.
Bij aldien de Appelmarkt ingenomen
zal worden voor boter- en eiermarkt zal de
groentenmarkt overgebracht kunnen worden
naar het Havik en de vruchtenmarkt naar
het tegenwoordige groentemarktplein, zoodat
de markten toch éen geheel blijven vor
men; de tegenwoordige botormaikt zou
voor bloemenmarkt bestemd kunnen worden.
Aannemende, dat uwe vergadering het
't belang van de Gemeente acht, de
verbetering van de eier- en botermarkt
niet langer te laten lusten, stellen wij U
voor, te besluiten tot den houw van eeno
markt, overeenkomstig het thans door den
Gemeente-architect ontworpen plan.
Indien hiertoe door U besloten is, zullen
wij onverwijld pogingen doen, de huur van
hot Waaggebouw ontbonden te krijgen.
Te Utrecht is opgericht een ve.t-
eeniging voor Christelijke rust- en herstel
lingsoorden voor den burgerstand. Tot
bestuurslid werd o. a. gekozen Ds. G. W.
C. Vunderink, alhier.
De ouderafdeeling Oldenzaal en om
streken der Y. P. N. besloot tot het houden
eener internationale tentoonstelling van
pluimgedierte en konynen op 4 en 5 Maart
1911. Als keurmeester zal o. a. fungeeren
de heer G. Muys, alhier.
De 2de luitenant der infanterie O. I.
leger II. A. Luppes wordt 1 October ge
detacheerd bij da Koloniale Reserve te
Njjuiegen.
De 2de luitenant G. Land van het
5de regiment infanterie wordt 13 October
a.6. gedetacheerd aan de werkplaatsen voor
draagbare wapenen aan de Hembrug, tot
het volgen van een wapencursus.
Door de Alfdeeling Amersfoort van
den Nederlandschen Protestanten bond is
op Zondag 9 October in Amicitia een avond
georganiseerd, waar ds. Ilooykaas zijn door
lichtbeelden opgeluisterde indrukken van
Palestina hoopt weer te geven.
Ten overstaan van notaris C. A. van
Blaricum werd hedenmorgen in het café
„Het Boompje" geveild een huis met schuur,
boomgaard en bouwland aau den straatweg
naar Hoevelaken groot 3 H.A. 3 A. 45 c A.
Het perceel werd toegewezen aan den
heer L. T. van Zwol als lasthebber van
den heer M. Schreuder voor f 6500.
E e d vierling, Een touwsla
ger te Hecütel, Frans Aerts, heeft Maandag
het 'geluk gehad, zijne vrouw van 4 kin
deren te zien bevallen. Moedor en kinde
ren (2 jongens en 2 meisjes) zijn uiterst
welvarend.
Deze moeder heeft de twee voorlaatste
keereu, eiken keer eeu tweeling het dag
licht geschonken, en nog 3 kinderen
voorheen, maakt dat er nu elf kinderen
ziju.
Aan Koning Albrecht wordt het peter-
schap over den vierling aangeboden.
G e v a a rl ij k o monsters. Hot
voor hot menschelijk geslacht gevaarlijkste
dier ter wereld is de kamorvlieg. In ver-
gelyking met dit insect zijn de giftige
slang, welks beet den mensch binnen een
