DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN.
No, 232.
WOENSDAG 5 OCTOBER 1910.
7e JAARGANG.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
iiIf' hob
DE EEMLANDER.
Hoof <1 redacteur R. O. R IJ M K IV 8.
u
Bureau: KLF.INE HaAOIG. Telef. Iuterc. 183.
Abonnementsprijs
Prijs der Ailvertentiën:
Vail 1 tot 5 regels f 0.40. Voor iederen regel mecr f 0.08.
post id. f 5.60. Per 3 maanden id. f 1.Franco per post
Puiten het Kanton Amersfoort per regel fO.lO. (By
id. f 1.40. Afzonderlijke nummers f 0.05.
abonnement belangrijke korting).
Tot plaatsing van advert, en reel, van buiten het kanton Amersfoort in dit blad is „uitsluitend" gerechtigd het Alg. Binnen-en Buitunlandtch Advert.- bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr. 75-78 Amsterdam
Dr. Kuyper en de Roomschen.
In „De Beukelaar" beweert dr. E. A.
Keuchenius tegenover „de Nederlander"
dat dr. Kuyper in vroeger jaren evenals
Groen van Prinsterer en de minister Keu
chcnius, bezwaar had tegen een verbond
met de Roomschen, waarvoor de heer
Lohman meer geveelde.
„De Nederlander" ontkent dit en be
weert, dat in den tijd van minister Keu-
chenius, dr. Kuyper reeds aan de zijde
van mr. Lobman stond, wat„ betreft de
houding tegenover de Roomsch-Katholieken.
„Maar dan geeft antwoordt de heer
Keuchenius in „de Beukelaar" dr.
Kuyper toch wel aanleiding om hem van
dubbelhartigheid te verdenken. In zijn
deputatenrede „Wij Calvinisten" van
1909 verhaalt hij dat in 1S74, dus twee
jaren voor diens sterven, Groen van
Prinsterer hem, Kuyper, heeft bekeerd
tot de coalitie met Rome. „Eu van dit
oogenblik af" schrijft dr. Kuyper
„begon ik aan den bouw der coalitie".
Maar in do „Standaard" van 1877
(volgens citaten verzameld uit „Ons
Program") dus drie jaren nadat dr.
Kuyper aan „den bouw der coalitie"
zou zijn begonnen, trok hij nog van leer
tegen do Katholieken. Ja, op 19 No
vember 1877 kwam hij nog tot de con
clusie dat: „zoo min we met Rome
kuunen arbeiden aan eenzelfde kerkorde
eenzelfde landshistorie, we even onmo
gelijk met de Ultramontaansche staats
lieden van onze dagen kunnen samen
gaan in eenzelfde politiek".
Do heer Keuchenius jr. komt tot de
conclusie
Hoe deze beide citaten met de depu
tatenrede van 1.1. jaar in harmonie moe
ten worden gebracht, kan dr Kuyper
alleen aangeven. Ieder ander zou slechts
te kiezen hebben tusschen een van deze
drie mogelijkheden
lo. dat een belofte van een coalitie
met Rome nooit door dr. Kuyper aan
Groen van Prinsterer is gedaan
'2o. dat een zoodanige belofte, indien
zij gedaan werd, geschonden is gewor
den, of
3o. dat dr. Kuyper met de hazen
gehuisd en met de honden gejaagd
heeft, m. a. w. twee aangezichten ver
toont, waarmede hij naar buiten de
coalitie verafschuwt, en naar binnen in
de partij dezelfde coalitie opbouwt.
De heer Keuchenius had er nog bij
kunnen voegen, dat zelfs in 1891 dr, Kuy
per nog schreef niet met Rome te kunnen
arbeiden. Immers in „Maranatha" van dat
jaar schreef kjj
„En toch wijs ik zoo beslist mogelijk de
gevolgtrekking af, alsof we daarom saam
als één man met hen (de Roomschen)
konden optrekken. Dat dit niet kan, ligt
aan onze glorieuse historie; dat dit niet
kan, en nooit zal kunnen, ligt aan het
bloed der martelaren, dat gevloeid heeft
dat dit nu niet kan en nooit zal kunnen,
ligt aan den scbranderen grijsaard te Romo,
die de pretentie maakt gevolmachtigd
Stedehouder van Christus op aarde te zijn".
„En in 1S91 sprak Dr. Kuyper nog:
„Het is tienmaal beter, een zetel te ver
spelen, dan te sjacheren met uwe begin
selen".
Er is sedert dien tijd al heel wat oude
plunje versjacherd door de geheele anti-
revolutionnaire partij.
En niet het minst door den baas van
't spul zelf.
JEUGDIGE MISDADIGERS.
Naar aanleiding van den moord op den
kantoorlooper André door twee knapen
van zeventien en zestien jaar, gaat het
Journal des Débats na op welke wijze de
toenemende criminaliteit der jeugd is te
stuiten, en welke de oorzaken hiervan zijn.
De jongste misdaad acht het blad daarom
zoo ernstig, omdat de daders kinderen zijn
van knappe ouders, uit den arbeidersstand,
die al het mogelijke gedaan hebben om
hen zoo goed mogelijk op te voeden. En
toch gingen zij den verkeerden weg op,
gedreven door eenonweerstaanbaren drang,
zich geld te verschaffen voor hun uitspat
tingen
Hoe diep het kwaad reeds doorgedrongen
is, wordt een ieder duidelijk, die de weke-
lijksche kinderzittiog der strafkamer bij
woont, waar bijvoorbeeld onlangs een knaap
van veortien jaar als souteneur terecht stond.
Het blad is overtuigd, dat 't schoolonder
richt niet voldoende is om den kinderen
het noodige moraliteitsgevoel bij te bren
gen. Een groote factor ten kwade moot ook
gezocht worden in de toenemende echt-
scheidingsgewoonteonderdenarbeidersstand,
waardoor de opvoeding sterk benadeeld
wordt.
Dringend noodig acht het Journal deB
Débats de spoedige aanneming vau het
ontwerp van don heor Ferdinand Dreyfus,
instelling van bijzondere kinderrechtbanken.
Daarnevens behoort de overheid een einde
te stellen aan de openbaarmaking in cou
ranten van afbeeldiugen van gruwelijke
misdaden, waardoor slechts onnoodig de
verbeelding der lezers geprikkeld wordt,
evenzeer als door zekere cinematographische
voorstellingen. Deze wijze van opvoeding
is in haar gevolgen al even schadelijk voor
de volkszeden als het drankmisbruik. Een
ieder voelt, besluit het blad, dat er iets
gedaan moet worden. En al mogen dan
zekere zeden en gewoonten niet met céu
slag te veranderen zijn, niets kan daaren
tegen een onverschillige houding der ge
zaghebbers verontschuldigen.
FRANKRIJK.
Een vreemdsoortige pastoor houdt het
plaatsje Pégomas bij Cannes er op na.
Zondag jl., zoo wordt aan de „Köln Zei-
tung gemeld, is deze geestelijke, Spert ge
heeteu, in hechtenis genomen, onder ver
denking van brandstichting en talrijke an
dere misdrijven, die hij uit wraak zou
hebben gepleegd. De bewoners vau het
dorp hadden namelijk geweigerd hem de
middelen te verschaffen tot vervanging van
verschillende in de sacristie van zijn kerk
door brand vernielde voorwerpen. De
misdrijven van dezen geestelijke, die zich
over een lange tijdruimte verdoelen, hadden
in de gemeente zulk een schrik veroorzaakt,
dat niemand het meer waagde 's avonds
de deur uit te gaan.
DUITSCHLAND.
De ontzaglijke uitsluiting in de Duitscbe
metaal-industrie, die thans zoo goed als
onvermijdelijk schijnt te zijn, is een gevolg
van het arbeidsconflict op de Hamburgschc
scheepsbouwwerven. De onderhandelingen
hebben in plaats van vrede nog meer oorlog
gebracht en het slot is de kollossale uit
sluiting die thans heel het metaalbewerkers-
bedrijf dreigt aan te tasten.
SPANJE.
De junta van Biscaye laat den moed
niet zinken; reeds bevatten de bladen de
mededeeliug uit Bilbao, dat weder een
groote betooging te Madrid wordt voorbe
reid; het bestuur is in onderhandeling ge
treden met de directies der spoorwegmaat
schappijen over de regeling van het vervoer
van duizenden deelnemers.
De liberale bladen wenschcn den minis
ter-president geluk met den afloop, welke
een groote overwinning beteekent zijner
democratische politiek. Canalejas heeft
verklaard, dat de gehouden betoogingen
geenerlei invloed zullen oefenen op de
anticlericale politiek van de regeering; de
tallooze bewijzen van instemming van
liberale zijde sporen hem aan op den
ingeslagen weg voor te schrijden.
De Spaansche liberale bladen, de
clericale betoogingen van Zondag 1.1. be
sprekend, houden vol dat die geheel en
al mislukt zijn en dat de voosheid is ge
bleken van de dreigementen tegen Canale
jas gericht, als zouden de grootsche be
toogingen van den tweeden October den
eersten minister zijn zetel kosten. Als een
voorbeeld hoezeer de bctooging door heel
Spanje een fiasco is geweest, deolen de
liberale bladen mee, dat in Sint Sebastiaan
degenen die de demonstratie op touw ge
zet hadden een peseta hadden uitgeloofd
voor iederen berooger die wilde komen
meedoen, en er niettemin nog geen acht
duizend men8chcn zijn komen manifestceren.
Dat is een duidelijk bewijs, zoo zeggen zij,
dat het Spaausche volk geen clericale po
litiek verlangt; de regeering heeft de cle-
ricalcn geen strootje in den weg gelegd
bij deze betooging, behalve wat betreft die
te Bilbao, eu toch is er ten slotte niets
van terecht gekomen.
FINLAND.
De Finsche Lauddag heeft zooals wij
reeds mededeelden, besloten een schrgveu
te zenden aan de Tsaar, waarin wordt me
degedeeld dat de Landdag de hem toege-
zondtn ontwerpen niet kan bespreken.
Ter motiveering van die mededeeliug wordt
aangevoerd, dat de voor Finland geldende
wetgeving en hot recht van zelfbelasting,
dat het Finsche volk reeds van ouds be
zat, door de nieuwe wetten voor Finland
worden opgeheven. Wijzigingeu in de
grondwet kunnen slechts door den Land
dag in overleg met den Tsaar worden aan
gebracht; in de nieuwe wetgeving wordt
dit recht uitsluitend aan de Russische
wetgevende lichamen toegekend. Derhalve
heeft de wet in Finland geeu kracht eu
behoeft niet te worden nageleefd.
De Tsaar, die in Friedberg bericht kreeg
van den Landdag, zal weldra een beslis
sing nemen.
In Finland gelooft men niet aan ont
binding van den Landdag, en voor de
Russische regecring is de zaak ook niet
aangenaam. Want ontbinding van den
Landdag, gevolgd door het uitschrijven
van nieuwe verkiezigen, heeft geen zin,
daar dan dezelfde Landdag, of ten minste
zoo goed als onveranderd, zal terugkeeren.
En ontbinding zonder nieuwe verkiezingen
uit te schrijven is nog erger, wijl daardoor
de kroon op de onwettigheden wordt gezet.
Maar voor een onwettigheid meer of
minder schrikt de Russische regeering niet
terug.
GRIEKENLAND.
De Times ontvangt van zjjn correspon
dent in Athene, iemand die doorgaans goed
ingelicht is, het volgendo telegram:
Terwjjl de aandacht der menigte vooral
gericht is op hot lot der' tegenwoordigo
regeeriug en de spoedig verwachte minis-
terieele crisis, realiseert men in diplomatieke
kringen ten volle den ernst van den buiten-
landschen toestand. De beslissing over oorlog
en vrede, zoo voelt men, berust niet meor
bij de verantwoordelijke regeoring in Cou-
stantinopel, die do leiding der zaken niet
langer in handen heeft, maar bij do niet
verantwoordelijke Jong-Turksche comité's
die feitelijk de macht over het leger heb
ben en elk oogenblik kuunen besluiten
Griekenland binnen te vallen. De bezetting
van ïhessalië, dat als hot ware zou moeten
dieuen als gijzelaar tegenover Kreta, ten
einde een oplossing der Kretenzer-quaestie
door te dryven in Turkschen geest, moet
door vele officieren zeer gewenscht worden,
en 't staat te vreozen dat deze heeren,
zonder bevel uit Constantinopel af te wach
ten, het leger in beweging zullen zetten.
Db Grieksche regeering, zoo seint de
berichtgever verder, heeft het laatste voor
wendsel voor een oorlog van Tnrksche zyde
weggenomen, door de zetels der drie in de
Nationale Vergadering gekozen Kretenzers
vacant te verklaren. Dat is de eenige grond
op welke Turkije een oorlog zou kuunen
beginnen, en die is nu weggenomen.
't Is inderdaad niet voor het eerst dat
uit het Oosten van Europa berichten komen
dat de Turksche regeering den toestand
niet meer meester is en dat het Jong-
Turkscbe bewind behoefte gevoelt aan een
oorlog, om zijn verzwakt gezag te herstel
len. Do regeering zal in elk geval den
oorlog tegenhouden, indien ze daartoe in
staat is, totdat de leeniug binnen is, anders
zou zij moeten oorlog voeren zonder geld.
OOSTENRIJK HONGARIJE.
Het gerucht loopt in Weenen, dat de
Hongaarsche regeering talrijke gevallen van
cholera asiatica geheim houjt en daardoor
een behoorlijke bestrijding der ziekte on
mogelijk maakt. Eenige Weensche bladen
zeggen uit zeer vertrouwde bron ce weten
te Mohacs dagelijks (voor Maandag werd
40 genoemd) een groot aantal nieuwe ge
vallen voorkomen.
DE KAMERCLUB DER LIB. UNIE.
De Kamerclub der Liberale Unie be
noemde tot haar bestuursleden: den heer
mr. Goeman Borgesius, voorzitter; dr.
Hubrecht, ondervoorzitter; mr. Jannink,
secretaris, en mr. Dolk, penningmeester.
ANTWOORD OP HET KRUPP-
RAPPORT.
Door de ministers van Oorlog, Marino
en Koloniën is een antwoord aan de Twee
de Kamer ingezonden op de beschouwingen
en voorstellen der zoogenaamde Krupp-
commissie, welker rapport kort voor het
zomerreces in hunne handen was gesteld.
Dit antwoord is evenals het verslag zelf
geheim en slechts in één exemplaar toe
gestuurd.
Om do kennisneming in deze dagen van
drukke parlementaire werkzaamheden niet