WEERBERICHT.
Thermometerstand
STADSNIEUWS.
Uit de Omgeving
ALLERLEI.
MEDEDEELINGEN VAN IIET
K0N1NKL. NED. MET. INSTITUUT
Opgemaakt voorm 10.50 unr.
De Bilt, 21 October 1910.
Hoogste barometerstand 777.3 m.M. te
Hernosand, laagste 754.3 te Chermoot.
Verwachting tot den avond van 22 Oc
tober 1910. Matige tot krachtige N.O-lijko
tot O.-lijko wind.
Gesteldheid van de lucht: Gedeeltelijk
bewolkt, waarschijnlijk droog weer, mogelijk
nachtvorst
Temperatuur: Overdag dezelfde.
Barometerstand te AMERSFOOpT
750 m.M.
Vorigo 6tand te 12 uur 753 m.M.
te Amersfoort.
Hoogste gisterenF. 58
Laagste hedennachtF. 50
Hedenmiddag 12 uurF. 53
werpen tot beperking van Zondagsarbcid
en nachtarbeid in broodbakkerijen (Bak
kerswet) en totinstelling van bakkersraden.
De heer Van Idsinga opent de alge-
meeno beraadslaging met verklaring dat
hij tegen een dor ontwerpen zal stemmen
en het andere geamendeerd wil zien.
Hij isjtegen de kunstmatige bevoordeeling
van een bepaalde groep uit het bakkers
bedrijf, waar deze het gevolg kan zijn van
de exceptioneele regeling der Bakkerswet,
die op ruwo wijze ingrijpt in het bedrijf.
Spr. stem zal zich tegen het ontwerp
verzetten, als de verwijzing naar de
Bakkersraden niet daaruit verdwijnt.
Hot beginsel der Bakkerswet acht hij in
strijd met de persoonlijke vrijheid.
Tegen het tweede ontwerp richt spr.
het verwijt, dat het aan organen van
persoonlijk belanghebbendon wil belasten
met de zorg voor het publieke belang,
wat de taak behoort te zijn van de pu
blieke gemeenschap. De Bakkersraden zijn
ongeschikte bestuursorganen, als advisee-
rendc colleges zouden ze toelaatbaar zijn.
Spr. is tegen al die verschillende raden
voor elk maatschappelijk belang. Dat is
geen verstandigo decentralisatie, doch
desorganisatie. Al die raden leiden tot
maatschappelijke tirannie.
De heer De Beaufort zegt, dat de
maatschappij niet bij machte is gebleken
zonder wcttelijken steun den nachtarbeid af
schaffen, doch de plannen der regeering iu
in deze zaak kunnen zijn goedkeuring niet
wegdragen.
Er is wel een beweging in het bakkers
bedrijf voor af chaffing van nachtarbeid,
doch spr. waarschuwt voor eenzijdige
beschouwing der actie. Met het brood
hangen vele belangen samen en als men
dat voedingsmiddel schaadt door het'groot
bedrijf te belemmeren, schaadt men tevens
alle factoren, als hoedanigheid en prijs
van 't brood en de betere arbeidsvoor
waarden in die industrie.
De regeering meent het groot-bedrijf te
mogen schaden, om het kleinbedrijf te
helpen; dit zal verkeerd afloopen, want de
nachtarbeid zal worden vervangen door
zwaar dagwerk en de gevolgen van dien.
Ook stijging van broodprijzen verwacht dc
heer Dc Beaufort van do Bakkerswet.
Do toestanden in het buitenland zijn
niet te vergelijken met de onze, maar vol
ledige gegevens over de in Italië geldende
regeling acht spr. noodig, nu dc consulaire
rapporten uit dat land in strijd zijn mot
de door minister Talma verstrekte inlich
tingen omtrent de werking der Italiaansche
wet.
De bezwaren van den heer Van Isdinga
tegen de Bakkersraden deelt spr., temeer
omdat onze Grondwet de inrichting van
allerlei colleges niet gewild heeft.
Bovendien zullen die radon kostbaar zijn
en strijd brengen tusschen hot groot- en
het klein bedrijf, met hun tegengestelde
belangen.
Do afzonderlijke bepalingen voor de
Israëlieten, acht Spr. in strijd met artikel
169 der Grondwet, dat verschillende wet
geving voor verschillende godsdiensten ver
biedt.
Ook de inbreuk op de persoonlijke vrij
heid is af te keuren. In het particulier
loven ingrijpen, heeft de minister niet ge
waagd, m rar in het bedrijfsleven wordt het
bestaan van den patroon bedreigd door het
ontwerp. Zelfs voorstanders hebben gepro
testeerd tegen de aanranding van de per
soonlijke vrijheid.
Wijziging van het ontwerp acht spr
noodig, doch de Bakkersraden wil de
heer de Beaufort in het geheel niet.
De heer Schaper noemt het ontwerp-
Bakkerswet onvolledig, daar hij het inter
naat er in mist, alsook voorschriften nopens
de gezondte'd, den arbeidsduur en het
leerlingwezen. Ten onrechte zou deze wet
„Bakkerswet" heeten, daar zij zooveel be
langen vau den nakkersstaod ongeregeld
laat tot schade ook van anderen, vooral
door de gebrekkige sanitaire toestanden,
dio er hecrscben in het bakkersbedrijf.
Beperking van den arbeidsduur is on
misbaar in deze wet: het is daartoe on-
noodig te wachten op de Bakkersraden.
Over hetgeen er w 1 in do ontwerpen
staat, is spr. niet ontevreden. De Bakkers
raden wil de socialistische fractie wel op
ruimen, maar het afschaffen van den nacht
arbeid en Zondagsarbeid heeft den vollen
steun van spr. en zijn vrienden.
Spr. wijst dan op het eenstemmig medisch
oordeel, dat het bakkersbedrijf ongezond is.
Het laag sterftecijfer onder de bakkers is
geen bewijs voor het gezonde van het bedrijf,
doch wordt verklaard door het feit, dat
bakkers veelal vroegtijdig hun vak in den
steek laten. In Duitschland is de bakkers-
arbeid dan ook beschermd wegens het on
gezonde van dd beroep. Eea wet is hier
noodzakelijk waar anders niet in de behoeften
voorzien kan worden.
Spr. behoudt zich zijn stem voor over
het amendement-Borgesius, doch wil in
ieder geval 8 urigen werkdag daarin op
genomen. Spr. vreest geen verhooging van
broodprijzen door de Bakkerswet. In Italië
heeft men er geen nadeehgo gevolgen vau.
gehad en ook hier kuunen die bij goeden
wil uitblijven.
Doch zelfs als de wet ons wat kosten
zal, dan gaat het lot der bakke's nog voor
en dat moet verbeterd worden door dit
ministerie met zijn groote meerderheid in
de Kamer.
De heer Snoeck Henkemans ontwikkelt
daarna drie bezwaren tegen- de wet, nl.
het verbod van arbeid, het niet letten op
de veelvormigheid van het bedrijf en ten
slotte de dwingende bepalingen die doodend
zijn voor energie en ondernemingsgeest.
De heer Pastoors verdedigt met warmte
het ontwerp.
KAMERVERKIEZING EINDHOVEN.
Bij de gister in het district Eindhoven
gehouden verkiezing voor een lid van de
Tweede Kamer, (vac.-Van der Heuvel),
zijn uitgebracht 5307 geldige stemmen.
Hiervan verkregen mr. dr. Jan van Best
(R. K.) 4860 stemmen, en H. Spiekman
(S. D. A. P.) 447, zoodat gekozen is mr.
Van Best.
Met bijzonder veel genoegen hebben we
gisterenavond dc kinderen der volkszang
scholen van Toonkunst hooien zingen. Wel
jammer, dat nu niet zoo velen als vorige
jaren van hun belangstelling blijk gaven.
Zoo ooit, dan hadden nu de afwezigen be
slist ongelijk.
Met zorg streven de heeren den Hartog
en Heuoks er blijkbaar naar, om do kin
deren nauwkeurig, zuiver en beschaafd te
leeren zingen. En dat zij dit heusch niet
gemakkelijk te bereiken doel vrij wel be
naderen, hebben ze gisteravond bewezen.
Geen wonder dan ook, dat deze „openbare
les" aau de aanwezigen een genotvollcu
avond verschafte. Hot luid applaus na elk
nummer was zeker niet alleen voor de
kleinen een aangenamen bijval maar meer
nog voor de onderwijzers een bewijs van
waardeering voor hun moeitevollen arbeid.
Gisterenavond hield voor de afdeeling
Amersfoort var dc Evangelische Maat
schappij, de heer A. H. C Kip van 's Her-
togenboBch een lezing over Maarten Luther,
toegelicht door een 54-tal lichtbeelden.
Het kerkgebouw dor Evang. Luth. Ge-
meeute was geheel gevuld, toen de voor
zitter der afdeeling, üs. F. G. Lagers met
een welkomstwoord de bijeenkomst opende.
In hot kort zette hij tevens uiteen, dat de
Evang. Maatschappij is een nrlitante ver-
eeniging, die het ultramontanisme bestrijdt,
als den vijand van onze staatkundige en
godsdienstige vrijheid. Dat ultramontanisme
vervalscht onze geschiedenis en hoont en
smaadt do helden, die do grondvesters zijn
onzer staatkundige vrijheid en bovenal de
helden der hervorming. De Evang. Maat
schappij heeft daarom deze vergadering
belegd, waarin gewezen zal worden op het
gevaar van hot ultramontanisme en op da
voorrechten die we, dank zij de hervormers,
gen<cteii.
Do Heer Kip, hierna het woord ver
krijgende, schetste eerst het streven der
Evangelische Maatschappij.
Hij wijst op den toestand der kerk iu de
15e eeuw, toon do glorizon van Rome
taande. Wel poogde het Humanisme nieuw
leven te geven aau die kerk, maar dit zag
wel de gebreken, maar bezat niet de kracht
de godsdienstige verbetering te brengen,
die zoo dringend noodig was in dien tijd,
toen zelfs mousters van onzedelijkheid op
den pauselijken stoel zetelden door moord
en verraad. Om daar verbetering te bren
gen was reuzenkracht noodig, en het mor
genrood der reformatie zou pas in vollen
glans aan den hemel schitteren, als Maarten
Luther zijn stellingen de wereld inslingert.
Luther, die had leeren verstaan De
rechtvaardige zal leven door zijn geloof,
bezat de kracht als hervormer op te treden.
Hierna bewijst Spr. met tal van citaten
de vjjand'ge houding van Rome tegenover
de hervormers. Voor niets is men terug
gedeinsd om hen met smaad en laster te
overladen. Het ultramontanisme staat dan
ook beslist vijandig tegenover den protes-
teutschen geest en is een verderfelijke
richting voor de vrijheden van den mensch,
omdat alles bukken moet voor de macht
van don onfeilbaren paus
Verduidelijkt door een aantal lichtbeel
den schetste Spr. hierna Luther's loven,
zyu jeugd te Eisleden, zijn leven in het
klooster te Erfurt en zijn studie te Witten
berg. Daarna zijn optreden tegen den
aflaathandel van Tetzcl en de vervolgingen
waaraan hij blootstond.
Na zijn verschijnen voor den Rijksdag
te Worms verhaalt Spr. van Luther's leven
op den Warlburg, zijn werken aan de
Bijbelvertaling en zijn familielieven om
ten slotte stil te staan bij zijn laatste
levensdagen en do grootheid van zijn
werk.
Met veel aandacht werd Spr. gevolgd,
die meermalen in jduidelijke trekken den
waren geest van het ultramontanisme
schetste en vele bebartenswaardige woor
den sprak, behartenswaard vooral voor
de protestantsche helft der coalitie.
Gisteren i3 bij Bavoort een
rijwiel gestolen, van een landbouwer, die
op zijn land aan het werk was, en zijn
rijwiel aan den kant had liggen
Hedenmorgen tegen twaalf uur moest
op de Kampstraat een met hooi beladen
wagen uitwijken voor de tram. De wagen
k-ntelde daarbij zoodat de lading terecht
kwam tegen de winkelruiten van den bak
ker Massa. De voerman sprong bijtjjds van
den wagen. Behalve de vernielde ruiten
is de schade gering.
Door de politie is alhier aangehou
den een vroeger Amersfoortcr, G Spoon,
die nog eenige dagen te goed bad.
Hij is naar Utrecht overgebracht.
Do Yrydag voor kermis heeft een
zeer rustig verloop gehad. Evenals dus
de kermis zelve, schijnen ook de gewoon
ten daarvoor, meer en meer van karakter
te veranderen. Gelukkig
Verwey Lugard's Vliegkampen.
Naar wij vernemen zijn Verwey Lugard's
vliegkampen zoo goed als geheel gereed
en zal weldra bet publiek worden toegela
ten bij de oefeningen, evolutiën en proef
vluchten. Tevens kunnen wij mededeelen,
dat inplaats van de wedstrijdweek, die
wegenB gebrek aan voldoenden tijd tot
voorbereiding on vooral omdat het Comi
té van Organisatie zich niet de medewer
king kon verzekeren van een voldoend
aantal (10 of 12) deelnemers, niet kan
doorgaan, aangevangen zal worden met
een demonstratie, die waarschijnlijk een
14 tal vliegdagen, dus ongeveer 2 a 3
weken zal duron. De openingsdag zal na
der worden kekend gemaakt, waarschijnlijk
einde October of begin November.
Toezegging is ontvangen van den be
roemden Hollandschen aviateur Wijnmalen,
die, zooals bekend, houder is van het
wereld record van dc hoogte op 1 October,
en die juist dezer dagen de schitterde over-
land-vlucht ParijsBrusselParijs zoo
meesterlijk heeft volbracht, j
Definitieve toezegging om in Verwey en
Lugard's vliegkampen te komen vliegen,
werd tevens ontvangen van onze oudsten
Hollandschen vlieger, den ingenieur Kuiler.
Zooals bekend is, heeft deze aan een
groot aantal meetings iu Frankrijk deel
genomen. Dit zijn dus de beste en meest
bekende Hollandsche aviateurs, beiden mees
ter op huil diverse toestellen. De heer
Wijnmalen heeft een biplane Farman van
het militaire type, de heer Küllor een
Antoinette.
De heeren Wijnmalen en Kiiller z(jn
beiden voor geen klein geruchtje vervaard,
en als des morgens bekend wordt gemaakt,
dat er gevlogen zal worden, dan geschiedt
dit ook, zelfs bij ongunstig weder en bjj
windsnelheden van 10 en meer meter.
Waarschijnlijk zal ook door beide heeren
getracht worden, recordvluchten te houdeu,
welke zullen geschieden onder officieele
controle van sportcommissarissen van de
Nederlandsche Vereeniging voor Luchtvaart.
Des Zondags wordt niet te Ede-Lunteren
gevlogen, doch uitsluitend te Soesterberg.
Het vliegen zal plaats hebben tusschen 2
en 5 uur des namiddags.
AGENDA.
24—25 Oct. Operette-Ensemble in Amicilia.
26—27 Henri ter Hall in Amicitia.
23—29 De Hagespelers in Amicitia.
4 Nov. Uitvoering Amersf. Muzlekver. in
Amicitia.
21 Nov. Uitvoering U. O. T. in Amicitia.
SOEST. Men schrijft aan de N. R. Ct.:
De gemeenteraad heeft een gemeente
geneesheer benoemd in de plaats van den
op 1 Januari a.s. aftredendon arts Baten
burg. Op de voordracht stonden dr Schoo-
nenboek (Protestant), sedert 1903 hier
werkzaam, die, algemeen geacht, ook onder
Roomschen veel praktijk heeft, on dr.
Rupert (Roomsch), sinds zeven weken ter
plaatse gevestigd. De Raad benoemde den
laatste. Zou dit grievend votum van de
Iloomsche meerderheid bedoeld zijn als
eene vingerwijzing, ook aan de niet tot de
coalitie behoorende ingezetenen, om de
autitheso allerwege in het dagelijksch leven
toe te passen
Het smokkelen van varkens.
Over het smokkelen van varkens uit Prui
sen naar de grensplaatsen in Oostelijk-
Groningen, schrijft men aan de N. R. Ct.:
Het is sedert eenige weken druk voor
do rijksambtenaren aau de Nederlandsche
grens in deze provincie, want de prijs der
biggen in Pruisen is van dien aard, dat het
geen wonder mag heeten, dat knorrende
viervoeters van vaderland verwisselen.
Kosten de 6-weeksche biggen hier te
lande f 7, f 9, f 12 per stuk, in Duitschland
(hoewel juist niet in de naastbijgclegen
grensplaatsen) worden do „Ferkels" verkocht
voor 7—15 mark per 6tak (is f 5,20f 9),
ofschoon de prijs, sedort de Nederlandsche
grenzen beter worden bewaakt, niet ach
teruitgaande is.
Allerlei ondervindingen hebben rijksamb
tenaren en politie bij den tijdelijken sluik
handel opgedaan en 't bleek zelfs meei-
malen, dat op de dagen van jaarmarkten
in de verschillende Pruisische gemeenten
het hardst werd geijverd om biggen naar
Nederland te smokkelen.
En hoe geslepen daarbij werd te werk
gegaan?
Een 50-tal biggen b.v zou bjj Bourtange
over do grens worden gebracht. Een oude
wagen met 8 minderwaardige biggen werd
vooruitgezonden, door een voerman met
paard geleid. De wagen werd aangehouden,
de 8 biggen werden in beslag genomen
met den wagen daarbij; de voerman had
zich met het paard weten te bergen
Inmiddels gingen de overige 42 biggen
spoedig daarop ongestoord de grens over
(omdal de kommiezen elders bezig waren do
8 in beslag genomen biggen te vervoeren),
om op de Winschoter markt te worden
verkocht.
Gisteren werden 22 biggen in beslag
genomen, die Bereud B. te Musselkanaal
zeide te hebben gekocht, doch die uit
