WEERBERICHT.
Thermometerstand
Langs den Weg.
STADSNIEUWS.
ALLERLEI.
MEDEDEELINGEN VAN HET
KONINKL. NED. MET. INSTITUUT
Opgemaakt voorm 10.50 uur.
De Bilt, 16 November. 1910.
Hoogste barometerstand 765.0 m.M. te
Horta, laagste 736.1 te Dunrassness.
Verwachting tot den avond van 17 No
vember 1910. Matige tot krachtige later
afüemcndo Noordwestelijke tot Westelijke
wind.
Gesteldheid van de lucht: Zwaar bewolkt,
aanvankelijk nog buiïg.
Temperatuur: Dezelfde.
Barometerstand te AMERSFOQp-T
750 m.M.
Vorige stand te 12 uur 756 m.M.
te Amersfoort.
Hoogste gisterenF. 58
Laagste hedennachtF. 32
Hedenmiddag 12 uur F. 46
Een Franschman heeft gezegd, dat de
wereld er van leeft. Er lag querulantisme
in de woorden: Ik ben van oordeel, dat
Carthago verwoest moet worden! Waren
Galilei en Columbus geen querulanten?
Alsnu verdedigdo spr, Garsthageu tegen
imbecilitas. Als wij hem imbecil noemen,
dan zijn er 50 4 60.000 zulke minder
waardigen in ons land, menschen die niet
aan zekere cischen van ontwikkeling vol
doen. Het z.g. lagere peil der Neder-
landsche bevolking, waartoe Garsthagen
behoort, te beschouwen als half-gaar, is
vreeselijk. Waar gaan w(j naar toe? roept
spr. uit. Stel u eens voor, dat Garsthagen
een moord doet; geven wij hem daartoe
öp deze wijze geen vrijbrief mee! Wat
eene volksopvoeding, wat een volkscons-
ciëntio, welk een rechtspraak zullen wij
krijgen! (Applaus op de publieke tribune).
Spreker beriep zich voor zijne meening
op verschillende werken o. a. op prof.
Hijmans' boek: „De toekomst der Psycho
logie", en Hans Reichel's werk: „Üebor
forensische Psychologie".
Als Garsthagen benneden het peil zijns
gelijken in de maatschappij staat, dan kan
er eerst aan gedacht worden hem minder
waardig te verklaren. Hierom beriep spr.
zich op prof. Cramer, die ook deze meening
is toegedaan. Ook prof. Hijmans, te
Groningen, zegt dat de toerekenbaarheid
oen rechtsbegrip, geen psychiatrisch begrip
is. De rechters hebben te onderzoeken
welke eischen aan het maatschappelijk
volksloven zijn te stellen; het concludoeron
tot imbecilitas hangt af van den aard der
gevolgen van de daden van den zgn.
minderwaardige. De psychiaters hebben
een volledig beeld van de psychische
persoonlijkheid te geven en moeten geheel
het voorleven bestudeeren. Deze laatste
woorden, zegt spreker, zijn van niemand
anders ilan van den heer Van Deventer,
een dor drie psychiaters, die juist goen
beeld gegeven hebben. Dat hebben do
patroons van Garsthagen gedaan, die beui
als handig en vrij slim werkman schetsten.
Aan Garsthagen werd gevraagd wie er
boven den burgemeester staat. Een hoogst
moeilijke vraag, zegt spr. In de Eerste
Kamer zei eens minisier Loeff tot den
toenmaligen Amste.damschen burgemeester,
mr. Van Leeuwen: dat hij zich voor een
zekere aangelegenheid tot zijn onmiddel-
lijken chef had te wenden. Minister Loeff
dacht toen aan den minister van binnen-
landsche zaken, doch mr. Van Leeuwen
zei, dat de wet zyu chef was. Moest
Gasthagen 't weten als zulke autoriteiten
't niet eens waren.
Psychiaters zoggen, dat Garsthagen, onder
den invloed van recente-oefeuiug, eenige
vorderingen in het benoemen van kleuren
gemaakt heeft. Bij recente oefening vor
deringen maken kan een lijder aan imbe-
cillitas niet.
De vraag, of Onze Lieve Heer een man
of een vrouw is, kon Garsthagen niet be
antwoorden. Natuurlijk nietOver een
dergelijk algemeen begrip zoo'n vraag te
stellen, bewijst, dat de psychiaters afge
stompt zijn van gevoel, 't Is een vraag
die een dronken student nog niet aan zijn
groen durft stellen Met zoo'n rapport
wil men de zaak laten afloopen, met een
oordeel van mannen die heel geen onbe
vangen oordeel hadden 1 (Applaus De
prestdent dreigt met ontruimen der publieke
tribune).
Hoeren deskundigen zegt spreker, halen
de Dreyfus-zaak aan. Spr. wil dat ook
doen en wijst er op, hoe de beroemde
Bertillon, de vestiger van den anthropome-
trischen dienst, droomdenkbeeldon had en
niemauds twijfel wegnam over Dreyfus'
onschuld. Weluu, roept spr. ook, dóze
zaak heeft zijn Bertillon gevonden
Blijft de advocaat generaal er bij dat rapport
te willen laten aanplakken aau de deuren
van alle rechtsgebouwen en in de nabijheid
van het departement van justitie; ik geef
er totaal niets voor, zegt mr. Van Hamel
en met woedend gebaar verscheurt bij het
rapport voor de oogen van het Hof.
De president: Kalmeer u een weinig.
Nu de feiten nagaande, zegt mr. Van
Hamel, dat het Hof niet mag ingaan op
eisch tot ontslag van de rechtsvervolging,
indien niet vaststaat dat er een strafbaai
feit is gepleegd en dat voor het plegen
van dat feit Garsthagen ontoerekenbaar is.
Er bestaat twijfel. De overtuiging dat er
oen strafbaar feit is gepleegd, kunnen de
leden van het Hof niet hebben. Indien
niet bewezen kan worden, dat Garsthagen
mishandeld en dat do politie minderwaardig
is, kan evenmin het tegendeel aangenomen
worden. Kwakcrnaat is vijand van het
gezag, zeggen de psychiaters, met het
zelfde recht antwoordt spreker: Op de
veldwachters valt in geen geval te ver
trouwen, en de burgemeester heeft geen
behoorlijke zedelijke kracht, Als hier dan
geen bewijs te leveren valt, dan kan het
Hof niets anders dan vrijspreken.
(Amersfoortsche Kroniek en Critiek.)
XXXV.
Ik geloof wel dat ouzo gemeenteraad
een record heeft geslagen. Daar is me de
geheele gemeentobegrooting in een uurtje
tijds afgehandeld. In welke stad van de
grootte, van Amersfoort is dat zoo vlug
vertoond?
Het publiek heeft aan zoo'n afhamering
al heel weinig. We vernemen zoowat niets.
Do heeren hebben in de afdeelingen blijk
baar alles te voren al bedisseld. En nu
moge al een enkel blad verslagen van die
afdeelingsvergaderingen hebben gegeven,
veel staat daar ook al niet in; dat is vroeger
wel eens anders geweest.
Ik wil wel zeggen, dat die begrootings-
di8cussies mij over 't algemeen niet hebben
bevredigd. Niet alleen wat het verhandelde
betreft, maar ook omdat ik gaarne zou
hebben gezien, dat ovot meer zaken ware
gesproken.
Als ik bijv. aan do groeue tafel had
gezeten, zou ik op de volgende wijze van
wal zijn gestoken:
„Ik zou willen vragen of het Dagelijksch
Bestuur ook zijn gedachten heeft laten gaan
over een eventueele annexatie van een deel
der gemeente Leusden? Telkens als ik den
weg naar Oud-Leusdeu passeer, treft het
mij hoe verbazend vuil die weg is even
voorbij de kazerne. Hemelwater eu afval
water staan aan beide zjjden van den weg.
Het vuil wordt hier en daar eenvoudig op
den weg gegooid. Dat is daar een voort
durende bedreiging van de gezondheid en
we weten het, als buurmans huis brandt,
gaat het ook om hot onze. Politietoezicht
kunnen we er ook niet uitoefenen; minder
zuivere elementen, die zich hier in de stad
niet veilig gevoelen, vinden daar een schuil
plaats en ontsnappen aan de dagelijksche
contröle der politie, doch blyven een
gevaar voor Amersfoort. Ik weet wel dat
het een eenigszins kostbare geschiedenis
zou worden voor onze gemeente, maar,
te oordeelen naar de woningen, die er pas
gebouwd zijn, zou er voor den fiscus toch
ook nog wel het oen en ander te halen zijn.
In elk geval zou ik wel gaarne weten of
het Dagelijksch Bestuur aan deze zaak
blijft denken."
Als ik na zoo'n speech, die ik mezelf
verbeeld, dat nog al kranig zou hebben
geklonken, niet al teveel nijdige opmer
kingen zou hebben gekregen, want daaraan
ontbreekt hot tegenwoordig ook niet, zou ik
misschien ook de vrijmoedigheid hebben
gehad burgemeester en wethouders uit te
noodigen mij eens de grenzen te noemen,
die zij hebben getrokken voor de betite-
liug van mevrouw, juffrouw en vrouw, 'k
Zon in die mededeelingen allicht stof
hebben gevonden voor een nutslezing op
een der dorpen in den trant als vroeger
door Koopman8 van Boekeren werden ge
houden.
Op de agenda van dien dag kwam een
voorstel voor waarin oen onderwijzeres,
gehuwd mot een onderwijzer, mejuffrouw
wordt betiteld.
Achterlijk, heeren! Laat dan liever de
geheele titulatuur vervallen.
In een der nladen las ik dezer dagen
het bericht, dat hier met Januari a.s. een
flink roomsch katholiek blad, tweemaal per
week verschijnend, het levenslicht zal zien
Is dat „flink" soms ondeugend bedoeld,
tegen het reeds bestaande roomscho blad?
Dan zou ook ik me daarmee wel kunnen
vereenigen, want de geestelijke, die in
laatstgenoemd blad de leiding heeft, schyut
me over 't algemeen niet hoog te staan
op wetenschappelijk gebied.
Iemand, die bijv. de artikelen daarin
over de vrijmetselarij heeft gelezen, zal al
licht uitroepen: maar mijn hemel, is dan het
roomsche publiek hier nog zoo achterlijk,
dat men het dergelijken nonsens durft
voorzetten. Den minst ontwikkelde prote
stanten zou men op zulke lectuur niet
durven onthalen. Drie eeuwen geleden,
toeu het gros van het volk nog niet lezen
kon, werd op die manier geschreven.
Als het bericht waarheid blijkt te zijn,
dan staat ons vermoedelijk ook wat frisscher
en degelijker verkiezingslectuur te wach
ten, want dat eeuwige bangmaken met de
Eemlander en een paar vooruitstrevende
raadsleden, wordt heusch wel wat afgezaagd.
Dat kennen de meuschen nu al zoowat en
ze mogen nu beginsel-propaganda ver
wachten.
Over het algemeen begint de roomsche
partij zich hier te roeren. Naar ik zie, zal
men ook weer pogingen doen om tot een
r.k. middenstands-organisatie te komen.
Mij goed. Als de protestanten maar niet
inslapen.
FL4N0R.
Naar wij vernemen is aan den opper-
brandmeester en aan den inspecteur van
het bouw- en woningtoezicht opgedragen
ten spoedigste een voorstel bij B. eu W.
in te dienen tot reorganisatie vau de brand
weer.
Gisteren slaagden te Zwolle voor het
examen vrije- en ordeoefoningen de dames
C. M. v. d. Stadt, F. v. d. Stadt en M.
C. A. Sporry.
De lste luit. J. E. Haitsma Muiier
wordt met December overgeplaatst van het
le regt. veld-artillerie naar het korps r(j-
dende-artillerie te Arnhem.
Do tweede cursusvergadering voor den
Bond en de Vereeniging voor Vrouwen
kiesrecht zal Vrijdag a-s. in de Zwaan
worden gehouden. Mr. Werker zal alsdan
de anti-revolutionnairo party behandelen.
We vestigen nogmaals do aandacht
op het morgenavond in Araicitia te geven
concert. Ongetwijfeld zal er veel te ge
nieten zijn, want zoowel de zangeres als
de pianiste staan hoogst gunstig bekend en
mochten immer veel bijval verwerven. We
hopen dan ook, dat nu morgenavond de
zaal een? flink bezet zal zijn, al was het
reeds alleen tot aanmoediging der artisten.
De zes jonge dames, die te Zwolle
examen hebben afgelegd, in do vrije- en
ordeoefeningen, en allen geslaagd zijn, zijn
leerlingen van Mejuffrouw J. C. van der
Schroeft, alhier.
De Amersfoortsche groentenventer
Van Hoeijcn, die gisterenmorgen onder
Soest door een auto werd aangereden, is
gisterenavond in het Elisabetiisgasthuis
alhier aan de bekomen wonden overleden
Omtrent de nieuwe tariefregeling
der tienrittenboekjes vau de N.C S. kunnen
wij het volgende melden:
Boekjes recht gevende tot het doen van
10 reizen op de lijnen tusschen Utrecht
Amersfoort, UtrechtBaarn en Utrecht
Zeist kosten 2e kl. f 2.50; 3e kl. f 1.75,
Tusschen twee der stopplaatsen van de
volgende baanvakken:
2e kl. 3e kl.
AmersfoortBarneveld (dorp) 2.50 1.75
AmersfoortEde (dorp) 4.25 3.00
AmersfoortDolderscheweg 1.25 1.00
AmersfoortHarderwijk 3.50 2.50
AmersfoortNunspeet 5.00 3.25
De plaatsbewijzen uit de tienritten
boekjes Utrecht—Amersfoort, Baarn, Zeist
(I, A.) zijn geldig in de buurttreinen (2e
en 3e klasse!, met dien verstande dat deze
plaatsbewijzen voor het afleggen van eene
reis van Amersfoort naar Bosch en Duin
en verder of naar Soest en verder of
omgokeerd op het baanvak Amersfoort
de Bilt ook geldig zijn op gewone treinen
(le, 2e en 3e klasse), die te de Bilt de
aansluiting bedienen op de treinen in en
uit de richting Zeist of Baarn.
De plaatsbewijzen uit de tienrittenboek
jes AmersfoortBarneveld (dorp), Ede
(dorp) (I, B. a en b) zijn geldig in alle
treinen.
De plaatsbewijzen uit de tienrittenboek
jes AmersfoortDoldersche wegHarder
wijkNunspeet en Utrechtde Bilt
Doldersche wegHarderwykNunspeet
(I, B. c, d, e, f, i, k en 1) zijn uitsluitend
geldig in de buurttreinen.
De plaatsbewijzen uit de tienrittenboek
jes UtrechtBarneveld (dorp) Edo (dorp)
(I, B. g en h) zjjn geldig in de buurt
treinen, alsmede op het baanvak „Utrecht
Nijkerk" in de gewone treinen, die te
Nijkerk de aansluiting bedienen op de
treinen en en uit de richting Ede.
De plaatsbewijzen uit de tienrittenboek
jes (2e klasse), genoemd onder I, A. zijn
ook geldig voor een rit op den tramweg
UtrechtZeist.
Do plaatsbewijzen uit de tienrittenboek
jes (2e klasse), genoemd onder I, B. f,
zijn ook geldig voor een rit op dien tram
weg tusschen Utrecht en de Bilt.
Met ingang van 1 Januari 1911 wordt
voor de bestaande tienrittenboekjes Utrecht
AmersfoortBaarn—Zeist en Utrecht
de Bilt een ander inodel ingevoerd; een
plaatsbewijs uit zoodanig tienrittenboekje
zal alsdan bestaan uit een plaatBbewjjs mót
aangehecht contramerk.
De op 1 Januari 1911 in omloop zijnde
tienrittenboekjes van het bestaande model
behouden evenwel hunne geldigheid tot
uiterlijk 1 Maart 1911, met dien verstande
dat van eerstgenoemden datum af niet
meer geldig zullen zijn:
de tienrittenboekjes, 2e klasse Utrecht
de Bilt op den tramweg UtrechtZeist
tusschen de Bilt en Zeist en
de tienrittenboekjes, 2e en 3e klasse,
Utrecht-Amersfoort- BaarnZeist op het
baanvak AmersfoortHarderwijk.
De plaatsbewijzen uit de tienrittenboek
jes voor nieuwe afstanden zullen voor aan
vang van de reis ter afstempeling worden
aangeboden.
Wij herinneren er nog eens aan
dat hedennacht onder zeer gunstige om
standigheden een totale maansverduistering
zichtbaar zal zijn. De volle maan zal om
even over elf uur in de schaduw der aar
der treden, na dan al sedert een
uur gedeeltelijk te ziju verduisterd. Maar
dat is nauwelijk te zien. Yan 12 uur 15
min. tot 1 uur 6 min. na middernacht is
de maan geheel in de aardschaduw ge
dompeld en pas te 2 uur i7 min. prykt
zij weer geheel rond aan den hemel.
AGENDA.
18—25 Nov. Cursus voor Vrouwenkiesrecht
iu de Zwaan.
21 Nov- Uitvoering U. O. T. in Amicitia.
13 Dec. Toonkunst, Amicitia.
16 Dec. Liederenavond van Julia Culp.
De „L u t i n e". Uit IJmuidea meldt
men dat aldaar Zaterdagmiddag is
binnengekomen de sleep-bergingsboot
„Lyons", uit Glasgow, sleepende een soort
van lichter. Nadat het skhip te Amsterdam
eenige machinedeclen zal hebben ingenomen
zal het naar Terschelling vertrekken, om
in de gronden van het Yliegat onder
zoekingen te doen naar het welbekende
en veelbesproken in October 1799 aldaar
geBtrande Engelschc schip „Lutine", gela
den met goud en zilver.
Gelijk men weet, is in den loop der
19c eeuw 'reeds herhaaldelijk een grooter
of kleiner gedeelte daarvan opgehaald, doch
in de laatste jaren waren verdere pogingeq
opgegeven.
