DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN.
No, 14
DINSDAG 17 JANUARI 1911.
8e JAARGANG
BUITENLAND.
BINNENLAND.
DE EEMIANDER.
Hooldred acteur R. W. K IJ KK N S.
Abonnemeutspri js
Per jaarf 4.Franco per
post id. f5,60. Per 3 maanden id. f 1.Franco per post
id. f 1.40. Afzonderlijke nummers f 0.05.
Bureuu: KI.IC 1WE li t IK 6. Telef. Intere. 183.
Prijs der Advertentiën
Van 1 tot 5 regels f 0.40. Voor iederen regel meer f 0.08.
Buiten het Kanton Amersfoort per regel f 0.10. (Bij
abonnement belangrijke korting).
Tot plaatsing van advert, eu reel, van buiten bet kanton Amersfoort in dit blad is ..uitsluitend'' gerechtigd het Alg. Binnen, en Buitenlandsch Advert.- bureau D. Y. ALTAj Warmoesstr. 76- 7b Amsterdam
Dk staking dek zeelieden.
Ben Tillett, secretaris van den Alge-
mooneu Boud v;.n dokwerkers in Groot-
Britannië verklaarde gisteren in een onder
houd, dat de zeelieden beslist zullen staken.
Men moest echter niet deuken, dat de
kroningatgd met opzet daarvoor was uitge
kozen. Dat de kroning plaats heeft is een
bloot toeval, maar de staking is in de
huidige om8landigbeden onvermijdelijk.
De plannen moeten geheim worden
gehouden; het werk zal echter binueu 24
uur neergelegd worden in de Britsche,
Duitscho en Amerikaansche havens, wan
neer de arbeiders door omstandigheden tot
staking gedwongen worden.
De toestand in Portugal.
Wij hebben gisteren melding gemaakt
van een aanval der menigte op het Cen-
traal-station te Lissabon, uit woede over de
staking der spoorweglieden en de stillegging
ven het verkeer, en tegelijkertijd wordt
geseind dat de spoorwegstaking afgeloopen
is. Men krijgt daardoor den indruk., dat
beide zaken met elkander in verband
ataaD, en de spoorweglieden door vrees
weer aan het werk gegaan zijn. Inderdaad
is dat, blijkens een uitvoerig telegram vao
den correspondent der Matin iD Lassabon,
eenigszins het geval. De staking is ten
eerste geëindigd, zoo seint deze journalist,
doordat de eischen der spoorwegmannen
veel minder verstrekkend zijn geworden,
toen de regeering ttissohenbeide was geko
men en de stakers met haar hadden te
onderhandelen, in plaats van met de
maatschappijen. Die sterk verminderdo
eischen zijn door de maatschapp jen ua
raadpleging met en op aandrang van de
regeeriDg ingewilligd. De verzoenender
houding van de stakers had evenwel ook
deze oorzaak: de revolutionnaire comité's
begonnen in te zien, dat indien de staking
voortduurde en heel het economische leven
van den staat bleel verlammen, dit een
ernstig gevaar zon opleveren voor do
republiek. Yandaar dat allen hun krachten
hebben ingespannen om de treinmannen
er toe te krijgen weer aan het werk te
gaan. Dit was do oorzaak van de vijan
delijke houding der menigte bij hot Cen
traalstation tegenover de stakers Het
stakingscomité is voor dat alles bang
geworden; het wilde ook niet worden aan
gezien voor een vijand vau de republiek,
en beperkte zijn eischen tot die van loons-
verhooging. Die oisch werd ingewilligd.
De minister van openbare werken, Ca-
macho, heeft tegenover denzelfdeD bericht
gever verteld, dat de regeering de houding
der stakers met indulgentie, hoewel recht
vaardig, zal beoordeelen. „Hun wanbedrijf
is ernstig", zg hij, „vooral voor do werk
lieden op do staatsspoorwegen, die het
stakingsrecht missen, zelfs na opzegging.
Het vertrouwen van Europa in ons nieuw
regeering8stelsel zal niet geschokt worden
door de kleine schommelingen die de
gebeurtenissen der laatste dagen hebben
teweeggebracht in den koers der Portu-
geeache staats- eu spoorwegfondseD. Wij
voor ons hebben er van genoten, te zien
hoe de werkelgke belangen van den staat
door de Portugeezen hooier geschat wor
den dan die van eeD bepaalde groep, zelfs
wanneer de grieven van deze gewettigd
zijn. Zooals gij hebt gezicD, hebben de
revolutionnairen do staking ernstig bestre
den, en ik heb dagelijks aanbiedingeu
ontvangen van werklieden, die, desnoods
zonder loon, wilden werken in de fabrieken,
opdat toch maar liet economische lcvcu
van den staat niet zou worden gestoord.
En dan de houding der stakers zelf! Gij
hebt het zeker voor eeu ernstige concessie
onzerzijds gehouden, dat wij de stations
ouder bewaking hebbeD gelaten alleen van
de stakers zelf; welnu, gij hebt gezien dat
wij dit konden doen. Hnn volkomon eer
lijkheid, hun eorbied voor den eigendom
van anderen is duidelijk gebleken. Wij
regeeren, door in alle conflicten een be
roep te doen op de betere gevoelens der
menschen, dat is beter dan bruut geweld
te gebruiken. Geloof mij, onze manier van
doen is niet zoo kwaad".
Intusschcn is er een nieuwe staking
uitgebroken en daarbij hebben de stakers
minder eerbied voor eens anders eigendom
getoond, 't Is de staking der gaswerkers.
De stakers hebben, omdat de maatschappijen
brandweerlieden als „onderkruipers" ge
bruikten, twintig van de 34 gasover.s ver
nield. Met geweld moest men hen de
fabriek uitgooien. Uit de telegrammen
blijkt dat de stakers hun tegenstand nog
niet opgeven.
De toestand is dus blijkbaar in Lissabon
nog lang niet rooskleurig, en de minister
heeft in het zooeven weergegeven onder
houd waarschijnlijk niet zuinig overdreven.
Maar wel opmeikelijk is het, dat alle
correspondenten melding maken van de
rust en de kalmte in de stad onder deze
moeilijkheden en de vaderlandslievend-
republikeinsche gezindheid die men bij
elkeen aantreft.
Ghoot Britan.vie.
De Londeuscbo politie ondervindt groote
moeilijkheden bij het opsporen van „Peter
de Schilder" en andere medeplichtigen aan
den moord van Houudsditcli. Vooral de
nasporingen in East-End moeten volgens
den correspondent van de „Independence
Beige" uitermate lastig zjjn, omdat zg als
't ware in den vreemdo verrient worden.
De vreemdelingen hebben in deze Loudeu-
sche wijk namelijk langzamerhand de En-
gelschen verdrongen; zoo zelfs, dat do
raadsleden van bet arrondissement Stepney
een wet tegen hun immigratie geëischt
hebben.
Er is dan ook bijoa geen Engelsche
winkel in den driehoek, die gevormd wordt
door White Horse, Commercial Road en
White Chapel Rond. Hot vreemde element
breidt zich steeds meer naar het Oosten uit.
In deze wijk nu houdt iederoen zijn
mond. De menschen ge-en voor het
Engelsch niet te kennen, zoodra de politie
hen met betrekking tot de Houndsditch-
zaak het een of ander vraagt. En praten
de detectives ook al eens hun taal, dan
weten de aangesprokenen van niets. De
politie is zoo gedwongen geweest zich
door vrouwelijke detectives te laten bijstaan,
die zich op de hoogte houden van het
East-End-leven, in de hoop nog iets te
weten te kunnen komen, dat tot een arre
statie zou leiden.
In Noord-oost Lancashire staan tusschen
10 en 15,000 weelgetouwen stil, bij gebrek
aan handen, die ze bedienen kunnen. Een
groot aantal wevers zijn nl. verleden jaar,
toen er zulk een ernstige depressie heerschte
iu de katoennijverheid, naar de Vereenigde
Staten vertrokken on oefenon daar nu hun
bedrijf uit, waardoor thans in Engeland
groot gebrek aan geoefende werkkrachten
hcerscht.
Duitschland.
Voor eonigen tijd hebben de professoren
aan de theologische faculteit dei Weensche
universiteit, met uitzondering van den
hoogleeraar in het kanonicke recht Soherer,
den eed tegen het modernisme afgelegd,
welke eed professoren verplicht de bogin-
selen en methode van 't vrije onderzoek met
betrekking tot de studiën in bijbelkritiek
en kerkgeschiedenis op te geven.
Nu werd van kerkelijke zijde wel ver
klaard, dat de professoren, die als zoodanig
volgens het pauselijk dekreet niet verplicht
zijn den eed te zweren, dezen alleen in hun
hoedanigheid van geestelgke of salaristrek
ker moeten afleggen, de tegenstrijdigheid
echter tusschen wetenschappelijke beginse
len en den inhoud van den modernisteneed
blijft bestaan, in welke qualiteit do pro
fessoren den eed ook moeten afleggen.
In Beieren heeft daarom een reeks van
theologieprofessoren om den eisch, den
modernisteneed af te leggen, te ontgaan,
de geestelijke functies eenvoudig neerge
legd.
En het komité uit de Duitsche hoog-
leeraars heeft in zijn laatste vergadering
de onverecnigbaarhcid van den eed tegen
het modernisme met de grondstellingen
van het vrije onderzoek op besliste wijze
uitgesproken door de professoreo, die den
eed zworen, van liet lidmautschap dor te
vormen vereenigiug van Duitsche hoog
leeraars uit te sluiten.
Kapelaan Konstantin Wielan te
Miinchen, die woigerde den anti-moder
nisteneed af te leggen en dientengevolge
uit zijn ambt werd outzet, is tegen deze
ontzetting in hooger beroep gegaan en
heeft de beslissing van den Minister van
Eeredieust ingeroepen.
De Regeering zal dus hier in de ino-
dernistenquaestie worden betrokken, en
gelegenheid hebben daarin positie te
nemen. Het is echter regel, dat iedere
geestelijke, die bij den Staat appelleert
tegen een straf, hem door zijn superieuren
opgelegd, geoxcominuoiceerd wordt.
Iu de vergadering van hot Pruisische
Huis van Afgevaardigden van Zaterdag
hebben de zes socialistische leden het hun
collega's weer eens lastig gemaakt. Terwijl
gewoonlijk in het Huis de presidentsver
kiezing zonder stemming bij name afloopt,
hebben ditmaal de socialisten zulk een
stemming geëischt. Er was niets tegen te
doen; er moest gestemd worden en daarbij
bleek dat het Huis onvoltallig was, zoodat
er van dc verkiezing niets kon komen.
Men heeft niettemin beraadslaagd over
de begrooting. Yan belang in de bespre
kingen was wat de nationaal liberaal Fried-
berg zeide over de zaak Haltzhahn Becker.
Hij zeide dat hg den landeigenaar niet
wilde verdedigen, die zwaar beleedigd had
zonder te kunnen bewijzen dat het waar
heid was wat hij zei. Maar waartoe zulk
een draconisch vonnis? Dat heeft veel
ergenis gewekt, vooral omdat in denzelfden
tijd dominee Breithaupt wegens zijne af
schuwelijke martelingen een lichtere straf
ontving. De mioister antwoordde niet veel
hierop.
Ook ovor Moabit sprak Friedberg en hg
laakte het vooral dat de politie president
Jagow geen gevolg had willen geven aan
de klacht der Engelsche journalisten, daar
het toch wel zeker is, dat hier de politie
misbruik van haar macht heelt gemaakt.
Denemarken.
Kort geleden werden door de Londensche
„Dailly Express" eonige onthullingen ge
daan omtrent aanvalsplannen tegen Dene
marken, die in Duitschland zouden bestaan.
Deze onthullingen baarden nog al opzien,
en ook in de Duitsche pers werden zg
overgenomen.
Een aantal Deeusche bladen van ver
schillende politieke richting, kwamen on
middellijk tegen de inededeelingen van het
Engelsche blad op. Maar dit laatste houdt
zijn bewering vol. En in een thans ver
schenen artikel wordt o. a. gezogd, dat
Denemarken, ten gevolge van een dreige
ment van den Duitschen Keizer met inter-
veutie gedwongen is geworden de uitvoeriug
der plannen tot verdediging der laudgreuzen
op te geven.
Naar aanleiding daarvan geeft nu de
„Berlingske Tidende" een verslag van een
onderhoud met den Deenschen Minister
van Binnenlandsche Zaken, waarin deze
verklaart, dat noch officieus, noch onders
hands door eenigo buitenlandscho Mogend
heid eenigen diuk op Denemarken is uit
geoefend, noch tijdens de indieuiug der
verdedigeusvooratellen, noch daarna
Men ziet, dat tot zelfs in bijzonderheden
deze geschiedenis een herhaling is van
hetgeen in Nederland heelt plaats gehad,
naar aanleiding der van Hceckeren-quaestie.
En wel merkwaardig is het, dat omtrent
twee landen als Nederland en Denemarken,
wier beider internationale positie zooveel
gelijkenis vertoont, bijna tegelijkertijd on
geveer hetzelfde gerucht met zooveel be
slistheid kon opduiken.
Oostenrijk-Hongarije.
Wegens weigering don modernisteneed
af te leggen is een pastoor Zeiler van het
klooster Schlierbach bij Gmünden onmid
dellijk uit zijn ambt ontslagen.
Rusland.
Tolstoj's landgoed, Jasnaja Poljana, zal
waarscbijnlijk gekocht worden door een
syndicaat van Amerikaansche millionnairs,
mot het doel er eon modelboerderij te
niaker. en een permanente tentoonstelling
van Amerikaansche landbouwwerktuigen.
Een van de voorwaarden bij den koop
zal zijn, dat oen stuk grond, dat Tolstoj
bestemd wilde hebben voor volksopvoeding
en een hospitaal, een landbouwschool en
een bibliotheek, ook inderdaad daarvoor
zal worden gebruikt.
Er bestaat ook een plan van aankoop
van Tolstoj's goed door den Btaat, maar
naar alle waarschijnlijkheid gaat het Ame
rikaansche plan door, want de Amerikanen
geven meer geld en beweren bovendien
dat hun plan meer het algemeen dient dan
dat der regeering.
Tweede kamer.
Naar wij vernomen, zullen op Dinsdag 7
Februari de zittingen der Tweede Kamer
heropend worden.
