No. 29
VRIJDAG 3 FEBRUARI 1911.
8e JAARGANG
DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN.
DE GEMEENTERAADSVERKIEZING.
BUITENLAND.
DE EEMLANDER.
Hoofdredacteur B. O. B IJ HE N S.
Abonnementsprijs
Per jaarf 4.Franco per
post id. f5.60. Per 3 maanden id. f 1.Franco per post
id. f 1.40. Afzonderlijke nummers f 0.05.
Bnreau: KLEINE IIA 46 6. Telef. latere. 183.
Prijs der Advertentiën
Van 1 tot 5 regels f 0.40. Voor iederen regel meer f 0.08.
Buiten het Kanton Amersfoort per regel fO.10. (By
abonnement belangrijke korting).
Tot plaatsing van advert, en reel, van buiten bet kanton Amersfoort in dit blad is „uitsluitend" gerechtigd het Alg. Binnen-eu BnitcDlandseh Advert.-bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr. 76-76 Amsterdam
(Een Waarschuwing.)
De gemeenteraadsverkiezingen in de
districten I en 111 hebben ditmaal een
eigenaardig karakter.
Reeds vóór de hier bestaande kiesver-
eenigingen zich hadden uitgesproken, deed
een clubje, malcontenten zullen we ze nu
maar noemen, pogingen iemand over te
halen een candidatuur uit hunne handen
te aanvaarden.
Bjj een in deze gemeente zeer bekende
en geziene persoon mislukten deze pogin
gen, doch van den heer Wolterbeek,
kregen ze ten antwoord: „ga je gang
maar."
Uit het feit, dat de politieke beginselen
van den eerst genoemde en van den heer
Wolterbeek zeer uiteenloopen, bljjkt reeds,
dat de politieke richting van den candidaat
bjj het clubje niet zwaar woog, doch dat
er iets anders achter zat.
Enfin, men had in elk geval nu iemand,
die zich leende en blijkeus advertenties
was de bedoeling dezen in district III te
stellen, immerB in de vacature-Plomp.
Zou die candidatuur eenigen kans van
slagen hebben, dan had men steun noodig;
dit begreep men wel. Daarom trachtte
men een compromis tot stand te brengen
met de chrieteljjk-historischen.
Dezen echter eischten district III voor
zich op en raadden aan den heer Wolter
beek naar district I over te brengen
Daar toch heeft een kerkelijk candidaat
weinig kans van slagen, en men zou zich
dan grootmoediglijk onthouden van het
stellen van een eigen candidaat. Dan had
men in district III geen last van den
heer Wolterbeek.
Zoodat er per slot van rekeniug met
den heer Wolterbeek een weinig is gesold
en het clubje zich voor den Christelijk-
historischen wagen heeft laten spannen.
Men mag uit dit allee echter ook aflei
den, dat de heer Wolterbeek hij moge
over zjjn beginselen dan zwijgen als de
Sphynx voor do vrijzinnige partij in
elk geval niet veel gevoeltdeed hjj dit
wel, hy zou zich er niet toe geleend heb
ben, die partij bjj de stembus te desorga-
niseeren.
Het is nu gebleken, dat die heeren van
het clubje in district I rondwaren om hand-
teekeningen te verzamelen voor den candi
daat Wolterbeek.
Zoo kwamen ze bij iemand, weer een
dier „argloozen", die teekendc, meenen-
de hiermee de vrijzinnige partij te dienen.
Toen hem later de toedracht van de ge-
hcele zaak werd duidelijk gemaakt, zal
hg wel spijt gehad hebben te hebben ge-
teekend. Daarom Bchreven we boven dit
artikel de woorden: ,een waarschuwing".
Men beseffe toch wel wat men doet.
Terwyl het er om gaat of onze gemeenteraad
vrijzinnig of clericaal zal zjjn, of er een
vrijzinnig of clericaal wethouder vau onder
wijs zal zijn, terwijl de coalitie sterk aan
eengesloten is, drijven enkele personen
hun wil door, er zich blijkbaar niet om
bekommerende, dat alleen de clericalen
do vruchten kunnen plukken van zoo'n
heillooze tweespalt onder vrjjzinnigen.
Men bedenke zich toch tweemaal, vóór
men er toe over gaat, door zijn handtee-
kening dit bedryf te saHCtionneeren.
Dk Arbeiders en de Vrede.
Te Leicester wordt op dit oogenblik
het jaarlijkBche congres der arbeiderspartij
gehouden.
Op den avond ter inleiding van dit con
gres is een meeting gehouden ten gunste
van internationale ontwapening. Op deze
meeting waren meer dan eeD milhoen
georganiseerde arbeiders door gedelegeerde n
vertegenwoordigd. Met algemeoue stemmen
werd op deze vergadering een motie aan
genomen. waarin verklaard wordt, dat
militarisme en oorlog onvereenigbaar zijn
met beschaving en nationale wolvaart, en
geprotesteerd wordt tegen de steeds zwaar
dere lasten der militaire bewapening, dio
de sociale hervormingen tegenhoudt en de
internationale betrekkingen in gevaar brengt.
Het congres spreekt verder uit, dat het
militarisme, hoewel van voordeel voor
zekere finantiëele kringen, die geen geriug
aandeel hebben in de campagne vau vreesver
wekking eeD noode'.ooze belasting beteekent
op leven en loonen van de arbeiders en
Groot Brittanuië bedreigt met de gevaren
van een verplichten militairen dienst. Het
congres verklaart daarom, dat geschillen
tusschen de natiën niet door brutuul geweld,
maar door overleg en arbitrage moeten
worden opgelost en wekt de ar bei de is van
Groot-Brittannië op met hun kameraden in
Duitschland en andere landen een geor
ganiseerde actie te beginnen in het belang
van een toenadering tusschen alle natiën,
ter verzekering van den internationalen vi ede
en de bevordering van do sociale recht
vaardigheid.
Verschillende sprekers lichtten deze motie
toe. In de eerste plaats het parlementslid
Ramsay Mc Donald, die uiteenzette, dat het
plicht dei arbeiderspartij is in het parlement
zich te verzetten tegen de nieuwe aanvragen
voor hoogere militaire uilgaven. Iudicu
deze uitgaven waarlijk noodig waren voor
de nationalo veiligheid zou de arbeiderspartij
er voor moeten stemmen, maar dat is niet
het geval, in werkelijkheid zou mon door
voorstemmen een politiek steunen, die het
nationaal bestaan in gevaar brengt. Scherp
critiseerde de heer Mc Donald de houding
van een zekere pers in Engeland en hij
eindigde: De arbeiderspartij moet niet
alleen optreden tegen het militarisme, maar
moet ook aandringen op een vaste en goed
doordachte buitenlandsche politiek. In de
aanstaande zitting zullen de arbeidersafge
vaardigden de regeering moeten nopen, eeu
uiteenzetting van de buitenlandsche politiek
te geven.
Enkele afgevaardigden van vakvereeni-
gingen in den scheepsbouw wilden wel
die beperking in de oorlogstoerustingen
aanvaarden, mits dan ook van staatswege
het recht op arbeid werd erkend, want
beperking in den oorlogsscheepsbouw zou
duizenden arbeiders werkloos maken, en
deze dienden dan toch oen vergoeding voor
den hun ontnomen arbeid te vinden. Maar
hun opmerkingen hadden geen resultaat.
Meer succes had Keir Hardie, die
voorstellen deed om aan te dringen op een
krachtige vredespropaganda in scholen eu
arbeidersvereenigingeD. Een andor voorstel
van Keir Hardie ter voorbereiding van een
algemeene staking, in geval van oorlog
werd met slechts een kleine minderheid
vorworpen. Verschillendesprekers zetten hun
bezwaren tegen dit denkbeeld uiteeD. Zij
zagen geen nut in een algemeene stakiug.die
slechts ellende zou brengen over duizenden
vrouwen en kinderen. De propaganda voor
dit denkbeeld zou bovendien de aandacht
afleiden van de parlementaire actie.
Bij den toencmcnden invloed der arbei
derspartij in het parlement verdienen de op
deze vredesmeeting uitgesproken denkbeel
den zeker wel de aandacht.
De pest in China.
De New York Herald heeft een corres
pondent naar de streek gezonden waar de
pest het meest verwoed heerscht, naar
Charbin. De berichtgever is aangekomen
cd seiut een droevig beeld van don toe
stand. Mon hoore hem:
De Chiueczen, die in alle richtingen uit
Charbin vluchtten, brachten de besmetting
in alle dorpen, en overal begon de pest
tiju verwoestend werk. Terstond vluchtten
ook uit die dorpen weer de bewoners
eu brachten de ziekte verder en verder
het land in. Aanvankelijk bekommerde de
groote massa zich er uiet bjjster veel om:
zij schreven de ziekte toe aan de
Japanners, die de bronnen vergiftigd zou
den hebben om de Chiueezen uit te moor
den (een gerucht waarschijnlijk ontstaan,
doordat de Japanners de eenigen zjjn ge
weest, die ontsmetlende stoffen in de be
smette huizen hebben gestrooid). Thans
evenwel is de schrik hun om de harten
geslagen.
Men schat het aantal dooden dat er
dagelijksch aan de ziekte ten offer valt op
1000. Twee eu twintig doktoren met elf
assistenten zijn er vrijwel in geslaagd de
ziekte tot stilstand te brengen in het Rus
sische deel van Charbin, maar de Chineesche
stad Foe-tsjia-tien is feitelijk een dooden-
stad. Danr zijn 4000 inwoners omgekomen
en van de overgoblevenen (de stad telde
30,000 zielen) is de helft gevlucht terwjjl
do achtergeblevenen zich zonder eenigen
tegenstand aau huu noodlot overgeven.
Hun weerstandskracht is gebroken en zjj
zitten op den dood te wachten. De stad
is door soldaten omringt, opdat niemand
er meer zal uitgaan. Honderden ljjken
liggen op straat en worden door de honden
verslonden
In alle plaaten waar de ziekte heerscht,
werpt men, zoodra men het ongezien kan
doen, de lijken op straat, zoodat niemand
weet in welk huis het sterfgeval heeft
plaats gehad en de overblijvenden aldus
vrijkomen van de last dien de ontsmetting
medebrengt.
De eenige bescherming tegen de ziekte
die de verplegers zich kunnen verschaffen
bestaat uit eeu medisch geprepareerd
masker: want de longenpest is vooral be
smettelijk door inademing! Zoo lijken
doctoren en verplegers op duikers in hun
gummi kleeren en hun masker.
De massa begrijpt niets van en voelt
niets voor de hygiënische maatregen. Het
eenige wat een Chineos doet om do ziekte
van zjjn huis te houden is het een of ander
flauw bygeloovig kunstje. B. v. hij hangt
een spiegeltje voor zijn deurpost: de kwade
geest van de pest, die natuurlijk eeu domme
geest is, ziet dan als hy aankomt aan het
huis en in het spiegeltje kijkt zjjn eigen
beeltenis, denkt dat het buis reeds bezet
is en gaat elders been.
Duitschland.
Kapelaan Wieland te Milnchen heeft in
een boek: „Een Duitschc afrekening met
Rome" zich niet alleen tegen den moder
nisten-eed verzet, maar tevens een aantal
kerkeljjke voorschriften besproken, en als
in strjjd met Gods woord afgekeurd. Van
den generaal-vicaris te Augsburg heeft de
kapelaan thans het volgende schrijven ont
vangen:
„Gij hebt dezer dagen uw geschrift:
„Een Duitsche afrekening met Rome",
als protest tegen den Pauselijken modernis
ten-eed doen verschijnen. Het oordeol
over wat gij tegen dien eed hebt in te
brengen is, zooals gij weet, aan het Sanctum
Officium voorbehouden. Gjj hebt echter
by die gelegenheid ook verder aan de
kerk vervalsching van het werk van Chris
tus en bezondiging tegen het zuivere woord
Gods verweten, en van dit standpunt uit
de positie van don Piiub en een geheelo
reeks kerkelijke instellingen (bijv. de
kloosterbelofte, de kerkelijke geboden, de
kerkelijke huwelijksbeletselen, het bidden
van het brevier, het celibaat, de Index, de
boekencensuur, en de heiligenvereeuiging)
veroordeeld, en gij durft zelfs deze kerke
lijke instellingen als dwalingcu verwerpen
en vorder de kerk van vervalsching van
het Godsbegrip, van de leer der erfzoude,
van de verzoening door Christus, en van
het misoffer te beschuldigen. Het zal u
bekend zijn, dat in den loop der eeuwen
de aangegeven leerstellingen en instellingen
herhaaldelijk dan door den eenen, dan door
den anderen ketter op dezelfde wjjze zijn
aangevallen en er bestaat geen twijfel, dat
gij tenminste als fautor haeresis (begunstiger
van ketterij) moet worden aangezien. Nadat
gij u daarom de in de bul Apostolicae
Sedis van 12 October 1869 uitgesproken
excommuuicatie latae sententiae speciali
modu Romano Poatifico reservata op den
hals hebt gehaald, moeten wij u elke
verdere uitoefening van kerkelijke functies
verbieden. Wij vermanen u dringend, de
begane fout weder goed te maken en de
verzoening met de kerk na te streven".
Konstamin Wieland antwoordde op deze
excommunicatie het volgende:
„Met uiterlijke dwangmaatregelen tegen
den schrijver is do inhoud van eeu bock
niet te weerleggen. De heeren moeten
eerst bewijzen, dat de door mij veroordeelde
punten werkelijk tot do goddeljjko open
baring bebooren, of tenminste mijn bewijs
dat dit niet zoo is, ontzenuwen. Doch
daar zullen zij wel op passen!"
Spanje.
Canalejas, de minister-president, heeft
alle berichten weersproken die omtrent de
te omwerpen wet op de geestelijke orden
door de pers gegaan zijn. Niets daarvan is
waar, heeft de premier gezogd, want het
ontwerp iB nog niet eens klaar, zelfs de
