WEERBERICHT.
Uit de Pers.
Thermometerstand
KUNST EN WETENSCHAPPEN.
STADSNIEUWS.
MEDEDEELIN GEN VAN HET
KONINKL. NED. HET. INSTITUUT
Opgemaakt voorm 10.50 uur.
De Bilt, 6 Februari 1911.
Hoogste barometersta id 779.0 m.M. te
Holyhead, laagste 755.7 te Horta.
Verwachting tot den avond van 7 Februari
1911. Zwakke uiteenloopende later matige
Nooidelyke tot N.W -lijke wind.
Gesteldheid van de lucht: Nevelig tot
betrokken, weinig of geen neerslag.
Temperatuur: Dag dezelfde,nachtkouder.
Barometerstand te AMERSFOOpT.
776 m.M.
Vorige stand to 12 uur 775 m.M.
te Amersfoort.
Hoogste gisterenF. 4.4
Laagste hedennachtF. 37
Hedenmiddag 12 uurF. 41
misbruik. Ook in gevallen, waarin geen
vrees voor vermenging van wijn en gedistil
leerd behoeft te bestaan, bijv. wanneer het
betreft likeuren, zal wellicht de gelijktijdige
opslag kunnen worden toegelaten.
Debietrecht op Sigaren en Tabak.
Do strekking van het thans spoedig te
verwachten ontwerp op de heffing van een
debietrecht op sigaren en tabak is de beta
ling van 10 p.Ct. aan den fiscus door de
winkeliers en andere kleinhandelaars van
(brtuo) opbrengst der sigareD eu tabak,
door hen aan het publiek verkocht.
De Tel. meldt over de heffing do vol
gende bijzonderheden:
Volgens het ontwerp zullen alleen die
genen een sigaren- en tabakdebiet mogen
hebben, die daartoe vergunniog hebben ge
kregen. Deze vergunning zal worden ge
geven, nadat men ze bij de bevoegde
overheid heeft aangevraagd.
Het rocht wordt geheven van de ont
vangsten.
Bij verreweg de meeste sigarenwinke
liers ontbreekt echter, evenalB trouwens
over het algemeen bjj den middenstand,
ieder spoor van eenige boekhouding,
zoodat zg niet het minste overzicht van hun
ontvangsten en uitgaven hebben. Daarom
zullen vanwege den fiscus aan alle sigaren-
en tabakswinkeliers (en handelaren) staten
worden verstrekt, waarop zij dagelgkshun
ontvangsten kunnen invullen, terwijl als
controle-maatregel bepaald wordt, dat alle
zendingen van de fabrieken naar de win
keliers en handelaars vau geleide-biljetten
voorzien moeten zijn, vermeldende den
aard en den prijs der zending.
De belasting moet door de winkeliers en
handelaars in maandelijksche termijnen
worden voldaan, terwijl zj bij het verkrij
gen der vergunning moeten beginnen, het
recht over één maand vooruit to storten.
Exportzendingen zijn vrij van recht, doch
moeten van een geleidebiljet vergezeld
gaau, torwijl fabrikanten, die onmiddellijk
aan particulieren leveren, even als de win
keliers, van de op deze wgzo geleverde
sigaren en tabak het verschuldigde recht
moeten betalen.
Tot zoover in groote lijnen de plannen
der Regeering.
De Vrouw in iiet Staatsrecht.
Het bestuur der VereenigiDg tot Ver
betering van den Maatschappelijken en
den Rechtstoestand der vrouw in Nederland
heeft in een adres aan de Koningin bij
zondere aandacht gevraagd voor de plaats
welke de Grondwet aan de vrouw in ons
Staatsrecht behoort toe te kennen eu voor
de grondwettelijke bepalingen welke dio
plaats thans omschrijven en voortaan zullen
omschrijvec.
Het bestuur, hoewel niet blind voor ver
schillen zoowel op anatomisch als op
geestelijk gebied tusschen man en vrouw,
is van oordeel, dat ook voor vele vrouwen
bv op het gebied van administratie, inteu-
danco, verzorging van zieken en gewonden
een taak ten opzichte van de landsverde
diging kan worden aangewezen, en dat
zij op dit gebied niet behoeft te worden
teruggedrongen. Doch zelfs al legt de
wet aan de vrouw geen enkelen plicht op
ten aanzien van de militie, zoo kan daarin,
meent adr., geen reden worden gevonden
de vrouw uit te sluiten op dit gebied der
vertegenwoordiging, omdat kiesbevoegdheid
veeleer een plicht dan eeu recht is.
De adressanten driugeu er niet op aan,
dat den Grondwet den wetgever gebieden
zal man en vrouw ton opzichte van het
actief en het passief kiesrecht der Staten-
Geucraal, Provinciale Staten en Gemeente
raad aanstonds en met één slag gelijk te
stellen, zij verlangen echter met volle over
tuiging dat de Grondwet den wetgever de
vrije hand late, waar deze de viaag te
beoordeeleu krijgt, of de rechtsovertuiging
alsnog medebrengt, dat „de" vrouw blijft
uitgesloten zoo van het actief als van het
passief kiesrecht van de vertegenwoordigen
de lichamen.
Geestelijke Verwildering
De Hoefijzer correspondent van het
Handelsblad vestigt de aandacht op een
clement in de algemecne beschouwingen
in de Eerste Kamer.
De heer Röell had zich namelijk gestoo-
ten aan een uiting in het Voorloopig Ver
slag, waarin o. a. gezegd werd dat het
tegenwoordige Kabinet aan 't bewind is
„in verband met den toenemenden afval
van de grondwaarheden der Christelijke
openbaring, welke afval aan een groot
deel van ons volk dat prijs stelt op onze
historische en nationale traditiën, waaronder
velen die zeker niemand onder godsdienst
drijvers zal rangschikken, de oogen deed
opeugaan voor het gevaar van geestelijke
verwildering der natie". Geestelijke ver-
wilderiug zoo vroeg de hoor Röell.
En uit de statistiek blijkt dat de crimina
liteit afneemt en dat het drankgebruik
vermindert. Zijn wij dan geestelgk aan 't
„verwilderen?" Doch al ware 't zoo, dan
nog zou daartegenover geen christelijke
propaganda van Regeeringswege voegen;
met zulk vermengeu van politiek en
godsdienst worden beiden geschaad.
Tegen deze beschouwing nu kwam de
heer De Marez Oyens op in eeu kort
betoog. Het was een cri de coeur van den
oprechten waarachtigen Christen, die allengs
het geloof in wat hij de eenige waarheid
acht, rondom hem af ziet brokkelen en
vergruizelen. Maar het was, ten gevolge
van die grooto oprechtheid, dan ook een
uiterst merkwaardig getuigenis van het
geestelijk en zedelijk peil van tegenstan
ders een waarheidsspel, zoo ah nog nie
mand van de rechterzijde in het Parlement
ooit op heeft durven houden.
De criminaliteit en het drankverbruik
verminderen, had de heer Röell gezegd.
En daaruit geconcludeerd tot het tegen
deel van geestelijke verwildering. Maar
daarmede, zoo antwoordde de heer Oyens,
worden twee gebieden verward: het gees
telijke en het zedelijke. Er is in het V.V.
niet gesproken van een zedelijke verwilde
ring ik zou dat, zoo verzekerde de
spreker, niet durven te doen tegenover de
vele hoogstaande mannen die het christe
lijke geloof hebben verloren maar van
een geestelijke verwildering.
Daarbij had men het oog op het feit dat
tal van menschen tegenwoordig door het
leven gaan zonder doel buiten dat leven,
zonder stuur en zonder steun. De meerder
heid der edelste eD beschaafdste mannen
ook dit merkwaardige getuigenis is van
den heer Oyens draait tegenwoordig de
Kerk den rug toe en men behoeft de doop-
en aannemingsregisters van de kerk maar
in te zien om waar te nemen dat de ach
teruitgang in het laatste decennium, ver
geleken met dat van 1890 tot 1900, enomr
moet worden genoemd. Met de vraag, of
de christelijke godsdienst zijn tgd heeft
gehad is menig christen thans dan ook
ernstig bezwaard en zij die christelijke
jongelieden het leven in zien gaan, weten
dat zij de grootste verleiding niet zullen
vindeo in de slechte, maar in de edele
gedragingen van niet-christenen.
Het komt ons voor dat de heer Oyens
eerbied en hulde verdient voor dit nobele
en ernstige woord van diepe waarheid. Hoe
torenhoog stak deze beschouwing van den
strijd tusschen Rede en Openbaring, door
haar groote waarachtigheid, uit boven de
farizeesche rhetoriek waarmede dr. Kuyper
uit den treure heeft gepoogd, de geestelgke
en zedelgkc voortreffelijkheid van de
christenen boven de uiet-christenen uit te
bazuinen. Hier hoorde men nu eens het
woord van een i rnstig, geloovig christen,
een zeer orthodox maar tevens een hoog
ontwikkeld man, die als christen met groote
bekommernis vervuld is geraakt over het
meer wegslinken van het oude geloof eu
die als e- rlijk man niet wil verbloemon dat
het waarlijk de slechtsten eu de minsten
niet zijn die zich buiten de gemeenschap
van Christus' Kerk hebben gesteld.
Maar het moge dan nu in elk geval eens
uit zijn met de Kuyperiaansche bewerin
gen over de verdorvenhefd van de „paga-
nisten."
De heer Oyens heeft het anders verteld.
Een belangrijke ontdekking.
Naar do Frankf. Ztg. uit Darmstadt ver-
ueoiut, heeft een aldaar woneud ingenieur
een hoogst belangrijke ontdekking gedaan,
welke misschien een ommekeer brengen
zal in de telegraphie zonder draad.
Rudolph Goldschmidt, zoo heet de uit
vinder, heeft een toestel bedacht, dat om
zoo te zeggen mechanisch electrische lucht-
golven opwekt, waarlangs dan over onbe
grensde afstanden „draadloos" kan worden
getelcgrapheerd en getelephoneerd. Te
Ebernwald zijn in tegenwoordigheid van
Prins Heinrich van Pruisen, goedgeslaagde
proefnemingen met dit toestel gedaan.
Maatschappelijke en
Hygiënische vraagstukken.
Internationale vergelijkingen.
De Board of Trade heeft zijn Fourth
Abstract of Foreign Labour Statistics ge
publiceerd. Men vindt er vergelijkende
statistieken betreffende het werklieden
vraagstuk in alle beschaafde landen.
Een eerste serie vergelijkingen toont
aan, dat Oostenrijk en Frankrgk de landen
zgn, waar de meeste personen een beroep
of bedrgf hebben. De verhouding is voor
Oostenrijk 51.53 procent: Frankrgk 51 27;
Italië 50.11; België 46.08; Duitschland
45.51; Groot-Brittannië 44.05; en Vereenig-
de Staten 3S.38.
Het hooge percentage van Frankrijk
moet ongetwijfeld worden toegeschreveu
aau de bijzondere werkzaamheid der
Fransche vrouw.
Verder omvat de Fransche landbouw
21.24 procent der bevolking, terwjjl in
Duitschland deze verhouding tot 15.98
valt, in do Vereonigde Staten tot 13.68
eu in Engeland tot 5.58.
De arbeidersstatistieken wijzen de betrek-
kelijko zwakheid der Frausche vakveroeni-
gingen uit. In 1908 telden de Duitsche
vakvereenigingen 2.421.950 leden, de
Engelsche 2.379.723, de Fransche slechts
957.102. De Duitsche en Engelsche
vereenigingen zijn ook financieel machtiger;
de Dmtsche sociaal democratische vakver
eenigingen in 1909 hadden alleen al een
bedrag van ougeveer 31 milliocn gulden
aan inkomsten. Die der Fransche syndi
caten zgn zoo gering, dat de statistieken
er zelfs geen gewag van makeu. In
Frankrijk wordt tevens het miost gestaakt.
Wat de stakingen betreft, deze worden
in de \ereenigde Staten het meest gewon
nen: 42.5 proc.; in Oostenrgk het minst:
12.6 procent. Frankrijk, het land van
revolutionnair syndicalisme, telt toch de
meeste vergelijken tusschen werkgevers
en arbeiders: 62,1 proc.; terwijl ir.en in
de Vcrconigdo Staten den strijd het minst
vreest: 15 procent.
De vraag der prostitutie.
Het groote zgn, reglementeerings-comité
in Zweden, dat in 1903 werd benoemd,
heeft nn zgn rapport opgesteld. Het meest
interessante daarin moet datgene zijn, wat
over de prostitutie en haar reglementeering
gezegd wordt.
De prostitutie moet, zoo moent het
comité, met sociale hulpmiddelen als opvoe
ding, redding van verwaarloosde meisjes
uit slechte gezinnen, vergemakkelijking
van het huwelijk, enz., bestreden worden.
Tot nog toe was men van raoening, dat in
groote steden en reglementeering (de zgn.
bescherming der maatschappij tegen de
gevolgen der prostitutie) vergezeld van
controle absoluut noodzakelijk was. Het
comité is echter beslist van meening, dat
de reglementeering geheel moet worden
opgeheven. Zg heeft wel is waar een
zekere sanitaire waarde, doch die was veel
geringer dan men in 't algemeen had aan
genomen. Slechts de namen van een
gedeelte der prostituées worden opgeschre
ven en slechts een gedeelte der zieken
werd bekend.
Daarbij komt, dat de reglementeering
een valsche voorstelling geeft, die gevaar
lijk genoeg genoemd kan worden. In
sociaal opzicht werkt de reglementeering
ook in zooverre schadelijk, volgens het
comité, dat een pariaklasse ontstaat, voor
welke de terugweg tot een fatsoenlijk leven
is afgesneden. Verder krijgt de geheele
verordening een schijn van wettelijkheid die
de last van de schuld op do vronwen
afwentelt.
De feestavond van de afd. Amersfoort
van do Ned. Vereen, tot afschaffing van
alcoholhoudende dranken gisterenavond in
Amicitia gegeven, had zooveel publiek ge
trokken, dat do zaal tot in do uiterste hoe
ken bezet was. Een zeor afwisselend
programma, muziek, zang en tooneelstukjes
werd afgewerkt en vond, blijkens het
applaus veel instemming bjj de aanwezigen.
Op Birkhoven speelde gisterenmiddag
Quick tegen D. V. C, uit Doetinchem,
die beide in aanmerking kwamen voor de
laatste plaats der Oostelijke 2e klasse B.
Voor rust werd niet gedoelpunt, maar
daarna was Quick in de meerderheid en
wist dit in 3 punten uit te drukken. De
Amorsfoorters behaalden dus een 30
overwinning en werkte zich daardoor op
van de gevaarlijke laatste plaats.
Gisterenavond waren wij in „de Kei
zerskroon" in de gelegenheid een uitvoe
ring bg te wonen van het Tooueelgezelschap
Directeur Thonhauser. Opgevoerd werd
„De Geneesheer", bljjspel in 3 bedrjjven.
Had het gezelschap in andere plaatsen
reeds een goede reputatie, 't hoeft zich
hier gisterenavond naam gemaakt. Er werd
uitstekend werk geleverd. De rol van den
ouden heer Krol was in goedo handen en
hartelijk werd om zijn spel gelachen. Ook
de beide jonge dames en mevrouw Krol
imponeerden door vlot spel, terwgl do
dokterarol eveneens zeer goed werd weer
gegeven. Jammer voor het gezelschap was
de opkomst niet, zooals het die verdiend
had. We hopen voor een volgenden keer
op een volle zaal.
De Amersfoortsche tram vervoerde
in de afgeloopen maand Januari 9356 pas
sagiers, tegen 9279 in dezelfde maand van
het vorig jaar, alzoo een vermeerdering
met 77. De vervoeropbrengst was f 7.30
minder, nl. (461 tegen f 468.30 in Januari
1910. De dagkilometeropbrengst was f S,26
tegen f 8.39 en de totale opbrengst dit
maal f518,92 tegen f496,22 in Januari
1910, alzoo f22,70 meer. De dagkilome
teropbrengst daarvan bedroeg f 9,30 in de
afgeloopen maand, tegen f 8,89 in Januari
van het vorig jaar.
Wat niemand zeker verwacht had,
is gisterenmiddag gebeurd: 't Vijfde ver
sloeg het sterke V. V. O. uit Velp met
32. Voor dezen wedstrijd bestond een
enorme belangstelling vooral bij de H. V. C.-
vereerdere, omdat V. V. O. ernstig stond
naar het kampioenschap harer klasse en
een verlies van Velp voor H. V. C. de
kans op het kampioenschap vrjj wel zeker
maakte. Direct na den aftrap ontwikkelde
zich een vurig spel. Velp is lang niet zoo
goed als indertjjd tegen H. V. C., is
gejaagder, blijkbaar zenwachtig. Maar toch
wordt er goed gewerkt en laat het zich
aanzien dat onze militairen het zullen
moeten afleggen. Toch weet 't Vjjfde het
eerste punt te maken. Onder donderend
gejuich wordt de bal in het not gedepo
neerd. Het werken van Velp heeft weiuig
resultaat, geluk hebben ze in geen enkel
opzicht, terwijl juiBt bij 't Vgfde alles
meewerkt. Vooral de voorhoede werkt
daar flink, terwijl gevaarlijke doorbraken
van V. V. O. gemakkelijk door den kee
per, die als altjjd uitstekend is, worden
gekeerd. Voor rust weten beide partijen
nog eenmaal te doelpunten, zoodat rust
ingaat met 21 voor t Vgfde. Daarna
is Velp zoo onzeker mogelijk en laat het
zich spoedig aanzien, dat de onderofficieren
