DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN.
No. 101.
MAANDAG 1 MEI 1911.
8e JAARGANG.
Ter Introductie.
BUITENLAND.
BE EEMLANDER.
Hoofdredacteur: Mr. O. J. vau Schaardenburg.
Bureau: KLEINK H tU 6. Telef. Interc. 188.
Abonnementsprijs
Per jaarf Franco per
post id. f 5.60. Per 3 maanden id. f 1Franco per post
id. f 1.40. Afzonderlijke nummers f 0.05.
Prijs der Advertentiën:
Van 1 tot 5 regels f 0.40. Voor iederen regel meer f 0.08.
Buiten het Kanton Amorsfoort per regel f 0.10. (By
abonnement belangrijke korting).
Tot plaatüing van advert, en reel, van buiten het kanton Amersfoort in dit blad is „uitsluitend" gerechtigd het Alg. Binnen-en Buitenlandsch Advert.-bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr. 76-78 Amsterdam
De verkiezing van den heer R. Gr.
Rijkens tot wethouder van Amersfoort
heeft „de Eemlander" beroofd van een
hoofdredacteur, die door cneigische leiding
en zeldzame toewijding, daarbij beschikkend
over 'n welversneden pen en 'n boeienden
betoogtrant, gepaard met veelzijdige kennis
en helderen bl ik,dit blad, dat, bij z'n be
noeming tot hoofdredacteur, in plaats van
tweemaal, driemaal 's weeks ging ver
schijnen, opgevoerd heeft tot 't meest ge
lezen dagblad te dezer stede.
Slechts de overweging, dat de lieer
Rijkens geroepen ijs op andere en meer
practische wijze z'n krachten te wijden
aan de belangen van deze gemeente, doet
berusten in 't verlies, waardoor de Eemlander
getroffen is. Moeilijk voorzeker zal 't voor
den opvolger zijn, de opengevallen plaats
in te nemen.
De Eemlander is geen partijorgaan maar
'n onafhankelijk blad; dat wil niet zeggen:
'n neutraal blad, dat iedereen te vriend
wil houden en niemand bevredigt, 'n Dag
blad, dat méér wil zijn dan nieuws- en
advertentieblad en dat waailijk volksont
wikkeling beoogt en z'n lezers voorlichten
wil omtrent allerlei maatschappelijke, sociale
en politieke vraagstukken, kan niet
neutraal zijn, moet er 'n eigen meeniug
op na houden.
Welnu, de Eemlander zal er 'n eigen
meening op na houden, onafhankelijk van
't program van welke partij dan ook-
Slaafsvolgzame bladen, die van eigen partij
zoetelijk alles vergoelijken en prijzen en
niet aarzelen wit zwart te noemen, al9 't
in de kraam te pas mocht komen, vinden
slechts lezers onder dezulken, die zich uict
de weelde van 'n eigen opinie mogen of
durven veroorloven. Even als vooi denkende
menschen neutrale bladen ongenietbaar zijn,
zijn partijbladen dit voor allen, die. niet
precies behooren tot 't kringetje, dat er
door gediend wordt.
Om dus allen te kunnen bereiken èn
om vrijheid van beweging te behouden,
sluit „de Eemlander" zich bij geen politieke
richting aan.
Hoog zullen wy houden do vrijzinnige
beginselen: 't aankwecken van den vrijen,
edelen burgerzin, die 'n volk sterk maakt
tegen de macht van alle obscurantisme;
bevordering van volksonderwijs; aanmoedi
ging van alles wat dienen kan voor volks
welvaart en algeineene ontwikkeliug; strenge
handhaving van gelijk recht voor allen;
trouwe eerbiediging van vrijheid voor 't
individueole geweten; en altijd 't vrije
woord, gesproken en geschreven tot voor
lichting van de publieke opinie.
Maar daarnaast, misschien juist daarom,
wil „de Eemlander" vrijheid van beweging
behouden, kunnen wy ons niet binden aan
eenig partij program; want wij zullen niet
schromen critiek te oefenen, zoowel op
vriend als op vijand. Immers wij willen
niet de oogen sluiten, als wij ook in eigen
kamp vaak 'n hopeloos worstelen zien
tegen de eeuwige wet van ontwikkeling
en den geest van vooruitgang, die, alle
eeuwen door, zich openbaart en door niets
ot niemand zich ondcrdiukken laat. Kan
men soms den tijd doen stilstaan, door de
wijzers van de klok tegen te houden?
Aan den anderen kant zullen wij ook
waarschuwen, dat niet alles, wat zich als
nieuw aanmeldt, 't etiquot van voortreffe
lijkheid verdient. Wie den sneltrein van
den tijd wil vooruit snellen, loopt gevaar
te verongelukken of ongelukken to
veroorzakeu op wissels en kruispunten,
waar 't sein nog op onveilig staat.
Bovenal echter wenscheu wij onze zelf
standigheid te bewaren ten opzichte van
de in den politieken strijd te volgen taktiek,
welke in 't vrijzinnige leger vaak zeer
veel te wenschen overlaat.
Tegenover de twee machtige vyandeu
van geleidelijken vooruitgang en ontwikke
ling, 't socialisme en 't clericahsme, dienen
wij oudorlinge oneemgheden ter zijde te
stellen en oude Teetcn te vergelen. „De
Eemlander" zal daarom steeds trachten te
bevorderen: meerdere waardeering en nau
were samenwerking van de onderscheidene
groepen der linkerzijde.
Natuurlijk bedoelen wij hiermee niet,
„de Eemlander" te maken tot den groot9t
gemeenen deeler van de verschillende vrij
zinnige partyen, want dan zou 't toch 'u
neutraal, zy 't dan neutraal-vrijzinnig blad
worden. Geen schipperen met beginselen,
geen samenvoegen wat niet bij elkaar be
hoort, slechts overleg op practised co tak-
tisch gebied, hobben wij op 't oog.
Ook in Amersfoort zelf is eendrachtige
samenwerking van alle vrijzinnigen nood
zakelijk. Er is thans wel 'n onverdachte
meerderheid in de gemeenteraad, maar 't is
de kleinst mogelijke meerderheid, de meer
derheid van éen stem.
Al te groote vasthoudendheid aan 't oude,
doet menigeen voorbijzien, dat moderne
gemeentepolitiek 'u ciscii des lijds geworden
is en dat in deze richting gestuurd moet
worden, zoo men inderdaad wil, dat Amers
foort 'n eereplaats zal innemen in de ry
van Nederlaud's groote gemeenten.
Maar hiertoe is noodig 'n krachtige vrij
zinnige meerderheid in den raad en deze
is slechts te verkrijgen bij een eendrachtige
samenwerking van alle vrijzinnigen. De
huidige omstandigheden veroorlooven nu
eenmaal niet de weelde van onderlinge
verdeeldheid.
Is liberale concentratie de conditio sine
qua non om der clericalen macht te breken,
sociale wetgeving en moderne gemeente
politiek ontwapenen den sociaal democraat.
Zeer zeker heeft ook de gemeente in
dezen 'n gewichtige taak te vervullen. Be
stendiging van ongezonde toestanden is de
grootste bondgenoot van de sociaal-demo
cratie. Aan wie is de voorkoming van den
klassestrijd beter toevertrouwd dan aan 't
gemeentebestuur, dat immers nauwer dan
elk ander gezagsorgaan in contact staat
met de bevolking on op do hoogte is van
haar nooden.
Ten slotte willen wij nog 'n wensch
uitsproken: heeft de afgetreden redacteur
„De Eemlandor" weten to verheffen tot
dagblad, wij zouden zoo gaarne zien, dat
„De Eemlander" ouder de nieuwe redactie
'n districtsblad mocht worden. In 't geheele
kiesdistrict Amorsfoort bestaat slechts één
vrijziunig dagblad en dat is „De Eem
lander", die wel in de verschillende ge
meenten abonné's en lezers heeft, maar
tpch nog veel te weinig, en zeer zeker
te weinig om districtsblad genoemd te
kunnen worden.
Hier stuiten wij alweer op 't gewone
verschijnsel, de oude fout van de vrijzin
nigen: hun onvergeeflijke lauwheid en
laksheid. „Amersfoort is 'n verloren district,
heet 't, waarom zouden wij ons druk ma
ken?" Bij de verkiezingen wordt een can-
didaat gesteld, er wordt dan ook wel wat
gewerkt, maar van 'n goed-voorboreide cam
pagne is goen sprake, kan geen sprake ziju
want de daartoe noodzakelijke organisatie
vau 't vrijzinnige kiezers-corps ontbreekt.
't Is niet voldoende, dat de kiesvereni
gingen met elkaar overleg gaan plegen,
als de beruchte Junidagen naderen, in
„vredestijd" reeds moet er verband ge
zocht, voeling gchoudon worden, 'n Ge
meenschappelijk orgaau, 'u districtsblad is
dan onmisbaar.
Wij zullcu al 't mogelijke doen om „De
Eemlander" ook voor de kiezers builen
Amersfoort aantrekkelijk te maken, maar
't kan uict van één kant komen. Ook zij
zullen moeten medewerken en van hun
belangstelling blijk geven.
En al i3 't niet to verwachten, dat wij
reeds de eerste keer de beste 't district
zullen veroveren, door 't steunen van „De
Eemlander" werkt men mede aan de ver
spreiding van de vrijzinnige beginselen.
Zelden wordt 'n daad door onmiddelijk
succes bekroond. IIoo donker de naaste
toekomst lijke, eenmaal toch zal de over
winning ons zijn; want wij mogen ver
trouwen, dat de weg der menschheid, dat
ook onze weg, door alle duisternis heen,
leidt tot 't licht.
Duitschland.
De krankzinnige Koning Otto van
Beieren is Donderdag 63 jaar geworden.
Sedert 1896 bevindt hij zich in het
paleis van Fürstenried.
Terwijl in Beieren overal de vlaggen
wapperden, dwaalde do Ongelukkige vorst,
zooals hy dit nu reeds 35 jaar doet door
de prachtige parken van het slot, dat
geheel door hooge muren is omgeven.
Do schildwachten aan do poorton presen
teerden het goweer, toen de kanonschoten
ter eere van den Koning weerklonken,
terwijl deze op een bank zat te staren
naar een oude courant en niets begreep
van dat ongewone gedoe om hem hoen.
Jnarlyks onderzoekt een medische
commissie den toestand van den Koning.
Het thans uitgegeven bulletin luidde:
„De lichamelijko gezondheidstoestand de»
Konings is naar omstandigheden goed, maar
de paralyse neemt gestadig toe."
\olgens Beiersche bladen heeft de
Koning thans de idéé fixe, dat zijn voedsel
vergiftigd wordt en weigert hij don hem
opgedionden disch.
Zijn bewakers volgon nu een oude truc,
in dorgelyke omstandigheden gebruikelyk.
Zy zetten ergens schalen met eten neder
en de Koning, die meent dat dit eten voor
anderen bestemd is, stilt dan daaraan zjjn
honger.
Naar men zich herinneren zal, werd
Koning Otto in 1886 in naam tot opvolger
van zijn broeder Otto II benoemd, die in
het meer bij het kasteel Berg zelfmoord
had gepleegd, eenige dagen nadat hij
wegens krankzinnigheid was afgezot.
In zijn jeugd was de thans nog levende
Koning oen zeer ontwikkeld en veelbelo
vend jongmensch, maar toen hij dertig jaar
was en nog maar kort verloofd, werd ook hy
door de vreeselijko familiezickto aangetast.
Uit Bueckeburg wordt gemeld, dat
de vorst van Schaumburg-Lippe, gister
avond om half tien aan hartzwakte is ge
storven.
Etienne Albert Georg van Schaumburg-
Lippe werd in 1846 to Bueckeburg gebo
ren, en huwde in 1882 met Marie Anne,
prinses vau Saxen-Altenburg, die in 1864.
geboren, en dus 18 jaar was, toen zij met
vorst Georg in het huwelijk trad. Uit
deze echtverbintenis zijn zeven kinderen,
zes jongens en één meisje gesproten.
Troonopvolger van den overleden vorst is
prins Adolf, die in 1S83 te Stadthagen
geboren werd.
Belgie.
De „Etoile Beige" deelt mede, dat ko
ningin Elisabeth aan otitis (oorontsteking)
lijdt.
Tevens meldt dit blad, dat, niettegen
staande de gunstige berichten aangaande
den gezondheidstoestand van de Koningin
der Belgen, dokter Lcbocuf heden naar
Londen is vertrokken.
Frankrijk.
In de zaak van den lintjes-handel,
gedreven door den Paryschen advocaat
Valensi. is men een stap verder gekomen,
door het vinden van een graveur, die tegen
360 francs 1000 valsche diploma's der
Nisjam Istichar orde aan Valensi had
geleverd. Rekent men nu dat ecu orde
gemiddeld voor 100 francs werd van de
hand gedaan, dan kan men begrypen dat
Yalensi een goed zaakje dreef!
De geunifieerde socialisten inFrankrijk
worden bitter teleurgesteld in het
Kabinet-Monis, Tot dusver had dit allea