mtrm DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN. No. 106. ZATERDAG 6 MEI 1911. 8e JAARGANG. 'n Agrarische Partij? Omtrent ons dagelijksch brood. DE EEMLANDER. Hoofdredacteur: Mr. 1». J. vau Schaardenburg. Bureau: UI.F.IiVK HlAU H. Telel. luterc. ls:t. Abonnementsprijs Prijs der Advertentiën: Per jaar4.Franco per Van 1 tot 5 regels f 0.40. Voor iederen regel meer f 0.08. post id. f5.60. Per 3 maanden id. 11.Franco per post Buiten het Kanton Amersfoort per regel fO.10. (Bij id. f1.40. Afzonderlijke nummers f 0.05. abonnement belangrijke korting). Tot plaatsing van advert, en reel, van buiten het kanton Amersfoort in dit blad is „uitsluitend" gerechtigd het Alg. Binnen-en Bnitenlandsch Advert.-bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr. 7'3-73 Arasterdam Eenige weken geleden is 't eerste num mer verschenen van 'n nieuw maandblad „de Plattelander", zich aandienend als „maandblad ter behartiging van de belan gen van 't Platteland, van den Land en Tuinbouw". Geheel oprecht is die titel niet, immers de bedoeling reikt veel verder, verraadt zelfs politieke tendensen, al wordt in 't zoo juist verschenen tweede nummer met zooveel woorden gezegd, dat do Agrarische Party, die men hoopt te stichten, geen polkieke partij is „in den gewonen zin van 't woord". In weiken zin dan wel de Agrarische party 'n politieke zal zijn, verklaart „de Plattolander aldus: „Heeft de Agrarische Party haar beslag „gekregen, heeft zy een program van actie „vastgesteld, waarnaav in den eersten tijd „gewerkt zal worden, dan weten de politieke „partyen wat wy willen en in welken geest „er gearbeid moet worden. Omdat onze „mannen onder alle partijen zitten, brengen zij de landbouwbelangen overal naar voren „en zullen zij er wel voor zorgen, dat er „bij de candidaatsstelling rekening wordt „gehouden met de eischen van den land bouw. Hoe talrijker de argrarische panij, „boe grooter haar invloed. „Daarom zullen wij alle plattelanders ten „sterkste aanraden lid te worden van een „Kiesvereeniging; hoe sterker onze groep, „hoo meer invloed. „In de practijk zal het dus hierop neer bomen, dat de agrariërs zelf hun candi „daten stellen en als wij voldoende georga niseerd zijn, gaan die candidaten dan ook „naar de Tweede Kamer. „Ofschoon de Agrarische Partij dus geen „politieke partij is, zal zy toch den doorslag „geven bij do verkiezingen in verschillende „districten. „Zóó krijgen wy invloed, macht, in 't „parlement. Nu is er geen enkele reden, waarom wij de poging om 'n agrarische partij te stichten zouden afkeuren. Wy ontzeggen niemand 't recht van vcreeniging; ja, eerder verheugen wij ons daarover want wij zien daarin 'n teeken van leven, 'n streven naar versterking van wat zwak, naar verbetering van wat verkeerd is. En wie zouden meer competent zijn om te beoordeclen of op agrarisch gebied misstanden zijn, die uit den weg geruimd dienen te worden, dan de agrariërs zelve? Zeer zeker zullen wij dus niet in 'n laud als Nederland, waar de land- en tuinbouw zoo'n belangrijke plaats inneemt, 't bestaans recht onlkeunen van 'n agrarische ver- eeniging, die de belangen vau ,'t platteland" voorstaat. Ook de regeering heeft steeds haar volle aandacht aan den landbouw geschonken; en mocht zij in 't vervolg hierin te kort schieten, dan is't goed, dat er veroenigingen bestaan, die daartegen haar waarschuwende stem doen hooren. Evenzeer verdient 't aanbeveling, dat in ons Parlement de agrariërs vertegenwoordigd zijn door de bekwaamste hunner. En 't behoeft geen betoog, dat deze liefst door districten afgovaardigd moeten worden, waar land- en tuinbouw overheerscheud is, zoodat de kiezers mauncn kunnen aanwijzen, aan wie ze hun belangen veilig toevertrouwd achteu. Inderdaad lijkt 'l zonderling, dat 'n door en door agrarisch district als Enkhuizen 'n schoolopziener uit Doesburg naar de Tweede Kamer zendt! Dat land- en tuinbonwende plattelands- districten recht hebben op 'n agrarischen afgevaardigde, zooals „de Plattelander" beweert, is natuurlijk geheel onjuist. De Staten-Generaal vertegenwoordigen het gc- hcele Ncderlandsche volk en niet ieder afgevaardigde 'n beperkt district. De districten indeeling is eigenlijk slcchs 'n hulpmiddel om 100 volksvertegenwoordi gers (niet 100 districtsvertegenwoordigors) by elkaar te krijgen. Opdat 't Parlement werkelijk 't geheele volk vertegenwoordige, is 't noodzakelijk dat 't zoo veelzijdig mogelijk samengesteld zij en dus ook agrariërs onder z'n leden telt. Gelijk we reeds betoogden, is 't w o n s c h e 1 ij k, dat deze agrariërs dan door agrarische kiezers gekozen worden, maar van 'n recht kan geen bprakc zijn. En zoo kouien wij ook tot ons tweede bezwaar tegen 't streven van „de Platte lander". Wij vregzea, dat de Agrarische Party, zoo zij tot stand mocht komen, te voel op eigen belangen zal letten en dat wij in plaats van volk svertegenwoordigers districts ja misschien erger nog klasse* of standen vertegenwoordiger zullen krijgen. Dit bezwaar werd ook opgeworpen door „de Tijd", die vreesde, dat do leuze: „ieder voor zich zelf" 't „elkeen voor allen" verdringen zou. In den mond van „de Tyd" klinkt dit wel eenigszins zonderling, want als er één partij is, die de leuzo „ieder voor zich zelf" aanheft, dau is 't wel de roomsch-katholiekc, die zich vóór alles door 't belang van de kerk laat leiden. Indieu de Agrarische Partij waarlijk standeuvertegunwoordigers in de Kamer bracht, zou 't gevaar groo: zijn, dat de oude standenstriid weer herleefde. Want naast de socialisten, klassevertogeuwoordigers bij uitnemendheid, en de agrariërs, zouden ook de audere standen zich organisceren en dan was wel de beruchte antithese van thans de wereld uit maar wat er voor in de plaats kwam, zou minstens even erg zijn. Maar ook al komt 't niet zoo ver, dan dreigt nog 'n ander gevaar van de Agra rische Partij. Zij zou kunnen worden 'n Nedorlandsche Landwirten-Bund. Van don verderfelyken invloed en 't drijven van dozon wolhaast beruchten Blind zijn wij maar al te zeer op de hoogte om te won- schetl dat Nederland daarvan verschoond moge blyven. Versch staat nog in ons geheugen do laatste euveldaad, die do Duitsche agrraiërs op hun geweten hebben, de vleeschnood, tengevolge van 't opdryven der slachtveepryzen. 't Is te hopeD, dat „de Plattelander" niet 'n dergelijken op Duit8cbeu leest geschoeideu boud beoogt. Of do Agrarische Partij kans van slagen heeft? In de eerste plaats zal dit afhangen van 't volhardingsvermogen en don fiuantieclen steun. En dan zal 't zeer moeielijk zijn de politiek uit te schakelon, 't geen toch noodzakelijk is, zoo men 'u partij van eenige beteekonis wil vormen. De antithese zit nog zoo vastgeroest; vooral ten plattelande, waar do roomeche geestelijkheid oppermachtig is en aan de kiezers geen dispensatie zal geven, om boven den roomschen industrieel aan don protestaut6chen agrariër de voorkeur te geven. Daarom lijkt 't ons wol wat voorbarig, ja zelf6 ietwat komisch, „Do Plattelander" op snorkenden, dreigenden toon te hooren uitroepen Door onze organisatie dwingen wy de politieke partijen ernstig studie te gaan maken van het plattclandsvraagstuk: en niet alleen zullen wij haar aanzetten tot het bestudeeren van het agrarische probleem, maar wy zullen haar ook noodzaken krachtig mede te werkon aan do oplossing van dit vraagstuk. Do politieke partij, die meenen zou, dat zij ons zou kunuen negeoren, zal spoedig ervaren dat zij ons te gering schat. Wie niet met ons is, zal beschouwd worden als een tegenstander, en hem zullen wij van het erf af vechten. Het is moeilijk om een artikel te noemen hetgeen van grooter waarde is voor de voeding van den raensch dan brood. Er is geen voe dingsmiddel, dat meer algemeen wordt gebruikt en grooter deel uitmaakt van uw diëet. Omdat brood zoo'n belangrijke rol in uwe voeding speelt, is het duidelijk, dat het van den grootsten invloed is op uw gezondheid. Zonder te overdrijven, kan men zeggen, datjde gezond heid rechtstreeks afhankelijk is van de kwali teit van het brood, dat men eet. Het is dus van het grootste bélang om brood te eten van de beste hoedanigheid. Van dit standpunt uitgaande, is het doel onzer inrichting om brood te ver schaffen, dat aan de hoogste eischen voldoet, die men aan dit voedingsmiddel san stellen, zooals hierna wordt verklaard: Ia de eerste plaats is het noodig om de tarwe en de rogge te .ontdoen van vreemde en schadelijke bijge wassen, steentjes, enz., vooral voor ongebuild brood, waarvoor echter voor andere inrichtin gen het graan niet of alleen door een harpzifc wordt gereinigd, die alleen de grofste onreinheden verwijdert. In onze inrichting zijn daarentegen vele moderne graanreiniging- machines welke als volgt automatisch werken. In een zift- en zuigmachine worden eerst de grootere en daarna de kleinere vreemde bestanddeelen uitgezift, terwijl tijdens het vallen in en het verlaten van die machine door een sterken exhauster, de soortelijk lichtere bestanddeelen worden weggezocen, waarna het graan in een raspmachine valt, die de basten afraspt en dat afraspel door een sterken exhauster er uit zuigt. Vervolgens wordt de tarwe door een tweevoudigen verdeelcylinder gescheiden in kleine tarwe en in groote tarwe, terwijl de nog grootere erwten en boonen tot het einde van dien cylinder rollen en afzóuderlijk in een zak vallen, ondertusschen de kleine tarwe door zaadtrieurs gaat welke de zaden er uit werpen, en de groote taiwe door gerst- en havertrieurs wordt bewogen, die deze groote tarwe uit de gerst en haver werpen, welke groote tarwe door een koker rolt bij de van zaden ontdane, kleine tarwe, waarna deze weder vereenigde tarwe valt in eene waschraachiue tegen een onder sterken druk uit eeu hoog'gelegen dicht waterreser voir opgestuwde waterstroom, welke het graan terug werpt in een bassin, doch steentjes, cloor hun meerder soortelijk gewicht, door zich laat zakken, die zich in een trechter verzamelen en daaronder nu en dan door eeu klep op een zift worden geloosd. Onderwijl zakt de tarwe in het bassin en vloeit in eêu stel van twee droogtrommels welke met centrifugale kracht door raiddel \au snel ronddraaiende armen, het graan tegen de van gaatjes voorziene wanden werpen, waardoor hot water met afgeschuurde buitenste tarwebastjes vliegt. In het bassin zijn intusschen vele strootjes, door insecten uitgegeten graankorrels, enz., boven komen drijven, die door eene opening er uit vloeien en op een zift in een bak blijven liggen. Vervolgens komt de tarwe of de |iogge in een der 6 silo voorraadruimten om raaalklaar te verharden, waaruit hot door 1 tot en met 6 schuiven, al naar de beste verhouding wordt verkregen, tegelijk met het zelfde soort graan, doch van andere noodige eigenschappen, uit 1 of meer der andere silo-voorruiruteu, komt in een vermengcylinder, welke de vermengde tarwe of rogge uitlaat naar ©ene schuier- en zuigmachine met 3 schuier étages van borstels, welke er alle door de droogtrommels aan ge wreven bastvezels afschuieren, terwijl eeu sterke exhauster die bastvezels er uitzuigt, waar na het graan eindelijk door eene machine met een sterke magneet gaat, die eventueele ijzer- deelen vasthondT, welke door een schrapper naar een niet maguetisch gedeelte worden geschoven en van daar in een atzonderlijke bakje vallen. Hierna wordt de tarwe of de rogge door eene automatisch werkende weegmachine gewogen die tevens het door haar gewogen gewicht optelt en aldus na elke weging door cijfers aanwijst. Thans is het graan gereed om te worden vermalen, hetgeen geleidelijk ge schied door 4 stellen van goritïelde stalen walsen, om 't tot de juiste fijnte te kunnen verkrijgen, daar, bij voorbeeld, bij ongebuild brood, te grove zemels de darm beweging te veel versnellen en te fijne zemels tot verstop ping aanleiding kunnen geven. Tevens wordt daardoor vermeden, dat atslijpsel van rnaal- steenen onze zoo doelmatig gereinigde tarwe of rogge weder verontreinigt. Al deze machines werken geheel van zelf, evenals tusschen hen het transport van dit graan, verticaal door elevatoren, horizontaal door transportschroeven, en hellend door kokers. Zelfs het meel wordt door eene machine opgezakt en nauwkeurig tot een bepaald gewicht afgewogen, terwijl zij tijdeus haar wegen, een anderen zak ,rult. Slechts één werkman houdt toezicht, alleen voor het juist gesteld zijn van de geheele inrichting, zonder de tarwe of do rogge aan te rakeu, en bedient dan tevens een der stoomketels en stoommachines, welk economisch bedrijf zeer veel medewerkt tot onze billijke prijzen. Al het in onze inrichting verwerkte water welt op uit onze diepe Artesische pijp wellen in een ondorgrondsch reservoir en wordt van daaruit gepompt door een dubbel werkende zuig- en perswaterpomp, een en ander zooals door de moderne waterleiding-maatschappijen het water wordt vorkregen en geleverd. De bereiding van het meel tot brood geschiedt in onze inrichting volgens een verbeterd systeem, hetwelk berust op een groot aar.tal door ons systematisch verrichte vergelijkende proefne mingen. Door deze bereiding komen de voedende bestanddeelen, welke in het meel opgeborgen liggen, zoo goed als geheel vrij cu maken dit brood gemakkelijker verteerbaar en dus opneembaar voor het bloed, svaardoor 't een krachtiger voedsel is, en speciaal voor hen die aan de maag lijdeu, een heilzaam levensmiddel mag worden genoemd, daar dit brood, als ware het reeds gedeeltelijk verteerd, voor het de maag heeft bereikt. Dit brood is tevens fijn van smaak en heeft een aangenamen geur, hetgeen de eetlust bevordert en het daarom in het bijzonder tot een uitstekend voedsel maakt voor kinderen, welke nog in deu groei zijn. De vermenging "au het deeg geschiedt door machines in stalen kuipen, in elk waarvan een stalen arm met klauw het deeg vermengt en kneedt zooals met do hand, doch veel boteren zindelijker dan door vermoeiend handwerk kan geschieden. In onze moderne ovens met door dringender hitte, wordt ons brood meer doorgebakken, tengevolge waarvan het zijn moeilijk verteerbare kleverigheid geheel ver liest, waardoor het bezwaar tegen versch brood is opgeheven, en ons brood tevens zeer smakelijke croquante korsten krijgt. Daar wij geregeld de beste grondstoffen verwerken, is 't, na kennisneming vaa hot voorgaande, duidelijk, dat de zuivere en echte nootzoete tarwesmaak en roggesmaak onzer groote ver scheidenheid van soorten brood, door geen ander fabrikaat wordt geëvenaard. Onze geheele inrichting kan in werking worden bezichtigd, welke bezoekeu ons zeer aangenaam zullen zijn. Telkens in Februari wordt het lOpCt. dividend van het voor ons brood, beschuit en koek in het vorige kalendevjaai betaalde bedrag, uitgekeerd; voor eene' juiste opmaking dezer bedragen der vele duizenden dividend boekjes, is zulks niet eerder mogelijk. Ons dividend vormt een janrlijksehe spaarpot voor het huishouden en is geeue denkbeeldige, doch eene werkelijke besparing, omdat onze artike- kelen voor huune prijzen supérieur en daarom zeer billijk zijn. Bedragen tot ongeveer f30.— werden als dividend per gezin door ons uitgokeerd. Eventueele aanmerkingen en verzoeken om nadere inlichtingen zullen met de meeste zorg worden behandeld en gelieve men te richten aan deafdeeling „Broodfabriek1* van Meursing's Machinale Fabr.ikcu van Gebak, Amersfoort, (Adv^

Historische kranten - Archief Eemland

De Eemlander | 1911 | | pagina 1