DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN.
Uit de Pers.
No. 147.
MAANDAG 36 JUNI 1911.
8e JAARGANG.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
DE EEMLANDER.
Hoofdredacteur: Mr. 1>. J. vau Schaardenburg.
Bureau: KL.EINK BI vAVJ O. Telef. latere. 18».
Aboiineineutsprijs
Per jaarf4.—. Franco per
post id. f5,60. Per 3 maanden id. f 1.Franco per post
id. f 1.40. Afzonderlijke nummers f 0.05.
Prijs der Ailvertentien:
Van 1 tot 5 regels f 0.40. Voor iederen regel meer f 0.08.
Buiten het Kanton Amersfoort per regel fO.10. (Bjj
abonnement belangrijke korting).
Tot plaatsing van advert, en reel, van buiten het kanton Amersfoort in dit blad is „uitsluitend" gerechtigd het Alg. Binnen- en Buitenlandseh Advert.- bureau D, Y. ALTA, Warmoesstr. 78- 78 Amsterdam
Zij, die zich niet ingang
van 1 Juli op dit blad abonnee-
ren, ontvangen de tot dien datani 1
verschijnende nummers gratis.
Openbare Leeszalen.
Ingevolge eenigc opmorkiugen van de
Standaard over de Ilaagsche Openbare
Leeszaal, die niet onpartijdig genoeg zou
zijn in de keuze der ter lezing liggende
politieke bladen, schrijft de Nederlander:
Wij hebben or niets op tegen, dat de
Standaard tegen de openbare leeszalen
blijft waarschuwen, als zij meent dat dit
moet, maar dan moeten hare argumenten
deugdelijk zijn. Naar ons gevoelen, en ook
naar dat van hare anti-revol. zuster de
Rotterdammer, zijn ze dat niet.
De Standaard opende opnieuw den
aanval op de leeszalen vorvolgt de
Nederlander die wij, mits zjj goed
ingericht zijn, volstrekt uiet zoo verderfelijk
achten als de Stand, en enkelen onzer
vrienden. Die oppositie komt ons alleen
van R. K. standpunt begrijpelijk voor,
evenals een Index van verboden boeken.
Wanneer nu de Stand, met dergelijke
argumeuten komt, dan zullen wij die gaarne
onder de oogon zien, maar de tbans
geoefende kritiek is niet anders te qualifi-
ceeren dan kleinlich. Het tellen van het
aantal bladen, om door statistieke -
overigens volstrekt waardolooze gegevens
partijdigheid te bewijzen; de geestverwanten
te waarschuwen tegen het bezoeken der
Leeszalen en, wanneer dan niemand vraagt
om een blad dat zoo goed als uitsluitend
door geestverwanten wordt gelezen, te
roepen van partijdigheid dat is geen
groote bestrijding. Het zou geheel anders
zijn, indien onze geestverwanten, waar zij
in de besturen zitting hebben met blijkbare
partijdigheid te kampen hadden. Maar
bastrijdiDg met onjuiste voorstellingen of
verzwijging van feiten is nooit verdedigbaar.
De Standaard had aanmerking gemaakt
ook hierop, dat er ook kinderen kwamen
van 15 jaar.
Weina aldus de Nederlander wij
mogen wel wonschen dat ODze jongens van
1518 jaar nooit op gevaarlijker pljatsen
komen dan de Leeszaal, gelijk die hier in
Den Haag is. En de toegang is voor
kinderen van 15 tot 18 jaar alleen vrij,
wannenr de ouders toegang verzoeken voor
zulke kinderen. Het komt ons voor dat
ofschoon do leeszaal-besturen niet verplicht
zijn aan zulke verzoeken te voldoen, alleen
de ouders verantwoordelijk zijn, en ook
alleen verantwoordelijk kunnen worden
gesteld.
Wie -zegt do Nederl aan het slot nog
-'n Maandbericht van de Haagsche
Leeszaal inziet, zal moeten erkennen dat
zij uit een oogpunt van veelzijdigheid en
onpartijdigheid ten voorbeeld kan worden
gesteld!
Het Vaderland merkt o. m. op:
De Stand, staat op dit stuk alleen. Noch
de Rotterdammer, noch het Friesch Dagbl.,
noch do Zeeuw, de Merwebode, de Banier
(alle geestverwante bladen) gaan met de
Stand, mede: Zij aanvaarden openbare
leeszalen en willen deze steunen onder be
ding vau onpartijdigheid der leeszalen. In
de practijk zijn de anti-revolutionnairen
verdeeld. In alle leeszaalbeBturen werken
anti-revolutionnairen mede aan oprichting
en instandhouding van openbare lees
zalen; rijkssubsidie aan openbare leeszalen
bracht een anti-revolutionuair minister op
de staatsbegrooting voor dit jaar; de Haag
sche Leeszaal dankt voor een groot deel
haar gemeentelijk subsidie aan de bemoei
ingen van den anti-revolutionnairen wet
houder De Wilde. Anderzijds werd door
anti-revolutionnairen gemeentelijk subsidie
tegengewerkt te Zwolle, Hilversum, Leiden.
De Kamerfractie 9ternde nagenoeg unaniem
tegen verleening van rijkssubsidie.
Hot is niet dan natuurlijk, dat de Stand
aard er alles voor over heeft, de dissidente
gevoelens in de anti rev partij voor de
eigen opvattingen te winnen. Hoofdartikels,
driestarren, „Sociale brieven", cortespon-
denties: alles moet den Standaard-lezer tot
de overtuiging brengen, dat samenwerking
van anti-revolutionnairen met anders gezin
den voor openbare leeszalon verkeerd is.
Men moet de overtuiging krijgen, dat
openbare leeszalen een gevaar zijn, dat al
die beweringen van „onpartijdigheid" phra-
sen zijn, dat de innerlijke motieven dor
leeszalen propaganda bevatten voor vrij
zinnige richtingen.
Nu is ditmaal de Standaard niet bijzon
der gelukkig geweest. Van al liet de
Haagsche Leeszaal ten laste gelegde blijft
bitter weinig over.
Maar dat is do hoofdzaak uiet. De hoofd
zaak is, dat er ceu wil is om kwado punton
te zoeken en die ten uadeele der openbare
leeszalen uit te leggen, om met stukken
en beetjes do anti-revolutionnairen, voor
zoover dezen thans nog vóór openbare
leeszalen zijn, los te werken.
Het ware te betreuren, indien dit iuder-
daad gelukte.
De Ministekieelk crisis in Frankrijk.
Dc politieke onbezounenheid der radicale
tegenstanders van evenredige vertegenwoor
diging, die het ministerie-Mouis omverwer
pen, nadat zij zelfs nog daags te voren eeu
nederlaag geleden hadden, en een imposan
te meerderheid voor de hervoming van het
kiesrecht tegenover zich gezien hadden,
heeft, naar uit de Fransche hoofdstad ge
meld wordt, een uiterst verwikkelden toe
stand geschapen. Deze radicalen verklaren,
dat elke regeering, hoe zij zich ook noemen
moge, met hen rekening te houden heeft,
omdat zonder hen eenvoudig geen ropubli-
keinsche meerderheid in de Kauier mogelijk
is. Ook de oieuwe regeering zal derhalve
voor het dilemma gesteld worden, te moe
ten rekening houden met den wil van hen,
die van de evenredige vertegenwoordiging
niets weton willeu, terwijl zij er tegelijker
tijd; niet vau af kan naar den wil van die
meerderheid te vragen, die Donderdag het
meerderheidstelsel der radicalen verwierp.
Als eenig mogelijke oplossing van do
uiterst lastige verwikkeling van don huidi-
gen parlomentairen toestand is roods het
woord, Kamerontbinding, genoemd. Deze
zorg is hot echter uiet alleen, welke het
aanstaand ministerie zich als erfenis van het
Kabinet-Monis ziet toebedeeld; er zijn nog
andere moeilijkheden, als onmiddellijk voort
komend uit de tegenwoordige crisis te over
winnen, w.o. de nog niet afgedane begroo
ting over 1011, dan do ten uitvoerlegging
der wet op de oudordoiusverzorging, die
3 Juni van kracht had moeten worden, on
waarvan als zeker mag worden voorspeld,
dat de ten uitvoerlegging nog verder uit
gesteld zal worden; ten slotte heelt het
ministerie-Mouis zich tegenover den Senaat
verplicht, nog voor het sluiten der zitting,
een nieuw wetsontwerp in zake de juri
dische afbakening van het champagne-ge
bied in te dienen en af te doen, ten einde
zoo spoedig mogelijk de rust in de op
roerige streken te doen wederkeeren.
IntU6schen het Kabinet Monis heeft een
slechte pers. Niemand voelt zich geroepen
hot te verdedigen. Hetgeen aan het demis
sionair Kabinet den haat van den een be
zorge, zjjn houding in het vraagstuk der
evenredige vertegenwoordiging, is blijkbaar
niet voldoende om bij den ander een vrien
delijk aandenken te verwekken. En zoo
komt het, dat do bladen mot zeldzame
eenstemmigheid tot de conclusie komen,
dat het ministerie-Monis nooit geregeerd on
gedurende de vier maauden van zijn be
staan van de hand in den tand geleefd
heeft.
Het partijblad der radicalen, Le Radical,
schrijft, dat het ministerie door zijn eigene
partij ten val i9 gebracht, omdat het haar
politiek en grondbeginselen verzaakt had.
In de Ilumanité trekt Jauros ten opzichte
der hom na het hari liggende evenredige
vertegenwoordiging, uit deze ministcrieele
crisis, de couclusie, das geen rogeering
meer duurzaam aan het bewind kan blij
ven, wauneer het niet met dc voorstanders
der evenredige vertegenwoordiging samen
werkt.
In het geheele rechtscho kamp, waar
het miui9torie-Monis gedacht gehaat was,
heorecht natuurlijk vreugde. De Echo de
Paris en do Figaro wedijveren in lofzangen
over een val; die gelukkig nog kwam,
voordat het te Iaat was.
Omtrent de meerderheid, die het minis
terie deed struikelen, lezen wij dat zij be
stoud uit 22 socialistisch-radicalen, 12 so
cialistisch republikeinen, 24 leden der de
mocratische en der radicale linkerzijde, 70
progressisten (rechts republikeinen) 44 leden
der Action Liberale, 27 „wilden" en 1 go
unifieerd socialist, 92 Kamerleden, waaron
der 54 geünificeerd socialisten onthielden
zich van stemming.
Noorwegen.
Het arbeidsconflict in Noorwegen dreigt
veel grootcr afmetingen aan te nemen, dan
men aanvankelijk vermoedde. Naar de
Frankfurter Zeituog bericht, heeft de bond
van werkgovers modegedeeld, dat 18,000
arbeiders in cellulose-fabrick en houtzage
rijen eergisteren over 14 dagen ontslagen
zullen worden en dat Zaterdag 15 Juli
14,000 arbeiders zullen volgen. Aangezien
de bond van werkgevers eischt, dat de
stakende mijnwerkers op de oude voor
waarden het werk zullen hervatten, maakt
do nationale bond van vakvereenigingen
zich gereed verbitterden tegenstand te
bieden. Men verwacht een verbitterden
strijd en een zeer uitgebreide solidariteits-
staking.
Portugal.
Gedurendo de laatste dagen werd aan
de Portugeesche noordkust herhaaldelijk
een schip opgemerkt, dat nu hier dan daar
werd gezieD, maar telken^op geheimzinnige
wijze verdween, zoodat het door de be
volking reeds als het spookschip word
aangednid.
Do Diario weet thans to vertollen, dat
dit schip den naam .Puluia" draagt en
een lading wapens, muuiiie on zelfs ka
nonnen aan boord heeft, bestemd voor do
royalistische samenzweerders. Het schip
moet getracht hebben in een der laatste
nachten bjj Vianno do Castello den mond
van de Liviorivier in te varen, maar weder
verdwenen zijn op het gezicht van don
kruiser „Adamastor" en de kanonneerboot
„San Rafael".
Het krnist nu weder op zee nu de be
manning zal waarschijnlijk trachten do
waakzaamheid van de regeeringsschepen
te verschalken en zjjn lading Uier of daar
in veilige haven te brengen.
Bulgarije.
Bijua alle to Sofia verschijnende dag-
bladeD, verneemt de Frankfurter Zeitnug,
schrijven met onverholen leedvermaak over
hef schandaal bij de opening der nationale
vergadering. Zelfs de organen van de
regeeringepartij keuren liet gebeurde ter
nauwernood af. Een hunner raadt den
Koning aan over het gebeurde ernstig Da
te deuken, omdat het geenszins zonder be-
teekenis is. Eon ander regeeringsgezind
blad geeft don Koning in overwoging zich
niet te ergeren over do Bulgaarsche canailles,
maar zich overigens het gebeurde ter harte
te neineu, zich in hot vorvolg rustiger te
houdon en niet meor zoo op rekening van
het Bulgaarsche volk te ageeren.
De Zeeliedenstaking.
De Stoomvaart-Mij. Nederland, de Kon.
Ned. Stoomboot-Mij., de Kon. West-Indische
Maildienst en de Holl. Stoomboot-Mij., alle
te Amsterdam, maken per advertentie
bekend, dat haar overtuigend gebleken is,
dat de tegenwoordige moeilijkheden met
de zeelieden te Amsterdam haar oorzaak
vinden niet hoofdzakelijk in een eisch van
loon, maar in eischen. die niet voor inwil
liging vatbaar zijn, en die daarom niet
door haar zullen worden toegegeven.
Openbare Leeszaal.
Te Apeldoorn is op plechtige wijze
onder groote belangstelling, de «erste
steen gelegd voor de Openbare Leeszaal
on Bibliotheek.
Bakkerswet.
Het hoofdbestuur van don Algem. Nederl.
Bond van Arbeiderspers) in het bakkers-,
'chocolade- eu suikcrbeweikiugsbedrijf heeft
besloten, tot de soc.-democr. Kamerfractie
het verzoek te richten, het daarheen te
willen leidden, dat er alsnog getracht
worde, de openbaro behandeling van de
Bakkerswet vooraf te doen gaan aan het
afdeelingsonderzoek voor dc invaliditeits-
eD ouderdomsverzekeriDg.
Vakschool voor Typographie.
To Utrecht is de algeio. vergadering
gehouden van de Vakschool voor de
Typographie, onder voorzitterschap van den
heer F. W. Schöttelndreior.
Uit het jaarverslag van den directeur,
den heer A. W. Barten, bleek, dat het