dinsdag 22 augustus 1911.
DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN.
buitenland!
No. 196.
8e JAARGANG.
NIMMERDOR.
DE EEMLANDER.
Hoofdredacteur: Mr. J>. J. van Schaardenburg.
Abonnementsprijs:
Per jaar14.Franco per
post id. fó,60. Per 3 maanden id. f 1.Franco per post
id. f 1.40. Afzonderlyke nummers f 0.05.
Rurenu: KldBINF 6. Telel. latere. IS».
Prijs der Advertentien:
Van 1 tot 5 regels f 0.40. Voor ioderen regel meer f 0.08.
Buiten het Kanton Amersfoort per regel f 0.10. (Bij
abonnement bolangrijke korting).
Tot plaatsing van advert, en reel, van buiten bet kanton Amersfoort in dit blad is „uitsluitend" gerechtigd het Alg. Siuncn-en Bnitenlandsch Advert.- bureau D, Y. ALTA, Warmoesstr. 76-78 Amsterdam
De aankoop van 't landgoed ïtimmerdor
is op 't oogenblik't onderwerp der gesprek
ken vün de Amersfoortera. Dat heeft z'n
nut, dat heeft z'n tegen. Dat heeft z'n
nut, omdat men op die wijze de zaak ran
verschillende kanten belicht ziet, de argu
menten pro en contra hoort en.... du choc
des opinions jaillit la vérité: Maar 't heeft
ook z'n tegen. Dat iis gebleken gister
avond op dc bijeenkomst van vóór- en
tegenstanders van den aankoop.
De belangstelling was zeer groot. De
zaal van 't Valkje was tjok vol, 't Had
dus goed kunnen worden; men zou ver
wacht hebben nu eens alle mogeljjke ar
gumenten te vernemen, die vóór en tegen
aangevoerd kunnen worden, maarin plaats
daarvan zijn we heengegaan met 'n zon
derlingen kijk op de Amersfoortscho ver
gaderingszeden.
Wij kunnen 't kortweg zeggen: de boel
is vrijwel in de war gestuurd. De opzet
was goed; de heer van der Wal hield 'n
beschouwing over 't nut van gemeentelijke
grondpolitick en besprak den aankoop van
Nimmerdor. De inleiding was kort genoeg
om aan tal van aanwezigen dien avond
nog gelegenheid te geven hun meening
uiteen te zetten.
Eilacie, daar is niets van gekomen. Nu
moeten we al dadelijk opmerken, dat er
o. i. 'n fout begaan is, doordat niet aan
iedoren spreker 'n zekere tijd, bijv. 15
minuten, toegemeten was. Dit verzuim is
eenigszins te verontschuldigen, omdat men
misschien verwachten kon, dat de sprekers
wel de noodige zelfbeperking iü acht
zouden nemen om ook anderen in de ge
legenheid te Btcllen 't hunne te zeggen.
Niet alzoo de eerste woordvoerder, de heer
v. Hagelen, die in schier eindelooze her
halingen sprak, niet over don aankoop
van Nimmerdor maarovor 't nut van
gemeentelijke grondpolitiek en daaraanvast-
knoopte 'n propagandaredo voor de sociaal
democratie. Nu zal 't menigeen interes
seeren hoe deze partij denkt over gemeente-
grondpolitiek maar als men uit den treure
en 6teeds in dezelfde woordkeuze die denk
beelden hoort herhalcD, begint men toch
eigenlijk den spreker, die de kostbaren
tijd zoo rookeloos verspilt te vcrwenschen.
De heer v. Hagelen is z'n tijd ver vooruit.
Hij sprak niet zoozeer over den aankoop,
dien hjj toejuichte, als wel over den even-
tueelen lateien verkoop, dien hij zou
afkeuren. Nu was die verkoop natuurlijk
heelemaal niet aan de orde maar 't schijnt,dat
de heer v. Hagelen ergens in de toelichting
t woord „verkoop" gelezen had en daarover
gevallen was. We kunnen hem gerust
stellen Bij nauwkeurige lezing zal hem
blijken, dat die verkoop slechts ter sprake
gebracht werd tegenover hen, die zich
tegen de comtnercieele zijde van 't vraag
stuk keerden of den koopprijs te hoog
vondeu. In den Conditionalis wordt hun
dan tegengeworpen of liever vooigerekend,
dat bij eventueolen verkoop winst gemaakt
zou kunnen worden, 't Was trouwens de
minderheid, die over den verkoop sprak
Uit 't antwoord van den heer van der
Wal is ook duidelijk op te maken, dat
in plaats van „verkoop" eigenlijk „erfpacht"
gelezen moet worden.
Eindelijk, na tal van vermaningen, werd
den heer van Hagelen 't woord ontnomen
en trad de heer Gordeau op 't podium,
die begon met te verklaren, dat hij er nog
wel niet in zat maar toch heel dicht bij
't bestjoshuis stond. Deze mededeeling,
die al zeer weinig ter zake doet, misschien
te beschouwen was alt 'n captatio boue-
volentiae, werd gevolgd door 'o aantal
zoete en zure geestigheden, die bij 'n deel
van 't publiek soms insloegen, 't Eind
van 't lied was de verklaring van den heer
Gordeau, dat hij tegen den aankoop van
Nimmerdor was, omdater iu de stad
nog zooveel treurige woningtoestanden
heo rschen.
In hoeTerre dit 'n argument tegen 't
voorstel heet, is ons niet recht duidelijk.
Even goed zou men kunnen aanvoeren, ik
ben tegen den aankoop, omdat er dringend
behoefte bestaat aan 'n gemeentelijke bad
inrichting, of omdat er noodzakelijk 'n
nieuwe H. B. S. gebouwd moet worden of
omdat de aanleg van 'n eigen waterleiding
niet langer wachten kan enz. enz. Maar
wat heeft dit uit te staan met 't nut cf
Diet-nut van den aankoop?
Wat trouwens de verbetering van woning
toestanden betreft, ook hieraan scheukt de
Baad de aandacht en zal naar wij hopen,
steeds meer aandacht geschonken worden.
Thans reeds zal de Raad krachtigen steun
en 'n ruim subsidie verleenen aan de Ver-
eoniging Volkshuisvesting II, welke zich
speciaal ten doel stelt 't bouwen van goede
en goedkoope arbeiderswoningen.
'n Meer krachtig argument van den heer
Gordeau leek de opmerking, dat de ge-
meanto nu ook zou dienen over te gaan
tot den aankoop van de terreinen tusschen
Kinderzorg eu Nimmerdor.
De heer van dor Wal kon hierop ant
woorden, dat de gemeente reeds 't recht
van voorkoop heeft.
Na den heer Gordeau voerden weer 'u
aantal sociaal-democraten 't woord, die uog
eens aandikten wat hun partijgenoot reeds
zoo tallooze malen herhaald had. Hun
standpunt werd dan zeer kort en bondig
door den heer v.Mechelen uiteengezet: wij zijn
voor den aankoop, mits deze geschiedt ook
in 't belang der arbeiders, 'n Villapark voor
kapitalisten, daarvan wilden zo niet weten,
maar 'o villapark voor arbeiders, accoord
van Putten!
'n Paar hartstochtelijke uitlatingen van
'n zekeren wildeman zullen wij in 's mans
eigen belang maar stilzwijgend voorbijgaan.
Intusschen was de vergadering zeer ru
moerig geworden, op 'n gegeven oogenblik
had jer als 't ware 'n stormloop plaats op
den katheder. Onder degenen, die den
katheder bestormden, behoorde ook do heer
Goossons, op wiens opinie de vergadering
echter weinig gesteld 'oleek, zoodat hij ook
niet aan 't woord kwam.
Of had de vergadering reeds genoeg aan
z'n interruptie inzake de bouwmaatschappij
Birkhoveu
Naar aanleiding toch vau een weinig
geestige opmorking van den heer Gordeau
omtrent het in den zak steken van winst
door bouwmaatschappijen ten koste vau|de
gemeente, riep de heer GoosRens „adres
aan de bouwmaatschappij Birklioven".
Als men nu weet dat de bouwmaat
schappij is gesticht, nadat de weg naar
Birklioven was aangelegd met liet doel
andereu aan te sporen in die richting door
te gaan, eu als men weet, dat door deze
maatschappg zelfs geen rente wordt be
haald, dan zal men begrijpen hoe hoogst
ongepast en onedel deze uitroep was. Zoo
iets kan zelfs zeer in het nadeel van onze
gemeente werken, omdat personen die iets
in het belang dor gemeente kunnen doen,
zich nu wel tweemaal zullen bedenken
alvoreus weer zooiots te volvoeren, weten
de op welke wijze hunne besluitingen
worden uitgelegd
Dit kan ook als antwoord dienen aan
de Stem des Volks.
Ten gevolgo van de herrie moest de
voorzitter, nadat de heer v. d. Wal nog
de sprekers beautwoord had, de vergadering
sluiten. Onder protest maar ten onrechte.
In den aanvang bad de voorzitter de ge
legenheid opengesteld zich als spreker op
te geven. Toen alle ingeschrevenen 't
woord gevoerd hadden had de voorzitter
dns alle recht de vergadering te sluiten.
Van meten met twee maten, gelijk gia-
roepen werd, was geen sprake. Een ioder
had zich kunnen opgeven en dat er som
migen toch 't woord kregen, was voor
namelijk te danken aan de verwarring van
't oogenblik, misschien een zwakheid van
den voorzitter.
Aldus verlieten velen de vergadering
zonder ie's wijzer geworden te zijn. Waren
onder de aanwezigen de voorstandors in
do meerderheid of wel de tegenstauders
Wie zal 't zeggen eu wat doet 't or ook
toe
De bedoeling van deze bijeenkomst was
zeer zeker goed. In 't publiek kon nu
eens 't pro en contra van den aankoop
aangevoerd en tegen elkaar opgewogen
worden. Dat de poging mislukt is, is aan
vele omstandigheden te wijten maar voor
'n goed deel aan do vergadering zelf.
Ten slotte hebben wij nog eenige op
merkingen over den aankoop zelve.
't Wa6 een der socialistischs sprekers,
die aanroerde, dat, zoo 't voorstel van B.
en W. niet aangenomen werd, 'n particu
liere onderneming 'l landgoed zou aankoo
pen om 't als bouwterrein te exploiteeren.
Dit lykt ons inderdaad 'n omstandigheid
die allo aandacht verdient. Tenzg do hui
dige eigenaar baron van Bootzelaar, die
intusschen 'n nieuwen huurder voor Nim
merdor gevonden heeft, 't geredekavel
moede, van den geheelen votkoop afziet,
is 't dan vrijwel zeker dat 't landgoed in
exploitatie komt. Afgezion al van 't nut
van gemeentegroodpolitiek, zou 't toch zeer
toe te juichen zijn, zoo men kon voorko
men, dat 't schoono landgoed op onoor
deelkundige wijze onder handen gonomeu
wordt en 't natuurschoon misschien ernstig
in gevaar gebracht wordt. Indieu do ge
meente zelf de exploitatie ter hand neemt
kuunen wij althans verzekerd zgu, dat dit
niet „op 'u koopje" zal geschieden.
Wat de koopprijs betreft, mag ook wel
in 't oog gehouden worden, dat de drie
hoek gelegen tusschen de Woudenbergsche
straatweg tot aan de Ileitekop 70 000M'.
toch minstens 'u waarde van 70 cent per
M2 vertegenwoordigt.
Frankrijk en Duitsciiland.
De Fransohe minister van Oorlog heefl
in een redo o. a. het volgende gezegd:
„Het is mij een plicht gedachtig aan de
gebeurtenissen de natie het volle vertrouwen
te geven in haar kracht. Wij zijn vrede-
lieveud, maar wy willen geen enkele onzer
traditiën opgeven. Ons vertrouwen in de
toekomst is onverminderd, noch door de
werkelijkheden van vandaag, noch door de
mogelijkheden vau morgen."
Misschien is het niet billijk, in tijden van
crisis een rede of een toost van een Fransch-
man bij heo woord te vatten, maar wanneer
die Franschman een minister van oorlog
is en de crisis geldt de betrekkingen
tusschen Frankrijk Duitschland, dan
zou 't ook mot verstandig zgn er niet op
te letten.
Wat wil de minister zeggen met die„ge-
beurtelijkheden van do naaste toekomstP"
Ilij kau slechts doelen op oorlog.
Van belang is ook, dat de Frausche
ministerraad, die 7 September gehouden
zou worden, vervroegd wordt eu nu is be
paald op Donderdag of Vrijdag a.s., te
Rambouillet, onder voorzitterschap van
president *Fallières. Minister Caillaux zal
daar den stand der onderhandelingen uit
eenzetten.
Intusschen slaan vele Duitscho bladen
een ontevreden of krijgahaftigen toon aan.
„Wij krijgen toch geen behoorlijke over
eenkomst", zucht de Post, „wij zullen altijd
bedrogen worden." „Laat ons," zegt de
Deutsche Tageszcitung, „den Scuan dag
van 't jaar goed vieren, niet om deFran-
Fchen te kwetsen, maar om te toonen, dat
wij nog bereid zijn, voor ons land te
sterven." De BörsenCourricr echter
somtijds „geïnspireerd" zegt, dat men
blijft hopen op een bevredigende oplossing;
Duitschland verlangt echter een blijvende
oplossing.
Te Berlijn wordt var. nationaal-liberale
en conservatieve zijde binnenkort een grooto
Marokko-mceting voorbereid.