DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN.
No. 204.
VRIJDAG 1 SEPTEMBER 1911.
8e JAARGANG.
STADSNIEUWS.
Gemeenteraad.
DE EEMLANDER.
Hooidredacteur: Mr. D. J. van Schaardenburg.
Abonnementsprijs:
Per jaarI 4.Franco pet-
post id. f 5.60. Per 3 maanden id. f 1.Franco per post
id. f 1.40. Afzonderlijke nummers f 0.05.
Cliireau: HLKISK. Hi.Kl 4>. Telet. Inter»-. 1S:{.
Prijs tier. Advertentie»
Van 1 tot 5 regels (0.40. Voor iednren regel meer f 0.08.
Buiten hot Kanton Amersfoort per regel fO.10. (B:j
abonuemont belangrijke korting).
Tot plaatsing van advert, en reel, van bniten het kanton Amersfoort in dit blad is „uitsluitend" gerechtigd het Alg. Binnen- en Buitenlandseh Advert.- bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr. 76- 78 Amsterdam
Vergadering van den Raad dei Gemeente
Amersfoort op Vrijdag 1 September 1911,
des namiddags te 2 ure.
Voorzitter de Burgemeester.
Aauwezig alle leeden.
Op de tribune is zeer veel belangstelling.
De notulen worden ongewijzigd gearres
teerd.
Ter tafel kouten de volgende ingekomen
stukken:
Een verzoek Tan den leeaaar W. Ent-
mens hem ontslag te willen geven als
leeraar aan het Gymnasium en de ïïoogere
Burgerschool.
Wordt gesteld in handen van B. en W.
om prae-advies.
Een verzoek van de wed. J. C. van
Eijbergen-Lam om een in perceel Havik
no. 27 gevestigd bedrijf, hetwelk veel stank
verspreidt, te doen verplaatsen buiten de
gemeente.
Wordt terzijde gelegd als te zijn ouge-
zegeld.
De volgende adressen betreffende den
aankoop van Nimtherdor:
Een adres van de afd. Amersfoort van
de Sociaal Democratische Arbeiderspartij,
waarbij zjj instemming betuigd met het
Tooi-stel tot aaukoop van Nimmerdor en
waarbjj voorts wenschen te kennen gegeven
worden betreffende de explotatie;
Een adres van den Amerloortschen Bestuur-
dersbond, en van J. Visser, e.a., waarbij
instemming betuigd wordt met bovenge
noemd adres van de afd. Amersfoort van
de S. D. A. P.;
Een adres van H. de Kempenaer e.a.
waarbij zij verzoeken het voorstel tot aan
koop van Nimmerdor niet aan te nemen.
Een adres van 11. de Pool e a. waarbij
zij verzoeken het voorstel tot aankoop van
Nimmerdor wel aan te nemen.
Een adres van de kiesvereeniging „Amers-
foort's Belang'', waarbij zij verzoekt het
voorstel in zake Nimmerdor niet aan te
nemen.
Zullen behandeld worden bij punt 2 dei-
agenda.
EeD verzoek van Mej. Sinnige om eer
vol ontslag als onderwijzeres aan de school
Puntenburgerlaan, wegens baar benoeming
aan de Meisjesschool.
Wordt eervol verleend met ingang van
2 September.
Vervolgens komt aan de orde de agenda.
1. Benoeming van eene onderwijzeresin
de nuttige handwerken aan do openbare
lagere school 3e soort in de Puntenb.laan.
(vacature Mej. J. Eggink.)
Voorgedragen worden:
no, 1. Mej. J. W. L. S. Richard
no. 2. Mej. M. van Hoogevest
no. 3. Mej. J. Valkenburg.
Benoemd wordt mej. Richard met 9
stemmen; mej. Hoogevest verkreeg 8 Bteai-
men.
2. Voorstel van Burgemeester en Wet
houders betreffende den aankoop Tan het
landgoed „Nimmerdor".
De beer v. d. W a 1. Mijoheer de Voor
zitter. Ik wil uit mijn brochure bet doel
voor gemeeotegrond-politiek citeeren.
„Het doel van gemeente grondpolitiek is:
het in de hand hebben, en bouden, van
het uitbreidingsplan der gemeente en het
beheerschen van den verkoop van bouw
terreinen, daardoor het verbeteren en leideu
van economische en sociale toestanden,
het streven naar de oplossing van bet
woningvraagstuk in zich sluitende vooral
verbetering van hygiënische toestaudeu,
het stichten van openbare inrichtingen voor
volkswelzijn, als plantsoenen, sport en
speeltuinen, volkstuinen, badhuizen, ruime
Btraten en pleinen. Het naderen der op
lossing van bot woningvraagstuk niet
uitsluitend arbeiderswoningen sluit weer
in zich tnoreele en intellectueele verbetering,
vooral vermindering van aicohol-gebruik,
het in de hand hebben van bet uitzuig-
syateem en tegengaan van liet algemeen
belang vaD werkelijke grondspeculanten
te verijdelen, het medezeggenschap over
vorm en inrichtingen vaD woningen en
gebouwen en bij dat alles nog vergoeding
te ontvangen voor de daarstelling dier
goede werken, m, a. w. een billijke winst
te bedingen bij den verkoop der aange
kochte gronden ten voordode der ge
meentekas.''
Het hoofddoel beeft dus een moreele
strekking. Een noodzaak is het geworden
dat de Gemeente zich wapent togen
grondspeculanten. Dat wapen is tijdige
grondpolitiek.
Alleen do fioaucieele zijde wil ik nog
maals bespreken omdat vele andere,
zooals bet woningvraagstuk, bij niet aan
koop toch vervallen.
Bij aankoop van Nimmerdor is het eerste
noodige dat de gemeentebedrijven met
één wordt vermeerderd n.l. met een grond
bedrijf. Aan het hoofd van dal bedrijf
staat, zoodra het eenigen omvang heeft,
een bezoldigd directenr. Het dagelijks
bestuur bestaat uit een door deo raad be
noemde commissie, de kassier is do ge
meenteontvanger de borg der ge
meente. Het grondbedrijf bereidt voor
en stelt voor alle bouwacties als: aankoop
en verkoop van gronden, aanleggen van
wegen, geldopnemingen en aflossingen; in
een woord alle handelingen die bet grond
bedrijf eischt. Voot verkoop kan men
lezen erfpacht. De raad moet echter
verdere transactie sanctionneeren- Men
begint alle aan de gemeente behoorende
gronden „als actief" in te brengen en deze
zoo noodtg in districten in te verdeden. Op
het passief komen de op die gronden
rustende schulden.
Bij het grondbedrijf neemt men voor-
behoudens de noodige voorzorgen van dat
bouwgrond voor de stad in waarde
strjgen dat die voordeden dus aan de
toekomst zijn dat ook daarom de toe
komst met de onkosten als: renten, ver
betering der terreinen enz. bezwaard moet
worden, dat men die onkosten dus niet
uit gewoon betaalt maar uit buitengewoon
d. i. uit nieuwe leeningsgelden. Op die
wijze komt dus de toekomst voor een
grooter passief te staan maar ook, door
de stijging der waarde, voor een grooter
actief. Het belastingbiljet van heden wordt
er dus niet door bezwaard.
Mijnen meermalen verkondigde finan-
cieelen opzet is niet weerlegd. Ik bedoel
dat aangenomen er niets van Nimmerdor
verkocht wordt de Gemeente bij een
verstandig economische exploitatie 1%
netto kan maken; te betalen blijft dan 3°
Indien we jaarlyksch de rente bijschrijven
dan kost de aankoop is 17 '/2 ets per AP,
de grond in 1935 35 ets per MJ.
Gegeven zelfs de uitbouw van Amers
foort dan za] toch ieder met mij eens zijn
dat die grond dan goedkoop geacht kan
worden. Zij die na ons kotnen zuilen zich
verbazen, dat tegen tien aankoop geagiteerd
is, omdat in tien grood der zaak teder
het bezit wenschelijk voor de gemeente
acht. Maar tegenstanders kan men in 3
rubrieken verdoelen a. Zij die zelf grond
exploiteeren b. zij die bezig zijn alle grond
die om Amersfoort verkocht wordt in
handen te krijgen om die duur gemaakt
door do gemeenschap later niet
woekerwinst aan die zelfde gemeenschap
te verkoopen. c- zij die vreezen voor bun
belastingbiljet. De eerste rubriek geeft
daardoorde krachtigst denkbaro aanbeveling
voor den aankoop omdat ze zeer goed
inziet dat de gemeente dan eenbeveions-
waardige gronden heeft aatt te bieden
dan zij geeft en zij tot gereduceerde
prijzen moet aanbieden.
Dat de tweede rubriek zich eveneeus
roert is oatnurlijk omdat hunne winstkansen
tot een verre toekomst verschoven worden.
De derde rubriek de belasting betalers
zullen bij den opzet als door mij be
doeld door den aaukoop niet bezwaard
worden maar ik vrees, met groote vreeze,
dat indien geen uieuwe bewoners toe-
stroomeu het belasting pet. wel Torhoogd
zal worden. Voor en na zijn door een
bekrompen, niet vooruitziend bestuur hier
zeer vele noodzakelijke werken onuitge
voerd gebleven, verschoven tot later. Dat
later is nu geworden. De gemeente staat
voor de noodzakelijkheid groote werken
uit te voeren.
Bijgoede exploitatie kan Birkhoven en
Nimmerdor missobien hulp bieden.
De exploitatie van Birkhoven kan bo-
giunen met de gronden aan beide zijden
van den nieuwen weg gelegen. Nimmerdor
eveneeus met gronden aan den weg.
De onkosten daatop vallende zijn gas
leiding en riolceriog dat is dus bijna,
zonder onkosten f 10 per strekkende
AI., en diC gronden zullen dan wel meer
opbrengen dan de inkoopsprijs.
De berekening wordt belangrijk andcis
wanuPer de gemeente het park begint te
exploitoeien. Zoodra de vraag er komt
kan ze met een klein gedeelte beginnen
Daarvoor legt ze aan wegen van 15 M.
breed, begriut of bestraat, met gasleiding
rioleering, zoo noodig beplant. Per strek-
ttende Meter kost dat: begrint f26be
straat f 31
Wij nemen aan dat per H.M. 100
strekkende M. weg noodig is, is totaal op
pervlak 1500 AI2
voor uitsparingen, kruispunt,
plantsoentjes enz. enz. eveneens 1500 M'J
is totaal verlies pet- II.A. 3000 M!
Een H.A. is 10.000 AD blijft dan te
verkoopen 7000 AIa van de H.A.
De grond kost ons per II.A. f 1750
Grintwegen C. a. voor 1 H.A.
100 X f26 f 2600
Totaal f 4350
De AI2 kost de gemeente dan f 0.62'
bij bestrating keuit de prijs op f0.70.
Let wel. Bij deze exploitatie is gerekend
dat 5 benut wordt voor wegen etc. dat
is op de 10 H.A. 3 H. A. Ik vertrouw dat
die opzet ruim genomen is. De gemeente
verkoopt deo grond niet direct en moet
dus rente rekenen. Welnu bij niet in ex
ploitatie zijnde gronden is dat jaarlijks eene
verhoogiug van s ets. per M.s Bij in
exploitatie met wegen voorziene gron
den is dat 3 ets. per M.8 Dan komt
dezo vraag: zoti do gemeente dn prjjzcn
van 62 en 70 ets. niet ean beetje kunnen
opzetten om koopers in die heerlijke om
geving te vinden om nog wat over te hou
den voor onyoonzien. Volgens bot Amersf.
Dagblad is dn prijs van gronden op denBorg
van f 1.505.00. en is die prijs lager
dan in andere plaatsen.
Nog aannemelijker voor velen is wanneer
de gemeente in erfpacht geeft. Stel een
bouwterrein van 1000 AI. a 1.50 per M. is
f 1500 legen een erfpachtrente van 4% is
f 60 saam, betaalbaar in 4 termijnen. Het
bouwkapitaal kan dan f 1500 minder zijn.
Indirect is koop en erfpacht voor den
bouwer geen verschil direct belangrijk.
Ook van die zijde bezien is dus de
oDderncmingsnsico geen risico cn hoeveel
waardevoller en mooier zal de omgeving
van Amersfoort bly'ven als bet mooi van
Nimmerdor bewaard bly'ft door gemeente
exploitatie, waarbij geld maken geen doel
maar gevolg is en middel om het mooio
mooier, het vriendelijke vriendelijker, het
aantrekkelijke aantrekkelijker te maken.
Hot nntuurschoon aan die zijde der stad
wordt beheei'8cht door Nimmerdor, eigen
dom der gemeente blijft bet er voor altjjd.
Alles wisselt hier bencen komt het
tot een gemeente grondbedrijf dan moet
het spreekt ook bier het stram styve een
kant uitziend bureaucratische paard op stal
gezet of in Fléhite op geborgen en daar
voor het dartele, vroolijke comuiercieelo
paard van stal misschien, gemeente
Amersfoort, getooid met reclame voor
mooie en goedkoope bouwterreinen.
M. de V. Van welken kant ook bezien
aankoop van Nimmerdor door de gemeente
blijf ik aanbevelen.
De beer Gerritsen. Mijnheer de voor
zitter. Ik heb het voorrecht geboren Amers-
foorter te zijn en ik zou mijn collega's die
een dertig of veertig jaren geleden hier
woonden, eens uit willen noodigen, na te
gaan, hoe onze gemeente er toen uitzag.
De was stad geheel gelegen tusschen de
singels en buiten niets. Hoe zal Amersfoort
over 25 jaar zijn? Wij worden oud, de
stad blijft eeuwig jong.
Hadden de toenmalige bestuurders meer
inzicht gehad en wat moed betoond, dan
zouden we op 't oogenblik een beter ge
heel zien. dan hadden we goedkoope gron
den gehad en de toegangen tot de stad
waren uiet verknoeid.
Bij ieder voorstel van ingrijpenden aard
zijn er pessimisten, die wel alles zouden
willen en wenBcben, mits het hen niet
eene oppoffering kost.
Het eind is altijd: het zal te duur zijn
en wij krijgen belastingverboeging.
Ik herinner me nog levendig, dat ik,
ongeveer 15 jaar geleden, een voorstel deed
om minimum loon en maximum arbeidsduur
te krijgen. Wat oen oppositie daartegen
Belastingvei hooging, niet meer bouwen enz.
en wat hebben we van dat alles gezien?
Zestien jaar geleden werd de inkomsten
belasting ingevoerd en was de opbrengst
circa f37000 en nu bijna een ton.
Dat is een bewijs van gestadigen voor
uitgang.
Belastingverhooging nu we Nimmerdor
koopen, is m. i. uitgesloten; indien zulks
moet geschieden, dan zal het zijn omdat er
een complex van eenige groote jaarl ijksche
uitgaven moet geschieden.
Optimist als de heer v. d. Wal ben ik
niet; in de eerste vijf of tien jaar zal het
der gemeente m. i. 4 5 mille kosten.
