WEERBERICHT.
Thermometerstand
BINNENLAND.
Kerknieuws.
MEDEDEELINGEN VAN HET
KONINKL. NEP. MET. INSTITUUT.
Opgemaakt voorm. 10.50 uur.
De Bilt, 22 September 1911.
Hoogste barometerstand 770.9 m.M. te
Horta, laagste 747.2 te Christiansund.
Verwachting tot den avond van 23 Sep
tember 1911. Zwakke tot matige Weste
lijke tot Z.W.-lijke wind.
Gesteldheid van de lucht: Toenemende
bewolking, waarschijnlijk regenbuien met
kans op onweer.
Temporatuur: Dezelfde.
barometerstand le AM ER S TOO PT
757 m.M.
Vorige stand te 12 uur 748 m.M.
te Amersfoort.
Hoogste gisterenF. 60
Laagste hedennachtF. 46
Hedenmiddag 12 uurF. 59
1909 die een oogenblik den Spaanschen
troon deed wankelen.
De beweging van thans wordt tweeërlei
voorgesteld: als een revolutionnaire en als
een zuiver economische.
De oorsprong dor beweging schijnt hen
in 't gelijk te stellen, die er niet anders
dan een zuiver economische actie in zien.
Zij begon toch in 't begin dezer maand
met een loonstaking der vrachtrijders te
Bilbao, een staking, waarbij de mijnwerkers
zich weldra door een „6ympathie-staking"
aansloten, die binnen korten tijd SO.OOO
man omvatte, en zich daarna snel ovbr
het geheele Noorden des lands uitbreidde,
en vervolgens ook in hot Ooston en het
Zuiden.
Hiertegenover staat de door den premier
Canalejas gehuldigde opvatting, dat deze
staking, allerminst enkel een beweging om
loonsverhooging en verbetering van arbeids
voorwaarden is, doch een beslist revolutio
nair karakter draagt, aangestookt door
„vreemdelingen" en door de republikeinen,
die aldus do omverwerping van de monar
chie willen voorbereiden. Aanvankelijk
schijnt de premier echter een andere op
vatting toegedaan te zijn geweest. Immers
hij trad te Bilbao zelf bemiddelend op door
te trachten de werkgevers tot concessies
aan de stakers over te halen.
Trouwens, de republikeinen hebben bij
monde van hun leiders Lerroux en Igle-
•ias beslist elk verbaud tusschen hun partij
en de staking en de gewelddaden die
daarbij zijn gepleegd, ontkend. Nog eer
gisteren heeft de laatste in een rede te
Barcelona nadrukkelijk verklaard, dat zijn
partij zich alleen zou aansluiten bij een
zuiver revolutionaire staking en niet van
plan was mee te doen aan een platonische
solidariteitsbeweging. Volgens een interview,
dat Iglesias dien zelfden dag aan een
Tempscorrespondent toeBtond, verwacht de
republikeinsche party dat door de stijgende
ontevredenheid van het volk over den
nieuwen Riff oorlog, waarop de Spaansche
regeering schijnt aan te sturen, de monar
chie in Spanje welhaast haar einde zal
vinden.
Overigens kan voor Spanje de vraag, of
de tegenwoordige beweging alleen een
economischen dan wel een republikeinsch
revolutionairen ondergrond heeft, op zichzelf
van ondergeschikt belaog geacht worden.
Een in oorsprong economische beweging
toch verandert zoo ergens dan in Spanje
licht in een revolutionaire. En dit in 't oog
houdend, is ook thans de wijdvertakte
beweging, die het geheele land door too-
neelen van opstand en oproer heeft in 't
leven geroepen, ongetwijfeld niet onbeden
kelijk, zoowel voor de regeering als voor
de monarchie. Ook de „revolutie" van Juli
1909 groeide uit een stakingsbeweging,
gevoed door den onwil der natie tegen den
Riff-oorlog, door de regeering begonnen
voor de belangen van enkele groot-uiijn-
bezitters; deze revolutie bepaalde zich toeu
slechts tot één provincie en zij bracht reeds
den troon in gevaar.
Daarbij komt, dat do regeering werkelijk
geen overvloed van militaire macht heeft
om een algemeeue opstandsbeweging met
geweld te onderdrukken. Van het leger,
dat nominaal 112000 man sterk is, zjjn er
op 't oogenblik niet minder dan 73000 in
Riff gebied en andere deelen vau Marokkol
En teu slotte heeft de monarchie niet,
als toen, de veiligheidsklep van een liberaal
Kabinet, dat de ontevredenheid der natie
kan doon bedaren. Het eenig mogelijk
monarchaal alternatief dat overblijft, wan
neer Canalejas' heengaat, is een regeering
van den conservatieven Maura, die in 1909
verantwoordelijk was voor de bloedige
onderdrukking van don „opstand" te Bar-
celpna, en voor den gerechtelijkeD moord
op Ferror.
En Maura zou zeer zeker thans geen
betrouwbaar stut voor den Spaanschen troon
blyken.
Onthullingen omtrent Russische
politietoestanden.
Te Petersburg wordt verteld volgens
het „Berliner Tageblatt", dat Bagrof
de moordenaar van Stolypin, op verzoek
van de hofkringen, naar de hoofdstad
gebracht zal worden om in 'openbare zit
ting voor den rechter te verschijnen, opdat
de geheimen van den politieken politiedienst
eindelijk aau het daglicht zullen komen.
Mocht dit echter niet geschieden, dau
zal de terechtstelling van Sagrof den 25en
September te Kief plaats hebben.
Zooals bekend is, werd Bagrof na den
aanslag in den schouwburg bijna vermoord.
Thans is uitgemaakt dat dit geschiedde op
een wenk van den chef der politieke poli
tie, om het te doen voorkomen, alsof Bagrof
niet tot zijn manuen behoorde.
Intusschen heeft reeds te Kief een
onderzoek naar de samenstelling der ge
heime poiitie door de rechterlijke macht
plaats gehad, die schandelijke dingen aan
het licht bracht. Daar de politie chef Kul-
jabko gedurende dit onderzoek afwezig was,
vermoedt men dat hjj gevlucht is.
Kujalbo ia óf naar het buiteuland uitge
weken óf heeft zelfmoord gepleegd.
Een andere chef der politie te Kiew
moet van de 300,000 roebel, die voor de
organisatie van de poiitie bestemd waren,
zich 100,000 roebel toegeëigeud hebben.
Dk Iersche Spoorwegstaking.
Er schijnt voorloopig nog zeer weinig
kans op een spoedig oinde van 't conflict
in het Iersche spoorwegbedrijf. Het bestuur
van het Algemeen SpoorwegverboLd heeft
besloten tot de algemeene stakiog
te adviseeren, waoneer de spoorwegdirecties
niet ophouden met de beambten en arbei
ders te straffen en te ontslaan, die weige
ren „besmette" goederen tc vervoeren, en
wanneer zij niet alle reeds ontslagenen
zonder verdere straf weer iu haar dienst
nemen. Van haar kant weigerden de direc
ties niet alleon deze eischt-n in te willigen,
doch ook elke onderhandeling met de A.
S. R. S.: zij erkennen deze niet als do
vertegenwoordiging van haar personeel, en
willen alleen afgevaardigden daaruit ont
vangen.
Het uitvoerend comitié van de Amalga
mated Society of Railway Servants besloot
over de Iersche spoorwegen de algemeene
staking af te kondigen.
Volgens een telegram uit Dublin zou
men in Ierland algemeen verontwaardigd
zijn, dat alle stakingsleiders Engelscben
zijn, die met de Iersche toestanden niet op
de hoogte zijn.
Over de staking zelve valt niet veel
nieuws meer te berichten Zij schijnt zoo
ongeveer stationnair, met hier een verbete
ring, daar een verslechtering van den toe
stand. Uit Dublin vertrokken gisteren alle
mail-treinen op tyd. Op de Cork-lijnen der
Great Southern and Western hebben alle
seinwachters hun post verlaton; de maat
schappij heeft daarop alle draaischijven laten
vastspijkeren, zoodat de treinen dier er nog
gaan, thans zonder signalen rijden.
De verdrukking van finland.
De generaal-gouverneur heeft eeu voor
stel bij den senaat ingediend, volgens
hetwelk onmiddellyk allo oefeningen van
de jeugdige viijwilligers woiden gestaakt
en hunoc vereenigingen worden ontbonden.
Groote verontwaardiging is ook gewekt
door de verbanning uit Wiborg van den
heer Aïrola, den redacteur van een socia
listisch blad.
Hy was gearresteerd op een meeting,
die belegd was om te protesteeren tegen
do wet, waarbij een deel van het Finsche
district Wiborg wederrechtelijk bij Rusland
werd gevoegd.
Door het optredon van politie en mili
tairen ontstonden er ongeregeldheden. Er
werden een aantal personen in hechtenis
genomen, o. a. Aïrola, die juist werd ge
arresteerd op het oogenblik, dat hij de
opgewonden menigte tot bedaren trachtte
te brengen.
Na zijn invrijheidstelling moest Aïrola
het gebied van Wiborg, op bevel van deu
gouverneur nog denzelfden avond verlaten.
Als voorwendsel voor deze verbanning,
die geheel in strijd is met het grondwettig
recht dat aan ieder Finsch burger is ge
waarborgd, werd door den gouverneur op
gegeven, dat het blad van Aïrola had ge
protesteerd tegen het bovengenoemde
annexatieontwerp.
Verder wordt de russificatie van het
hoogo en lage ambtenaarskorps steeds
erger. Ook de Finsche Senaat is thans
geheel in handan van de werktuigen van
het Russische Ministerie.
De algemeene overtuiging is, dat men
in Finland met rassche schreden terugkeert
tot de tijden van Bobrikoff.
Het centrale bureau van den „Bond van
Christelijke Jongelieden" te Genève, deelt
mede, dat de Russische Regeering het
wereldcongres heeft verboden, dat deze
Bond in 1912 te Helsingsfors wilde houden.
De Duitsche mijnwerkers.
De minister van Handel, von Sydow,
zeide heden bij de opening van het nieuwe
rogeeringsgebouw voor de mijnen, dat
sinds het jaar 1769, toen er slechts 300
mijnwerkers waren, het leger van deze
mynwerkers nu tot 166,000 man gestegen
is. Alleen in de laatste 60 jareu is de
waarde der productie der staatsmijnen in
Silezië van 10 op 56 millioen, en die van
alle mijnen van 315 op 1752 millioen ge
stegen.
Joden in China.
Men heeft kort geleden een onderzoek
ingesteld naar den toestand dor joden in
ChiDa. Hot bleek, dat de sedert gesloten
stad Kaï-Phong ten lijde der dynastie Ding
4000 joden herbergde die vredig leefden
te midden der Chineezen. Sedert de
dynastie Han zijn de joden zich in Chiua
komen vestigen, vanuit Perzië. Te Kaï-
Phong stichten zij een joodsch dorp, waar
zij 4 synagogen hadden Een zekere Keizer
Ming schonk hun een monument ten tee-
ken zjjner welwillendheid. De steenen
hiervan zijn nog te zien, evenals de over-
blijfseleu der oude synagogen. Kaï-Phong
bevat thans nog 200 joodsche families, die
streng leveu volgens de Mozaïsche wetten,
wat betreft hun gr dsdiensfig leven, maar
zich in maatschappelijk opzicht, geheel ge
voegd hebben naar de Chincesche levens
wijze.
Manifestatie.
Het is gisterenavond, na afloop der
Kamervergadering, op het Binnenhof
eenige oogeoblikken warm toegegaan.
Eeu vrij talrijke menigte wachtte daar
de uit hot gebouw der Kamer komende
leden op. Het bleken voornamelijk socia
listen te zijn, die het vooral op den heer
De Savomin Lobman, den leider der
rechtsche coalitie bij het bekende adres-
besluit, gemunt hadden. Toen de heer
Lohman te midden van eenige rechtsche
leden het Binnenhof over waudelde, werd
gefloten en de socialistenmarsch aangeheven,
waartegenover eca man van rechts de
beeren begon too te juichen. De heer
Lohman en zijn politieke vrienden ver
dwenen door het kleine poortje, dat naast
het Buitenhof voert, en de manifestanten
wilden blijkbaar denzelfden weg uit. De
bij de Kamer dienstdoende veldwachters
vonden hierin termen om zich voor de
poorten te plaatsen en die af te sluiten
voor het publiek. Wie er nog door wilde,
werd hardhandig teruggewezen.
De heer Lohman wandelde uiterlijk-
onverschillig door.
Dr. A. Kuyper gearresteerd.
Gistei morgeu te halftwaalf was er een
groote oploop op de Place de Brouckère.
te Brussel veroorzaakt doordat men van
de straat af voor een van de vensters van
het Hotel Montropole een poedelnaakten
man zag heen en weer loopen. Deze bleek
te z'yn Dr. A. A. Kuyper, de voormalige
minister-president van Nederlaud. Dr.
Kuyper werd door de politie gearresteerd
en overgebracht naar het commissariaat in
de Rue de la France.
Hy werd van daar overgebracht naar het
commissariaat van de vierde divisie. Er
werden talrijke getuigen gehoord, die ver
klaringen aflegden in bovengenoemdeu zin.
Dr. Kuyper gehoord, verklaarde eveneens,
dat het feit juist was, doch dat hij naakt
in zijn kamer rondliep op voorschrift van
zijn geneesheer, niet vermoedende, dat
men hem van het plein af kon zien. Er
werd tegon hem desondanks proces verbaal
opgemaakt.
Vervroegde winkelsluiting.
De afdeeling Amsterdam van den Alg.
Ned. Bond van Handels- en Kantoorbe
dienden heeft een rondschrijven aan de
winkelbedienden verspreid, waarin betoogd
wordt, dat de 9-uursluiting nog niet zoo
heel veel beteekent. Het moet komen tot
de 8-uursluiting, en het is hiervoor, dat do
bond actie voert.
Verklaring der socialisten.
In de Tweede kamer verklaarde de heer
Schaper gisteren namens de socialistische fra-
tie,dat, indien de rechterzijde terugkomt op
het gebeurde van den vorigen dag, en alsnog
de gelegenheid aanbiedt om de toen in debat
gebrachte zaak te bespreken, de spons zal
worden gehaald door het voorgevallene, en
het de fractie een genoegen zal zijn weder
op de oude wyzo met de rechterzijde samen
te werken.
Gebeurde dat niet dan zullen de socia
listen daarentegen al het mogclyke doen
om de behandeling der aanhangige wets
ontwerpen en ook het sectieonderzoek der
StaatBbegiooting zooveel mogelijk te rekken.
Bij de openbare behandeling van deze
laatste zou voorts telkens de kiesrecht-
quaestie worden ter sprake gebracht.
Over het kruissymbool.
De correspondent van de N. R. Crt. te
Kristiania schrijft d.d. 13 dezer:
De bekende Zweedsche rijksarchivaris
Dr. Oscar Montelius hield hier gisteren
een boeiende voordracht over de geschie
denis van het Christelijke kruissymbool
waaruit hier het een en ander wordt
medegedeold.
Het Latijnsche kruis is niet, zooals men
algemeen meent, een copie *an het kruis
dat op Golgotha werd opgericht, en welas
onderste arm langer is dan dan de andere.
Deze vorm van kruis is niet overeenstem
mend met het menschelijk lichaam; net
dwarshout zou onpractisch zijn, en in
plaats dat het Daar het midden toe beves
tigd is, zou het zich bovenaan dienen te
bevindeD, gelijk indordaad de vorm was
van het kruis, dat men voor kruisigang
bezigde. Het Latijnsche kruis heeft zich
uit het Griekschc kruis ontwikkeld; maar
hoe is dit ontstaan? Om dit op te sporen
moeten wy in het oog houden, dat de
Christenen zich niet in eens konden los
maken van de heidcnsche tradities, die zij
van hunne voorvaders hadden overgenomen;
maar dat zij die op verschillende wijzen
hebben voortgezet. Duizeudon jaren geleden
werd het wiel als symbool der zon gebruikt
omdat men do voorstelling had, dat de
zon een schijf was, een wiel, dat tegen
het hemelgewelf rolde. Dit wiel wordt eern
als een schijf met eeu gat in het midden
afgebeeeld, later wordt het een vierepakig
wiel, al naar gelang het wagenwiel zich
op aarde ontwikkelde. De zon behoorde
tot een der voornaamste godheden, zoodat
het vierspakige wiel ten slotte de godheid
in het algemeen begon te symboliseeren,
en hot is dit symbool, dat wy in het
Christelijke kruiB terugvinden. In vroegere
tijden wordt zoo wel in het Noorden als
in het Zuideu de zon afgebeeld als een
vierspakig wiel, en daaruit ontwikkelde
zich later de voorstelling van een zonnegod
die, gezeten in zijn met vier paarden be
spannen wagen, door het hemelruim rijdt.
Dat vierspakige wiel werd alzoo een zeer
gebruikelijk symbool en de Christenen
namen dit over als een symbool voor de
godheid. Wij vinden het terug als een
stralenkrans achter het hoofd van Christus
en ook als achtergrond van personificaties
van God den Vader en van den Heiligen
Geest; daarentegen bijna nooit in verband
met hen, die niet direct tot de godheden
behoorden.
Dat het kruissymbool veel ouder is dan
door de Christenen wordt aangenomen,
