DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN.
No. 233.
VRIJDAG 6 OCTOBER 1911.
8e JAARGANG
Uit de Pers.
BUITENLAND.
DE EEMLANDER.
Hoofdredacteur: Mr. D. J. vau Schaardenburg.
Abonnementsprijs:
Per jaar4.Franco per
post id. f 5,60. Por 3 maanden id. f 1.Franco per post
id. f 1.40. Afzonderlijke nummers f 0.05.
Bureau: KLKINt'. Htlfl 6. Telel. luiere. ISS.
Prijs iler Ailvertentiën:
Van 1 tot 5 regels 10.40. Voor iederon regel meer f 0.08.
Buiten het Kanton Amersfoort per regel f 0.10. (Bg
abouucraent belangrijke korting).
Tot plaatsing van advert, en reel, van buiten het kanton Amersfoort in dit blad is .uitsluitend" gerechtigd het Alg. Binnen-en Bnitenlaudsch Advert.-bureau D. Y. ALTA, Warrooesstr. 76-7S Amsterdam
Idealen, verdragen en werkelijkheid.
Zoo luid dc titel van een hoofdartikel in
de' Nieuwe Courant, waarvan wij ons ver
oorloven het slot over te nemen.
,Het is wel moeilijk thans geen satire
te schrgvea. De storm heeft er al voor
gezorgd. In plaats van het in aaubouw
zijnde Vredespaleis uit elkaar te blazen,
heeft hij zijn kosmopolitischeu toorn ge
koeld op ons arme, heerlgke Bosch
Laat ons nu, vreedzame Nederlanders
die wij zijn en nooit tot zulk een machts
daad in 6taat, over Italië's aanslag op den
internationalen vrede en over zijn schending
van het wereldverdrag al het kwade zeg
gen dat ons voor den mond komt, In het
jaar van de vijftigjarige herdenking zijner
eenheid, in het jaai van de wereldtentoon
stellingen te Rome en Turijn keft het
jonge koninkrijk de leuze: mach: boven
recht aan!
Maar laat ons daarbij niet vergeten, dat
de zwakheid en het onvermogen van het
Turksche Rijk hun doel hebben aan do
schuld van het gruwelijk feit.
Vele weken lang onderhandelen Kiderlcn
Wachter en Cambon moeizaam en ge
duldig om het uitbreken van een oorlog
over Marokko te voorkomen. Doch meer
dan hun hoogstverdienBtelijk werk heeft
tot het voorbijdrijven van dat gevaar bij
gedragen het te Berlijn, te Parijs en te
Londen levende besef, van des tegenstan
ders geweldige macht. Dat besef ontbrak,
ten aanzien van Turkije, te Rome. En dus
is hot oorlog gewordeu, tusBchou Italië en
Turkije, gelijk het zonder dat zware
wederzijdsche wicht van macht tegenover
macht, oorlog tusschen Duitschland en
Frankrijk zou geworden zijn.
Ziet men niet, hoe de officieuze pers in
alle groote rijken, zich inspant om de
idealistische verontwaardiging tegen Italië,
in de dagbladen der Europeesche hoofd
steden losgebarsten, tot bedaren te brengen,
behalve daar, waar die verontwaardiging
past in de nationale politiekf
Hoe zou dit te verklaren zijn, indien
niet uit het inwendig bewustzijn van de
staatslieden die het bestuur de groote
mogendheden leiden, dat zij niet anders
zouden handelen dan Giolicti deed en dat
zij bij hun volk dezelfde geestdrift zouden
oogston, indien zij de machtspositie van
hun land te handhaven hadden in eenig
deel der wereld, in even .gunstige"
internationale omstandigheden en tegenover
een tegenstander als den zwakken Turk?
Indien men nog eenige hoop mag bouwen
zooals de laatste telegrammen doen
voorzien -op een bemiddeling om een
spoedig einde te maken aan den uitge
broken oorlog, dan zal het ook wel zijn,
omdat de groote mogendheden noch
elkander noch zichzelveu vertrouwen,
indien do gansche Balkan eens in brand
geraken mocht. Ziedaar de éénige kans
van het Vredesverdrag om dan toch nog
toegepast te worden!
Laat ons voortbouwen aan het Vredes
paleis en arbeiden aan de voerbereiding
dor derdo Vredesconfereatie. Het is de
eer der kleine natiën de bewaarders van
het vredesideasi te blgven, ondanks alles.
Maar bedenken wg onderwijl, dat onze
verouiwaardiging over de schending van
die idealen door de machtigen, van soort
gelijken aard is als die OTer den «torm,
dio ons mooie bosch heeft verniold. De
Engelsche .Observer" heeft gelijk: „er
bestaat voor de vrede in Europa geen
enkele zedelijke grondslag". Misschien zal
het eenmaal anders worden, maar ons
geslacht heeft op en met een vredestoe-
komst niet te rekenen. Bewaren wij dus
het ideaal - met het geweer in de
hand."
Rechtsche Spijbelaars.
Aan het Volk dat eergisteren heeft
meegedeeld, hoeveel rechtsche leden van
de Tweede Kamer afwezig waren bij de
openbare behandeling van verschillende
wotBontwerpenwordt thans het volgende
geschreven
„Pe vorige week heeft de Kamer inde
5 afdeelingen de Indische bogrooting be
handeld. Het geldt hier het wel en wee
van millioenen menschen.
In de 4e afdeeling, waarin 12 klerikale
heeren zitting hebben, waren er slechts
5 opgekomen.
In de 2e aldeeling, waarin 7 klerikale
heeron zitten, was er niet één opgekomen;
op hot laatste oogenblik kwam er eentje
even neuzen en bleef een paar minuten,
om daarna zonder boe of ba weer te
vertreEken.
In de 3de afdeeling, waar de heeren
van rechts „hun" mannen tot voorzitter en
vice voorzitter kozen, moesten beurtelings
allerlei mannen van links den voorzitters
hamer hanteeren, want voorzitter en vice-
voorzitter schitterden geregeld door afwe
zigheid.
Dinsdag is nota bene rnet de Staatsbe-
grooting begonnen door afdeelingen waarin
alle kerkelijke heeren eeuvoudig spijbel
den. Van de 2de afdeeling ontbraken ze
allen. Van de 3de afdeeling waren er
slechts 2 van de 13. Vau de 4e afdeeling
ontbraken er 8 van de 12.
Tegenover bet groote publiek stelt de
rechterzijde zich aan, alsof haar leden het
zijn die „werken". Zo stellen maar voor,
allerlei wetten in de afdeelingen to onder
zoeken; verzet zich daartegen iemand van
links wegens gebrek aan tijd, dan roepen
de heeren: o, tijd genoeg! Maar wanneer
het op werken aankomt, dan gaan de
heeren met vakantie, die zij zich zelf toe-
ëigenen."
De Oorlog.
Het „Giornalo d'ltalia" verzekert uit
goede bron, dat verscheidene afdeelingen
zeesoldaten in Tripoli ziju ontscheept, ten
einde het Italiaansch consultaat en de
katholieke kerk te beschermen. De zee
soldaten bezetten de citadel, welko door
de Turken ontruimd was, die tal van doo-
den hebben achtorgelateu.
Het Italiaansch ultimatum, waarin met
een bombardement van Preveza bedreigd
wordt, is ingotrokken.
Do regeering te Athene heeft, gelijk van
daar gemeld wordt, op de berichten van
Turksche mobilisaties in Macedonië om
nadere inlichtingon gevraagd. Officieus
wordt verklaard, dat ingeval de berichten
bewaarheid worden, de Grieksche Regeering
tot bescherming der grenzen de reserve
lichtingen zal oproepen, Met wantrouwen
wordt in de Grieksche hoofdstad het verder
beloop der gebeurtenissen tegemoet gezien.
Inmiddels verluidt, dat do groote mogend
heden op Turkije invloed trachten uit te
oefenen, ten einde te bewerken, dat het
samentrekken van Turksche troepen aan
de Grieksche grenzen achterwege blijft.
Daardoor zal dan ook con mobilisatie van
Griekenland onnoodig zijn.
In sommige kringen ontkent men, schrijft
do Matin, dat Italië de voorwaarden, waar
onder het reeds van den aanvang van het
cooflict af, bereid was tot ondcrhaudelen,
bekend gemaakt heeft. Wij meenen te
kunnen verzekeren, dat alle regeeringen
thans deze voorwaarden, in het algemeen
geuomen, kennen. Italië wil Tripoli hebben.
Het verlangt dat Turkge toestemt in de
Italiaansche bezetting. Anderzijds is Italië
bereid, schadevergoeding te geven en op
ander gebied aan Turkije morocle genoeg
doening te verschaffen. Het is echter zeer
waarschijnlgk, dat tot op dit oogenblik
geen enkele mogendheid Tan Italië een
een officieuse opdracht heeft ontvangen,
Turkije daaromtrent aan den tand te voelen.
De Matin geeft dan te verstaan, of het
niet wenschelijk is, dat van den Franschen
gezant to Canstantinopel een poging tot
bemiddeling uitgaat. De Fransche republiek
zal daarbij geenszins aan haar taak ontrouw
worden, indien zij Turkije goede diensten
bewijst.
In den zelfdeD geest laat zich de Petit
Parisien uit: Het is de taak 7an Europa
een toenadering te beproeven tusschen de
beide in oorlog zijnde landen en van de
Porte de noodzakelijke offers te verkregen,
terzelfder tijd, dat men haar de
schadevergoedingen, waarop zij recht heeft,
toekent. Het is al erg genoeg, dat een
gewapende aanval heeft plaats kannen
hebben, zonder eenig voorafgaande be
spreking. Zulk een oorlog kan niet be
stendigd worden, zonder dat de menschheid
zware zedelijke schade lijdt
Uit Constantinopel wordt gemeld, dat de
Russische gezant met den grootvizier een
onderhoud gehad heeft, waarbij hij, naar
verluidt, het antwoord van Rusland op het
beroep van Turkije op de mogendheden
mededeelde. Thans zgn ook de antwoorden
van allo mogendheden ontvaogeD, die uaar
door het ministerie van buitenlaudsche
zaken werd medegedeeld, hierin overeen
stemmen, dat op het huidig oogcnlijk elke
bemiddeling uitgesloten is, daar Italië hart
nekkig weigert vóór het bezetten vaD Tripoli
van eenige bemiddeling te willen hooren.
Aa vslaq
in de OostenrijkschÉ Kamer.
Gedurende de zitting van de Oosten-
rijk8che Kamer terwijl do socialistische
afgevaardigde Adler een rede hield over
de onlusten en daarop gevolgde veroor
deelingen in het Weener Kwartier Otta-
kring, loste een individu vier revolverscho
ten op de bank, waar de minister van
Justitie Hoehenburger zat. Niemand werd
gewond. Een ontzettende opwinding volgde.
De president sloot onmiddellijk de verga
dering. De dader werd gearresteerd en
verklaardo sociaal democraat te zijn en de
bedoeling te hebben gehad den Minister
van Justitie te dooden.
Bij de hervatting der zitting sprak de
voorzitter zijn verontwaardiging uit over
den aanslag, en verklaarde, dat er maat-
rogeleu genomen zijn, om in de toekomst
dergelijke gebeurtenissen to voorkomen.
De Minister-president verklaarde, dat de
aanslag niet alleen gericht was tegen de
bank dor Ministers, maar dat hg beschouwd
moet wordon ook gericht te zgn tegen hot
Oostenrijkscho parlementarisme. Het is,
zeide Minister-president, niet te verwonde
ren, dat de heftige redevoeringen, welke
op socialistische bijeenkomsten worden
gehoudeD, tot dergelijke daden voeren. De
regeering zal zich inmiddels niet van haar
besluit lateu afbrengen, j,ora do orde te
handhaven en de wetten te doen eerbie
digen.
De Paniek te Toülon.
Wg lezen thaus, dat de paniek bij de
begrafenis der slachtoffers van de Liberté-
ramp, een andere oorzaak zou gehad
hebbcu, dan gisteren door oos aangegeven
werd. Een bendo zakkenrollers zou haar
verwekt hebbeu om een goeden Blag te
slaan, en zou er dau ook in de verwarring
in geslaagd zijn een |aantal horloges en
andere kleinodiën buit to maken. De poli
tie zoekt druk naar de daders, doch heeft
er nog geen te pakken kunnen krijgen.
Er blykt nog een slachtoffer van de
paniek te zijn. Een luitenant ter zee kreeg
een bajonetsteek iu zijn kin, zoodat hij
naar hei hospitaal vervoerd moest worden.
De Temps- correspondent te Toulon,
Rousseau, schrgft in zijn blad verontwaar
digd over het gebrek aan discipline, dat
de matrozen, die in den stoet liepen, bij
de paniek toonden. Men zag o.a. een offi
cier, die 'tevergeefs moeite deed om zijn
mannen to beletten er vandoor te gaan.
Do correspondent noemt dit een te pijnlij
ker schouwspel, omdat het bijgewoond
werd door buitenlandsche officieren, en hij
trekt er de conclusie uit, dat het verhaal
over een paniek op de Liberté thans niet
zoo onwaarschgnlijk lijkt Het blad, de
Actio, heeft de volgende verklaring voor
de paniek.
Allo aanwezigen schrijft het, bij de be
grafenis te Toulon, hebben den indruk
medegebracht, dat deze stad in een atmos
feer ademt, van voortdurendon angst voor
ongelukken. Het jongste bewijs daarvan
levert dc paniek, welke tijdeDs de begra
fenis plaats had. Toulou is met eeu vul-
kaan to vergelijken, waarvan meit elk
oogenblik vol angst en beven een uitbar
sting verwacht.
Het Ministerie Staaft.
Uit Stokholm wordt gemeld, dat de
Kabinetsformateur, Staaft, aan de socialisten
drie portefeuilles in zijn ministerie aange
boden heeft. De socialisten hebben echter
geweigerd in een liberaal Kabinet te treden,
doch eischen dat zij bij het bepalen der
richting van den nieuwen, koers alsmede
bij de Ministerskeuze gekentl worden.
Hetgeen dan hierop neerkomen zou, dat
zij de politiek mede leiden zonder politieke
verantwoordelijkheid.
Naar verluidt zal voor de eerste maal
iu Zweden do portefeuille van oorlog door
een burger worden aanvaard. Staaff onder
vindt nog moeilijkheden om voor de por
tefeuilles van buitenlandsche zaken en van,
financiën de geschikte personen te vinden.
Evenwel wordt verwacht, dat in de eerst
volgende dagen de lijst der nieuwe Minis
ter gereed zal komeu.
