DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN. buitenland. No. 238. DONDERDAG 12 OCTOBER 1911. 8e JAARGANG Openbare Leeszaal. DE MLANDER. Hoofdredacteur: Mr. D. J. vau Schaardenburg. Bureau: KIjKINII H l IC 6. Tclel. luterc. 18ft. Abonnementsprijs Per jaarf4.Franco per post id. f5.60. Per 3 maanden id. f 1.Franco per post id. f 1.40. Afzonderlijke nummers f0.05. Prijs der Advertentie»: Van 1 tot 5 regels f 0.40. "Voor iederen regel moer f 0.08. Buiten het Kanton Amersfoort pet regel fO.10. (Bij abonnement belangrijke korting). Tot plaatsing van advert, en reel, van buiten het kanton Amersfoort in dit blad is .uitsluitend" gerechtigd het Alg. Binnen-en Buitenlandsch Advert.-bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr. 78-78 Amsterdam Wie iets beginnen gaat in Nederlaud, moet beschikken over 'n goede dosis ge duld. Zoo zal er ook wel 'n beele tijd mee gemoeid gaan, voordat Amersfooit zich zal verheugen in 't bezit van 'n Openbare Leeszaal. In Amerika zou dat veel spoediger van stapel loopen; daar heelt trouwens reeds iedere stad van eenige beteekenis haar public library; maar we moeten ook niet vergeten, dat bijna iedere stad 'n millionnair tot inwoner, oud-inwoner of beschermheer heelt. Gegeven de finantieele steun van die zyde en de energie der inwoners, is 't geen wonder, dat de Openbare Leeszaal in Amerika reeds 'n gewoou verschijnsel ie, even natuurlijk als 'n kerk eu 'n school Bij ons gaat dat heel anders, 't Is als met 't bouwen van 'u huis io ons polder land; eerst moet er duchtig geheid worden en als by ons pas de fundamenten gelegd kunnen worden, nadert in andere landen 't gebouw reeds z'n voltooiing. Zoo verwachten wy ook niet, dat Amers (oort in 'n vloek en '11 zucht z'n Open bare Leeszaal zal krijgen; 't zou ons niet verwonderen, zoo daar nog eenige jaren over heen gingen; sterker: 't zou ons ver wonderen, zoo daar niet nog eenige jaren moe gemoeid waren. Natuurlyk zouden wy liefst zoo spoodig mogelyk de Amersfoortsche Openbare Leeszaal zien verrijzen maar toch zullen wy liever ons geduld 'n paar jaar op de proef stellen, opdat de O. L. dan dadelyk ondergebracht kan worden in 'n eigen, ruim gebouw, dan dat er thans reeds er gens 'n Leeszaalfye geopend werd. 'n Soortgolyke proefneming is eenige jaren geleden mislukt en 't laat zich voor zien, dat zulk9 thans weer mislukken zou. Door 'n leeszaalfje zou niet in de behoefte voorzien worden. Er is noodig 'n inrichting, waar elke burger alles kan naslaan, wat hij verlangt te weten, 'n Inrichting op kleiner schaal zou den doorsnee-burger niet bevredigen en 't bezoek zou beperkt bly ven tot 'n betrekkelijk kleine categorie van weinig-ontwikkelde en toch ontwikke- lingBbegeerige personen die echter nood zakelijk na korten tyd de leeszaal ont groeid zouden zijn. Ja, 't laat zich zolfs aanzien, dat 'n dergelijke leeszaal ook met 'n finantieele mislukking eindigen zou. Immers voor zulk 'n inrichting zal niet in breede kringen die sympathie gewekt kunnen worden, welke voor 't in stand houden noodzake lijk is en wel te verwachten is voor 'n lees zaal, die in Amersfoort nu wel niet in 'n paleis gehuisvest behoeft te zijn, zelfs niet in zoo'n keurig gebouw, als men in Utrecht er thans voor oprioht, maar toch voldoen moet aan de eischen van voldoende ruimte licht een lucht, met nette meubileering en 'u boekenschat, die wel niet behoeft te wedijveren met 'n Universiteitsbibliotheek, maar toch op elk gebied iets, 't beste geeft, kortom 'n leeszaal, waar iedereen zich behagelyk gevoelt en met genoegen vertoeft. Voor 'n dergelijke inrichting sympathie te wekken, kan niet moeilijk zijn en aan de tot standkoming daarvan, 't zij vroeg of laat, wanhopen wy dan ook niet. In kleinere plaatsen dan Amersfoort hoeft men wel 'n Openbare Leeszaal. In Zeist, dat nog niet half zooveel inwoners telt als Amersfooi t, is men druk bezig met de voorbereiding; in Sneek met slechts 8000 zielen bestaat de O. L. al eenige jaren. Ja, overal hoort men van plannen van voorbereiding (Apeldoorn, Zaandam, Bussum, VeeDdam). De Openbare Leeszaal is langzamerhand geworden tot iets onmisbaars in onzen tyd en meer en meer wint de overtuiging veld, dat de taak van de overheid zich uitstrekt tot 't stichten van Openbare Leeszalen. Er zjjn dan ook reeds in ons land Gc- meenton, die deze opvatting gehuldigd en van gemeentewege 'n Openbare Leeszaal geopend hebben. Zoo heeft Botterdam reeds eenige jaren 'n gemeentelijke O. L. Voor deze opvatting is inderdaad zeer veel te zeggen. Geen sterveling zal de meening toegedaan zijn, dat 'n gemeente bestuur slechts de materieele belangen der gemeente moet behartigen. Waar nu zelfB 9tadsteekenschoIen ingeburgerd zijn, waar stedeljjke musea, instellliugen dus, die den kunstzin der inwoners moeten aaukweeken, dood-gewone verschijnselen zijn, daar kan moeielijk de bevoegdheid vau 'n gemeente bestuur betwist worden, om naaBt de ge dwongen ontwikkeling der jeugd ook ge legenheid te bieden tot vrijwillige ontwik keling voor volwassenen. 'n Particuliere vereeniging heeft steeds te kampen met finantieele moeielijkheden de jaarlijksche bedragen derc ontributics zullen nooit gelijk zjjn; 'n plotselinge in zinking der bijdragen, de dood van 'n milden beschermer kan 't bestaan vau 'n O. L. soms in gevaar brengen of op menig punt zeer ongewenschte bezuiniging nood zakelijk maken. 'n Gemeentelijke Openbare Leczsaal is aan dergeljjkc invloeden niet in die mate onderhevig, kan zich geleidelijk ontwikkelen en biedt ook meer waarborg voor strikte onpartijdigheid. En deze is in de eerste plaats noodig, wil de O. L. zich populariteit verworven onder de bevolking. Ook voor Amersfoort zou 't ons 'c zeer goode oplossing lijken, zoo 't Gemeente bestuur zich de Openbrre Leeszaal wilde aantrekken. Indien deze geheel uit parti culier initiatief moet tot stand komen, zullen wij ongetwijfeld;, nog eenige jaren geduld moeten oefenen, zoo wij althans 'n goede Leeszaal wenschen en niet tevreden zijn mot 'n inrichting op kleinen schaaf welke slechts 'n klein deel der bevolking zal kunnen bevredigen. 'n Stichting van gemeentewege zou alle bezwaren uit den weg ruimen; en dan zouden wjj er op aan kunnen binuen uiet al te langen tijd een in alle opzichten goede Openbare Leeszaal te krijgen. De Oorlog. De Italianen trekken zich niet alleen van de publieke opinie in Euiopa zeldzaam weinig aan, zij behandelen de organen dier opinie even ongegeneerd. Zij hebben H.M. de Koningin der aarde eenvoudig de deur uitgozet eD deze staat nu geduldig te Chi- asso op binnenlating te wachten. Het geheele optreden van Italië is krachtig. Maar het is van een krachtigheid, die zichzelf vertrouwt eu gauw, gauw zooveel mogelyk inpalmt, voordat de mogeudheden „hol" commandeeren. En dau kan Italië zjjn krachtsvertoon wel thuis laten. Wjj schijnen niet heel ver meer van dat „kc!'' Italië moet zelfs ook al van zijn geueigebeid tot onderhandelen hebben doen bljjken. En juist omdat de Italiaansche bladen zoo jjverig betoogen, dat Italië zelfs geen schijn van souvereioiteit van Turkije iu Tripoli kan aanvaarden, ligt het voor de hand, dat Italië water in zijn wjjn zal doen en wèl genoegen zal nemen meteen protectoraat. De eerste definitieve stappen tot het bereiken van den vrede zullen wor den gedaan, zegt de Parijsche Petit Pari- sien. Naar dit blad verzekert, wordt dooi de groote mogendheden aan een gemeen schappelijke nota gewerkt, betreffende be middeling tusschen Turkije en Italië. De mogendheden, schrijft het blad, zijn begon nen haar inzichten uit te wisselen. Zij hebben van de beide oorlogvoerende par tijen nauwkeurig opgestelde gegevens gevraagd, omtrent hun hedoelingen, hun wenschen en de offers, welke zij beraid zjjn zich te getroosten. De Matin meldt, dat de Fransche Minister van Buitenlandsche Zaken, De Selves, aan Rifaat Pasja verklaard heeft, dat Fraukrjjk levendig hei einde van den oorlog wonschte en bereid is met nndere Mogendheden tusschenbeide te komen, indien Turkije duidelijk de basis der onderhandelingen aangeeft en afdoende verklaart, of het er iu toestemt do Italiaansche bezetting van Tripolitanië to erkennen. Is werkelijk te hopen, dat er spoedig een einde komt aan dezen oorlog, want het gevaar voor een Balkan ooi log is lang uiet denkbeeldig. Verschillende staten maken misbruik van de momenteele zwak heid van Turkije. Zoo wordt uit Konstan tinopel geseind, dat Bulgarije aan Turkije een nota gezonden zou hebben, onmiddel lijke grenswijzigingen vragend; zoo uiet, dan staat het niet in voor grensincidenten, die de ergste gevolgen zouden kunnen hebben. Van het oorlogstooneel zelf weinig nieuws. De eerste afdeehng Italiaansche troepen is te Tripoli aangekomen, en gistermiddag zonder incidenten ontscheept. Volgens een telegram nit Tripoli aan de Corrière della Sera bevinden zich 1000 Turken met kanonnen op 5 uur afstands van Tripoli, benevens 700 Turken 3 uur verder. Enkele houderden Turken staan onder Hunir Pasja in het Zuiden. Door het mi. istcrie van oorlog te Kou- stantinopel is uit Bengazi een belangrjjk vertraagd telegram ontvaugen, gedateerd 3t October, waarin wordt gemeld, dat twee Italiaansche pantserschepen de haven bin nenliepen en de kusi zeer dicht naderden, daar zij blijkbaar geloofden, dat de Turken de stad ontruimd hadden. De Turksche artillerie beschoot toen die 9chepen en be schadigde ze ernstig. Na ontvangst vau dit telegram vroeg het ministerie telegraphisch om uitvoerige berichten, omdat een tele gram, dat 4 dezer uit Tripoli gezonden was, geen mededeelingen van dezen aard bevatte. Een telegram van den Mudir van Louise in Tripoli meldt, dat twee Itahaauscho torpedobooten tegen elkander gestooton zjjn en daardoor tot zinken werden ge bracht. Het Turksche ministerie van oorlog heeft het volgende besluit aan de bladen mede gedeeld: Nu het land voor alles kalmte en orde noodig heeft, publiceeren de bladen artikelen, welke zich er toe eigenen de openbare meening op te hitsen en de regee- ling tegenover do op openbare meening zoowel in Turkije als iu het buitenland iu een scheeve verhouding te brengen. Daar dergelijk optreden onder den, nog altijd vigeerenden staat van beleg ontoelaatbaar is, zoo wordt van nu af verboden, eeniger- lei publicatie tegen het huidige ministerie het licht te doen zien, noch tegen de leden der regeering afzonderlijk. Dk Marokko Qüaestie. Het schijnt nu toch werkeljjk, dat men, voor zoover de regeling van het Fransche protectoraat over Marokko betreft, tot algeheele overeenstemming is gekomen. De Westminster Gazette heeft een naar het heet, officieel bericht uit Berlijn, waarin deze overeenstemming jals een voldongen feit wordt voorgesteld. En de Petit Parisien deelt nog mede, dat dit eerste deel der overeenkomst door de heeren jKiderlen eu Cambon niet met hun vollen naam, doch slecht9 met hun initialen zal worden onderleekend. De definitieve onderteekening zal, volgens deu wensch van Duitschland, slechts plaats hebben, wanneer men ook met betrekking der compensatie in den Congo tot over eenstemming is gekomen. De bijeenkomst der Fransche Kamer zal eenigen tijd worden uitgesteld, totdat de definitieve schikking oerst tot stand is gekomen, zoodut het parlement deze dan dadelijk kan behandelen. Daarentegen heeft de Duitsche rijks kanselier do boud8raadcommis8ie van Buitenlaudsche Zaken bijeengeroepen, bljjk- baar om haar do tot stand gekomen overeenkomst voor te leggen en waar schijnlijk ook ooi haar te raadplegen over de door Duitschlaud aan te nemen houding in bet ItaliaanschTurksche conflict. Bismarck riep deze commissie nooit bij elkaar. Vou Biilow echter raadpleegdo haar dikwijls en ook de heer v. Bethmann Kollweg schijnt dit te willen doen. Men is thans aan Fransche zijde nogal optimistisch gestemd omtrent den spoedigen afloop van dit tweede gedeelte der onderhandelingen, hoewel niet kan worden ontkend, dat (zich in den laatsten tyd in zekere politieke kringen en hun persor ganen een stroomiug opeubaart, die den

Historische kranten - Archief Eemland

De Eemlander | 1911 | | pagina 1