DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN.
No. 242.
DINSDAG 17 OCTOBER 1911.
8e JAARGANG.
BUITENLAND.
Hoofdredacteur: Mr. D. J. van Schaardenburg.
Abonnementsprijs
Per jaarf 4.Franco per
post id. f 5.60. Per 3 maanden id. 11.Franco per post
id. f 1.40. Afzonderlijke nummers f 0.05.
Bureau: KLEINE HitU 6. Teiei. luterc. 1K3.
Prijs der Ad verten tien:
Van 1 tot 5 regels f 0.40. Voor iederen regel meer f 0.08.
Buiten het Kanton Amersfoort per regel fO.10. (Bij
abonnement belangrijke korting).
Tot plaatsing van advert, en reel, van buiten het kanton Amersfoort in dit blad is „uitsluitend" gerechtigd het Alg. Binnen, en Buitenlandsch Advert.- bureau D. Y. ALTA, Wnrinoesstr. 76*78 Amsterdam
HET VKEOESIMLEIS.
Onlangs reeds gewaagden wij van do
geestige, maar bittere ontboezeming van
Clement Yautel in de Matin.
De bouw van liet Vredespaleis in Den
Haag maakt groote vorderingen zoo
schreef hij.
Het is zelfs zeer verontrustend.
Inderdaad brengt dit vredelievende ge
bouw ongeluk. Bewijzen
Tot den bouw is besloten: de Boeren
oorlog baist uit.
De plannen zijn aangenomen: Russisch
Japansche oorlog:
De eerste steen is gelegd: reis van den
Keizer naar Tanger en begin van de Ma»
rokkaanschEuropeesche verwikkelingen.
De eerste verdieping is gereed: Oosten
rijk maakt zich meester van Bosnië et:
Herzegowina.
De tweede is klaar: FranschDuitsche
verwikkeling.
Het dak is er op geplaatst: Italiaansch-
Turksche oorlog.
Ik volg met angst de werkzaamheden
van de metselaais van het paleis in Den
Haag. In tegenstelling met do „Peau de
chagrin" van Balzac, wordt naarmate het
verder komt de toestand ernstiger.
Denk eens aan, dat de glazenmakers,
behangers, schilders, enz. hun taak nog
niet zijn begonnen. Ik heb hooren spreken
van groote schilderstukken, die de zege
pralen van het pacifisme zouden symboli-
seeren.Mogen wij er voor bewaard
blijven! Iederen keer dat een ervan zal
worden geplaatst, zal een regen van shrap-
nells ergens neervallen.
Er is ook spralte van beelden.
Pax, Lux, Labor, enz. die de gaande
rijen zullen versieren: elk ervao zal dui
zenden menscheulevens kosten. En den
dag, dat deze Vredestempel zal worden
ingewijd, zal de groote botsing komen.
„Ik verzoek dan ook, dat dit paleis zoo
spoedig mogelijk worde vernietigd", aldus
eindigt Vaute).
Nu gelooven wy dat hij het zoo kwaad
niet meent, maar toch: ligt er niet iets
waars in hetgeen hier neergeschreven werd?
Wij hopen niet dat zijn verzoek zoo
maar ingewilligd wordt, dat zou deze
geestige Franschman waarschijnlijk zelf
niet willen, maar hij typeert er mede dat
hoe sterker en hoe luider er door de
pacifisten om vrede geroepen wordt, de
oorlogstoerustingen der mogendheden allengs
toenemen. Inderdaad is het bedroevend
te moeten constateeren dat hoe meer het
fiere Vredespaleis, zoo fraai in de Residentie
gelegen, zijne voltooiing nadert, de schoone
vredesideo welke het moet symboliseeren
tot een desillusie wordt gemaakt.
Toen de vertegenwoordigers der mogend
heden ten tweeden male in onze Residentie
van Juni tot October 1907 bijeenkwamen,
waren de beraadslagingen van dit Wereld-
parlement feitelijk een voortzetting van
hetgeen op de eerste Vredesconferentie
werd behandeld.
Het resultaat dezer eerste op initiatief
van Czaar Nicolaas bijeengeroepen confe
rentie bestond in het vaststellen van over
eenkomsten over de rechten en gebruiken
van den oorlog te land, over de uitbreiding
der grondbeginselen van de Conventie van
Genève tot den zeeoorlog en over de
scheidsrechterlijke bijlegging vau interna
tionale geschillen voor het Haagsche Hof
van Arbitrage. De tweede conferentie be
handelde voornamelijk de rechten en plich
ten der neutrale staten en vraagstukken
van het zee-oorlogsrecht.
Tegen don tijd dat de Eerste Conferentie
bijeenkwam, waren er tal van personen,
die niet de minste resultaten daarvan ver
wachtten, daar zij de meening waren toe
gedaan dat de vredesbijeenkomst zou leiden
tot een algemeenen Europeeschen oorlog.
Dat was natuurlijk overdreven, maar niet
temin is het eeu feit dat alle mooie be
loften cn vredesgedachten op papier neer
geschreven, slechts op het diplomatieke
papier bleven bestaan, want in de werke
lijkheid bleek niet veel van de roerende
vredesuitiugen.
Het wantrouwen der regeeringen met
de daarmede onvermijdelijke samengaande
wapentocrustingen, de vaak tegenstrijdige
belangen zijn oorzaken die nog steeds bet
duurzame behoud van den vrede in den
weg staan
Over twee jaar zal een schilterendo
stoet zich opmaken oui tegenwoordig te
zijn bij do plechtige inwijding van het
Vredespaleis. De historische Residentie zal
dan binneu hare veste een grootsche
internationale vredesbetooging aanschouwen
een betooging welke gedragen zal worden
door den ouvcrzettelijken wil der volkoren
naar vrede en welvaart. 01 deze interna
tionale weusch, zich manifesteerend en
uitend bij de opening van den Vredestem
pel, in vervulling zal gaan, we hopen bet
van harte. Moge dan ook het ruischen
van de Internationale Vredesvaan door
dringen tot de Regeeringen, moge deze
zich steeds breeder ontplooiende banier
van de Vredesengel fier blijven wapperen
als een symbool van den Eeuwigen Vrede!
Een Overwinning op het Clericalisme.
De uitslag van do in België gehouden
Gemeenteraadsverkiezingen is een vernie
tigende nederlaag geweest voor do cleri-
calen en de clericale Regeeering.
Reeds gisteren hebben wij meegedeeld,
hoe te Brussel. Luik, Namen, Charleroi,
Bergen, Antwerpen, Brugge, Verviers en
Leuven het liberaal socialistisch kartel de
meerderheid had. Dit wil zeggen, dat in
enkele dezer steden (o. a. te Namen) de
tot nu toe clericale gemeenteraad in een
linksche iB omgezet. Want de gemeente
kieswet in België bepaalt, dat wanneer een
lijst de meerderheid dor uitgebrachte stem
men verkrijgt alle candidaten dier lijst
gekozen zijn; eerst wanneer geen lijst de
absolute meerderheid heeft, wordt het be-
giosi-1 der evenredige vertegenwoordig toe
gepast. Bij de tot voor kort bestaande
verdeeldheid tusschen liberalen en socialis
ten, was deze wet, door de clericale regee
ring ingevoerd, natuurlijk beslist ten gunste
dc-r clericalen. Thans hebbeu de liberalen
cn socialisten echter niet alleen voor de
algemeone binnenlandsche politiek, doch
ook in bjjna alle gemeenten een „kartel"
gesloten, met 't gevolg dat de wet zich
nu tegen haar geestelijke auteurs zelve
heeft gekeerd
Slechts in enkele plaatsen zijn clericalen
er in geslaagd een liberale meerderheid te
verdrijven (o.a. te Spa), of huu eigen meer
derheid (de helft dor gemeenteraadsleden
moest vernieuwd worden) te handhaven.
Daarentegen zullen thans, dank zij de
gemeentekieswet, in verschillende groote
steden, ah Brussel, Luik en Antwerpen
waar het toeval wilde, dat het juist allen
clericalen waren, die herkozen moesten
worden alle clericalen leden uit den
Gemeenteraad zyn verdwenen.
De beteekenis van deze clericale neder
laag gaat ver uit boven die, welke een
Gemeenteraaosveikiozing gewoonlijk heeft.
Metterdaad toch was zij een zuiver poli
tieke verkiozing met als eenigste strijd
punt de schoolwet der regeering: het be
kende ontwerp van den minister president
Schollacrt, slechts in schijn ingetrokken
om door de Broqneville nagenoeg onver
anderd weer te worden ingediend. Dat de
gemeenteraadsverkiezingen in hoofdzaak
om d i t ontwerp gingen, en niet, hoeveel
moeite er de clericalen ook toe deden,
over vragen van speciale gemeentepolitiek
behoeft overigons niet te verwonderen.
Want het waren in dn eerste plaats de
gemeenten die door Schollaort's wet het
sterkst zouden zijn getroffen: zij zouden
met eigen middelen er toe hebben mede
te werken, dat de gezinshoofden hun kin
deren naar vaak minderwaardige, door de
geestelijkheid opgerichte scholen zouden
kunnen zenden.
Zoo zijn de jongste gemeenteraadsver
kiezingen een politieke verkiezings
strijd geworden. Tegen hot clericalisme en
tegen de Bchoolwet was de leus. En de
uitslag heeft behalve do solidariteit van
het liberaal-socialistisch blok, op onmisken
bare wijze getoond, dat de meerderheid
der kiezers van beide niet meer gediend
is. Te Leuven is de ex-minister-president
Schollaert, vader der schoolwet, gevallen.
Daarmede is de lijn, die door den ganschen
verkiezingsuitslag gaat, aangegeven.
De beteekenis van dezen uitBlag is dui
delijk. In de eerste plaats kan het school-
wetsontwerp, na deze uiting van den volks
wil als bograven beschouwd worden. De
regeeriug wachtte slechts op een hoe zwakke
betooging ook voor dit ontwerp om het
met haar zes stemmen meerderheid door
do drijven. Deze verwachting is droevig
beschaamd: er blijft haar niets anders over
dan het ontwerp op te bergen
Doch vóór alles is de uitsljg van belang
als, door het politieke karakter der ver
kiezingen, een betrouwbare toetssteen voor
den komenden grooten parlementairen ver
kiezingsstrijd, die in Mei van liet volgend
jaar gestreden zal worden, en beslissen
moet of België nog langer clericaal gere
geerd zal worden. En de prognostic schijnt
niet moelijk thans: dat na 27 jaar van
clericaal régime voor België het volgend
jaar eindelijk weer een tijd zal aanbreken,
waarin niet de clerus maar een vrijzinnige,
vooruitstrevende regeering het laud zal be
sturen.
Het clericalisme heeft in België afge
daan. De zes stemmen, waarover zijn re
geering thans nog beschikt zullen er in
Mei van het volgend jaar niet meer zijn.
Men kan den luiden jubel der liberale
Belgische bladen bergrijpen.
Het daghet in het Zuiden!
De Oorlog.
Een voor de Italianen zeer ernstige
tijding komt uit Benghasi. De Sjeik der
Senoessi zou door zendboden don heiligen
oorlog tegen Italië hebben doon uitroepen.
Wanneer de stammen Tibboe cn Tcwarik,
die onder den invloed der Senoessi staan,
aan dezen oproep gevolg geven, dan zou
den binnen kort meer dan 150,900 gewa
pende mannen in het veld kunnen staan,
waardoor de toestand der Italianen, zoodra
zij zich een eind van de kust waagden,
zeer hachelijk zou kunnen worden.
Voor de verdediging van Tripoli spelen