Bijvoegsel behoorende bij DE EEMLANDER van Zaterdag
21 October ign*
STADSNIEUWS.
Met Stct. No. 246 zijn de statuten
verzonden der R. K. Gemeente Werklie-
denvereeniging „St. Gerardus Majella"
te Amersfoort.
Behalve de ontmoeting Quick—Robur
et "Velocitaa op Birkhoven krijgen we mor
gen te Amersfoort nog twee voetbalwed
strijden. Het eerste elftal van 't Vijfde
krggt al. op het terrein aan de Koningin-
nelaan bezoek van Gelria uit Arnhem,
terw|jl het tweede elftal van H. V. C.
achter Rustoord in het veld komt tegen
de Combinatie Bereden Wapens van hier.
De minister van oorlog brengt ter
kennis van belanghebbenden:
lo. dat het examen van hen, die wen-
tchen te worden toegelaten tot de verbin
tenis als vrijwilliger voor het reservekader
bjj de bereden korpsen, dit jaar zal plaats
hebben:
a. b|j de cavalerie en het korps rijdende
artillerie op 22 November, en
b. bij de regimenten veld-artillerio op
29 November, kunnende de hierbodoelde
examens zoo noodig op een of meer
volgende dagen worden voortgezet;
2o. dat het toelatingsexamen wordt
gehouden in de plaatsen, waar de staven
der korpsen cavalerie, die der veld artillerie
en de staf van het korpB rijdende artillerie
z|jn gevestigd, o.a. te Amersfoort voor het
lste regiment huzaren.
De zevende prgs der Roeimondsche
verloting is te dezer stede gevallen op het
lot verkocht door den rijwielbewaarder
Groenestein aan het Postkantoor alhier.
Tot opvolger van den heer H. W.
van Esveld als secretariskerkelijk ont
vanger hebben H. H. kerkvoogden der
Ned. Herv. gemeente in hun vergadering
van 20 dezer benoemd jhr. R. A. P.
Sandberg van den Esaenburg alhier.
De nieuwe predikant der Herv.
gemeente, ds. Pannobakker hoopt Zondag
29 October alhier zijn intrede te doen,
na bevestigd te z|jn door ds. de Hollander.
In de gisteren te Utrecht gehouden
openbare zitting van den Centralen Bond
van Beroep (ongevallenverzekering) heeft
de uitspraak plaats gehad van het hooger
beroep van J. II. M., vroeger hoofdconduc
teur b|j de H, IJ. S. M., te Amersfoort
tegen de uitspraak van den Raad van Beroep
te Utrecht, houdende bevestiging der be|
slissing van de Rijksverzekeringsbank,
waarbij is herzien en met ingang van 6
Maart 1911 beëndigd de door eischer
genotou wordende rente uaar 25 pet.
invaliditeit, terzake van een ongeval waar
bij hjj eene hoofdwonde bekwam en zich
teekenen van' hersenschudding vertoonden.
De Raad achtte getroffene niet meer te
l|jden aan de gevolgen van dat ongeval.
De Centrale Raad bevestigde de uitspraak.
De Nederlandsche Vereeniging tot Af
schaffing vanAlcoholhoudende dranken hield
Donderdagavond 'n openbare vergadering
in „Ons Huis". De heer F. U. Schmidt
uit Amsterdam behandelde het onderwerp:
„Waarom Geheelonthouding en geen ma
tigheid?" Nadat de voorzitter, do heer
Groenveld, de vergadering had geopend
en de talrijk aanwezigen het welkom had
toegeroepen, gaf hjj het woord aan den
spreker. Vooraf dient gezegd, dat deze het
onderwerp behandelde op een aangename
en boeiende wijze, waardoor niemand zich
ook maar even verveelde.
Bewegingen groeien evenals meuschen.
Langzamerhand worden ze groot in om
vang, kracht en beteekenis. Ditzelfde geldt
ook voor den strijd tegen den alcohol.
Deze beweging is ook gegroeid en heeft
gewonnen aan beteekenis, kracht, enz.
In don loop der tijden bleek, dat de aico-
holbeweging den toets der critiok met
glans kon doorstaan. In groote trekken
geeft hjj nu het verhaal van den strijd.
Yoor 1800 wa» het nog een ongeorgani
seerde bende.
Altjjd is er tegen alcohol gebruik ge
predikt, zoodat wo kunnen zeggen: de
Strjjd is zoo oud als de menschheid zelf.
De oude boeken der Chineezen, van
Boedha en anderen verhalen over den
strjjd tegen het misbruik. Wijsgeeren en
Wetgevers uit do grijze oudheid, Solon
en Draco stolden de doodstraf op de
Dronkonschap. Ook de Romeinen hadden
hun bepalingen over hot gebruik van den
wijn. Do Germanen roeiden den wijnstok
uit. Steeds en overal was er strijd tegen
deu wijn.
Het gedistilleerd werd bekend tusschen
1500 en 1600 en was alleen in de apotheek
als geneesmiddel verkrijgbaar,
Omstreeks 1800 kwam er eon kentering.
Een Amerikaansch arts, Dr. Benjamin
Rus, sticht in Boston do eerste verocui :ing
tot matigheid. Van af dien tijd is de
matigheid onafgebroken bezongen en
gepropageerd. (Dc propagandist p iste- zich
aau aan den aard van het volk en zoo
kwam het dat de strijd een religieus
karakter kreeg. Alzoo werd de propaganda
steeds grooter, maar nog niet groot gouoeg.
Ondanks de wetenschappelijke basis, on
danks de aanpassing aan een levensbe
schouwing, ondanks het niet to loochenen
feit der noodzakelijkheid is de beweging
wel grooter geworden, maar toch nog
steeds kleiner gebleven.
De oorzakenP Men meende ze te vinden
in het onklare van den cisch, die men
stelde en wel in de „matigheid".
Men meende het wel ernstig, doch het
succes was gering. Deze beweging van de
matighoidspredikers in statuair omgezet in
een andere: de Afschaffing. De afschaffers
staan in een sleohten reuk. Zjj waren de
de bekeerde dronkaards, die noodgedwon
gen hun vrjjheid aan banden legden. En
hoewel groote mannen zich aan het hoofd
der beweging stelden, toch bleef het bij het
oude. De invloed was gering. In 1876 gaf
do Nederlandsche Vereeniging nog een
tractaatje uit onder den titel: De Ned. Ver.
tot afschaffing van sterkeu drank geen
vereeniging van bekeerde zondaars. Dit
wilde dus zooveel zeggen als fatsoenlijke
menschen kunnan zich gerust aansluiten.
Uit de matighoidsvereeniging werd de
geheel-onthoudersveieeniging geboren. De
drie richtiugen bestaan nog, ook in ons
land.
Het is van groote waarde deze drie
richtingen rechtvaardig te beoordeelen, doch
het is moeilijk, vooral wanneer men een
maal gekozen heeft. Pro- en contraschrijvers
brengen hulde aan de geheelonthouding en
uit afschafferskringen verheffen zich nooit
stommen tegen do onthouding.
Een definitie van matig is niet te geven,
't Is geen vast omljjnd begrip De een is
matig bij drie, hij die er tien verdragen
kan is matig bjj zeven. Wij de Ge-
heelonthoudess, hebben argumouteu in voor
raad, waartegen niets is in te brengen. We
tenschappelijk staat niet vast, dat elke
druppel alcohol vergif is. Dit argument
schakelen we dus uit; er blijven er nog
genoeg, die het onzuivere van de matig
heidsbeweging bewijzen.
Laton we eens de matigheid uit indivi
dueel en medisch oogpunt beschouwen.
De matigheidsman zegt: ik gebruik toch
zoo weinig, dat het mij niet schaden kan.
De geheelonthouder zegt: Berokkent het
weinige misschien geen schade, nut doet
het toch niet on noodzakelijk is het
evenmin. Proeven hebben bewezen, dat het
geringste gebruik invloed heeft en dat elk
dagelijkscb gebruik misbruik is. Zoo telt
dus de matigheidsbond volksbonden ja
heel wat misbruikers. Wie het sterkst
staan, de matige of do geheelonthouders
is dus geen vraag meer. Als lid der
gemeenschap wint de laatste het, ook
staat hij moreel veel hooger.
In de maatsohapplj zien we voortdurend
de slechte gevolgen van het .drinken:
pauperisme, armoede, ziekten, criminaliteit,
e.a. Is hot nu wel geoorloofd het alcohol
gebruik te helpen bestendigen? Sommigen
willen in matig gebruik staling van den wil
zion. Ook dit argument wordt ontzenuwd.
Na de pauze werd gesproken over
matigheids en onthoudingabeginsol van
Sociaal standpunt bezien.
Het onthoudingsbcgiusel uit Sociaal stand
punt bezien is geen geheim, hot alcoholisme
heeft diep ingevreten en verwoestingen
aangericht en doet dit nog. Het nam in
de 18e eeuw een groote vlucht, als gevolg
van do inrichting der maatschappij. Was
do productie vroeger klein bedrijf, nu werd
het groot bedrijf. De vrijhandel kwam, de
slagboomen vielen, er ontstond een reuzen
productie en een reuzen afzet. En tege
lijkertijd een ellendig proletariaat, vooral
in Engeland. Het gevolg: een maatschappij
die door alcohol werd gedemoraliseerd.
Vanaf dit oogciiblik zijn de gevolgen
Sociaal geworden, voorheen waren zij
individueel. De uadeelige gevolgen bleven
niet uit.
Do kracht van een volk zit in do harten
en hoofden vuu de enkelingen, in z|jn
karakter. Er is niets dat dit zoozeer aantast,
als de alcohol. Besmettelijke ziekten, oorlog,
hongersnood z|ju niet zoo gevaarlijk als
alcohol, die het nagedachte vergiftigt.
Do alcohol is oen oorzaak van de ziekte
der maatschappij. Geheelonthouding is een
geneesmiddel en geen matigheid.
Hot is niet in de eerste plaats uw
individueel inzicht, uw individueel belang,
tl.it u moet dryven tot outhoudiug, maar
uw zijn als gemeen6chapsrnonsch. Na al
het aangevoerde is de keuze tusschen
matigheid en geheelonthouding niet moeilijk.
\au de gelegenheid tot debat werd geen
gebruik gemaakt.
De voorzitter dankte don spreker voor
zijn schoone rede en vroeg nog wie lid
wilde worden of huisbezoek ontvangen.
Hierna sloot hij de druk bezochte verga
dering.
De afdeeling Amersfoort van de Ver
eeniging voor Vrouwenkiesrecht hield gister
avond een opeubar'e vergadering in Amicitia.
Spreker Prof. Dr. Ecrdmans uit Loiden
over „Het gevaar voor Vrouwenkiesrecht".
Namens het Bestuur opende Mej. do Hol
de vergadering en zeide, dat de spreker
z|ju rede in oens zou alhandelen, waarna
er gelegenheid zou zijn voor debat of om
vragen te stellen. Prof. Eerdmans zeide
nu: 't Is mjjn voornemen dozen avond te
spreken over het genoemde onderwerp.
't Goed recht van vrouwenkiesrecht is
al zoo dikwyls beliandold, is u al zoo
duidelijk gemaakt, dat het moeilijk is iets
nieuws te toonen. Do argumenten raken
uitgepnt. Vandaar dat het misschien juist
is, ook eons iets anders te dpen, to be-
toogen. Ik doe het mot eeu zekere voor
liefde, omdat ik als theoretisch menach
elk kiesrecht een gevaar acht. Wanneor
ik onze samenleving zou moeten opbouwen,
zou ik veeleer een verlicht despotisme
willen. Iedere samenleving bestaat uit
allerlei lieden, die verschillende belangen
hebbon. Hot eigenbelang drijft altijd boven.
Wanneer er nu iemand was, die boven
alles stond dan zou die goed kunnon
regeeren. Wo zouden er ons dan bij
neerleggen, net als bij de weergesteldheid,
waarover we ook niets te zeggen hebben.
Het kiesrecht is een heel verdrietelijk
werk. Men brengt de menschen naar de
stembus, waut uit eigen beweging gaande
meesten niet. In Rotterdam zijn b|j de
jongste verkiezingen de helft thuisgebleven,
't Is zoo gelegen, dat een mensch die
er voor is, zelf nog naar de stembus moet
gebracht worden. Al dat wei ken kost
gold, moeite, tijd. Wie betaalt dat? De
contributie is dooigaans ontoereikend, en
het moet komen uit do zakken van enkole
menschen. Er zijn kiesvereenigingen, die
met honderden schuld sluiten. Als ge daar
eeniger mate kennis mede maakt, ook met
de twisten, do moeite, dan zegt ge, als we
dat niet hadden, zou het veel rustiger zijn.
Degenenen, die ons vroeger bestuurd
hebben, hebben ons niet voldaan. Ook nu
zijn wo nog maar matig tevreden. Maar
men voelt toch altijd 't komt uit ons.
Degenen, dio gekozen zijn, hebben nog
niet de kunst verstaan, zich te verplaatsen
in de andero helft der menschen. Do
vrouw is eigenlijk door de wet niet bijzonder
hoog gekend. Terecht is menigmaal gezegd,
hot zou wijs z|jn als er een eind aan kwam.
Bij mij aan huis werd dezer dagen een
contract opgemaakt. Do notaris bracht
volgens do wet twee getuigen uieo, een
meubelmaker en nog iemand, die van de
zaak niets afwisten.
De vrouw, die or van weet, erbij is,
mocht niet getuigeu. 't Is niet wijs van
de maunen, dat ze niets naar voren hebben
gebracht om dat te verranderen. Vanduar
dat vrouwenkiesrecht in de wereld staat.
Een nawerking van begrippen uit vroe
ger dagen is, dat men in 't opdringen van
de vrouw naar publieke ambten iets on
heiligs ziet.
't Staar in het Oude Testament. Het
Christendom heeft de vrouw verheven. Lees
dan niet de oude Kerkvaders want dan
blijkt dat er een bondgenootschap bestaan
heeft tusschen duivel en vrouw. Dat werkt
natuurlijk na en wanneer er nu verzet
komt uit godsdienstig conservatieve richting
is dit de nawerking.
l)e Maatschappij gaat haar gang, stoort
ei zich niet aan. De sociale noodzakelijk
heid hoeft do vrouw gedrongen te werken,
't Streven der vrouw zal niet doodloopcn.
Wo zijn in die lichting eu 't is niet tegen
te houden. Waar wc zien, dat in dc wereld
overal de vrouw een plaats inneemt, daar
is de stroom voor vrouwenkiesrecht uiot te
keereu. Do loop der geschiedenis pleit er
voor, dut het kouion zal. We moeten er
doorheen, maar het is niot onverschillig op
welke wijze we eeu zaak tot stand bren-
geu, 't Is er mee als uiot een huwelijk;
als 't gesloten is begint hot pas.
Wat zal hot vrouwenkiesrecht voor do
maatschappij geven? We eischen het oui
het te gebruiken. Eeu dergehjko beweging
verwacht wat meer dan kiesrecht aan
vrouwen. Hot aan enkele vrouwen goven
is buiten de l|jn, waarop wé onsbowegen.
Van het algemeen kiesrecht z|jn wo niet
zoo ver meer af. Ook brongt de tijd mee,
dat dit uitgebreid wordt tot vrouwenkies
recht, niet aau bepaalde vrouwen, die b.v.
oon examen hebben gedaan. Eu nu stuiten
wo bij het grootste deel op ouvoorbereiding.
Maak daarom het getal ongeschikten zoo
klein mogolijk.
In Noorwegen bestaat het vrouwen
kiesrecht zonder dat daar eeoigo verandering
is gekomen. De partijen z|jn dezelfde
gebleven. Hier by ons zou dat niet het
geval zijo, omdat we zitten op ende op in
de godgeleerdheid. Dit Jzal in de eerste
t|jd wel niet anders worden. Er is een
bijzondore band tusschen vrouwon en-
kerkelijk en godsdienstig leven, zio maar
rond. In Spanje bestaat het katholicisme
alleen door de sympathio der vrouw. De
mannen willen er weing van welen. Do
Engelsche Staatskerk dr|jft op de vrouw
en men doet alle moeite dc mannen weer
in het kerkelijk leven te betrekken. In
ons lund is 't ook zoo. Nu laat hot zich
begrijpen, dal als de vrouw het kiesrecht
krijet, do macht der geestelijkheid grooter
wordt. Deze heeft in doorsnee meer
invloed op de vrouw dan op een man.
Bij huisbezoek vindt hij de vrouw thuis.
Waar kiezers komen, zullen velen geneigd
zijn to luisteren naar menschen van den
godsdieust. Daardoor zijn velen wat anders
gaan denken over vr.kiesrecbt.
De sooialisten worden hoe langer boe
gevaarlijker, do anarchisten zyn de Soc.
hier en daar al de baas. Vryzinnig-Demo-
craten en Unie-liberalen komen op voor
algemeen kiesrecht. En nu, is er misschien
nog een redmiddel en dat is vrouwkiesrecht.
Mannen van beteekenis handen z|ch hier
de laatsto maanden mee bezig.
Vrouwenkiesrecht is vooruitgang. Al wat
clerus is, is daar uit zijn aard en oorsprong
tegen. De taak, die do kerk vervult heeft
op hot gebied vau vooruitgang is gelijk
een zwaar voorwsrp, dat meegetrokken
wordt. Nu kunt ge begrypen dat het bij
zonder onderwijs een nieuw stel kiezers
kweekt niet om te hervormen maar om 't
oude te behouden.
In ons land zijn we er ook noch niet;
zien we slechts naar de handelwijze van
veel volksvertegenwoordigers.
De vrouw, die zal gaan stemmen
begint te leeren, te denken, te informeerou,
naar haar taak. Ik heb vooral het oog op
de gehuwde vrouw, als middelpunt van
het gezin. Wij loopen er maar by, al
verbeelden we ous de spil te zyn. Deze
vrouw moet zich ontwikkelen, eo do dingen
der maatschappij kennen. Wanneer ze zich
onttrekt aau het publieke leven dan is ze
in haar armoede bezig de weield te laten
staan op het standpunt, waar wc reeds
overheen moesten zijn.
Eonige dames en hoeren maakten van
de gelegenheid om vragen te stellen ge
bruik. Dr. Toxopeüs wilde de meening
van den inleidor weten of het politiek
geknoei ile fijne vrouwenziol niet zou
bederven. Spreker zeide, dat woord niet
gebruikt te hebben. Ja er gebeurden dingen
berekeud op twcces, op het kantje van het
behoorlijke af.
Dat zal altijd wel zoo blyven. De poli-
ke standaard is in Nederland nog van
allerlei dingen zuiver gebleven.
Bij ons is nog gewoonte, dat kiesver
enigingen, die zich zelf respecteeren waken
over den inhoud van strooibiljetten.
Er zijn eerste rangs menschen, hoog
staande lieden, die het niet beneden zich
