DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN.
No. 260.
DINSDAG 7 NOVEMBER 1911.
8e JAARGANG.
Misleidende Pogingen.
BUITENLAND.
DE EEMLANDER.
Hootrtretljteteiir: Mr. 1>. J. van Schaardenburg.
Abonnementsprijs:
Pci- jaarf 4.Franco per
post id. 15.60. Per 3 maanden id. f 1.Franco per post
id. (1.40. Afzonderlijke nummers f 0.05.
Bureau: ULKINII H.i.UJ Telel. luiere. IS8.
Prijs der Ad verten tien:
Van 1 tot 5 regels f 0.40. Voor iederen regel meer f 0.08.
Buiten het Kanton Amersfoort per regel f 0.10. (Bij
abonnement belangrijke kortiug).
lpb,.-using van advert, on reel, van buiten bet kanton Amersfoort in dit blad is „uitsluitend" gerechtigd het Alg. Binnen- eu Buitenhmdseh Advert.- bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr. 75- 78 Amsterdam
-ES.
Elke panij, vooral eonc die aan het
bewind is, heeft onder haie volgtybigon 'u
aantal ontevredenen, die op alles, wat de
lcithug betruit, wat a.iu te m-rkcu bi boen,
zich steeds verongelijkt achten, en de dank
bare rol speicn van de bekende stuurlui
aan don wal. Dezulken neemt uien door de
bauk niet au sérieui en men doet het
beste, hen leukweg te nugeeren. Er iB nu
eenmaal niets mee te beginnen en
kwaad knnncn ze toch niet veel, daar zij
zelf met weten wat zij willen, geen ern
stige lieden ouder hun vanen zullen
vereeuigeu en bij gebreke aan audere
slachtoffers elkaar in 't haar vliegen.
Er bestaan echter ook gezonde afschei
dingen in 'n partij en met name in do libo-
ralo partij, welke allen omval, die de hoog
heilige beginselen van vrijheid en vrye
ontwikkeling huldigen en dus in onver-
zocnlijken strijd leven met clericalisme
ectierzijds en socialisme audererzgds. Dat
wil echter niet zeggen dat iedereen liberaal
mag heeten, die nitt clericaal of sociaal
democraat is; men zou het liberalicme niet
ernstiger kunnen compromitteereu dan door
het gezelschap van de kleurlooze midden
stof ouder hef liberale dak te brengen.
Hat kan geen verwondering wekken, dat
het liberalisme zich in allerlei schakeeringen
vertoont. Do eenheid, gegrond op het
heerlijkste en edelste beginsel, dat de
menschheid gekend heeft, sluit niet in zich
eensdenkendheid. Zelfs bij onze on-vrije
tegenstanders is deze eensdenkendheid zoek
en slechts door dwang kan althans nog de
schijn bewaard blijven.
Wij vrijzinnigen doen geen ijdele pogin
gen om 'n schiju-eeuheid te kunnen ver-
toonen. Wij gaan er trotsch op, dat het
liberalisme zich uit iu zoo verschillende
vormen eu richtingen. Hierin ligt z'n be-
betcckenis eu kracht. Eenvormigheid leidt
tot ecuzijdiglioid en beide beteekeueu voor
het liboralistne don dood.
In alle schakeeringen klinkt echter de
zelfde grondtoon: het vrijheidsbeginsel.
Talrijk mogen zijn de onderlinge verschil
len, alle strijden voor één zelfde doel, ver
wezenlijking van dit vrijheidsbeginsel. Zoo
lang dit doel niet bereikt is, zullen alle
liberalen één lijn trekken, de onderlinge
verschillen op zij zetten, om die eerst uit
te vechten, wanneer hun aller ideaal
bereikt is.
Onderling te gaan plukharen, voordat 't
gemeenschappelijk doel bereikt is, is wel
de grootste misdaad, waaraan 'u liberaal
zich kan schuldig maken. Immers aldus
brengt hij iu gevaar dat, wat hem 't heiligst
cn dierbaarst is.
Reeds eenigen tijd liepen er geruchten,
als zouden er plannen bestaan, hier ter
stede 'n vrij-liberale kiesvereening op te
richten. Wij hebben die geruchten gelaten
voor wat zij waren, omdat wij de. onzinnig
heid er van beseften. Wij willen hiermee
volstrekt niet zeggen, dat wij 'u viij-hb. 1
kiesvereeuiging 'n onzinnigheid achten;
iutegend; el, zij komt ons even rationeel voor
als 'n vrjjz.-dem. of unie lib. dito. Maai
de geruchtenals zou hier in Amersfoort
'n dergelijke kiesvcieeniging in 't leven
geroepen worden, noemden wij onzinnig;
en wij zijn er zeker van dat die pogingen,
die inderdaad in 't werk gesteld zijn, niet
van de eigenlijk-gezegde vrij-liberalen uit
gaan, noch onder hen steun vinden.
Hier tor stede bestaat één vrijzinnige
kicsTereeaiging „Gemeentebelang", die,
noch vryz.-dem., noch unie-lib., noch oud-
lib., maar koitweg „vrijzinnig" iu den
ruim6ten zin des woords, hare leden telt
onder alle fracties en toegankelijk is voor
allen, die gemeentebelang niet dienstbaar
wenschen te maken aan partijbelang, gelijk
onze zwarte cn roode tegenstanders dat
pogen te doen.
Ook bij candidaatstellingen geeft zij steeds
blijk aan geen der groepen cenige voor
keur toe te kennen.
Alle liberalen zijn het er vrijwel over
eens, dat Amersfoort zich de weelde van
drie viijzinnige kiesvereenigiugen niet kan
veroorloven. Zoodra „Gemeentebelang"
uiteenspatte in drie kleine kiesvorccnigingen,
zou geen van drieën iets praesteeren en
van geen hunner eanige invloed uitgaan.
Iu 't troebele water zou slechts het ziel
togende clericalisme tot Dieuw leven komen.
In groote steden of daar waar 't libera
lisme door geen vijanden belaagd woidt,
is 'n splitsing te rechtvaardigen, misschien
zelfs toe te juichen, daar elke groep zich
dan in volle kracht ontplooien kan.
Hier in Amersfoort zouden fiactie kies
verenigingen ontaarden in coterietjes en,
zwakke stekjes als ze zouden zijn, verstikt
worden door de woekerplanten, welke den
machtigen eik nimmer kannen doen vallen.
Wij twijfelen dan ook niet of het Hoofd
bestuur van den Bond van Vrije Eiberalen
zal niet aanmoedigen de pogingen van
zekere zijde, om 'n vrij-liberale-kiesver
eeniging in 't leven te roepen. Wij ver
trouwen dit temeer, omdat wij er bijna
zeker van zijn, dat deze pogingen niet
uitgaan van de viijliberaleu zelf doch vhd
dergelijke lieden, als wij in den aanvang
van dit artikel op 't oog hadden en die,
geleid door persoonlijke antipathie tegen
de bestaande Kiesvereniging, slechts be
doelen de vrije liberalen uit hun tenten te
lokken cn tegen „Gemeentebelang" in 't
harnas te jagen.
De Oorlog.
In ons vorig nummer hobben wij de
suorkende proclamatie van Italië in zake
de udijving van Tripoli e.a. incégedeel
Hoofdzaak is of deze inlijvings procla
matie, ook al wekt zij nog zooveel vol
doening on geestdrift in Italië, cenige
practiachc waaide en beteekenis heeft,
meer dan onkel een officieel papieren
document. Het is natuurlijk gemakkelijk
geuoeg met een paar peuuestrekec een
reuzen-gebied als dat van Tripoli tot
Italiaanscli gebied te verklaren een
audere quaestie is het of er redelijk kans
is dat deze annexatie ook door een werke
lijke bezetting gevolgd zal worden. M.a.w.
of er kans is, dat de Turken eeuerzijds
zich bij het verlies van de beide provincies
neeileggen, en de Arabische bewoners
daarna zich mir nichts dir nichts tot
Italiaauscbe onderdaneu laten maken.
Het antwoord op deze vraag is natuurlijk
voor de toekomst. Elke oorlog kan do
meest wonderlijke veranderingen en wis-
seliugen brengen, en het vredesresultaat
is vaak in absolute tegenstelliug met zijn
verloop: men denko aan dien tusschen
Turkije en Griekenland, bij welks beëindi
ging de overwinnaar. Turkije, zich wel
met 'n buit moest tevreden stellen, die in
verhoudiug tot het behaald succes al zéér
matig was.
Oordeelend echter naar den 9tand dei-
zaken van het oogenblik is meu zeker
allerminst geneigd bovengenoemde vraag
in bevestigenden zin te beantwoorden.
Uit het overzicht dat Reuter's corres
pondent, na zich voor den Italiaanschen
censor gevrijwaard te hebben, uit Malta
over den toestand van Tripoli heeft geseind,
en dat men ongetwijfeld vrijwel als de
eindelijk aan 't lioht gebrachte waarheid kan
beschouwen blijkt, dat do Italiaansche
positio om en in Tripoli (stad) van dien
aard is, dat mep neiging voelt de inlijvings
proclamatie eer als 'n daad van wanhoop
en grootdoenerij te beschouwen, dan als
een, die in den feitclijken machtstoestand
haar rechtvaardiging vindt.
En de jongste berichten uit Iloms,
Betighasi, Tobroek cn de andere bezette
kustplaatsen schijnen weinig twijfel over
te laten of ook daar is de positie dei-
Italianen al niet veel minder, zoo nog
niet sterker, benard dan in Tripoli.
De correspondent der Westminister Ga
zette seint van Malta naar Londen: „Ik
heb mijn papieren aan generaal Caneva
teruggezonden als protest tegen den moord
op onschuldige Arabieren, mannen, vrouwen
en kinderen. Ik zeil was getuige van deze
ontzettende tooneelen en nam er photo's
van. Ongeveer 400 vrouwen en kinderen
werden doodgeschoten, en 4000 mannen,
waarvan er geen honderd schuldig waren.
Alle Britscbe correspondenten op één na
verlieten Zaterdag Tripoli. De gruweldaden
waren erger dan een Russisch pogrom, de
officieren waren wreeder dan hun man
schappen. Het leger is gedemoraliseerd. De
Arabieren mishandelden lijken, maar eerst
nadat de Italianen de moordpartij begonnen.
Uit Tripoli wordt naar Malta gemeld,
dat de gezondheidstoestand slechter wordt.
Gisteren werder in de straten 50 lijken
van inboorlingen opgenomeD, gestorven aan
cholera of van honger.
Aan de Frankf. Zeitung is uit Milaan
geseind, dat Italië thans gaarne een be
middeling der mogendheden zou zieu.
De regeering zon zelfs geneigd zijn aan
de Turken een som gelds te geven. Blyft
de Potte echter weigeren, dan volgt een
vloot actie ui de Egeïsche zoo. Do Italiaan
sche regeering is zich wel bewust van de
diplomatieke moeilijkheden, die zij hierbij
te overwinnen zal hebben, vooral wanneer
zij, om de Turken een gevoeligen slag toe
te brengen, overgaat tot de beschioting van
Saloniki of eeu andere kustplaats.
De Revolutie ik China.
Uit de berichten omtrent den gang vau
zaken in China is bijna even moeiolijk wijs
te worden als uit de berichten over de
Italiaansche heldendaden in Tiipoli. Maar
toch spreken korte telegrammen soms
boekdeelen.
Het treffendst is wel het bericht dat de
Troon de partij der opstandelingen erkent
als een politieke partij. Is dit niet hot
meest onomstootelijk bewijs dat do macht
van don Troon weggevaagd is?
Het tweede belangryke bericht is: dat
Joean Sji Kai blijft weigeren, het premier
schap op zich te nemen Doet hij dat niet,
wijl hij inziet dat ook hij de MandBjoe-
dyuastie niet meer reddoL kan?
De New York Herald, die zoo good is
ingelicht iu de Chineescho zaken, verneemt
dat aan het vóór parlement (hetwelk thans
de teugels van het bestuur in handen
heeft) tal van telegrammen komen, om te
protesteoren tegen elke regeling, waarbij
het bchond der Mandsjoe-heerschappij
bovenaan staat. Dat maakt de taak voor
het roorparlement uiterst moeilijk.
Kn Sjanghai en omgeving is en blijft
in de handen der opstandelingen.
De a.s. Verkiezingen in Bei.gie.
De voornaamste clericalc leiders, met
den heer Schollaert aan het hoofd de
heer Woeste heeft echter geweigerd zich
by hen aan te sluiten hebben eeu
partij-manifest met 't oog op de verkie
zingen van Mei a. s. gepubliceerd. Daarin
wordt aangekondigd, dat de verkiezingsBtryd
zal worden gevoerd met de schoolwet
politiek der regeering als voornaamste
programpunt. Het manifest besluit: „Het
„land zal voortgaan zijn vertrouwen te
„schenken aan eene regeering gesproten
„uit den schoot der rechterzijde, die haar
„vastbesloten inzicht bekend maakt ge-
„trouw te blijven aan dat programma"
De vrijzinnige partijen zullen, schrijft de
Vlaamsche Gazet, den handschoen opnemen,
die hen op schoolgebied wordt toege
worpen.
Een Gedenktkeken voor Ferrer.
Te Brussel heeft Zondag op de Place
St. Catherine, onder groote belangstelling,
de plechtige onthulling plaats gehad van
het geöenkteeken voor Francisco Ferrer,
waartoe vrijdenkers uit alle landen
bijdragen hadden gezonden. Tegenwoordig
W3ien Ferrer's dochter Trinidad, en afge
vaardigden van vrijdenkers-vereenigingen
uit Duitschland, Frankrijk, Engelaud,
Nederland (<lr. Frowcin), Spanje en
Zwitseilaod. Dr. Hockart hield de onthul
lingsrede, waarin hij o.a. verklaarde, dat
het gedenktecken niet het werk was van
één politieke partij, maar van een wijsgeerige
overtuiging: „In pclitiek opzicht, zeide hij,
zijn hier liberalen, socialisten, anarchisten
vertegenwoordigd; in wijsgeerig opzicht
zien wij hier vrijdenkers van alle strekking,
