DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN.
No. 281.
VRIJDAG 1 DECEMBER 1911.
8e JAARGANG.
Uit de Pers.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
DE EEMLANDER.
Hoofdredacteur: Mr. D. J. vau Schaardenburg.
Bureau: ffV.&AU Telel. Intere. 1
Abonnementsprijs: 1.
Prijs iter A <1 verten tiën:
Per jaarf 4.Franco per 1
Van 1 tot 5 rogels (0.40. Voor iedere» regel meer f 0.08.
post id. f5.60. Per 3 maanden id. f 1.Franco per post
Bnitcn het Kanton Amersfoort per regel f 0.10. (Bij
id. f 1.40. Afzonderlijke nummers f 0.05.
1
abonnement belangrijke korting).
Tot plaatsing van advert, en reel, van buiten het kanton Amersfoort in dit blad is „uitsluitend" gerechtigd het Alg 3iuneii-en Buitenlandsch Advert.-bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr. Ti- 78 Amsterdam
Dr. Kuyper en de Indische begrooting.
De bekende confessioueele Amsterdam-
sche predikant Dr. P. J. Kromzigt, schrijft
in do Nedorlauder een lang artikel over dr.
Kuyper, Indië en de absolute neutraliteit.
Schryver is verbaasd en bedroefd om
veel van 'tgeon dr. Kuyper over de openb.
school in Indië heeft gezegd en hij vraagt
zich af: Mogen wij de openbare school
in Indië zoo slecht mogelijk en voor de
Christenen ontoegaukelijk maken'?" Schrijver
vindt de rede van dr. Kuyper hoogst
bedenkelijk" en het streven het Christen
dom alleen door middel van de byzondere
school in Indië ta willen brengen, doet hem
vragen: „Is dit niet moedwillig, terwijl
men nog de macht heeft om het te keeren,
het ongeloof in Indië importeeren en aan
dat ongeloof al de voordeelen (ook het
zedelijke prestige) geven, die een officieele
openbare positie steeds heeft? Vroeger
heeft men er steeds over geklaagd, dat dp
liberalen ons hier de neutrale school
bezorgd hebben. Wat hebben de liberalen
daar al niet over mooten hooren (en m.i.
terecht)! Doch thans, terwijl men het in
zijne macht heeft om die heillooze „neu
traio" Bcliool, dio zulke ontzettende vruchten
voor ons volk heeft afgeworpen, althans
voor Indië te keeren, zal den man van
den invloed van dr. Kuyper diezelfde
openbare „neuttale" school dakr met alle
geweld trachten binnen te halen? Is dit
niet ontzettend? Moet daartegen geen
krachtig protest uitgaan van allen, die iets
gevoelen voor onze Christelijke roeping
tegenover Indië'? Mag men onze onderdanen
in Indië aan zulk een gevaarlijke proefneming
wagen?"
Na in den breede op de verderfelijkheid
van dat stolsel te hebben gewezen, vraagt
dr. Kromsigt verder: „Mag dat? Mogen
Christenen het voor een Christely'k onder
wijzer onmogelijk te maken op de Indische
openbare school? Mij dunkt, het antwoord
hierop onder Christenen kan eenstemmig
zijn. Doch misschien vraagt iemand: Hoe
moet het openbaar onderwijs in Indië dan
geregeld worden? Hierop antwoord ik: Het
is niet moeielijk (precies zooals de liberalen
dat vroeger hebben gedaan) allerlei schijn
baar ernstige bezwaren, excepties enz. op
te werpen, maar waar een wil is, is een
weg. In elk geval behoort een Christelijke
overheid uit te gaan van deze gedachte:
mijne school mag voor Christelijke onder
wijzers niet gesloten zijn, er moet hoe men
overigens ook over de zaak denken moge,
plaats zijn voor den Christus óók op de
openbare school, en in het algemeen óók
op alle openbare instellingen. Dat is al hot
minste dat een Christen eischen mag.
Schrijver brengt ten slotte zijn „hartelij-
ken dank" aan dr. Visser, die opkwam voor
„een positief Christelijk beginsel", spreekt
zijn vreugde er over uit, dat de Minister
niet met dr. K. meeging en roept de
Christelijke pers in het geweer.
De redactie van de Nederlander verklaart
in een onderschrift, dat zij het geheel met
den schrijver eens is en daarom aan het
artikel een plaats op de eerste pagina gaf.
De Oorlog.
De berichten over aanstaande vredes
onderhandelingen nemen steeds vaster vorm
aan.
Zoo gaat in de Turksche pers het ge
rucht, dat Oostenry'k en Rusland bij do
twee oorlogvoerende mogendheden er op
aandrongen om een einde aan den strijd
te maken.
Met onderhandelingen over eveutueele
vredesvoorwaarden lieten Oostenrijk on
Rusland zich echter niet in. Die zouden
aan de beide partijen zelf worden over
gelaten.
Volgens een bericht in het Berliner
Tageblatt zou Italië wel is waar aan de
Mogendheden hebben meegedeeld, dat het
van een blokkade der Dardanellen afziet,
doch zou het blijven vasthouden aan het
voornemen om op andere punten van de
Turksche kust een aanval te beproeven.
Waarschijnlijk zouden dus de kust van
Klein-Azië en de eilanden in de Aegeïscho
Zee tot doel van een vloot-actie worden
gekozen.
Dat de Italiaansche pers langsamerhand
wijzer begint te worden en ophoudt met
haar voortdurend triomfgescbreeuw, blijkt
o. a. uit een artikel van de officieuse Tri-
buna, waarin o. a. het volgende voorkomt:
„Sedert het begiu van den oorlog zijn
in de kolommen van vele Italiaau6chc
bladen al te veel overwinningen op lyrische
wijze bezongen.
Met reuzenletters hebben wij berichten
gedrukt over zóóvele overwinningen, dik
wijls met het geringe verlies van slechts
één enkel gewonde gekocht, dat het publiek
nu misschien zal gaau vragen, waarom, na
zooveel victorie en zooveel glorie, de ooilog
nog voortduurt, of, in elk geval, waarom
het ons nog niet gelukt is de omgeving
van Tripoli honderd mijlen in het rood van
vijanden te. zuiveren.
Op deze vraag, welke in de lucht zweeft,
willen wij een vrymoedig en beslist ant
woord geven.
Dit antwoord luidt, dat werkelijke over
winningen, hetzij van tactischen, hetzij van
strategischen aard, door ons tot dusver niet
zijn behaald. Maar de vijand heeft evenmin
zulke overwinningen behaald."
Dit ia geschreven voordat het bericht
over de jongste gevechten in Italië was
ontvangen.
Het Drievoudig Verbond.
De Weensche Reichspost, een blad dat
in goede verstandhouding staat tot den
troonopvolger, laat zich uit Rome seinen,
dat daar in de laatste dagen besprekingen
hebben plaats gehad over het afloopen
van het Drievoudig Verbond. Deze bespre
kingen zijn aanhangig gemaakt door den
Franschen gezant in Rome, Barrères. De
grondslag van de onderhandelingen is
het voorstel, dat Italië het Drievoudig
Verbond zal verlaten om zich aan te
sluiten by Frankrijk en de Triple Entente.
De Italianen zouden sympathie gevoelen
voor dit voorBtel. En het is niet onwaar
schijnlijk, dat Italië aan de roepstem van
Barrères gehoor zal geven.
Dit bericht klinkt yoorloopig apocrief1
Oostenrijk schijnt, daar het niet veel ver
trouwen heeft in Italië, alleen zijn voel
horens te willen uitstekeu
Officieel wil men in Italië niets van een
zwenking ten gunste van Frankrijk weten.
De Berliner Zeitung am Mittag verneemt
uit diplomatieke kringen jn Berlijn, dat
het zeer goed mogelijk is, dat Barrères
in Italië stemming maakt tegen het Drie
voudig Verbood en voor een toetreden van
Italië tot de Triple Entente, doch het is
ook mogelijk, dat dit bericht niets is dan
een manipulatie om op Oosteurijk en
Duitschland een druk te oefenen, opdat
zij hun invloed aanwenden tot het spoedig
beëindigen van den Turksch-Italiaanschen
oorlog.
Russische Manieren.
De sociaal-democratische partij in de
Russische Doema heeft Dinsdag een inter
pellatie ingediend, waarbij werd beweeid,
dat de ontbinding van do tweede Doema
bewerkt is door een agent provocateur vau
Sfolypin.
De eerste-ministcr Slolypin heeft, gelijk
men weet, den 14en Juli 1907 de gerech
telijke vervolging geëischt van 55 sociaal
democratische Doema-leden, van wie hij
16 onmiddclijk gevangen wilde nemen,
onder beschuldiging van deelnemen aan
een revolutionnaire samenzworing. De
Doema wilde daartoe geen toestemming
verleenen. Zij werd daarom ontbonden en
er werd een nieuwe kieswet uitgevaardigd.
Door de sociaal democraten wordt nu
beweerd, op grond van onthullingen van
zekeren Robski, een gewezen agent-pro
vocateur, dat de geheele zoogenaamde
samenzwering het werk is geweest van het
hoofd der geheime politie, Gerassinof en
zijn chef Troessewitsje, die beide handelden
op last van minister Stolypin. Vcrkleede
soldaten brachten de aansporing tot samen
zwering aan de socialisten.
Op dit door hemzelven opgestelde stuk
grondde Stolypin zijn beschuldiging tegen
de socialistische Doemaleden, die na het
ontbinden van de Doema gevangen en zoo
snel mogelijk bij gesloten deuren veroor
deeld werden. Zoo bracht Stolypin de Doema
in discrediet bij den Tsaar en verkreeg hij
machtiging tot een staatsgreep waardoor
het kiesrecht werd veranderd.
De interpellatie gaf aanleiding tol woe
lige toonee'en en de voorzitter stelde voor
deze voor de regeering zoo pijnlijke quaes
tie met gesloten deuren te behandelen. De
socialisten, die de zaak publiek wilden
behandeld zien, trokker. daarop de inter
pellatie in, om haar gisteren, in eenigszins
gewijzigdeu vorm, opnieuw in te dienen.
Verkiezingen in Zweden.
De verkiezingen voor de nieuwe Kamer
zijn geëindigd. De nieuwe Kamer bestaat
uit 87 leden der rechterzijde, 51 liberalen
en 12 sociaal-democraten. De vorige Kamer
bestond uit 116 leden der rechterzijde, 30
liberalen en 4 sociaal-democraten.
De toestand in PERZlë.
De samenstelling van het nieuwe Perzi
sche Kabinet werd inderhaast door het
parlement goedgekeurd na de ontvangst
van eon nieuw ultimatum van Rusland,
waarin het ontslag van Shuster werd ge
ëischt. 48 uren werden voor het antwoord
toegestaan, waarna, bij gebreke van ant
woord, de troepen voorwaarts zouden mk-
ken.
Indien er bij sommigen nog eenige hoop
was geweest, dat door het toegevon auii
alle Russische eischen, hot ongelukkige
Perzië nog eenigen tijd uitstel van executie
had gekregen, dan zal deze hoop door
't bericht wel voor goed den bodem zijn
ingeslagen.
De Russische troepen worden niet terug
getrokken, ook niet gedeeltelijk en er zijn
weer nieuwe eischen gesteld.
Dit is eergisteren iu het Eugelsche lager
huis nog uitdrukkelijk door Sir Edward
Grey en eeu vraag van den afgevaardig
de Mitchell Thompson verzekerd.
En aan den Petersburgschen correspon
dent van het Berliner Tageblatt wordt van
goed ingelichte zijde verzekerd, dat Duit
schland zich in hot conflict tusschen Rusland
en Perzië houden zal aan het verdrag, dat
tusschen Duitschland en Rusland over Per
zië is gesloten. Duitschland zal nl. aan
Rusland geheel de vrije hand laten en
Rusland ook niets in den weg leggen, als
hel nog meer voordeeley wil vei krijgen.
Rusland zal, behalve de verwijdering van
Shuster, naar verluidt, ook schadevergoe
ding vragen voor de verliezen, die Russische
onderdanen hebben geleden bij het conflict,
dat ontstaan is door het ui beslag nemen
van do bezitting van Sjoa es-Saltanó.
Uitsluiting te Berlijn.
De boud van Berlijnsche melaal-iudustri-
eeleu had besloten, de uitsluiting van 60
dor arbeiders gisteravond te doen dooi gaan,
wanneer de voorwaarden der werkgevers
dan nog niet door de vormers waren aan
genomen.
Welnu de vormers hebben gister alle
voorstellen van de patroons verworpen.
Tengevolge biervau begint lieden de uit
sluiting van 60 der arbeiders. De firma's
hadden niet anders verwacht en bij enkele,
o.a „Allgeuieine Electricilëtsgesellschaft",
begon reeds gistermiddag 3 uur de uit
sluiting.
TWEEDE KAMER.
De Indische Begrooting is afgehandeld,
nadat zij 2 weken lang de Kamer heeft
bezig gehouden. De laatste dag is voor
den Minister van Koloniën, die overigens
met succes zijn budget heeft weten te
verdedigen en die als bewindsman uieer
sympathie heeft weten te verwerveu dan
als Kamerlid, niet een triomf geweest: op
twee gewichtige punten moest iiij voor de
Kamer buigen: den post van f 15.600,
salaris voor den militairen attaché in Japan,
heeft hij moeten terugnemen en de dienst
rapporten in zake de maritieme defensie
van Indië zal hij, in zoover daarbij liet
onderhonden van een pantaervloot naast
de torpcdovloot wordt behandeld, moeten
publiceeren.
De Militiewet.
Het gisterenavond bij de Kamerstukkeu
verschenen overzicht van het debat be
treffende hot ontwerp-militicwet doet zien,
dat er op dit ontwerp werden iugediend 88
amendementen. Hiervan werden er 41 ver
worpen, 14 ingetrokken cu kwamcr er 10
te vervallen, terwijl de regeering er 16
overnam. Aangenomen werden er 7. De
