WEERBERICHT.
Thermometerstand
Uit de Pers.
BINNENLAND.
STADSNIEUWS.
MEDEDEELLNGEN VAN HET
KONINKL. NED. MET. INSTITUUT.
Opgemaakt voorm. 11.10 unr.
De Bilt, 9 Januari 1912.
Hoogste barometerstand 7C2.9 ro.M. te
Nice, laagste 738.1 tc Malinhead.
Verwachting tot den avond van 10 Januari
1912. Matige tijdelijk, wellicht krachtige
Zuid-Westelijke tot Zuid-Oostelijke wind.
Gestehllioid van de lucht: Betrokken en
nevelig, waarschijnlijk regen of sneeuw
buien.
Temperatuur: Dezelfde
Barometerstand x AMERSFOORT.
Barometerstand hedenmiddag te 12 uur
752 m M.
Vorige stand te 12 uur 746 rn.H.
te Amersfoort.
Hoogste gisteren F. 38
Laagste hedennachtF. 33
Hedenmiddag 12 uurF. 39
trokkeu de bewoners met geweren, revol
vers, messen en stokken gewapend tegen
de militairen op, die den aftocht moesten
blazen. Er vielen 4 dooden en vele ge-
wouden. De regeering zond dadelijk infan
terie, cavalerie en twee kanonnen.
De Revolutie ik China.
Rusland deelde China mede, dat het de
onafhankelijkheid van Buiten-Mongolië
heeft te erkennen.
De mededeel mg behelst verder de toe-
voegiug, dat Rualand Mongolië zal bijstaan
in dc handhaving der orde en van plan is
een spoorlijn aan le leggen van Kiakhta
naar Urga, terwijl China verder niet ver
gund zal worden een militaire macht in
Buiten Mongolië te onderhouden.
Libprale kiesvereeDigingen met verzoek,
om over het plan te willen confereeren en
een ledenvergadering uit tc schrijven, waar
in dan het plan nader behandeld kan worden.
Tevens verklaarden alle districts- en
hoofdbestuursleden van „Rotterdam11 zich
bereid eventueel af te treden.
SOLLICITATlëN ZkGELVRIJ!
Het persbureau van den Ncderlandschen
bond van gemeenteambtenaren meldt ons:
Een burgemeester vroeg den minister
van financiën of een brief, waarin mede
gedeeld wordt, dat men zich voor eene
betrekking beschikbaar stelt en waarin
niet voorkomt een verzoek om benoemd
tc worden, al dan niet op gezegeld papier
moet worden gesteld, en of het besluit
van het gemeentebestuur waarbij hij, die
zich aanbood, benoemd wordt, in strijd is
met de wet, indien in het besluit van den
brief geen melding wordt gemaakt.
De minister gaf hierop de volgende
inlichting:
Een brief, waarin medegedeeld wordt,
dat men zich voor eene betrekking be
schikbaar stelt en waarin niet voorkomt
oen verzoek om benoemd te worden, kan
naar mijne, meeuing, gerangschikt worden
onder de in art. 10 der wet van 3 Oct.
1843 (stbl. no. 47) bedoelde stukken die
aanvankelijk niet op gezegeld papier be
hoeven geschreven te worden. Het zegel
recht moet van die stukken worden voldaan
o. a. alvorens daarvan op eenige wijze,
in eenen openbare akte ten behoeve van
den houder, worde gebruik gemaakt, van
welk laatste echter alleen sprake kan zijn,
indien de openbare akte van het stuk
meldiug maakt.
Tot uog toe gold do opvatting, dat niet
anders dan op zegel kon worden gesolli
citeerd. Menigeen moest een 25- of 50-tal,
soms meer, zegeltjes van 221 2 gebruiken
alvoren& bij de gemeente administratie be
noemd tc worden. Bij het onderwijs bijv.
was het niet beter. Inderdaad een belang
rijke post op dc begrooting van velen,
wier begrooting nog maar alleen uitgaven
aanwijst.
Voortaan zal nu kunnen worden gezonden
een ongezegeld stuk iu briefvorm, waarin
men mededeelt, dat men zich gaarne voor
de betrekking beschikbaar stelt, dat men
zich als sollicitant aanmeldt, dat men
gaarne benoemd zal worden, of iets der
gelijks. Voort kan in den brief even als
voorheen alle» worden medegedeeld hetgeen
men dienstig acht.
Dit zal er wel toe leiden, dat niet meer
op zegel gesolliciteerd wordt.
Dr. Kuypeb.
Terugkeer van het
Engelsche Koningspaar.
Woensdag nemen de koning en koningin
van Engeland te Bombay do terugreis aan
en den 4den Februari worden zij te Spit—
head verwacht. Op de geheele reis worden
zij door Engelsche oorlogsschepeu begeleid.
Bï Malta wacht de Middcllandsche-Zecvloot
hen op, te Gibraltar een machtig smaldeel
van de Atlantische en vau de Engelsche
kustvloot, die in Spaansche wateren oefe
ningen houden.
De Duurte.
De commissie van rapporteurs uit de
Proy. Staten van Friesland heeft zich ver-
eenigd met het afwijzend advies vau Ged.
Staten om aan sommige categoriën van
ambtenaren en werklieden geen toeslag
(f 20) op hun traktement toe te kennen.
De Haarlemsche Kermis.
Door het Haarlemsche raadslid Bregonje
is afschaffing van de kermis aldaar voor
gesteld.
Vrijzinnige Concentratie.
Naar het „Vad." verneemt, heeft bet
hoofdbestuur dor Unie-liberale kiesvereen.
Rotterdam, opdracht gekregen en aanvaard,
ou» stappen te doen. teneinde te komen tot
een groote vrijz. kiesvereeniging te Rotter
dam door opheffing der bestaande drie vrij
zinnige kiesvereenigingen (V. D., U. L., en
V. L.)
In oen dezer dagen gehouden vergade
ring van alle districtsbesturen van „Rotter
dam' is een commissie benoemd, om zich
te wenden tot de Vrijz.Dem. en Vrij-
In den jougsten Torugblik van „Ons
Tijdschrift" wordt over Bismarck dit oor
deel gecitteerd uit een boek van dr. Popert:
„Deze reusachtige gestalte laat naast
haar oneindig grooten zegen ook eeD be
treurenswaardig erfdeel na. Zijn invloed
waB zóó groot, dat het sedert geruimen
tijd weid beschouwd als een misdaad aan
het volk gepleegd, anders te denken en an
ders te willen, dan hij, Bismarck Zoo ie
het gekomen, dat de overweldigende kracht
van zijn persoonlijkheid een ontelbaar aan
tal onder ons verpletterd heeft. De Duit-
schers waren begonnen er een eer in te
stellen, niets auders te zijn dan een stuk
was, waariu de kop van dien reus stond
afgedrukt. Duitschland heeft er geeD uiter
lijk nadeel van ondervonden, zoolang hij
voor ons kon willen en denken) Thans gaat
hij heen. Zal het nu nog blijven voortbe
staan, zonder schade voor Germanië, dat
het met een smet geworden is: zelf een
persoonlijkheid te zijn?"
Dc schrijver van dieu Terugblik voegt
daaraan toe:
„Verander Bismarck in Kuyper, Duit-
schers in aot-revolutionairen, Germauië in
Nederland en begrijp dan waarom we
dit citeerdeD."
MeD begrijpt misschien ook, waarom wij
het overnemen, zegt „De Nederlander".
„Moge de antirevolutionnaire partij gaan
beseffen, dat er een tijd komt, waarin de
man, die nu voor hen denkt, het niet meer
zal kunnen doen. Zal zij dan nog iets be-
teekenen, dan zal hot zijn óók door de man-
uen, aan wie thans door haar, op het voor
beeld van den leider, het merkteeken der
nict-volkomen-zuiverbeid wordt opgedrukt.
Tijdig vrage zij zich af waaraan die man
nen deze smaadheid hebben verdiend, zoo
veel te dieper en te pijnlijker treffend,
naarmate luider opklinken de Hosannah's
voor den leider der partij."
Indien het altb&Ds reeds niet te laat iB,
Evenredige Vertegenwoordiging.
Gisterenavond werd in de sociëteit „Ver-
eenigiug" een openbare vergadering ge
houden, uitgeschreven door de kiesvereeni-
ging „Gemeentebelang", waarin als spreker
optrad de heer F. J. W. Drion van den
Haag, met het onderwerp: „Evenredige
vertegenwoordiging".
Nadat de heer Rijkens de vergadering,
die druk bezocht was, geopend had, ont
wikkelde de heer Drion allereerst de be
zwaren tegen het huidige kiesstelsel. Het
districtenstelsel geeft aanleiding tot allerlei
misbruiken o. a. de vetkiezingsmeetkunde,
d. i. het verknippen der districten. Een
tweede nadeel is, dat alles afhangt van de
toevallige verdeeling der partijen over het
district. Deze twee nadeelen hebben tot de
meest verschillende uitkomsten geleid. Een
sprekend voorbeeld levert België, waar in
1884 werden uitgebracht 36000 Roomscho
tegen 22000 Liberale stemmen. Dank zij
de verknipping der districten kregen de
Roomsohen 67 van de 69 zetels.
Nog oen ander bezwaar is de invloed
van het toeval bij het in herstemming ko
men. Komt een liberaal in herstemming
met eoo r. katholiek, dan wordt de eerste
gekozen, maar komt hy in herstemming
met oen anti-rev. of chr hist, dsn valt hij.
Dan bestaat nog het bezwaar, dat alle
partijen van elkaar afhankelyk zyn, althans
bij herstemming en daardoor een party
verdrongen kan worden, zonder eenige kans
van vi rkozen te worden. In 1909 is dat
geschied met de vrije liberalen, die niet
gesteund werden door de soc democraten.
Het merkwaardigste was toen, dat de partij,
die het minst de verantwoordelijkheid wil
dragen voor den politiekcn gang van zaken,
feitelijk den meesten invloed had. Het meest
schandelijke van ons kiesstelsel is echter
wel, dat het dryft tot de meest monster
achtige coalities van menschen, die in we
reldbeschouwing en godsdienst mijlen ver
van elkaar staan.
Al deze bezwaren zijn gegrond en daar
om heeft men in alle landen gezocht naar
oen weg om een betere verkiezing te krij
gen. Spreker gaat in het kort na het stel
sel der minderheidsvortegenwoordiging, het
beperkt stem uitbrengen en het stolsel van
steinophoopiog.
Al die stelsels hebben echter ernstige
bezwareQ en hebben dan ook maar heel
weinig toepassing gevonden.
Aan het stelsel der evenredige vertegen-
woordiging is de groote stoot gegeven
door Hare, wiens stelsel door spreker
uader wordt uiteengezot. Een ernstig be
zwaar was, dat alles afhing van het toeval
en daarom heeft men getracht het denk
beeld te behouden, maar de uitvoering te
verbeteren om het bruikbaar te maken.
De grootste verbetering is aangebracht
door invoering van hot lijstensysteem, met
stemming op personen of op een geheelo
lijst. Een groot bezwaar van het stemmen
op een lyst, acht Spr., dat dan het bestuur
der partij in handen krijgt, wie al of niet
in de Kamer zal komen. Dan blijft er van
de onafhankelijkheid der afgevaardigden
niets over.
Spreker geeft daarna een overzicht van
het Belgische stelsel, dat ingevoeld is door
de roomschen op een merkwaardig knoeie
rige manier Het platteland iB verdeeld in
kleine districten, zoodat liberalen en soc.
dem. daar geen invloed hebben en de
steden in gioote districten van wel 18
afgevaardigden, zoodat de roomschen daar
van ook nog een paar zetels kunnen kry-
gen. Het stelsel voor de gemeenteraads
verkiezing is nog slechter, ondenkbaar van
schandelijkheid. Heeft een partij de meer
derheid, dan krijgt ze alle zetels, maar
als geen der partijen de meerderheid hoeft,
worden de zetels verdeeld. Spreker zet
dit nog nadet uiteen, waarna een kwartier
wordt gepauseerd.
Na de pauze wyst de heer Drion cr op,
dat niemand over evenredige vertegen
woordiging heeft geschreven, of hij heeft
ook zelf een Dieuw stelsel uitgewerkt. Met
alle bezwaren, die er aankleven zyn er
toch ook groote voordeelen aan E. Y.
verbondeD. Het begunstigt een betere
partijvorming, terwijl de partijstryd er door
veredeld wordt. Bij evenr. vert, strydt men
niet meer tegen bepaalde candidaten,
maar voor zijn eigen candidaten. Verder
zijn geen coalities meer noodig, want geeo
enkele stem gaat verloren. Eerst na de
stembus uitslag krijgt men de samenwer
king der partijen.
Nog een voordeel is, dat de deelname
aan de verkiezing grooter wordt, daar dan
elke stem waarde heeft. En het laatste
voordetel is, dat er geen herstemming noo
dig is. De uitslag wordt in eens voor hek
geheele land vastgesteld. Ook geen tusschen-
tydsche verkiezingen zullen noodig zijn
daar de plaatsvervangers tevens zijn aan'
gewezen. Tegenover de voordeelen staan
ook nadeelen. De ervaring heeft geleerd
dat evenredige vertegenwoordiging de on
dergang is der kleioo partijen. Een ander
nadeel is, dat, wil je een stelsel invoeren
dat practisch bruikbaar is, aan de partij
besturen een groote invloed moet worden
toegekend. Maar teu slotte overtreffen de
voor-, de nadoelen, vooral voor ons land.
Spreker gaat na hoe hot in de practijk
gaat in een land waar evenredige vertegen
woordiging is ingevoerd en wijst daarbij
op de vele moeilijkheden, om een stelsel
te hebben, dat binnen het bereik der kie
zers ligt.
Ten slotte komt het Spr. voor, dat het
□iet aangaat evenredige vertegenwoordiging
in te voeren, zonder daarnaast in te voeren
stemplicht. In België heeft men dat ook
gedaan en daar stemmen gemiddeld 97 a
98 pCt. der kiezers.
Ook daarom is het noodzakelijk stem-
plicht iu to voeren, omdat evenredige ver-
legenwoordigiug toch al mootdend is voor
do kleine partijen. Wanneer men ze niet
die hulp geeft, zal het gevolg zijn, dat ze
ganschelijk haar invloed verhezen.
In ons land is evenredige vertegenwoor
diging noodzakelijker dan ergens anders
omdat de rechtsche coalitie zulke droevo
verhoudingen heeft doen ontstaan. Toch
bestaat er nog weinig belangstelling voor,
die echter zoo noodig is, wil uien invoering
krijgen van een goed stelsel. Ed al zou
het met anders brengen, dan wat meer
onafhankelijkheid der partijen, alleen reeds
daarom zou Spr. het met warmte willen
aanbevelen. (Applaus).
Van de gelegenheid tot debat wordtge-
oruik gemaakt door den heer L. M. Her
mans, soc. dem. gemeenteraadslid te Arn
hem. Deze vraagt eerst, hoe het komt, dat
dit onderwerp is gekozen, in een tijd, dat
we staan m het teekeu van het algemeen
kiesrecht. Hy vreest, dat het wekken van
belangstelling voor evenredige vertegen
woordiging hot algemeen kiesrecht" zal
tegenwerken.
Gaarne had de heer Hermans gehoord
hoe de partij van Spreker over het onder
werp denkt, of er werkelijk van de vrije
liberalen eenige drang zou uitgaan om de
eersto voorwaarde van evenr. vertegen
woordiging, d.i. algemeen kiesrecht, te
vervullen.
Verder komt de heer Hermans ertegen
op, dat de S.D.A.P. zou geadviseerd heb
ben niet op vrije liberalen te stemmen. Et-
is slechts aan de candidaten gevraagd: zijt
gy voor of tegen algemeen kiesrecht. Ook
is het niet waar, dat het de S.D.A.P. niet kan
schelen, welke partij aan het roer is.
Altijd heeft ze de vooruitstrevende elementen
der burgerlijke partijen gesteund. Het is
niet waar, dat do soc. dem. zeggen: Leve
de beginselen en laat de wereld maar
vergaan.
Men krijgt monsterachtige coalities, dat
'9 "aar- i*aar we hebben ook nog een
vrijzinnige conceutratie en al was het
alleen hierom, dat die de wereld uitmoeten,
dat men voor evenredige vertegenwoordi
ging zou zijn.
Verder bestrijdt de heer Hermans de
vrees voor den grooten invloed der partij
besturen. Niet deze besturen stellen echter
de candidaten, maar de partijen en dat
vindt hij juist den besten invloed. Men
stemt met op personen, maar op de rich
ting. Persoonlijke sympathie moet er niet
wezen, een partij moet men zoover ver
trouwen, dat de beste dienaren der richt in*
worden afgevaardigd. En juist door te
stemmen op de richting voorkomt men al
de viezigheden, die de heer Drion zoo
gehekeld heeft.
Ton slotte wil het deü heer Hermans
voorkomen, dat er eerst dan van evenre»
dige vertegenwoordiging sprake kan zijn,
als alle mannen en alle vrouwen zijn toe-
gelaten tot de 6tembus. Immers, wanneer
het nn wordt iDgovoerd krijgt men geen
zuiver stelsel, dat by algemeen kiesrecht
dan ook wel eens geheel abuis kon blijken.
Geheel den avond heeft de heer Drion
er over gesproken, dat de kiezers zoo slecht
van begrip zyn, ze zijn eenvoudig te stom
om het eenvoudigste stelsel te snappen.
Dat is niet waar, zoo zijn de Nederland-
sche kiezers niet. Spreker's ervaring leert
hem, dat de kiezers heel goed weten, wat
zc doen moeten, vooral de rooie kiezers
(Applans.)
In zijn repliek wijst de heer Drion er
op, dat de heer Hermans veel heeft aan
gehaald, dat met het onderwerp, niets te
maken heeft. Spreker zal daarop dan ook
