DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN.
No. 18.
MAANDAG 22 JANUARI 1912.
9e JAARGANG.
DE KAMPERBINNENPOORT.
BUITENLAND;
DE EEMLANDER.
Hoofdredacteur: Mr. D. J. tuii Schaardenburg.
Abonnementsprijs:
Per jaarf 4.Franco per
post id. 15,00. Per 3 maanden id. 11.Franco per post
id. 1 1.40. Afzonderlijke nummers 10.05.
Bureau: HliEINK II iA(i Telet. Intere. 1HH.
Prijs der Advertentiën:
Van 1 tot 5 regels 1 0.40. Voor iederen regel meer 10.08.
Buiten het Kanton Amersfoort per regel 10.10. (B:j
abonnement belangrijke korting).
Tot plaatsing van advert, en reel, van buiten hel kanton Amersfoort in dit blad is „uitsluitend" gerechtigd het Alg Siunen-en Buitenlandsch Advert.-bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr. 75- 78 Amsterdam
Naar aanleiding van ecnige onjuistheden,
door het Raadslid Van Duinen in de laat
ste Gemeenteraadszitting over dit onder
werp in het midden gebracht, heb ik in
twee Amersfoortsche bladeu, welker
Raadsverslag men mij had toegezonden,
betoogd, dat hot zeer wel mogelijk was
aan de verkeerseischen te voldoen en toch
de Kamperbinnenpoort te sparen. Ik zou
er hoogen prijs op stellen, geachte Redactie,
ook de lezers van uw blad met mijn betoog
in kennis te stellen, en veroorloof mij daar
om het hier gedeeltelijk te herhalen.
Ik wees er op, dat zoowel door de Ge
vangenpoort te 's Gravenhage, als door de
Amsterdamsche pooi t te Haarlem, een be
langrijk drukker verkeer gaat, dan door
de Kamppoort; dat men niettemin eerst in
den laatsten tijd in die twee steden ernstig
op voorziening tegen die verkeersbelem-
meringen bedacht was, en dat men begreep
de middeleeuw8che bouwwerken niet te
mogen opofferen aan het verkeer en daar
om erop uit was wegen aan te leggen
1 a n g 8 die poorten, hoewel dat groote
kosten zou eischen.
„Te Amersfoort", zoo vervolgde ik mijn
betoog, „zal het verkeer door de Kamp
poort wel nimmer de intensiteit bereiken,
welke het in den Haag en Haarlem thans
reeds heeft, en eigenlijk zou men dan ook
gerust nog jaren den toestand kunnen laten
zooals hij i9. Maar daarenboven
kan men hier het verkeer af
doende helpen zonder aan de
fraaie torentjes te raken en
zonder veel hoogere kosten. Wat toch is
het geval? de vernauwing in den verkeers
weg wordt niet alleen gevormd door de
beide poorttorentjes, doch ook door hunne
belendingen. Bij verruiming zal men iu
ieder geval het torentje en de huizen aan
den noordkant (de zijde van den Wevers-
singel) laten staan, om niet iu overbodige
onteigeniugskosten te vervallen. Aan de
zuidzijde bestaat de belemmering uithet
torentje met het aan den biunenkat:t daar
tegenaan gebouwde huisje, het huis aan
den Zuidsiugel (in particulier bezit), en de
huizen Kamperbinnenpoort 1, 3 en 5, waar
van Nrs. 1 en 3 aan de stad behooren,
doch Nr. 5 particulier eigendom is. Op dit
laatste huis rust wel het servituut, dat de
voorgevel 3 M. naar achteren moet worden
verplaatst als de stad dit eisebt, doch met
eene zóó onbeduidende verkeersverbetering
als daardoor te verkrijgen valt, zal toch
wel niemand genoegeu nemen. Want oen
belangrijk verkeersbezwaar blijft dan be
staan het verkeer van den Heiligenberg-
wog, door de St. Andriesstraat en langs
den Zuidsingel, naar de Langestraat blijft
dan bemoeilijkt door den lastigen en ge
vaarlijken draai om van den Singel in de
Langestiaat te komen.
Bon ik wel ingelicht, dan zijn ook reeds
onderhandelingen geopend om de stad in
het bezit van het geheele perceel Binnen-
kamppoort Nr. 5 te stellen. En wil men
dan tot een wezenlijk afdoende verkeers
verbetering komen, dan dient men ook het
huis ten zuiden van het torentje, aan den
Singel, uit don weg te ruimen. Maar dan
kau men ook het torentje, met het kleine,
doch zeer karakteristiek, daartogenaan-ge-
bouwde huisje laten staan. Bij afbiaak
der huizen Kamperbinnenpoort Nr 15
met het huis aan den Zuidsiugel, en over-
de Singelgracht, kan een breede weg ver
kregen worden, die gemakkelijk zóó is te
traceeren, dat hij ook van uit de St. An
driesstraat zonder gevaarlijken draai bereikt
wordt.
De bestaaande weg tu9scheu de beide
torentjes kan aan dienen voor liet verkeer
in de ééue de nieuwe weg, om het
zuidelijke torentje heen, voor dat in de
tegenovergestelde richting."
De toestand, die aldus zou ontstaan,
en die door bijgaand vlbchtig schetsje
waarin de bestaande rooilijn door stippels
is aangegeven moge worden toegelicht,
voldoet toch waarlijk aan alle billijke eischen
van het verkeer: men krijgt bij de ont
moeting van Kamp, Langestraat en Zuid-
singel een plein, waarop het poorttorentje
aan het voorschrift „rechts houden" her
innert.
Maar hot doet ook veel méér dan dat:
het behoudt voor Amersfoort een der mooiste
stadsgezichten, een stukje stedescboon, zóó
treffend, dat zelfs in een Fransch boek over
ons land, La II o 11 a n d e i 11 u s t r e
(Paris, Larousse), waarin slechts vier af
beeldingen van Amersfoort voorkomen, ook
een gezicht op dc Kaïr.ppoort, vanuit de
Kamp, werd opgenomen. Het is mij dan
ook onbegrijpelijk, dat c-en lid van den
Amersfoortscbcn Raad de groote schoon-
heidswaarde der Kamppoort beeft durven
ontkennen. Nog slechts weinige dagen ge
leden bezocht ik de stad; ik heb toen door
allerlei straten in de buurt van de Kamp
poort gedwaald, en telkens werd ik ge
troffen door het fraai silhouet dier toren
tjes, dat aar. zoo verschillende stadsgczichteu
teekening geeft, zoodat het waarlijk geen
wonder is, dat meer dan één schilder, zich
daardoor heeft aangetrokken gevoeld. De
noodzakelijkheid van het behoud der
torentjes blijkt intusschen het duidelijkst,
wanneer men zich even voorstelt wat van
de afbraak het gevolge zou zijn. Men krijgt
dan eeu ononderbroken doorkijk vanuit de
LaDgestraat terhoogte der Sint-Joriskerk tot
bijna achter iu de Kamp; de geslotenheid,
die aan de Langestraat zelfs op oogeublik-
ken als er weinig verkeer is, zoozeer het
karakter geeft eener „gezellige" winkel
straat, zal dan plaats maken voor een per
spectief op de doodsche Kampstraat, of,
zooals een mijner Amersfoortsche vrienden
het aardig uitdrukte: de vei veling van de
Kamp zal ook aan de Langestraat haar
opgewektheid ontnemen, de Kamp zal
beginnen b ij de St.-Joriskerk.
Behalve dc groote aesthetischc waardo
van de Kamppoort, eischt ook hare histo
rische beteekenis zeer stellig haar behoud.
Yan de eerste, dertiendc-eeuwsche omwal
ling der stad, welker beloop herkenbaar
is aan de Singels, zijn nog slechts twee
overblijfselen bewaard: de z. g. Plompe
toren en de Kamppoort. De Plompe toren
was vermoedelijk oorspronkelijk ook eene
poort en zoo bezit Amersfoort, dat van
hare tweede omwalling nog de Koppelpoort
en Monnikendam over heeft, beide vooral
belangrijk als z. g. waterpoorten, in
de twee bedoelde gebouwen een paar merk
waardige voorbeeldeu van landpoorten
merkwaardig omdat zij ons twee verschil
lende typen eener middeleeuwsche land-
poort te zien geven: dc Plompe toren, een
specimen van den eenvoudigsten poortaan-
leg, rechthoekigen torenvorm met doorgang
(thans dichtgemetseld)de Kamppoort,
overblijfsel van een veel ontwikkelder en
ook latcren poortvorm, bestaande uit een
door twee torentjes geflankeerde voorpoort
met een brug verbonden aan het eigenlijke
poortgebouw, welke laatste hier intusschen
al sinds lang is verdwenen. Da! het bestaan
heeft bewijst de door Yan Rootselaar ge
vonden vermelding, in 1492, van een huis
in de Yiepoort (gelijk de Kamperbinnen
poort 7ioeger heette), gelegen tusschen de
twee poorten".
Terecht sprak dan ook de bekende
Duitsche archiicctuurhistoricns Prof. Dr. G.
Gallaud, van de „opmerkenswaardige poort-
overblijfselen", welke Amersfoort nog aan
dou Singel heeft bewaard. En men begrijpt,
dat iemand, die de geschiedenis der stad
zoo kende en zoo liefhad als wijlen Yau
Rootselaar, indertijd archivaris van Amers
foort en stichter van het museum Fléhite,
over de Kamppoort kon schrijven
„Ieder, die slechts eeu weinig geopend
oog heeft voor afwisseling, wordt getroffen
door het schilderachtig gezicht, dat hem,
hetzij hij van de Kamp- of Langestraat
komt, door diezelfde Kamperbinnenpoort
met de beide torentjes gegeven wordt. Dat
niet alleen. De geschiedenis der
vervlogen eeuwen ontrolt zich
voor z ij n o o g e n. Men herinnert zich
de eerste sticlitine der stad, toeu die Kam
pei binnenpoort eeD buiteripoort was, waar
zoo dikwijls en zoo heldhaftig door onze
voorvaderen ter verdediging hunner vrijheid
en iechten gestreden is. Die Kamperbin-
uenpoort met die torentjes maakt oen deel
uit van de zoo roemrijke geschiedenis onzer
stad, in 6teen geschreven".
Waarlijk, de argumenten voor het be
houd van deze poort liggen voer het
grijpen,*) en zij klemmen dubbel voor
eene stad al9 Amersfoort, die aan den
vreemdeling niets aantrckkclijkers heeft te
bieden dan juist haar stedeschoon, en de
herinneringen aan haar middeleeuwsche
verleden zoodat zelfs het stoffelijk be
lang der gemeente 'zou worden benadeeld
door schenuis van dien schat.
In 1827 ik wees er reeds op in een
vorig artikel heeft de Raad getoond
eerbied te bezitton voor het verleden door
de torentjes der Kamppoort, op welker
afbraak ook toeu was aangedrongen, in
stand te houden. Ik heb goeden moed,
dat de tegenwoordige Raad dit voorbeeld
Met groote voldoening heb ik dan ook
gezien, dat in de laatste vergadering van
„Handel en Nijverheid" wel veel praatjes, doen
geen argumenten tegen mijn betoog zijn
te berde gebracht.
i zal volgen, maar nu een der Raadsleden
I blijk gaf geenszins to beseffen dat de
sloopiug der torentjes een wandaad zou
zijn, leek het mij niet overbodig te trach
ten in breede kringen der bui gerij belang
stelling op te wekken voor het bedreigde
monument. Ik beu de reductie van dit
blad dan ook erkentelijk voor de mij ge
boden gelegenheid dit ook in hare kolom
men te doen.
's-Gravenhage, 20 Januari 1912.
Jan Kalf.
De Oorlog.
Tot veler verbazing blijkt uu, dat de
Italianen aan de kust ten westen van Tri
poli nog zoo heel weinig te vertellen heb
ben. De Italianen hebben eerst Donderdag
Gargoresch bezet, een plaatsje dat eeu
kilometer of zes ten westen van Tripoli
aan de kust ligt. En bij die bezetting
schijnen zij nog gevoelig klop te hebben
gekregen. Want het heet dat 50 Italianen
„verloren" zijn na een aanval van Tarken,
die (natuurlijk) werd afgeslagen. Ook
Soeara, de eenige groote stad 120 kilome
ter ten westen van Tripoli aan de kust, is
uu gebombardeerd. De kazerne en de
woning van het districtshoofd zjju daarbij
vernield.
In den nacht van 17 op 18 Januari deden
400 Turken en Arabieren een aanval op
oen blokhuis bij Benghasi dat door een
kleine troep Italialen werd bewaakt. Ter
stond kwamen de bezettingen der nabutige
schansen te hulp met zoeklicht, geschut en
machine geweren. Zoo slaagde men erin
deu vijand terug te drijven, aia 29 tloodon
en 2 gewonden achterliet
In den morgen van 18 Januari verscheen
een nieuwe colonne van 000 man; deze
trot zich echter, nadat eenige schoten
gewisseld waren, terug; de groote afstand,
waarop de vijand zich bevond, liet een
tegenaanval, waarop de Italianen voorbe
reid waten, niet toe.
De kruiser „Etruria" werkte met de
troepen te land samen om gewapende
troepen te verdrijven. Dezelfde kruiser
boaibardeerde ook Cocssia. Aan Italiaanscbc
zijde werdcu 6 man licht gewond.
De herstemmingen in Duitschland.
Om één uur Zondagnacht waren van de
78 herstemmingen die Zaterdag plaat6 had-
den, alle resultaten bekend.
Gekozen zijn:
Conservatieven 9
Rijkspartij 6
Reformpartij 2
Wirtschaftliche Verein 4
Nationaal-liberalen 20
Vrijzinnige volkspartij 17
Ceotrum 7
Socialisten 8
Welfen 2
Boerenbond 1
Wilden 2
Onder de wilden behoort ook de oud-
minister graaf Posadowsky.
De consorvatieven winnen 3 en verliezen
5 zetels.
De Rijkspartij verliest 1 zetel.
De Wirtschaftliche Vereinigung wint 1
en verliest 2 zetels.
De nationaal liberalen winnen 10 zetels
en verliezen er 6.
