DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN.
No. 25,
DINSDAG 30 JANUARI 1912.
9e JAARGANG.
STAAT EN MAATSCHAPPIJ.
BUITENLAND.
DE EEMLANDER.
Hoofdredacteur: Mr. D. J. vau Schaardenburg.
Bureau: KLEINE HaA<« 6. Telef. Interc. 183.
Abonnementsprijs:
Per jaarf 4.Franco per
post id. f5.60. Per 3 maanden id. f 1.Franco per post
id. f 1.40. Afzonderlijke nummers f 0.05.
Prijs der Advertentiën
Van 1 tot 5 regels 10.40. Voor iederen regel meer f 0.08.
Buiten het Kanton Amersfoort per regel f 0.10. (Bjj
abouuement belangrijke korting).
Tot plaatsing vau advert, eu reel, van buiten het kanton Amersfoort in dit blad is „uitsluitend" gerechtigd het Alg Binnen-en Buiten landseh Advert.-bnrean D. Y. ALTA, Warmoesstr. 7'j. 7H Amsterdam
Heden viort een onzer veimaardste tjo-
neelkunstenaais, WILLEM ROYAARDS,
zijn 25 jarig jubileum. Ojze voorstelling
toont Willem Royaards in zijn rol in Trilby.
ii.
—BI
In mijn vorig opstel stelde ik voor aller
eerst de aandacht te wijden aan de vrije
werking der maatschappelijke krachten en
wauneer men zich tot dezen taak zet dan
moeten wij allereerst die krachten leeren
kennen wat betreft hun werking eu hun
invloed; wij moeten hun kracht en inten
siteit leeren vaststellen hun gebied trachten
te overzien om te kunnen weten in hoe
verre zij ieder voor zich werken, dus waar
iedere afzonderlijke werking ophoudt en
geneutraliseerd wordt door andere factoren
die in macht hen overvleugelen.
Bij deze pogingen treft het ons dat waar
ook wij het maatschappelijk leven bezien
op welk maatschappelijk terrein wij den
kijker richten, wij overal getroffen worden
door een op het eerste gezicht chaotisch
door elkaar gebeuren van alle menschelijke
handelingen. Ovoral zien wij daden ver
richten waarvan wjj het belang niet kennen
waarin wij geen onderling verband zien,
waarvan het schijnt of het eon soort orde
loos naast elkaar gebeuren is, van men
schelijke handelingen, zonder oorzaak,
zonder gevolg eu met schijnbaar geen an
dere causaliteit, dan de zoogenaamde men
schelijke luimen en vrije wil.
Doch wanneer wij eenigszins langer door
den kijker turen, wanneer wij ons een
oogen'olik rustig er voor willen neder zetten
eu meer aandacht aan deze materie willen
schenken, dan hij die eenvoudig meeleeft,
dan hoop ik dat hot mg in de toekomst
zal mogen gelukicen aan te tooneu dat het
chaotische karakter, dat wij in het maat
schappelijk leven op het eerste gezicht
meenen waar te nemen inderdaad niet be
staat, dat er meer orde, regelmaat, systeem
te bespeuren is dan het zich oorspronkelijk
liet aanzien en dat de macht van dien
menschelgken vrgeo wil op maatschappelijk
terrein niet te hoog moet aangeslagen
worden.
Maar laten wij het resultaat van ons
onderzoek niet vooruitloopen doch afwach
ten wat het ons brengt.
Ten einde in onze behoeften to voorzien
moeten wg de beschikking hebben over
zaken die wg niet gereed vinden doch door
ons geschikt gemaakt moeten worden. Nu
kunnen wij ons trachten te beperken en
slechts genoegen nemen mot datgene dat
ons, zonder ons ecnige meerdere inspan
ning te getroosten, geboden wordt door de
natuur.
Maar al spoedig zal ons blgkcn dat ook
indien wij ons tot de bevrediging van de
meest dringende en eerste levensbehoeften
wilden beperken, wij in onze streken niet
zouden kunnen leven. Reeds het klimaat
in onze landen, waaraan wij blootgesteld
zijo, met de donkere natte gure winter
dagen maakt een schuilplaats noodig waarin
wg kunnen vluchten als Moeder Natuur
eens een oogenblik ernstig uit haar humeur
is en ons dit doet gevoelen met storm- en
windvlagen, waarvan wij Nederlanders, uit
ervaring kunnen meepraten.
Doch zelfs als wij een natuurlijke woning
of schuilplaats zouden kunnen vinden dan
nog wenschen wij te kunnen voortleven en
daartoe is voedsel noodig dat in de cultuur
landen zonder noesten en harden arbeid
niet verkregen wordt.
En ziet daar nu de kern vau het ge-
heele maatschappelijke doen en laten. Door
arbeid hebben wij in onze behoeften te
voorzien; wij, d.w.z. de geheele maatschap
pij bestaande in u en mij, onzen buurman,
in onze stad- en landgenooten, neen be
staande in alle aardbewonei-B. Eerst als men
doordrongen is van hel feit dat er een
totale maatschappelijke arbeid verricht moet
worden, om zoowel ieder afzonderlijk als
ons allen gezamcntlijk het voortbestaan
mogelijk te maken oerst dan is het moge
lijk te kunnen begrijpen en beseffen dat
het geheele maatschappelijk „Schalteu und
walteu" gericht is op dit deel.
Alle handelingen die verricht worden,
alle voorvallen die te zien ziju worden te
voorschijn geroepen door den drang tot
leven en voortbestaan waaraan zich de
drijfveer paart het noodige daartoe te ver
krijgen op een wijze die ons ideaal zoo
dicht mogelijk nabij komt.
Niemand dan schrijver dezes kan meer
doordrongen zjjn van het feit dat het
ideaal en geluk dat wg ieder in het bij
zonder nastreven en trachten te bereiken,
voor elk afzonderlgk individu een ander is
dat zij bjj den een bestaan in het bezit
van vele stoffelijke goederen, en bij den
ander bereikt worden, wanneer hem de
gelegenheid gegeven wordt, kalm en rustig
in zijn studeercel die vraagstukken te be
antwoorden, die hij moent dat de meest
belangwekkende zijn.
Hoe menigvuldig nu ook die afzonder
lijke menschelijke neigingen en idealen
mogen zijn, toch valt er in een bepaalde
maatschappelijke ontwikkelingsphase een
zekere uniformiteit in het algemeen men-
8chelijk willen te bespeuren dat zich ont
wikkelt tot een algemeen streven en waar
uit dan langzamerhand bet maatschappelijk
Ideaal groeit.
Daarover in een volgend opstel.
H.
Een verdediging van de
Duitsche Regeering.
De Duitsche regeering heeft het noodig
geacht zich te verdedigen tegen het verwijt,
door de „Deutsche Tageszeitung", „Ger-
mania" en andere reactionnaire bladen tot
haar gericht, dat de overwinning der soc.-
democrateu aan haar te wijten zou zijn
doordat zij de financieelc hervorming niet
voldoende goedgepraat heeft.
De „Nordd. Allg. Zoit." noemt deze
verwijten ongegrond. De regeering heeft
steeds getrucht geschillen tusschen de bur
gerlijke parigen uit den weg te ruimen,
deze partijen terug te brengen op den
bodem van de algemeeDe staatsbelangen.
Dat die pogingen mislukt zijn door de
verbittering der partijen, is niet de schuld
der legeering. Indien zij partij gekozen
had in den strijd over de waarde van de
finaucieele hervormingen, dan zouden hare
pogingen van den beginne af geen kans op
succes gehad hebben. Wel heeft de regee-
riog gewezen op de goede resultaten van
de hervorming, waar deze zich kenbaar
maakten.
De regeering heeft ook steeds de soci
aal-democratie bestreden eu do burgerlijke
partijen opgewekt mede te werken tot
deze bestrijding. Aan haar zijde ie de
schuld dus niet. „Juist in den tegenwoor-
digen tijd moeten bladen, die opkomen
voor de versterking der staatsautoritcii,
dergelijke onrechtvaardige verwijten tegen
de regeering niet uiten
't Is zonderliog, dat deze conservatieve
heenn niet begrijpen, dat men een partij
ook kan doen groeien door reactionnaire
maatregelen.
Samenwerking in den Rijksdag.
In een ouzer vorige nommers is de
mogelijkheid aangeroerd, dat de sociaal
democraten in den nieuwon Rijksdag met
de Burgerlijke partijen te zaaien een meer
derheid voor positieven, opbouwenden ar
beid zouden vormen. Met betrekking tot
deze quaestie is het van belang kennis te
nemen van het volgende in de sociaal
democratische Müochener Post:
Reeds in den vorigen Rijksdag, bij de
Elzas- Lotharinsche grondwetsherziening
is het voorgekomen, dat de sociaal-domoera-
ten mot de meerderheid der burgerlijke
partijen vóór stemden, terwijl de jonkers
in de oppositie in de minderheid bleven.
Zulke gevallen kunnen in den nieuwen
Rijksdag meer voorkomen. De sociaal
democratie is steeds met genoegen bereid
om te stemmen vóór verstandige vooruit-
Btrevenden maatregelen, en zg wenscht
niets liever, dan recht vaak in de gelegen
heid gesteld te worden haren positieven
arbeidswil tot uitdrukking te kunnen bren
gen."
Na de Duitsche verkiezing.
De regeering publiceerde gisterenavond,
blijkbaar geprikkeld door de op haar
gerichte aanvallen van de bladen der
rechterzijde naar aanleiding van hun neder
laag bij de verkiezingen, een vrij bitae
verklaring in de Norddeutsche Allgemeene
Zeiting. Zij geeft daarin te verstaun dat,
zij niet geneigd was zich door eenige partg
te laten gebruiken en dat zij door dat te
doen den vrede tusschen do burgerlijke
partijen zeker niet bevorderd zou hebben.
Uit deze verklaring is ook te lezen, dat
de regeering beide partijen de schuld geeft
van het succes der sociaal-democraten en
zg volstrekt niet gi neigd is, do conserva
tieven als een verdrukte onschuld in het
gelijk te stellen.
Zonderlinge Toestanden.
Een merkwaardige aanklacht, dezer dagen
te Parijs tegen een zekeren Colline inge
diend, geeft weer een aardig kijkje op de
macht welke men in onze dagen aan geld
toeschrijft.
Colline, dio vrijen toegang had in de
couloirs en op do perstribuuo der Kamer,
had aan iemand, wiens vrouw gevangen
was geiet, als zijnde betrokken in de zaak
Flachon 't bekende zedcnschandaal
aangeboden de vrijspraak der vrouw en
het stilzwijgen der pers over het geval
te bewerken, iudieu aan hem, Colline zes
duizend francs werd uitbetaald.
De man gaf het geld, maar desniette
min bleef de vrouw in hechtenis, en werd
het geval in alle bladen in kleuren en
geuren verhaald.
Daarom vroeg do man ziju gold terug,
en daar Colline aan dezen eisch niet wilde
of kon voldoen, diende hg een aanklacht
tegen dezen in. En zoo werd Colline dan in
hechtenis genomen.
Het geval zou geen aanleiding hebben
gegeven tot commentaren in de pers iu
dieu Colline niet een agent van den veilig
heidsdienst had gebruikt om de zesduizend
francs te gaan halen iu het bier niot nader
te omschrijven huis, waarvan de in hech
tenis zittende vrouw de eigenares is.
Toen de agent dezen opbracht kreeg was
hij eorst aan zgn chefs gaan vragen of
ueze het goed vonden. En de chefs hadden
geen bezwaar gehad om den ageut in dienst
te stellen van iemand, die in de Kamer
toegang had en in de particuliero vertrek
ken, welke ten dienste der Kamerleden
staan, zijn besprekingeu hield.
De Staking in België.
De Belgische minister-president eu de
minister van arbeid zijn Zondag te Bergen
aangekomen en hebben daar een onderhoud
van een uur met de directies van mijnen
in de Borinagc gehad.
Volgens de jongste berichten verwacht
men dat binnenkort onderhandelingen tus
schen du mijneigenaren en de arbeiders
over bijlegging van het geschil zullen
worden aangeknoopt.
De Staking in Luxemburg.
Te Differdingen iB bij aanplakkiug be
kend gemaakt, dat de militairen bevel
