DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN.
No. 28,
VRIJDAG 2 FEERUUARI 1912.
9e JAARGANG.
BUITENLAND.
Reorganisatie van het Lager Onderwijs
DE EEMLANDER.
Hoofdredacteur: Mr. D. J. van Schaardenburg.
Bureau: KIiEIffE H iltt 6. Telef. Inter*-. 18».
Abonnementsprijs:
Per jaarf 4.Franco per
post id. f5.60. Per 3 maanden id. f 1.Franco per post
id. f 1.40. Afzonderlijke nummers f 0.05.
Prijs der Advertentie
Van 1 tot 5 regels f0.40. Voor iederen regel meer f 0.08.
Buiten liet Kauton Amersfoort per regel f 0.10. 1 B'j
abonnement belangrjjke korting).
Tot. plaatsing van advert, en reel, van buiten het kanton Amersfoort-in dit blad is „uitsluitend" gerechtigd het Alg. Binnen-en Buitenlandseh Advert.- bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr. 78. 78 Amsterdam
i.
One Lagor Onderwijs staat 'n verjongings
kuur te ondergaan. Dat dit noodig is, wie
kan er aan twijfelen? Hot Lager Onderwijs
te Amersfoort ie nog op ouden leest ge
schoeid. Wat het tegeuwoordig nog is, is
niet aan de organisatie maar aan het ou
derwijs te dunken. Dat het gemeentebestuur
thans ernst maakt om ons onderwijs weer
op de hoogte van den tijd te brongen, is
'n reden tot groote verheugenis.
Het is 'n knap stuk werk, dat B. en W.
aanbieden in hun voorstel tot reorganisatie
van het Lager Onderwijs. De toelichting
schept ons 'n duidelijk beeld van het streng
systematische schema, naar hetwelk de
reorganisatie geschieden zal.
Streng-systeuratisch; soms misschien wel
te streng. We vermoeden dan ook, dat bij
de behandeling in den Raad wel eenige
concessies gedaan zullon moeten worden.
Maar daarover straks.
Wat reeds op het eerste gezicht treft en
zeer aaugenaam aaudoet, is de afschaffing
van de benaming: school le soort, 2e soort,
en 3e soort. Dit heeft een hatelijken klank
en leidt tot de consequentie, dat men ook
zal spreken van kiuderen le soort, 2e soort
en 3e soort. In het vervolg zal de officieele
benaming luiden: school A, school B, school
C enz.; wij hopen, dat ook de volksmond
deze nieuwe terminologie zich spoedig zal
eigen maken. Het zal wel slechts duide-
ljikshalve zijn, dat in de toelichting nog
herhaaldelijk de oude benaming gebruikt
wordt.
Onze lezers weten reeds uit het geen we
Dinsdag en Woensdag publiceerden, dat de
scholen in 3 groepen verdeeld zullen wor-
den
lo. 2 scholen, voor de laatste maal lo
soort genoemd, Meisjesschool Plantsoen (A.)
en Jongensschool (B.), nieuw te bouwen
op het voormalig Artillerie park;
2o. 2 scholen 2o 600rt, school (C.)
Heerensuaat, met M.U.L.O. klassen, en
school (D.) Hellestraat, met opleiding voor
do Normaallessen en beide voor eventueele
Handelsschool;
3o. 3 scholen 3e soort (school E. Koning
straat, school F. Beekstraat, school G.
Puntenburgerlaan).
Zeer streng willen B. en W. den regel
handhaven, dat de scholen van een zelfde
groep volkomen aan elkaar gelijk zijn, wat
klasseverdeeling, leerstof en tijden van toe
lating betreft.
Zóó stren? wenschen B. en W. dit door te
voeren, dat zjj niets weten willen van den
wenk van dou arr. schoolopziener om aan de
acbool, waaraan de M.U.L.O. klassen ver
bonden zullen worden worden, in het 5e
of 6e leerjaar met het onderwijs in de Fran-
ache taal te beginnen.
Het gevolg hiervan zou zijn, dat de 2
scholen <5 en D. slechts gedurende'4 jaren
geheel overeenstemmend waren. Dat 'n
dergelijk inbreuk gemaakt zou worden op
de gelijkvormigheid, vinden B. en W.
zóó ernstig, dat zjj het beslist afwijzen.
Er is zeker veel te zeggen voor de mo
tiveering van hun standpunt, ul. dat de
beslissing der ouders, of zij hun kinderen
de M. (J. L. O. klassen of de Normaal
lessen zullen laten bezoeken, zoo lang mo
gelijk uitgesteld moet worden. Maar over
het hoofd wordt nu gezien de mogelijkhoid
dat leerlingen van school C. en D. zjo
begaafd zjjn, dat het wenschelijk is hen
aan het Gymnasium of de H. B. S. te doen
opleiden. In dit geval schiot het mooie
strenge systeem te kort. Of de ouders van'
zulke leerlingen zullen reeds in de 4e klasse
moeten beslissen, hen te doen overgaan naai
school A. of B. (de opleidingsscholen voor
Gymnasium en H. B. 8.) maar dan
komt men in lijnrechten strijd met de over
tuiging van B. en W., dat de ouders zoo
laat mogelijk moeten kunnen beslissen over
de toekomst hunner kinderen óf die
leerlingen zullen eerst nog de M. U. L. O.
klassen moeten doorloopen of zich door
privaatlessen bekwamen voor toelating op
Gymnasium of H. B. S. Het een zoowel
als het ander gaat gepaard met groote be
zwarennoodeloos tijdverlies van toch min
stens 2 jaren of zware finantieele offers.
Achten B. en W. dit opwegen tegen hpt
bezwaar, dat de gelijkvormigheid van school
C. en D. reeds na het 4e jaar zou eindigen
'Voor den formeeleti kant van dit bezwaar
vanB. en W. voelen wij bitter weioigjwel voor
den practischen kant, dat dan voor 'u aan
tal kinderen reeds in de 4e klasse van
school C. of D. 'n keuze gedaan zou moe
ten worden; maar de vervroeging van deze
keus in onkele gevallen, weegt o.i- niet op
tegen het tjjdverlies of de meerdere on
kosten in het andere geval.
Het doorB. enW. geopperde bezwaar zou
trouwens ondervangen kunnen worden door
op beide scholen, C. en D.,in de 5e, desnoods
in de 6c klasse, het onderwijs in de Frau-
sche taal op het loet-plan te brengen.
Het moge waar zijn, dat kennis van het
Fransch niet vereischt is voor toelating op
de Handelsschool, schaden doet deze kennis
toch zeker niet; integendeel, wij gelooven,
dat door het onderwijs in 'n vreemde taal
de hersens der kindereu weer eens in 'n
geheel andere richting ontwikkeld worden
en zulks kan, zelfs aan kinderen, die na
de 6e klas de school verlaten en de taal
waarschijnlijk nooit zullen spreken, toch
niet anders dan ten goede komen. Maar
vooral voor de kinderen, die do M.U.L.O.
klassen zullen bezoeken en nog meer voor
hen, die de Normaallessen gaan volgen,
zal, het met het oog op het vele nieuwe,
zeer nuttig zijn de beginselen van het
Fransch reeds beet te hebben.
De Oorlog.
Gisterenochtend werden uit een aeroplane,
waarin de aviateur Rossi en kapitein Mon-
tu gezeten waren, bommen geworpen op
het belangrijke Arabische kamp. De Ara
bieren scheten op de aeroplane; vier pro
jectielen raakten het vliegtuig. Kapitein
Montu werd licht gewond.
Twee Italiaansche oorlogsschepen bom
bardeerden Shoik-es-Said en vertrokken
toen in noordelijke richting.
De qualiteit van leden van de Roode
Halve Maan is bij 28 van de Turksche
passagiers van de „Manouba" vastgesteld.
Aan dezen zal worden toegestaan hun reis
voort te zetten. Een der Turksche passa
giers is ziek en wacht te Frioul zijn ge
nezing af. Deze is ook in het bezit ge
vonden van verdachte documenten, hem
zal niet werden toegestaan naar Tunis te
vertrekken.
Een Verbolgen Reqeering.
Terstond na de verkiezingen heeft de
Duit6che regeoring haar woede over de
groote winst der sociaal-democraten niet
geuit; maar nu komen er langzaam-aan
uitlatingen waaruit blijkt hoezeer de stom-
bus-uitslag de „hooge autoriteiten" in
Duitschland gegriefd heeft. Daar was eerst
de tusschenzin in Keizer Wilhelm's dank
voor de hulde aan den Ouden Frits, en
dau kwam er Woensdag opnieuw een uiting
van de Duitsche regeeriug, die getuigde
van gruote geprikkeldheid en die niet an
dat-s is op te vatten dan als eon standje
aan al die partijen, welke de socialisten
geholpen hebben hun winst te behalen. Het
was in de vergadering van den Pruisischen
landdag, de spreker voor de regeering was
minister von Dallwitz (binnenlandsche
zaken) en de aanleiding was dat een der
leden als zijn meening geuit heeft dat een
Pruisisch beambte niet niet ziju eed in
strijd komt door op een socialist te stem
men. Dat is onjuist, zegt Dallwitz. Een
ambtenaar, die aan zijn landheer den eed
vau trouw heeft afgelegd, breekt deze zoodra
hij tniddelijk of onmiddelijk steun verleent
aan een anti-monarchale partij. „Een ambte
naar die gevoel voor eer en fatsoen heeft
zal niet aarzeleo om, als hij gelooft zich
bij dn sociaal-democratie te moeten aanslui
ten, daaruit de ennsquenties te trekken eu
zijn ambt neer te leggen. Doet hij dat niet,
dan wordt hij een huichelaar en een leu
genaar (Stormachtige bijval rechts en geroep
van links: terrorisme, onzin!) Dat kan niet
geduld worden in het belang van den staat
en in het belang van 't volk dat nog andere
begrippen van eer en geloof heeft dan die
der socialisten, en in het belang van het
ambteuaarscorpB. dat met leugen en bedrog
niets te doeu wil hebben". (Weer stormach
tige bijval rechts en groote onrust bij de
socialisten).
Aldus de minister. Men zegge zelf, of uit
de geprikkeldheid van dezen spreker niet
duideljjk de woede over het socialistisch
succes spreekt. Duidelijk bedoelt hij de li
beralen mede te treffen, daar zij door de
socialisten te helpen, „een anti-monarchale
partij" steunden. Overigens kunnen dit de
conservatieven zich ook aantrekken; want
ook zij hebben menig socialistisch candidaat
in den rijksdag gebracht, door hem de
overwionig te bezorgen tegenover den libe
raal, dieu zij uit woede weigerden te steunen.
Edoch, niettegenstaande de woede van de
regeering zal het moeiljjk anders kunnen,
of zy moet duchtig rekening houden met
het groote aantal socialisten in den rjjdsdag,
en zal bij menig ontwerp hun instemming
moeten trachten te verkrijgen. Op een
meerderheid van rechts kan zij niet meer
steunen en voor die van links in de sociaal
democratie noodig. Dat evenwel de re
geering zal trachten zooveel mogelyk voor
stellen te doen, die buiten de scheiding
rechts contra links liggen, maar die wel
voor alle burgerlijke partyen te aanvaarden
zjjn, behoeft geen betoog.
Een Spion.
Ei staat weer een spion terecht voor
het rijkshooggerechtshof in Leipzig, 't Is
een Engelachman, Bertrand Steward. Hij
wordt verdacht van verraad van militaire
geheimen. De beklaagde is advocaat en hij
is zóó bemiddeld, dat hjj den tjjd dien zjjn
bezigheden hem overlieten, gebruikte voor
groote reizen door Europa en Afrika. Hij
is den 2en Augustus j.l. in Bremen gear
resteerd. Vroeger is bij officier geweest.
De Bkiersche Verkiezingen.
Het bestuur uit de drie verbonden par
tijen, liberalen socialisten en boerenbond,
heeft een oproep verspreid met verzoek
om nauwkourige rapporten te ontvangen
van elk geval, waarin de katholieke geeste
lijkheid van den kansel propaganda maakt.
Ook zal streng toezicht worden gehouden
tegen alle onwettige handelingen van het
Centrum in verkiezingslokalen, ten einde
aldus het schrikbewtod der katholieken op
het platte land, waaraan zij voor oen groot
deel hun politieke machtspositio te danken
hebben, zooveel mogelija te breken.
De Toestand in Portugal.
Naar Dader uit de Portugee6che hoofd
stad omtrent h'et gebeurde der laatste
dagen aldaar gemeld wordt, hoopt men
dat de poging tot opstand voor goed is
verijdeld. Over de inneming en ontruiming
vaD het gebouw der syndicalisten worden
nog de volgende bijzonderheden medege
deeld. Daar het huis, in de Foruiosa-straat
gelegen, een zeer groot en zwaar gebouwd
perceel i9 en men van de veronderstelling
uitging, dat het met uiterste kracht verde
digd zou worden, had de militaire overheid
omvaogrjjke maatregelen getroffen. De
militairen bereidden zich op een geregeld
beleg voor; het gebouw werd geheel om
singeld, zoodat niemand daaruit ODtsnap-
pen kon. Al spoedig echter begrepen de
belegerden, dat elke wederstand doelloos
zon zjjn, en reeds enkele minuten na de
sommatie gaveo zij zich dan ook over.
Ongerekend de vrouwen en kiuderen, wer
den de 600 mannen, die zich in het ge
bouw bevonden, in hechtenis genomen en
naai het arsenaal geleid, om van daar als
gevangenen naar de schepen op de Taag
te worden overgebracht. Deze arrestatie „en
utasse" moet als de nekslag voor het ver
zet beschouwd worden. Spoedig begon het
verkeer in de Portugeesche hoofdstad een
meer normaal aanzien te krijgen, en werd
het tramverkeer gemakkeljjk hersteld. Ook
de couranten zjjn weder begonnen te ver-
schjjnen.
De Regeering zendt de meest optimis
tische telegrammen de wereld in, doch we