WEERBERICHT.
Thermometerstand
BINNENLAND.
STADSNIEUWS.
MEDEDEELINGEN VAN HET
KONINKL. NED. MET. INSTITUUT.
Opgemaakt voorm. 11.2 unr.
De Bilt, 12 Februari 1912.
Hoogste barometerstand 770.Ö m.M. te
Haparanda, laagste 740.6 teScilly.
Verwachting tot den avond nan 13 Februari
1912. Meest matige tot krachtige Zuid
westelijke tot Zuid-Oostelijke wind.
Gesteldheid van de lucht: Zwaar be
wolkt, waarschijnlijk regenbuien.
Temperatuur: Dezelfde.
Barometerstand te AMERSFOORT.
Barometerstand hedenmiddag te 12 uur
755 m.M.
Vorige stand te 12 uur 762 m.M.
te Amersfoort.
Hoogste gisterenF. 51
Laagste hedennachtF. 44
Hedenmiddag 12 uurF. 87
liggend, is gereed om naar Bergen te
vertrekken.
Bij het station Frameries wilde een sa
mengeschoolde menigte twee plunderaars
uit de handen van gendarmen bevrijden.
Deze losten daarop schoten in de lucht
Te Pèturages werden soldaten, die be
letten wilden, dat een sleperswagen werd
geplunderd mot baksteenen gebombardeerd.
Een aantal soldaten werden gewond, één
zeer ernstig.
Toen later 500 stakers wederom een
wagen wilden plunderen, trachtten jagers
te voet dit te verhinderen, zjj werden echter
achteruit gedrongen. Zij maakten daarop
een charge met gevelden g bajonetten en
6choten vervolgens waai door twee stakers
werden getroffen.
De menigte vervolgde toen de soldaten,
deze vluchtten, maar maakten later weder
een charge.
Eén vrouw werd gewond.
Een Taalquaestie.
In Noorwegen is een gedeeltelijke minis-
terieele crisis ontstaan. Dit is geen wereld
schokkende gebeurtenis maar de reden waar
om is eigenaardig, die is namelijk een
taalquaestie.
Men heeft in Noorwegen de zoogenaamde
Rigsmaal. Dat is de deftige, de officieele,
de boekentaal. Men heeft de Landsmaal,
dat is de taal, die vooral in de westelijke
districten gesproken wordt, de zooals hare
tegenstanders zeggen „Boerentaal". Do
voorstanders van de Landsmaal beweren
dat deze de zuiverste is en zich aansluit
bij het oud-Noorsch. Iuderdaad is de Rigs
maal naar het schijnt niet „van vreemde
smetten vrij". Er komen daarin vele vreemde
en vooral Deen6che woorden voor. En in
het westen beweert men, dat de vrijgeboren
Noor zijn eigen taal moet spreken, die'
overoud is en eene roemrijke geschiedenis
heeft.
Nu is deze taalquaestie een politieke
geworden. De conservatieven en gematig
den, wat in vele gevallen op hetzelfde
neerkomt, zjjn gehecht aan Rigsmaal, de
radicalen geven de voorkeur aan do Lands
maal. De eersten beschouwen de Lands
maal als een dialect, dat in den mond der
onbeschaafden behoort, maar door fijner
spraakwerktuigen niet kan worden ge
sproken.
Natuurlijk is er eene bemiddelende rich
ting, eene ethisoh-ireni6che richting zou men
kunnen zeggen. Daartoe behoort bijv. de
vermaarde schrijver Björnstjerne Bjornson.
Zij en hij willen dat het Noor9ch langza
merhand zal gezuiverd worden van vreemde
woorden en uitdrukkingen, dat men een
aantal oude woorden in eere zal herstellen,
maar dat die hervorming langzaam zal
gaan, eene hervorming zal zijn en geene
revolutie. De echte voorstanders echter van
de Boerentaal zouden onmiddellijk door de
wot willen zien voorgeschreven, dat de
Landsmaal de officieele taal zal zijn.
Nu heeft Noorwegen een gematigd mi
nisterie. De leden zjjn op het punt van de
taalquaestie verdeeld, maar in de practjjk
bespeurde men tot nu toe van die ver
deeldheid niet veel.
Maar nu is iets gebeurd dat een einde
dreigt te maken aan de ministerieele soli
dariteit. Te Christiania werd een groote
vergadering gehouden van voorstanders der
Boerentaal. De eerste minister werd ge-
noodigd en de heer Konow, zoo heet hij,
is gegaan en dat namen de andero minis
ters hem kwalijk. Want, zeiden zij, de
eerste minister bewees daardoor dat het
hom aan tact ontbrak. Zij voorzagen toen
nog niet wat gebeuren zou. In gezelschap
van zjjne landgenooten vergat de heer
Konow de politiek en niet alleen sprak hij
de taal van zijne jeugd, hij hield ook in
die taal eene redevoering, waarin hij partij
trok en krachtig ook voor de taal van het
westen en kwaad sprak van de andere.
Het eind van het lied is geweest, dat vijf
leden van het Kabinet hun ontslag hebben
ingediend.
TWEEDE KAMER.
De leden van de Tweede Kamer der
Staten-Generaal zijn thanB in openbare
vergadering bijeengeroepen tegen Dinsdag
20 Februari a s. des namiddags te 2 ure.
De School en de Bioscoop.
Zaterdagmiddag is te Utrecht onder
voorzitterssehap van den Leeuwarder wet
houder van onderwijs, den heer J. A. A.
Schoondermark, en onder zeer groote be
langstelling een vergadering gehouden van
door bet gemeentebestuur van[Leeuwarden
uitgeooodigde gemeenten en corporaties
om te beraadslagen over het gebruik van
de bioscoop voor schooldoeleinden.
Vertegenwoordigd waren o.a. den Haag,
Haarlem, Arnhem, Deventer, Dordrecht,
Amersfoort, Amsterdam, Enschede, Rotter
dam, Tilburg, Assen, Zwolle, Yeendam,
Utrecht, Het Nederlandsche Lyceum te
's Gravenhage, de commissie van toezicb-
op het L. O. te Rotterdam. Aanwezig wat
ren verder de inspecteur van het L. O. in
de 3e inspectie, de beer L. Michielsen, de
schoolopziener in het district Alkmaar en
audereu.
Na breedvoerige discussie werd aangeno
men de volgeede motie, voorgesteld door
den heer L. W. J. K. Thomson van 's Gra
venhage.
De vergadering, overtuigd van het nut
van de bioscoop voor onderwjjs en volks
ontwikkeling, noodigt burg. en weth. van
Leeuwarden uit stappen te doen, opdat het
gemeentebestuur van Leeuwarden een co
mité vorme met opdracht te onderzoeken:
a. hoe vervaardiging van schoolfilms te
ondernemen; b. welke kosten aan het ge
bruik (in ruimer zin) verbonden zijn bij
coöperatief handelen van onderscheiden ge
meenten.
Emmabloem.
De spoorwegdirecties hebben afwijzend
beschikt op het verzoek van de vereeniging
voor peisoneel in dienst van de Nederland
sche spoorwegen tot bestrijding der tuber
culose om de Emmabloem op de stations
te verkoopen.
oüdkkdoms-en invaliditeitsverzorging.
Door het hoofdbestuur van den Vrijzin
nig Democratischen Bond zijn gepubliceerd
de vraagpunten betreffende de ouderdoms-
en invaliditeitsverzorging, welke behandeld
zullen worden op de algemeene vergadering,
in het voorjaar te 's-Gravenhago te houden.
Deze vraagpunten luiden in hun defini
tieven vorm als volgt:
A. Omvang der verzorging:
I. Zal de ouderdomsverzorging in be
ginsel alle mannen en vrouwen omvatten?
II. Zoo neen, zal de ouderdomsverzor
ging zich in beginsel uitstrekken tot alle
mannen en vrouwen, die minder inkomen
hebben dan een zeker door de wet vast te
stellen bedrag?
Bij bevestigend antwoord op vraag I of
vraag II:
III. Wordt de regeliDg der ouderdoms
verzorging als één geheel, mede in verband
met de kosten, ook van de andere takken
van sociale verzekering, terstond en zonder
overgangsregelingeu uitvoerbaar geacht?
Zoo neon, zal het dan op den weg van
den Bond liggen voorloopig met wettelijke
regeling der ouderdomsverzorging voor hen,
die in loondienst zijn, genoegen te nemen
als eeu eersten stap op den weg eener al
gemeene regeling?
Bij ontkennend antwoord op vraag I en
vraag II:
Zal de ouderdomsverzorging zich in be
ginsel bepalen tot hen, die in loondienst
zijn?
B. Uitkeering.
TV. Zal een inkomensgrens worden ge
steld, waarboven op uitkeering van ouder
domsrente geen aanspraak kan woiden ge
maakt?
V. Zal de ouderdomsrente afhankelijk
zijn van: a. het bedrag der gestorte jaar-
lijksche bijdragen?; 'o. den tijd gedurende
welken bijdragen betaald zijn?
0. Bijdrage.
Te Zutphen is besloten, dat van de be
langhebbenden, die een inkomen genieten
boveu een door de wet te bepalen bestaans
minimum, een rechtstreeksche bijdrage zal
worden geëischt.
VI. Zal het bedrag dier bijdrage afhanke
lijk moeten worden gesteld van het inko
men van den belanghebbende?
"VII. Zal bjj de regeling der bijdragen
een bedrag van elk inkomen worden afge
trokken, waarover geen bijdrage van den
belanghebbende zal worden berekend.
D. Koeten.
VUI. Zullen de bjjdragen door den
Staat te betalen, volgens bovenstaande re
gelen, uitsluitend moeten wordeD gevonden
uit directe belastingen en het successierecht
volgens de bepalingen van ons belasting
program?
Verklaringen.
1. In verband met de te Zutphen geno
men beslissing blijft de invaliditeitsverzor
ging, als daarin niet gelijktijdig met de
ouderdomsverzorging wordt voorzien, voor
den Bond eene regeling van de hoogste
urgentie, voor welker totstandkoming hij
met kracht zal blijven ijveren.
Bij de regeling zal worden gestreefd
naar vorwezelijking van de beginselen om
trent de invaliditeitsverzekering, vervat in
het desbetreffend rapport der commissie
voor de ouderdomsverzorging en de daarbij
behoorende conclusies van het hoofdbestuur.
II. De organisatie van de oudordoms-
en invaliditeitsverzorging moet berusten op
het beginsel van zoo sterk mogelijke de
centralisatie en zoo groot mogeljjke mede
werking van belanghebbenden.
In het bioscooptheater op de Lange-
straat wordt thans een film vertoond, die
buitengewoon veel belangstelling trekt. „De
zonde der jeugd" wordt door de talrijke
bezoekers met spanning gevolgd, en boeit
dan ook in hooge mate. Vooral het tra
gische slot is aangrijpend en velen komen
dan ook diep onder den indruk.
Zaterdagavond, ruim 8 uur, brak
brand uit in de kamer d»r directrice van
de Industrie- en Huishoudschool. Mej. de
Holl had een gascomfoor aangestoken en
zich daarop even uit de kamer begeven.
De vlam schijnt in de slang te zijn gesla
gen, welke daardoor van het comfoor af
raakte en tegen het behang sloeg. In een
oogenblik tijds stegen de vlammen langs
de muren, zoodat toen Mej. de Holl, die
gelukkig spoedig terugkeerde, in de kamer
terugkwam, deze reeds in vlammen stond.
Mej de Holl begaf zich aanstonds naar do
brandslang in de gang en wist met succes
do vlammen te bestrijden. Toen verschil
lende voorbijgangers en omwonenden ter
hulp snelden, was men het vuur reeds
meester. De politiespuit, welke zeor
spoedig ter plaatse was behoefde dan ook
geen water te geven.
De afd. Amersfoort van de vereen.
Oud Katholiek Ondersteuningsfonds zal he
den avond een feestelijke bijeenkomst
houden in het „Valkje". Als spreker is
voor deze gelegenheid geDOodigd de
ZeerEorwaarde Heer H. van Kempen, kape
laan in de Paradijskerk te Rotterdam.
Op deD Utrechtschen weg, even voorbjj
het Berg-H6tel werd gisterenmiddag een
fietsrijder uit Utrecht door een auto aan
gereden. Beter dan zijn nieuwe karretje,
dat deerlijk gehavend werd, kwam de wiel
rijder er af. Door den val beliep hij slechts
eenige schrammen. Daar hjj geen geld op
zak had, was het minder aangename gevolg
van dit ongeval, dat hg de reis naar Utrecht
verder te voet moest afleggen.
Het Amorsfoortsch Tooneel en Ope
rette Ensemble, zal in de maanden Maart
en April een tournée door den lande
ondernemen en ook eenmaal in Amersfoort
optreden met de nieuwe Klucht „Even Pas-
seeren!" Als datum van voorstelling is vast
gesteld Zondag 31 Maart a.s.
Woensdag 14 Februari zal H. A.
Enkelaar, agent van politie le klasse, den
dag herdenken, waarop hg voor 25 jaar in
dienst der politie alhier trad.
—De Vereeniging tot Opvoeding vanHalf-
verweesde-,verwaarloosde- of verlaten kinde
ren in het huisgezin, afd eeling Amersfoort,
houdt haar Algemeene Vergadering van
leden en begunstigers op Vrijdag 16Febr.
a.s. des avonds ten acht ure in „Ons Iluis."
De punten van behandeling zjjn:
le Jaarverslag. 2e. Voorzienig in vaca
tures in bet Afdeelingsbestuur. 3. Even-
tuëele voorstellen aan het Hoofdbestuur.
4. Verslag der commissie bela9t met het
nazien der rekening en verantwoording van
den penningmeester. 5. Vaststellen der be
grooting. 6. Benoeming van afgevaardigden
en hunne plaatsvervangers voor de Alge
meene vergadering der Vereeniging. 7. Be
noeming van eone commissie van twee
personen en hunne plaatsvervangers tot bet
nazien van de rekening en verantwoording
over het loopende vereenigingsjaar.
Als candidaten voor de vacature,
ontstaan door de periodieke aftreding van
den heer A. N. J. van Rossern te Baarn
worden voorgesteld de heer A. N. J. van
Rossem en Mej. N. Boon HartsinckJ te
Baarn.
Het bestuur stelt voor het aantal be-
tuursleden op 11 te brengen en beveelt
als candidaten aan Mej. N. Boon Hartsinck
en den heer A. N. J. van Rossem te
Baarn.
Als afgevaardigden naar de Algemeene
Vergadering te Amsterdam (bedoeld bij
punt 6) worden voorgesteld de heeren F.
M. van Veen en Mr. P. L. Baudet en als
plaatsvervangers de heeren J. van de Lijke
en H. van Maanen.
Gisterenmiddag speelde H. V. C. te
Apeldoorn tegen Robur et Velocitas. Bij
rust was de stand 21 voor Apeldoorn.
Daarna wisten de Amersfoortors echter
driemaal te doelpunten, terwjjl Apeldoorn
Dog maar eonmaal het net vond, Onze
stadgenooten wonnen alzoo met 43.
't Vijfde speelde gisteren te Arnhem
tegen Viteeso Hl. Beide partijen wisten
slechts eenmaal te doelpunten, zoodat het
einde kwam met een gelijk spel (11).
In den Haag werden gisteren op
Houtrust wedstrijden gehouden tussohen
verschillende Nederlandsche Veteranen com
binaties. De Amersfoortors maakten daar
een goed figuur en wisten met 40 van
Den Haag te winneD.
AGENDA,
DagelijksBioscoop, Langestraat.
13 Febr. Nutslezing dr. H. van Capelle in
Amicitia.
14 Febr. Bioscoop de Arend, raiddag- en
avondvoorstelling.
15 Febr. Bioscoop de Arend,avondvoorstelling.
15 Febr. Lezing Nederl. Protestantenbond.
15 Febr. Albert Vogel in Amicitia.
15 Febr. Lezing Suouck iu Ons Huis.
16 Febr. Huish. Vergadering, afd. Amers
foort v. d. Ned. Ver. tot Afsch. v. Alc. dranken
in Ons Huis.
17 Febr. Frysk Selskip Ut en Thus Cafe Otte.
18 Febr. Bioscoop de Arend, avondvoorstelling.
18 Febr. Specialiteit gezelschap Directeur
Robinson in de Keizerskroon
20 Febr. Bal Masque Kezerskroon.
25 Febr. Congres Ned. Slagersgez. bond in
de Keizerskroon.
26 Febr. Lezing Kleerekoper in bet Valkje.
3 Maart, Tooneel Uitv. Atnersf. Toneel Ver.
Kunst na Arbeid in de Keizerskioon.
10 Maart. Uitvoering Geheelonth. koor „Het
dagende licht" in Amicitia.
15 Maart Kiesvereenigiug „Gemeentebelang"
Spr. de heer Roodhuizen.
31 Maart. Jaarfeest Alg. Ned. Geh.onth.
Bond in Amicitia.
29 April. Toonkunst.
30 April. Toonkunst
Opgave van de Vereeniging
.HANDEL en NIJVERHEID"
van personen die zioh in de Gemeente heb
ben geveBtigd, of daaruit zjjn vertrokken
naar andere Gemeenten, met vermelding
van woonplaat», van den 31 Jsd. 1912 tot
en met den 6 Februari 1912.
GEVESTIGD.
Jannetje van den Berg, v. Njjkerk n. Wei
straat 2.
