DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN.
No. 42.
MAANDAG 19 FEBRUARI 1912.
9e JAARGANG.
Brieven aan een Oud-Amersfoorter.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
DE EEMLANDER.
Hoofdreritu'leiir: nr. I). J. van Nrliatirtlenbiirg.
A bonnementspri js
Per jaarf 4.Franco pei
post id. f 5.60. Por 3 maanden id. f 1.Franco per post
id. f 1.40. Afzonderlijke nummers f 0.05.
Bureau: KI.KIIVK HxA«J C. Telet. Intere. IS».
Prijs der Ailvertentiën:
Van 1 tot 5 regels f 0.40. Voor iederen regel meer f 0.08.
Buiten liet Kanton Amersfoort per regel f 0.10. (Bfj
abonnement belangrijke korting).
Tot plaatsing van advert, on reel, van buiten bet kanton Amersfoort in dit blad is „uitsluitend" gerechtigd hel Alg Binnen-en Buitenlandsch Advert.-bureau D, Y. ALTA, Warmoesstr. 76- 78 Amsterdam
Amice.
Ja, ik kan het mg heel goed voorstellen,
dat jij, echte Amersfoorter die je was, nog
vaak in gedachten vertoeft in de stad, waar
je geboren en grootgebracht bent en je
mooiste levensjaren gesleten hebt; en dat
je dus verlangend bent te weten, vrat hier
al zoo omgaat, geloof ik graag; daarom
heb ik geen oogenbhk geaarzeld om te
voldoen aan je verzoek om op de hoogte
gehouden te worden van de Amersfoortsche
toestanden.
Je was van liuis uit een echt feestnum-
mei en uitgaander; men zei wel, dat er
geen kip geplukt kou worden, of jij was
er bij om een poot van het slachtoffer vaat
te houden. En daarbij klaagde je nog al
tijd, dat er zoo weinig te doen was in
Amersfoort!
Nn, als je tegenwoordig hier woonde,
zou je daarover niet te klagen hebben;
vermakelijkheden en uitgangen zijn er te
over, geen avond behoef je tegen je zin
thuis te blijven. Dat klinkt je misschien
wat vreemd in je ooren en je zal vragen:
hot is toch niot iederen avond voor het
concert-, comedie- en voordrachtlievoud
publiek „Amicitia uitstappen!"?
Neen, daar heb je schoou gelijk in; Ami-
citia's poorten openen zich, behalve in
kermistijd, zelden vaker daii eenmaal per
week. En zelfs voor die enkele lceeren kost
het bijna.bovenmenscbelijke moeite de men
schcn op te trommelen. Voor de Stoker-
abonneuiouts-concerten is in den regel veel
belangstelling; het was dan ook steeds over
heerlijk kuustgenot, wat zij ons dit seizoen
boden, maar de voornaamste oorzaak van
de volle zalen zal wel geweest zijn, dat het
tot de bon ton behoort voor die concerten
abonnement te nomen kuustgenot per
inteekening 1; verder kregen wij eenige
tournee-concerten van buitenlandsche groot
heden, die in de provincie de waardeering
van het publiek hoopten te vinden, welke
hun in de groote steden onthouden werd;
'n paar nutsuitvoeringen, die het meeste
genoegen verschaft hebben aan de thuis
blijvers nuts-sprekers schijnen in An.ers
foort liefst bar-vervelend te zijn; verder nog
enkele tooneeluitvoeringen, zoo goed en
zoo kwaad als dat in Amicitia gaat, en
verleden week oog een Vogel-avond voor
een mcerendeels afwezig publiek. Al deze
uitvoeringen waren vtij slecht bezocht, het
geen voor de aauwezigen dit voordeel heeft,
dat na afloop in de garderobe het gedrang
en de straggle for jas eu hoed iets minder
levensgevaarlijk en de kans om binnen het
kwartier aangekleed en op straat te zijn
iets grooter wordt. Maar het is niet Ami
citia, dat ik op het oog heb, als ik schrijf,
dat je iederen avond kan uitgaan.
„Bedoel je dan misschien café-conccrts
of strijkjes?" hoor ik je vragen,
Café-concerts, strijkjes Man, vloek niet
zoo; nu toon je toch heelemaal niets af te
weten van onze Amersfoortsche toestanden
Alle muziek iu café's restaurants of andere
draukholeu is ten strengste verboden, als
een uitvinding van den drankduivel. Geen
rekwesten hebben mogen baten, en je zal
zien, voordat we een jaar verder zijn, staat
Amersfoort in het heele land bekend al9
alcohol-vrij, gelijk het thans reeds malaria-
vrij heet. Ik heb zelf s al hooren vertellen,
dat Amersfoort toonaangevend dreigt te
worden en Amsterdam, Den Haag en
Botterdam het voorbeeld willen volgen en
gaarne het muziek-maken in café's, het
zij dan door orchestrions of orkestjes zou
den verbiedeo, alles tot bestrgding van het
drankmisbruik; alleen is men daar nog
bang, dat de kleine man zal vragen, waar
om aan hem het eenige muzikalo genot,
dat voor hem bereikbaar is, onthouden
wordt, terwijl dit niet verboden wordt aan
hen, wier geldmiddelen veroorloven con
certen bij te wonen, waar in de pauze in
de foyers toch ook gelegenheid bestaat aan
Bacchus te offeren.
Maar om tot mijn onderwerp terug te
komen: ik zal je maar niet langer laten
raden, Amersfoort heeft zjju bioscoop ge
kregen Wat zeg ik, bioscoop? Bioscopen
of liever nog bioscooptheafm 1 Dit is nu
geen bluf, ik mag werkelgk schrijven thea-
1ers, want we zijn er waarlijk 2 rijk, en
first class, hoor 1 Zelfs was er sprake van,
dat er nog een derde zou bijkomen doch
deze schijnt het wgselijkor te vinden nu
maar weg te blgven. En ik geloof dat dat
heel verstandig is, want 2 bioscopen iu
Amersfoort, dat is er misschien al één te
veel. Natuurlijk liep het de eerste dagen
druk en Zondags uitverkocht, maar alshet
nieuwtje er wat af is, dan zullen wij er
misschien aan één wel genoog hebben. Ik
ben benieuwd, wie het het langst zal bol
werken, het kan een leuke wedstrijd tus-
schen beide ondernemingen worden. Nu
reeds bieden ze 'tegen elkaar op en wij,
publiek, profiteeren intusschen van de
keurige, wekelijks wisselende programma's
waarmede ze elkaar trachten te overtroeven.
Je ziet alzoo, dat er alles bij elkaar
hen wat vertier is in onze oude Eemstad.
En nu komen er voor velen nog een paar
dolle dagen, de laatste dagen voor de vasten.
Al merkt men er in het publiek niet veel
van, er staat toch nog genoeg „lol" op
het program. Vanavond bijvoorbeeld zijn
er niet minder dan 3 bal-masqué's en je
kunt er van op aan, dat het daar lustig-
zal toegaan. Het zijn nu moeilijke dagen
voor de coalitie en de gemeenschappelijke
wortel zal wel heel diep onder den grond
vorstopt worden. Slechts enkele dagen in
het jaar werpt de roomsch-katholiek het
coalitie juk van zich af om den fietel te
voeren en van mooi Aaltje te zingen met
den paganist, die van zijn kant het oude
spreekwoord bewaarheidt:
Geuzen willen wel met ons gasten,
Maar zij willen niet met ons vasten.
En hierbg laat ik het Voor vandaag.
JORIS VAN EEMLAND.
De Oorlog.
Een oorlogsschip bombardeerde om twee
uur Zaterdagmorgen de forten, die in de na
bijheid van Perim gelegen zijn. Het schip
vertrok vervolgens iD noordelijke rich
ting.
Volgens berichten uit Turksche bron
nam een Italiaansche kanonneerboot op
den 15en Februari nabij Moha oen vaartuig.
Nadat de Turksche soldaten hadden gevuurd,
werd de haven door de kanonneerboot ge
bombardeerd. De moskee, en twee huizen
werden licht beschadigd. Denzelfden dag
bombardeerden de Italianen het fort en de
kazerne, welke laatste gedeeltelijk vernield
werd.
Een buitengewoon crediet van een mil-
lioen Tuiksche ponden is aan den minister
van Oorlog verleend, om daaruit de oor
logskosten voor den krijg met Italië te
kunnen bestrijden.
Uit den Duitsuhen Rijksdag.
Bij de voortzetting van do behandeling
der begrooting, zeide de soc.-domocraat
Ledebour, dat met den barbarenstaat Rus
land verdragen werden gesloten tor beroo
ving van Perzië. Hij protesteerde tegen de
schandelijke onderdrukking des volks door
de beulsknechten van den Tsaar en be
sprak verder de Agadirquaestie. Het stond
vast, meende hij, dat de regeering de hand
op Marokko had willlen loggen.
Hij noemde de kritiek van den Rijks
kanselier op de verkiezing van Scheide-
mann een „oogehoordc aanmatiging", en
vorweet den heer von Bethmann Hollweg,
die weigerde toe te stemmen in de her
ziening van de stcmdistricten, „inbreuk te
maken op de bepalingen van de grondwet."
De minister von Kiderlcn Wachter be
treurde en bestreed, ondet toejuichingen der
rechterzijde, dezen aanval op de regcering
van een naburigen 6taat, waarmee Duitsch
land in vrede en vriendschap leeft. Wat
de Agadirquaestie betreft, merkte hij op,
dat niemand ooit er van had gesproken,
dat de Duitscho regeering de bedoeling
zou hebben gehad een deel vau Marokko
in bezit te nemen.
Het bureau van den
Duitschen Rijksdag.
Aau de Kölnischc Ztg. wordt uit Berlijn
gemeld, dat daar als zeker verluidt, dat de
Keizer geweigerd heeft het bureau van
den Rijksdag te ontvangen De voorzitter
en de tweede ondervoorzitter hadden daartoe
een verzoek ingediend, doch de Keizer
heeft geweigerd dit onvolledige bureau te
ontvangen. Dat de aangelegenheid aan een
persoonlijk ingrijpen van den Keizer te
wgten is, blijkt reeds daaruit, dat het ant
woord aan het Oberhoffmarschallamt ge
richt is.
De Staking in de Borinage.
De staking in de Borinage heeft aan
beide partijen ernstig schade berokkend.
De werklieden hebben meer den 5 millioen
frs. aau loon gemist en het verlies der
mijneigenaren loopt eveneens in de mil-
lioeneD.
Het werk is hervat, de rust is echter
r.og niet geheel en al teruggekeerd. Van
tijd tot tgd worden er zelfs nog aanslagen
gepleegd. Vrijdagochtend bijv. werd bij het
keldergat van het huis van den waarnemen-
den burgemeester van Hornu een groote
blikken conservendoos gevonden, gevuld
met kruit, spjjkers en stukkeu ijzer. Een
lont, die aan de bus was vastgehecht, was
reeds half opgebrand.
IJit vrees voor ongeregeldheden hebben
de burgemeesters van de meeste plaatsen
in de Borinage alle vasteuavondfeestlijk-
heden verboden.
Bespotting
In Parijs staken, naar men weet, nog
altijd een groot deel der taxi-chauffeurs; de
werkwilligen rijden onder politie—geleide
naast den chauffeur zit een municipale
garde.
Thans hebben de chauffeurs, die lijden
met machtiging van het stakiugscomité,
naast zich... een iu uniform gestoken kar-
tonuenpop geplaatst. De politieprefekt heeft
gelast tegen deze bespotters van de verte
genwoordigers van het openbaar gezag pro
cesverbaal op te maken.
Graaf Aeiirkntal. f
De Oostenrijksch-Hongaarsche ministor
van Buitenlandsche zaken, graaf Aehrenthal
is Zaterdagavond overleden.
De bladen deelen mede, dat graaf Berch-
told benoemd is tot zijn opvolger.
De jongste Republiek
Hoewel do Republiek China reeds onge
veer een week geleden is uitgeroepen, schijnt
men daar nog lustig door te vechten. Uit
Koeldzja wordt bericht, dat de opstande
lingen in de nabijheid van Sjicho slaags
zijn geraakt met de regeeringstroepen,
waarbij de eersten 200 de laatsten 400 doo-
den hadden. Do regeering9troepeu hebben
zich met achterlating van vele wapens te
ruggetrokken. En verder sein', men uit
Moekden, dat na een hevigen strijd van 27
uur do opstandelingen de stad Tieling (ten
N. van Moekden) hebben bezet.
PoRTUGEESCH TlMOR.
Ofschoon het bekend is, dat de Portu-
geesche kolonie Timor in opstand verkeert,
was het tot dusver niet mogelijk over den
toestand veel bijzonderheden te vernemen.
Eerst thans heeft een der voornaamste
bladen van Lissabon „Kapital" nadere be
richten over den toestand kunnen publicee-
ren, welke het blad van uit Timor ontvan
gen had. Volgens deze berichten, bevindt
zich de hoofdstad Dilly iD volslagen staat
van beleg. De inboorlingen, namelgk de
Ramcastammen hebben de stad aangevallen.
Daar de bezetting van Dilly zeer klein is,
drongen de opstandelingen de hoofdstad
binnen, waarna zij begonnen te plunderen
en te moorden. In tal van factorijen wer
den de machines vernield en de gebouwen
in brand gestoken. Luitenant Silva en ma
joor Iuglez werden op straat gedood. Hun
en van tal van soldaten werd het hoofd
afgeslagen en op palen gestoken: vrouwen
weiden weggevoerd om als gijzelaars te
worden vastgehouden- Voor dat de opstan
delingen aftrokken vielen zij de regeer inga
gebouwen aan, plunderden deze en maak
ten 50 Remington-geweren en 5000 patro
nen alsmede een veldgeschut buit. Vervol
gens staken zij de gebouweD iD brand. De
inboorlingen-koning Bonavedtura tracht
thans- den opstad over het geheele eiland
te organiseeren. Wel heeft de Pórtugeesche
regeering 300 inau troepen met den kruiser
„Patria" naar Timor gezonden, doch dit
aantal wordt volkomen ontoereikend ge
acht.
De behandeling der Bakkerswet.
De Algemeene Nederlandsche Bond van
Arbeiderspers) in het bakkerschocolade-
en suikerbewerkingsbedrijf heeft tot de
sociaal democratische Kamerfractie het ver
zoek gericht het belang van de bakkers
in het bijzonder te dienen en vooral al
het mogelijke te doen dat de Bakkerswet
nog vóór Paschen behandeld zal wordco.
De Bocd betreurt nl., dat de Bakkers-
