WEERBERICHT.
Thermometerstand
BINNENLAND.
STADSNIEUWS.
MEDEDEELINGEN VAN HET
KONINKL. NEP. MET. INSTITUUT.
Opgemaakt voorin. 10.42 uur.
De Bilt, 6 Maart 1912.
Hoogste barometerstand 774.8 m.M. te
Horta, laagste 738.3 te Skudesnaes.
Verwachting tot den avond van 7 Maart
1912. Meeat matige tot krachtige, Zuide
lijke tot Zuid-Westelijke wind.
Gesteldheid van de lucht: Zwaar be
wolkt, buiig weer.
Temperatuur: Dezelfde.
Barometerstand hedenmiddag te 12 uur
750 m.M.
Vorige stand te 12 uur 746 m.M.
te Amersfoort.
Hoogste gisterenE. 50
Laagste hedennachtF. 43
Hedenmiddag 12 uurF. 44
Ekn Protest.
De Pruisische Landdag zal er over moe-
ten stemmen of een socialist al dan niet
terecht tot de ordo geroepen is, toen hij
den oorlog een hoon voor God, het chris
tendom en de menschelijkhcid noemde. Hij
heeft daartegen protest aangeteekend op
groDd hiervan, dat de oorlog geen lid van
het Huis, noch van de regeering is, en
evenmin een niet aanwezig persoon, die
zich niet verdedigen kan.
Vkrhooginq van
Officierstractementkn.
In België zijn bij Kon. besluit de officie
ren-traktementen verhoogd. De officieren
der infauterie en cavalerie, onder den rang
van majoor, krijgen elke drie jaar een
opslag van 300 frs.; de majoors ontvangen
1000 frs. verhooging; in totaal een grootere
uitgave voor de schatkist van 1.850.000
francs.
De Geestelijkheid en de Politiek.
Te Tourneppe (België) zou Zondag een
liberale meeting gehouden worden.
Groote schrik onder de plaatselijke gees
telijkheid, die zich haastte, schrjjft de In-
dépendance, het volgende verzoek aan de
bevolking bekend te maken.
„In verband met den uitdrukkeljjken
wensah van Z. E. den kardinaal Mercier,
verwachten wij, dat gedurende de geheele
verkiezingscampagne alle herbergiers van
Tourneppe, volgens de bestaande christe
lijke gewoonte, zullen weigeren, hun loka
len te verhuren aan hen, die de vijanden
zjjn van de regeering en den godsdienst.
Wij houden onp verzekerd dat, al onze
goede katholieken zich zullen verwijderd
houden van de vergaderingen der tegen
partij en hun geschriften zullen vernieti
gen."
Betooging te Boedapest.
Te Boedapest hebben de sociaal-demo
craten eeD optocht ten gunste van alge
meen kiesrecht gehouden, waaraan 35.000
personen doelnamen. De orde werd niet
gestoord. Zoolang de optocht duurde, was
er een soort van algemeene staking ge
proclameerd.
Studentenrelletjes te Petersburg.
Aan de universiteit te Petersburg hebben
eergisteren weder relletjes plaats gehad
tengevolge van de benoeming van twee bg
de studenten niet gewilde professoren.Maan
dag waren de gangen en kasten reeds be
plakt met socialistische proclamaties, waar
in de studenten werden aangespoord tot
verzet tegen de regaering. Eergisteren ver
schenen ook proclamaties van de kadettcn,
die vrijwel dezelfde strekking hadden. Meer
dan duizend studenten kwamen nu eergiste
ren in de universiteit bijeen, beletten de
professoren hun colleges te geven en kozen
een presidium, welks leden redevoeringen
hielden, die de opgewondenheid nog deden
toenemen.
Toen de politie aan den warboel een
einde trachtte te maken, werd zij bewor-
pen met bijtende vloeistoffen, die don agen
ten voor een oogenblik het gezicht bena
men; er kwam echter versterking en de
politie bezette nu met het bajonet op het
geweer het gebouw Het presidium en
ongeveer 100 studenten worden gearres
teerd en o.a. ook een zekere dr. Black,
een neef van president Taft, die te Peters-
burg de colleges in de zoölogie bijwoont
en met den gebeden strijd niets te maken
had. Black werd echter, toen bleek, dat
een vergissing was begaan, weder in vrij
heid gesteld.
De onlusten in China.
Uit de berichten over de onlusten eu
gevechten in Noord-China blijkt ten duide
lijkste, tot welk een droevige anarchie de
troonsafstand der Mansjoe-regeoring heeft
aanleiding. Zeer opmerkelijk is het, dat
het zuiden zich volkomen rustig houdt,
wel een bewijs, dat de voorloopige regee
ring te Nanking in werkelijkheid reeds
meester was van de zuidelijke provinciën,
in de laatste maanden der Mandsjoe-regee
ring.
Bevatten do berichten waarhoid, die
melden, dat een uieuw troon-preteudent te
verwachten is, dan zal dat de verwarring
nog slechts doen toenemen. Die pretendent
moet een afstammeling zijn der Ming-dy-
nastie, dat is het Keizerlijk Huis, dat tweo
en een halve eeuw geleden van den troon
des Hemels werd gestooten door de Mand-
sjoe-vorsten der Tingdynastie, die van dien
tijd af tot nu toe geiegecrd hebben. Het
zou dus inderdaad geenszins onwaarschijn-
8chijnlijk zijn dat een afstammeling van
het verstooten vorstenhuis zich nog steeds
als wettig Keizer beschouwt, een poging
waagde den troon te vermeesteren. De
pretedeDt moet den naam dragen van Mar
kies Tsjoe Tsjeng Joe.
De Chineezen-Opstootjks.
Naar aanleiding van den loop van het
onderzoek in zake de jongste ongeregeld
heden onder de Chineezen in Soerabaja,
moet de Indische Regeering het voornemen
opgevat of reeds ten uitvoer gebracht heb
ben om voorloopig een 100 tal der deelne
mers aan den opstand uit Ned.-Indië te zet
ten.
De geheele beweging vond voornamelijk
haren aanhang onder Chineesche handwerks
lieden.
Het Bouwweïteke.
De regeering heeft in het wetsontwerp
tot wijziging der wet lot regeling van het
lager onderwijs (Bouwwetje) een wijziging
gebracht, strekkende om de terugwerkende
kracht uit het ontwerp te lichten.
Nu dit ontwerp niet vóir 1912 tot wet
is verheven, kan, zegt de Toelichting, de
wijziging van art. 59 der L. O. wet niet
meer worden toegepast op het dienstjaar
1911. De nieuwe subsidiebepalingen zullen
eerst het volgende jaar, d.w.z. over het
dienstjaar 1912 voorde eersteinaalkunen
worden toegepast.
Aanbieding kiesrecht-adres.
De O. Haarl. Ct. meldt, dat op een na
mens de hoofdbesturen van den Vrijz. Dem.
Bond- en het Algemeen Nederlandsch
Werklieden verbond tot H. M. de Koningin
gericht verzoek om een deputatie uit hun
midden te willen ontvangen ter aanbieding
van het kiesreehtadres uit naam van de
Koningin is geantwoord, dat H.M. op een
nader te bepalen datum, de deputatie
hoopt te ontvangen.
Een Gemeenteraad in staking.
Den 9en November 1911 besloot de raad
van dc Eriesche gemeente het Bildt het
heffingsmaximum van den boofdelijken
omslag van f 35.000 te brengen op f 45.000.
Gedeputeerde Staten hebben echter an
ders gewild. Zij schreven indertijd, dat zij
bereid waren een verhooging vaD het ma
ximum van den te heffen hoofdclijken om
slag tot een bedrag van f38.000 aan de
Kroon in overweging te geven. Motieven
voor het Btandpnnt voerden zjj niet aan.
Wel bleek uit hun betrekkelijk schrijven,
dat zij het wenschelijk achten hooger
schoolgeld te heffen.
De raad is in een nadere toelichting met
klem op gekomen tegen dezen, naar zijne
meening bedekten aanval op de openbare
school en heeft zich vierkant gesteld tegen
elke directe of indirecte poging om hem
te dwingen tot een hoogere schoolgeld
heffing. Hij handhaafde zijn besluit, omdat
hij de ruimte van heffing, waartoe hij be
sloot, meende noodig te hebben om de hem
toevertrouwde belangen der gemeente naar
behooren te behartigen.
Dit nader betoog had op Gedeputeerde
Staten zooveel invloed, dat zij hei raads
besluit tot wijziging van do verordening aan
de kroon opzonden met het advies van
den gemeenteraad te doen weten, dat te
gen de goedkeuring van een maximum-ver
hooging tot f40.000 geen bezwaar bestaat.
Uit een in de vergadering van jl. Maan
dag ter tafel gebracht stuk van den minis
ter van binnenlandscho zaken bleek, dat
de vereischto goedkeuring aan de veror
dening wordt onthouden.
De meerderheid van het college van
burgemeester en wethouders zag in de ont
houding van de goedkeuring aan de ver
ordening een groven aanslag op de zelf
standigheid van den raad en stelde hem
voor in zjjn vergadering van jl. Maandag,
uit overweging:
„dat hem door die onthouding de ge
legenheid wordt benomen de hem toever
trouwde belangen der gemeente te behar
tigen op de wijze als lig dienstig acht;
dat hem daardoor toch wordt belet op
de ge.neenteleeningcn de iu het bolang
van een goed financieel beheer gevorderde
aflossingen te doen;
dat hij zich onder deze omstandigheden
niet langer verantwoordelijk wenscht te
stellen voor het financieel beleid der ge
meente";
te besluiten de betrekkelijke zaak ver
der te lalen rusten. Dit voorstel werd aau-
genomen met 10 tegen 3 stemmen. Drie
der vier kerkelijke leden stemden tegen.
De tegenstemmers zagen in de houding
van de Gedepeteerde Stalen een poging
om den raad indirect te dwingen tot het
heffen van hooger schoolgeld en konden
zich met dat standpunt vereenigen.
(Leeuw. Ct.)
Waarom Christelijk-Histobisch?
In de Arend werd Maandagavond door
de Christ. Historische Kiosvereeuiging een
openbare vergadering gehouden, waarin als
spreker optrad de heer J. H. Snoeck Hen-
keman6, lid van de Tweede Kamor, met
het onderwerp: „Waarom Christ. Histo
risch?"
Nadat de heer J. Visser de bijeenkomst
met een welkomstwoord en gebed had ge
opend, verkreeg de heer Henkemans het
woord. Deze herinnerde aan de oprichting
van de Christ. Historische Unie op 9 Juni
1908, door samensmelting van de Christ.
Hist. Partij en den Frieschen Christ. Hist.
Bond. In art. 1 der statuten wordt aange
geven, dat het gezag een richtsnoer en
toetssteen vindt in de ordening Gods. Hier
mee wordt de antithese voorop gesteld, maar
dat kan nu eenmaal niet anders. Wie ernstig
wil en zoekt bij 't licht van Gods Woord,
zal steeds den rechten weg vinden. De per
soonlijke belijdenis blijft buiten beschouwing;
maar in 't openbaar moeten allen zich ver-
eenigeD, die openlijk voor Gods Woord
willen uitkomen. Spr. stelt dit op don voor
grond, omdat het thans beslist noodzakelijk
is. De politiek, de letterkunde enz. drageD
een beslist anti-christelijk karakter. Daaraan
moet paal en perk worden gesteld en daar
om moeten de Christelijke bezwaren van
de daken worden gepredikt. De tijd van
het hooghartig liberalisme wilde, zoo noodig,
de minderheid het zwijgen opleggen, ter
wijl de godsdienst van de scholen werd ge
weerd. En als men nu van links zegt, dat
dat niet zoo is, dan haalt Spr. uitspraken
aan, o.a. van dr. Meijer (vrijz. dem.), waar
uit blijkt, dat ook in vrijzinnige en socia
listische kringen de antithese wordt aan
vaard.
Het atheïsme wordt luide vorkoDdigd door
de „Dageraad" en te Haarlem is erkend,
dat de beweging van de Dageraad veel
steun vond in het «oc. dem. streven. Ook
in literatuur en onderwijs miste men, het
geen nog was overgebleven van het Chris
telijk leven. De zaken werden op den kop
gezet en de vraag was slechts: hoe wordt
ik gelukkig? inplaats van: hoe maak ik mij
gelukkig? Overal vond een leuze, strijdig
met de Christelijke beginselen, ingang en
daartegen gaat de strijd der Christ. His-
torisahen.
Spr. zet dan uiteon, dat het onderwijs
vrij moet zijn, en dat aan de bijzondere
school gelijk recht behoort te worden ge
daan als aan de openbare, en komt dan op
het kiesrecht. De medewerking van het
volk aan de regeering neemt toe, naarmate
de werkzaamheid van de overheid zich
uitbreidt.
In 1913 nu zal links algemeen stemrecht
als parool hebben. Daartegenover stelt Spr.
den eisch van een gezond demokratisc-h
kiesrecht. Ieder, die meewerkt aan de wel
vaart van het volk, moet kiesgerechtigd
zijn. Er wordt te veel op het bestaande
kiesrecht afgegeven. De toestand is thans
zoo, dat ieder normaal ontwikkeld mensch,
die werken wil, het kiesrpcht kan verkrggen.
In Enkhuizen bezitten 93 pet. der mannen
het kiesrecht, in Amersfoort 60 pet. En
wanneer men zich eerlijk aangaf in de be
lastingen, zonden er nog velen kiezer zijn.
De Christelijk Historischen wenschen niet
mee te doen aan de beweging voor alge
meen kiesrecht, maar zijn daarom niet con
servatief. Een Christen mag niet conserva
tief zijn. Het conservatisme heeft zich ver
zet tegen de Hervorming, tegen Huss en
tegen zooveel goede dingen. Spr. moet dan
ook ten sterkste betwisten dat een conser
vatief streven bij de Christ. Hist, ooit is
gebleken. Maar daarom hoeft men nog niet
dadelijk mee te gaan, met al wat nieuw
voorgesteld wordt. Spr. zet dit nog nader
uiteen, waarna hg wjjst op het verschil met
de auti-revolutionnaiiou. Dit verschil is
tweeledig; nl. in beginsel en in organisatie.
Volgens dr. Kuyper dankt ons Ned. volk
zijn oorsprong aan het godsdienstig leven
der 16e eeuw, en is de organisatie de veer
kracht van de Calvinistische levensbeschou
wing Het is ongekend, zoo'n organisator
als Kuyper is geweest.Maar daarmee'komt hij
in gedrang mot het devies der anti-rev.: „In
ons isolement is onze kracht." Het devies
derChrist. Ilist. nu is: „Gg zijt het zout der
aarde",dat de Christelijke geest moet leven
in de openbare instellingen. Bij de anti-rev.
was Krijgstucht noodig om de partij te ont
wikkelen. Daardoor kwam het tot afschei
ding van mannen van een eigen levensbe
schouwing als de Savornin Lohman; niet om
het leidend beginsel, maar om belemmering
van den opbloei van het persoonlijk Christe
lijk leven. Daarom zal de Christ. Hist, nooit
zoo'n krachtige partij worden, dat ligt niet
in haar begineel van organisatie. Bij de
anti-rev. is de organisatie meer strijdbaar,
en gericht op de verovering van de macht;
de organisatie der Christ Hist, wil het
volk van het levend beginsel doordringen.
De samenwerking met de R. Kath. vindt
bij vele naaste geestverwanten critiek. Het
hoofdbezwaar is, dat de.R. Kath., krachtens
beginsel en gehoorzaamheid, hun kerk als
d e kerk beschouwen, en andersdenkenden
als afvalligen. Gok plaatsen ze de kerk bo
ven deu Staat, ouk om leiding te geven
aan de gezaghebbenden in den Staat.
De R. Kath. in j^ons land hebben dat
echter nooit uitgesproken of doen vermoe
den. Hun program bevat daarbij veel,
dat de protestanten ter harte kunnen nemen.
Niets staat er in, dat wgst op overheer-
sching, terwijl daarentegen er onder de
protestanten zijn, die vrij wat clericaler zijn
dan de R Kath. Men donke slechts aan den
strijd tu8schen Gereformeerden en Ned. Her
vormden. De strijd van de „Beukelaar", dat
de coalitie weg moet, om de organisatie bg
de R. K. is dan ook tegenovergesteld aan
dien der Christ. HiBt. die juiBt een verbond
willen van alle Christelijke partijen.
Komende tot de actuecle politiek, vindt
Spr. dat de coalitie moet en zal gehand
haafd worden. Geen andere partij groepee
ring is thans mogelijk, tegenover het driest
opsteken van het ongeloof. Er wordt be
weerd, dat de coalitie te zwak is, om de
recht8che beginselen tot uiting te brengen.
Maar er was eerst heel wat goed te maken.
De nieuwe beginselen moeten eerBt door
werken op onderwijs gebied, en thans vindt
ieder, ook vau links, de wetten van Mackay
en Kuyper een zegen voor ons volk. Min
der gemakkelijk kan men dat toegeven bij
het HoogerjOnderwjjs. Maar vrjj hooger on
derwijs behoeft zich niet te beperken tot de
Yrije Gereformeerde universiteit te Amster
dam. En in dat geval zal ook op dit
terrein hot goede blijken.
Spr. zet daarna uiteen het werk van het
tegenwoordige ministerie. De subsidie voor
schoolbouw was noodig, omdat de eischen
aan de scholen gesteld, te hoog zijn voor
vrijwillige bijdragen. Het is dan ook on
billijk van links tegen het „Bouwwetteke"
te zijD. En wat de ouderdomsverzekering
betreft, zullen de meCBte Christ. Hist, in de
Kamer daarmee meegaan, om het beginsel
der Christelijke rechtvaardigheid, hetgeen
Spr. nader uiteenzet. Mr. de Savornin Loh
man is tegen do verplichte verzekering.
Jammer is het, dat het tegenwoordig ont
werp is vastgekoppeld aan de ziektewet
Er bestaat niet zoo'n nood, en veel kan
ter verbetering worden gedaan uit eigen
kracht. Beter is het te werken in het belang
van de volksopvoeding en dat persoonlijk
aan te wakkeren. Dc minister kan zich
moeilijk van dat verband losmaken, en ter-
wille van de ouderdoms- en invaliditeits-
verzorging zullen de Christ. Hist, wel ge
noegen nemen .net de 'ziekteverzekering.
Ook bij do Tariefwot moet het Christelijk
beginsel den doorslag geven, 't Is mogelijk
dat enkele artikelen hooger in prijs zullen
worden; andere blijven gelijk of worden
zelfs goodkooper. Geen Christ. Hist, zal ech
ter, volgens Spr., stemmen voor een invoer-
