DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN.
""stadsnieuws."
No. 65.
ZATERDAG 16 MAART 1(912.
9e JAARGANG.
Bij dit nummer behoort 'n
BIJVOEGSEL.
Hoe de gevolgen der dure tijden
te verhelqen.
DE EEMLANDER.
Hoofdreriarleur: Mr. D. J. van Schaardenburg.
Abonnementsprijs
Per jaarf 4.Franco per
post id. f 5.60. Per 3 maanden id. f 1.Franco per post
id. ijl.40. Afzonderlijke nummers f 0.05.
Bureau: lil.KIM. H\ MJTelel. Interc18».
Prijs der Advertentiën:
Van 1 tot 5 regels f 0.40. Voor iederen regel meer f 0.08.
Buiten het Kanton Amersfoort per regel f 0.10. (By
abonnement belangrijke korting).
Tot plaatsing van advert, en reel, van bniten bet kanton Amersfoort in dit blad is „uitsluitend" gerechtigd het Alg. Binnen-en Buitenlandsch Advert.-bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr. 75-78 Amsterdam
De taak dee Libekaden.
Gisterenavond hield do kiesvereeniging
„Gemeentebelang" een openbare vergade-
riug in het Valkjo, tvaarin als spreker op
trad de heer A. Roodhnyzen, met het
onderwerp: „De taak der Liberalen".
Nadat de heer Rijkens de druk bezochte
vergaderiug geopend had, zei de heer
Roodhuyzen, dat, wanneer men opgeeft,
te zullen spreken over de taak der libera
len, het vanzelf spreekt, dat men eerst na
gaat, hoe de politieke toestand is.
De politieke toestand is op hot oogen-
blik zeer geëmbrouilleerd.
Toen in 1909 het ministerie-Heemskerk
zoo'n groote meerderheid had verkregen,
was dat geen overwinning van hot Chris
telijke in de politiek. Heemskerk wilde dan
ook niet eens spreken, tot groote ergernis
der zeloten in de partij, van de Cbristclij
ko beginselen levende in de rechterzijde.
De groote meerderheid is verkregen, door
den krijgskreet op de Deputatenvergadering
te Dordrecht aangchoven, dat de antithese
op den voorgrond moest worden gesteld.
Als men Dr. Kuyper aan het weinig Chris
telijke daarvan herinnert, dan zegt hij:
Jezus kwam niet om den vrede te brengen,
maar het zwaard. Als Spr. nu zoo'n argu
ment hoort, dan denkt hijieder ketter
heeft zijn letter.
Bij zijn optreden nu is minister Heems
kerk gegeoscld door De Standaard. Daar
in werd geschreven, dat het echte wageu-
Bchot, merk A. K., ontbrak. Met dat A.K.,
bedoelt Spr. niet het veel begeerde alge
meen kiesrecht, maar Abraham Kuyper.
Dat is dan ook eigenlijk de man, die de
leiding heeft. En waarom zit Kuyper nu
in de Kamer en niet achter de groene tafel?
In 19Ü9 dacht men, dat Kuypnr zou terug
koeren. Dat schreef niet een provinciaal
anti-rev. blaadje, Welks hoofdartikelen vaak
aau ontoerekenbaarheid doen'denken, maar
eeu hoofdorgaan als De Stichtsche Courant.
Daarin stond reeds twee dagen na do ver
kiezing „Nu staat aan den terugkeer van
Dr. Kuyper niets in den weg". Maar,
wanneer een wereldreiziger landen heeft
doorreisd en zeeën heeft doorkruist, dan
kan het nog gebeuren, dat hij bij zijn
terugkeer over een sinaasappelschil uitglijdt
en zijn been breekt. In politischen zin is
dat Dr. Kuyper overkomen en het sinaas
appelschilletje heet: Lehman-Westmeyer.
Spr. zegt dat niet met zeker leedvermaak,
want dr. K. is een ongemakkelijK knappe
kerel, anders zou je niet zoo'u moeite heb
ben om hem weg te krijgen. Maar de anti-
rev. partij draagt de schuld. Het zijn sterke
beenen, die de weelde kunnen dragen en
wanneer men als eeu god wordt behandeld,
raakt men de kluts kwijt De decoratie-
kwestie nu heeft dr. Kuyper het zitten
achter de groene tafel onmogelyk gemaakt.
Oude rotten in de politiek dachten zelfs,
dat hy geheel onmogelijk was. Maar dat is
niet zoo. Hij is weer in do Kamer geko
men, niet oin mee te loopen als gewoon
kamerlid, maar hij kon slechts verdragen
wat hij verdragen heeft, omdat hij in deze
vernedering weer zijn overwinning zag. En
hij heeft het gewonnen. In 1910 heeft men
dat gezien bij den val van minister Cool,
een man, die zelf in bescherming werd ge
nomen door mr. de Savornin Lohman.
Maar Kuyper wilde den val van Cool, om
dat hij liberaal was en niet wilde buigen
yoor anti-rev. eischen, zooals de vroegere
liberale minister van marine Wentholt.
En nog pas is het gebleken, toen de
Kamer werd gesteld voor de vraag, of In-
dië zal worden gekerstend. Toen de regee-
riug in deze kwestie niet mee wilde gaan
met Kuyper, heeft hij een ultimatum ge
steld; heeft hij gevraagd, of ze oorlog wil
de met de auti-rev. partij, d.i. Kuyper. En
de Waal Malefijt moest het hoofd buigen,
met tranen in de oogen, aandoenlijk om
aan te zien, als een jongen van het Gym
nasium, die een standje krijgt van den rec
tor. Toen was het duidelijk: Meneer ment
weer zelf
Ook bij het Bonwwotje bleek dat weer.
De heer do Beaufort heeft het zoo juist
gezegd, dat niets de clericalen samenbindt,
dan de subsidiejacht. En het zou Spr. dan
ook volstrekt niet verwonderen, als Dr.
Kuyper pressie op de indiening van het
welje had geoefend, om de broeders te
vreden te stellen.
Daarin ligt het groote gevaar, in het
kuyperianieme, dat de politiek brengt op
een terrein, waarop ze niet behoort, de
kwesties waarom het gaat verdoezelt en
de Nederlandsche natie vergiftigt. Het
brengt elementen bij elkaar, die niet bij
elkaar hooren. Wat betreft de regeermacht
van dit ministerie, is hetzelfde te zeggen
als van Kuyper: de rogecronmacht is groot
Bij K. is dat niet zoo in het oog gevallen,
omdat het onderwijsvraagstuk moest wor
den opgelost en de staking van 1903 kwam,
die Kuyper deed posoeren als redder van
het land. Maar bij Heemskerk komt de
onmacht scherp aan het licht. Nu regeert
hij al vier jaar, maar nog niets is tot stand
gebracht. Vandaag zijn we aan den vogel,
die ook zijn beurt moet hebben, evengoed
als do trekhond, maar wanneer zullen nu
de menschen hun beurt krijgen? Dat tee
kent de slapheid in de politiek.
Het hoofdvraagstuk is op het oogenblik
dat van het kiesrecht: Spr. wenscht kies
recht als regel en uitzondering alleen, als
staatsbelang dat eischt, want hoe uitge
breider het kiesrecht is, des te gemakke
lijker zal het vallen, om sociale wetten tot
stand te brengen. De wet van Houten voor
ziet niet in die behoefte, en wordt finaal
afgekeurd, alleen reeds om haar mammonis-
tische strekkiug. VaD dit ministerie is in
dit opzicht nooit iets te verwachten en
daarom is een Commissie tot grondwets
herziening benoemd, welke niets anders is
dan een kapstok, om het kiesrecht aan op
te hangen. Van een fiuule oplossing der
kwestie komt niets. Dit geldt ook het
vrouwenkiesrecht, waarvan Spr. een ge
leidelijke invoering wil.
Voor het ouderwijs heeft dit ministerie
niets gedaan. De hervorming moest wach
ten op het Rapport van de aaneenschake-
lings commissie. Dat ligt er nu twee jaar
en nu heeft de minister een ander argu
ment, nl. dat dit ministerie er geen is van
onderwijs, maar van sociale hervorming.
Je moet toch, om eeu populair woord te
gebruiken, wel lef hebben, om dat tc dur
ven zeggen. Waar zijn die sociale hervor
mingen? Ze zijn er eenvoudig niet. Daar
is het ziekteverz. ontwerp, waar de ge
neeskundige behandeling, het eerst noodige,
vooral op bet platteland, is uitgeschakeld.
En dan een ouderdoinsverzekering met
dwangverzekering. Spr. stelt de wet
van Talma met haar 394 artikelen tegen
over de Engelsche van Lloyd George met
12 artikelen en bepleit verder staatspen-
sionnoering.
De treurige kwaliteit van de sociale wet
ten wordt zoo mogelijk nog minder, door
de allertreurigste brou, waaruit de middelen
ervoor zullen moetou worden geput Spr.
zal over de tariefwet niet veel zeggen, maar
hij herinnert aan hetgeen de heer Gorris
zeide in de Amsterdamsche Winkelvereeni-
ging. „Wanneer de arbeiders", zoo sprak
de heer Gorris, „zoo dom zijn, om de ta
riefwet aan te nemen, omdat zij andeis
geen sociale hervormingen krijgeD, dan
zijn ze even stom als Pietje. Pietje was
een heel zwak jongetje. Eiken dag moest
hjj een lepel levertraan innemen, maar het
hart draaide hem in het lijf om. Zijn moe
der zei toen, je krijgt een stuiver eiken
keer als je inneemt. En Pietje liep ver
heugd langs de straat. Maar toen er 22
stuivers in den spaarpot waren, kocht moe
der daarvoor een nieuwe Hesch levertraan.
Zie, zegt de heer Gorris, dan is de arbei
der net als Pietje, die zich beet liet nemen.
Waar nu zooveel onmacht bestaat, vraagt
Spr. Wat is de taak der vrijzinnigen?
In deze omstandigheden is voor de vrij
ziunigen samenwerking niet alleen moge
lijk, maar meer dan ooit plicht. Spr. denkt
zich een aaneengesloten leger, oprukkend
naar het algemeen kiesrecht, met de vrjj-
zinnig-domocraten in de voorhoede, de Unie
liberalen als centrum en een deel der oud-
liberalen als achterhoede. Men zal moeten
afstootOD, wie niet meewil, maar met twee
handen moeten aauvaarden de hulp van
hen, die al is het in de achterban, wel
mede optrekkou.
De sociaal-democraten wenschen niet
mee te doen aan zoo'n verbond. Daarvoor
is dezo partij ook nog te jong en moet ze
to veel naar Wijnkoop eu de Marxisten
kijken. Maar in Duitschland sloten de soci
aaldemocraten zich wel met de nationaal-
liberalen aaneen, ter bestrijding van het
zwart-blauwe blok. En ook in België is
men schouder aaD schouder opgetrokken
tegen de clericalen.
De vrijzinnigen zijn zwak door de soc.-
democraten. Rechts is eensgezind, maar
wanneer links aan de regeeringstafel zit,
nemeu de soc.-dem. niet do minste verant
woordelijkheid op zich en hun tactiek
breDgt mede, dat zjj altijd spelen in de
kaart van rechts.
Is de sociaal democratie nu wel verant
woord door nog langer deze houding aan
te nemen? Brengt meeleven met de poli
tiek niet mede, dat antwoord wordt ge
geven op de vraag: Wat kiest ge? De
soc.-dem. bestrijden veel sterker deze
regeeriug dan de vrijzinnigen, maar als deze
de regcci ing kunnen in handen nemen,loopen
de soc.-dem hun tusschen de beenen, ten
bate van de clericalen. En wel is waar,
dat de sociale wetgeving is stop gezet,
maar de sociaal-democratie, levende uit de
ontevredenheid kan, geen beter baat vinden,
dan bij den toestand, dien we thans be
leven.
Samenwerking zal plicht, dure plicht
zijn in 1913 Wie die samenwerking af
wijst, zegt: ik wil dit cloricaal conservatief
ministerie laten zitten. Dat mag niet.
Daarom, de lendenen omgordt en houdt
brandende de lampen, om in 1913 te
kunnen zegevieren.
Voor het debat gaf zich op de heer H.
Sneevliet (soc. dem.) van Utrecht.
Deze wees erop, dat de heer Roodhuyzeo
zijn dikwijls zeer amusante rede, besloten
had, met het verwijt aan de aoc-dem., dat
ze de positie der rechterzijde versterkt,
door de afwijzende houding, welke ze
tegenover de vrijzinnigen aanneemt. En
hij heelt daar Jbij gevoegd: zie naar België,
zie naar Duilscblaud. Maar het is oojuist,
dat de Duitsche soc.-democraten een
dergelijk bondgenootschap zouden hebben
aangegaan. Ze ziju daar niet voor te vinden,
omdat men daar, evenals hier, niet weet,
wat men aan de liberalen heeft. Maar op
het congres te Jena zijn een vijftal eischen
Er is veel geschreven over de zoo zeer ver
hoogde prijzen van bijna alle onze voedings
middelen, maar wij wensehon hierdoor eenige
praktisch uitvoerbare wenken te geven, hoe
men zich voor hetzelfde bedrag meer en betere
voedingswaarde kan verschaften. Hoewel men,
door zijn geringe percentages aan eiwit en vet,
bezwaarlijk alleen van brood kan leveu eu zulks
bovendien te eentonig zou zijn, is 't door zijn
boog gehalte aan koolhydraten, geschikt om, in
't bijzonder aardappels en vele soorten van
groenten, boenen enz. te vervangen, daar brood,
in verhouding tot zijn voedingswaarde en
zuiverheid, veel goedkooper is, Het tekort aan
eiwit eu vet. waarvan men per etmaal slechts
een gering gewicht behoeft, kan door een
doelmatige keus voor ziju middageten eu de
gewoonlijk bij brood genuttigde eetwaren,
gemakkelijk worden aangevuld. Bovendien is
goed brood een zuiver voedsel, zonder eenige
schadelijke bijwerking, zooals vooral voor kin
deren, door veel aardappelen enz. kan worden
veroorzaakt. Door onze vorige feuilleton-ad
vertentie „omtrent ons dagelij kscli brood" is het
genoegzaam bekend gemaakt hoe wij de granen
volkomen zuiveren en er alle schadelijke (vooral
zaden als bolderik) en niet voedzame (als kat;
bestanddeèlen uit halen door een groot aantal
automatisch werkende machines, elk voor eene
andere noodige bewerking,
Wij vestigen speciaal de aandacht op
Meïkbrood (bereid met volle koemelk,), 9,13,
en 18 cent.
Moutbrood (geen gewoon meelmet een extract,)
doch van gemoute tarwe in haar geheel) 10 cent.
Gezoudheidsbrood (luchtig) 7, 11, en 17 cent.
Munitiebrood [vast militair-broodj 9 cent
Verpakt Zoet Roggebrood [met rietsuiker|
10 eent.
Roggebrood [alleen ongebuild roggemeel],
verpakt 10 en ouverpakt 30 cent.
Verpakte Luxe Tafelbeschuit, 7 voor 5 cent.
Fijne 8 voor 5 cent.
Dessei tbcschuit 12 voor 5 cent.
Luxe Theebeschuit 14 voor 5 cent,
Luxe Ontbijtkoek, 30 c.m. 20 cent,
Dèlicieux 28 10 cent.
Thornasvaer's 30 lOcent.
Beschuit en koek zonder ons etiket, is niet
van ons fabrikaat en gelieve men te weigeren.
De eerste kruideniers- en comostibles-h indelaars
in geheel Nederland [alhier Oostervee Water
schot, Duchatel, Stuurman, van der W erff, J.
van Doorn enz-] leveren onze beschuit,
biscuits, gevulde fantasiewafels [prinsesse-
boouen, sigaren, tarwearen enz., gevuld
met zuivere frambozenjam. melkchoco
lade enz.] en andere artikelen. In minder
waardige winkels mogen onze artikelen niet
worden verkocht. Hoewel tarwe en rogge thans
kostbaarder zijn dan in enkele vroegere jaren,
zijn, door ons 10 pCt. dividend, onze brood
prijzen toch ongeveer oven laag waartoe wij in
staat zijn door ODzen veel vermeerderden omzet.
Door groote voorraden en voorkoopen, kunnen
wij aan onze geregelde afnemers garandeeren,
dat gedurende dezen winter onze oroodprijzen
niet zullen worden verhoogd, hoe duur de
graanprijzen dan ook moeliten zijn. Bedragen
tot ongeveer f50,— werden als dividend per
gezin uitgekeerd, hetgeen per kalenderjaar in
Februari geschiedt.
Meursing's Machinale Fabriek van Gebak
Amersfoort.