DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN,
Sn
No. 78.
MAANDAG 1 APRIL. 1912.
9e JAARGANG.
STAAT EN MAATSCHAPPIJ.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Hoofdredacteur: Mr. D. J. ran Neliii:ir<lei»l>urg.
Abonnementsprijs:
Per jaar4.Franco per
post id. 5.60. Per 3 maanden id. f 1.Franco per post
id. f 1.40. Afzonderlijke nummers f0.05.
Bureau: KÏ.KINF, HaA«!,6. Telet. luiere. 18».
Prijs der Advertentie
Van 1 tot 5 regels f 0.40. Voor iederen regel meer f 0.08.
Buiten het Kanton Amersfoort per regel f0.10. (Bij
abounemeat belangrijke korting).
Tot plaatsing van advert, en reel, van buiten het kanton Amersfoort in dit blad is .uitsluitend" gerechtigd het Alg- Sinnen- en Buitenlandsch Advert.- bnrean O. Y. ALTA, Warmoesstr. 76- 78 Amsterdam
in.
Siuus Januari 1.1., den laatsteu keer, dat j
ik Uw aandacht vroeg, zijn er gebcurte- I
teuisseu voorgevallen op economisch tei-
reiii, die niet alleeu uit wetenschappelijk
oogpunt odzo bijzondere aandacht eischen,
doch die van eeu practisch standpunt be
zien, buitengewoon belangrijk zijn.
Eeu dezer gebeurtenissen, de staking
der mij a workers, is vau zoo ingrijpenden
aard, dat het der moeite loont, bare wer
king een oogenblik nader te bekijken. De
wenscheu der stakers inogen geacht wor
den uit de dagelijkscbe berichten bekend
te zijn, zoodat hunne bespreking in deze
regelen achterwege kan blijven, doch wel
zal dc poging tot oplossing van bet geschil
een onderworp van beschouwing voor oos
kunnen uitmaken en wanueer wij over „het
geschil" spreken bedoelen wij den strijd
aan de overzijde van het kanaal, daar in
Engeland de staking wel van de meeste
beteekenis en tevens van dc grootste inten
siteit is, terwijl zij bij onze Oostelijke na
buren meer het karakter van een sympa
thie of solidariteitsstaking draagt.
De Engelscbe regeering, die er niet in
mocht slagen de partijen tot elkaar te
brengen, meende een wet te moeten in
dienen, die den mijnwerker een minimum
loon waarborgt. Een loon dus, niet be
paald door de vrije iowerking der maat
schappelijke krachten op elkaar, maar vast
gesteld langs wettelijken en dus langs
kunstmatigen weg. Het feit, dat een prijs,
want dit is toch per slot van rekening ook
hot loon dat de arbeider voor het verrich
ten van werkzaamheden ontvaugt wettelijk
vastgesteld wordt, i9 van zoo groot gewicht
en uit principieel oogpunt zoo verwerpe
lijk, dat cr een zeer afdoende redon moet
ziju om dit te billijken.
Immers, indieu in de toekomst blijken
mocht, dat de loonen, wier minimum nu
door de wet bepaald wordt te hoog moch
ten ziju, dan heeft er een ontwrichting
plaats in de economische verhoudingen
waarvan de uadeelige invloed gevoeld zal
worden, niet alleen door de mijneigenaars,
doch door alle verbruiker*.
Laten wy aannemen, dat een bepaald
artikel, dat 9chier onmisbaar is voor de
aanmaak van tal van goederen door de
vrije inwerking van vraag en aanbod op
de markt één gulden kost doch dat door
een wettelijk ingrijpen bet aaubod zoo zeei
belemmerd wordt in te werken op de vraag
naar dit artikel, dat de prijs van éen gulden
stijgt tot een gulden en 10 cent; dan zicu
wij dat de aanbieder van dit artikel thans
meer dan vroeger ontvangt doch daartegen
over staat, dat de prijzen van do goederen
welke met ons artikel gemaakt worden,
eveneens stijgen moeten, daai de aanmaak
kosten zooveel hooger geworden zijn.
De aanbieder van het artikel ontvangt
meergeld dan vroeger voor het afstaan, in
casu voor het verlichten v. d. werkzaamheden
bij het kolendelveD. Dit meerdere geld zul
len zij besteden voor de aankoop van ver
schillende zakeu en daardoor de beschikking
krijgen over een grooter gedeelte van de
totaal beschikbare goederen, welke gepro
duceerd worden, zoodat voor hen, die niet
in die takken van bedrijf werkzaam zijn,
de beschikbare hoeveelheid kleiner wordt,
hetgeen zich wreken zal in een algemeene
prijsstijging.
Zulks zou het geval zijn als de voort
brenging direct geschiedde en de verbruikers
oumiddelijk van de voortbrengers betrokken.
Doch zoo eenvoudig gaat het niet toe
in onze maatschappij, daar de voortbrengers
niet onmiddelijk aau de verbruikers leveren,
doch daarbij de bemiddeling noodig hebben
van de oudernerners, vervoerders,haudelaars
en winkeliers die eveneens een gedeelte
van de voortgebrachte maatschappelijke
goederen eischen, door voor hunne bemid
deling of tusschenkomst een loon to vragen.
Mocht het nu hun, die direct de gereed
schappen ter voortbrenging der kolen han
teeren, gelukkeu, dat gedeelte, dat de
ondernemers, vervoerders of handelaars
voor zich opeischc.n, te reduceeren, dan
zullen de verbruikers door het hoogere
loon dat de mijuwerkers verkregen hebben
niet benadeeld worden.
In hoeverre dat mogelijk zal blijken te
zijn, dieut echter afgewacht te worden.
II.
Da Oorlog.
De correspondent van de „Times" te
Kairo geeft een tegenspraak Tan hot be-
richt, dat de sjeik der Senoessis den hei
ligen ooilog tegen de Italianen zou hebben
afgekondigd. Volgens betrouwbare berich
ten, zegt de correspondent moet dc sjeik,
al wil hij zijn volgelingen volstrekt niet
weerhouden van het opnemon der wapens
tegen de Italianen, verklaard hebben, dat
hij zelf geen plan heeft een algemeene
actie der Senoe6sis te organiseeren en
rustig to Koefra zal blijven.
De correspondent vermoedt, dat hot bc
richt van de afkondiging van den heiligen
oorlog met het zelfde doel wordt verspreid
als de berichten over groote Turksche
overwinningen, n.l, om meer Arabieren aan
te moedigen de Turksche strijdkrachten
te versterken.
De oogst in Tripoli en Cyreuaica staat
goed, gebrek aan voedsel hebben Turkeo
en Arabieren niet, maar er schijnt, meent
de correspondent, eenig gebrek aan munitie
te komen.
De Mijnwerkkrsstaking.
Zaterdagmiddag waren van de 20.000
uitgebrachte stemmen 15.000 voor onmid
dellijke hervatting van den arbeid. Dc
mijneigenaars en mijuwerkers van Zuid-
Derbyshire hebben heden vergaderd en be
sloten onmiddellijk een gemengde commis
sie te vormen overeenkomstig de minimum
loonwet,
Een der vertegenwoordigers van de mijn
werkers beeft verklaard, dat de mij [.direc
ties zich loyaal zullen houden aan de be
palingen van de nieuwe wet.
In een groote mijnwerkers vergadering te
Glasgow wordt met groote meerderheid be
sloten den mijnwerkers aaD te raden voor
hervatting van den arbeid te stemmen.
De federatie der bovengrondarbeiders
heeft echter eeu manifest gezonden aan al
do aangesloten leden om hen aan te zetten
stand te houden, zoolang hun eischen niet
geheel zijn ingewilligd. Deze federatie is
alleen werkzaam in Yorkshire eu Derbyshire,
zoodat vermoedelijk in deze graafschappen
de arbeid eonigszins later dan elders, hervat
zal worden.
Do schoolcommissie uit den Londenschon
graafschapsraads heeft besloten, dat de
Paaschvacantie in de volksscholeu geheel
overeenkomstig andere jaren zal plaats heb
ben, daar gebleken is, dat in Louden geen
buitongewoue toestanden heerschen, welke
een wijzigiug noodzakelijk zouden maken.
In verscheidene wijken is bet aautal kin
deren, die op algemeeue kosten gevoed wor
den, zelfs goringer dan in den overeenkom-
stigen tyd van verleden jaar.
De Crisis in de [Donaumonarciiie.
Khuen Hedervary on do overige leden van
het Hongaarsche kabinet zijn weder tot
ministers benoemd.
De staatscourant bevat een brief van
den koning aan Hedervary, waarin leed
wezen wordt uitgesproken over het mee-
ningsveischil tusschen den koning en het
kabinet over de rechten, die dea voist bij
de wet ziju verleend, hetwelk aanleiding
heeft gegeven tot de onslagaanvrag van
liet kabinet.
Sinds het herstel van de constitutie heeft
de koning steeds nauwlettend toegezien, dat
de constnutionneele bepalingen uagoleefd
werden en hij denkt er niet aan het recht
van de natie om het contingent te bepalen
te beperken.
Maar hij moet ook zijn souverein recht,
krachtens hetwelk hij in het uiterste geval
reservisten en aanvullingsreservisten kan
oproepen, handhaven.
„Mijn vaste wil is", zegt de koning, „de
constitutionneele rechten te handhaven, maar
even krachtig moet ik voor mijn rechten
als constitutionncel vorst opkomen. En ik
kan mijn rechten als vorst uiot uitoefenen,
dan wanneer ik mij van mijn dubbele taak
kan kwijten."
De kouiDg spoort dan verder de natie
aan, hein die taak te vergemakkelijken op
een wijze, die hij met zijn geweten kan
overeenbrengen. Dan zal de voortzetting
van den constitutionneelcn arbeid verzekord
zijn.
Staking te Frankfort.
Zaterdag staakten 3500 man van de
Adlerfabrick te Frankfort. De staking breidt
zich tot andere firma's uit-
Ouderdomsvkrzekkring.
Gelijk bekend is, werd iu de Belgische
Kamer, door de oppositie een voorstel voor
ouderdumsvorzekering ingediend, welke een
jaarlijksche uitgave van 100 nnllioen fres.
zou mcdebiencteii.
De regeering zal voorstellen de huidige
proefneming nog een drietal jaren te laten
voortduren, waarna het een algemeen ont
werp zal indienen. Men gelooft dat de Ka
mer dit overgangsontwerp zal aannemen.
Do'kwerkersstaking te Gent.
De stakende dokwetkers to Gent hebben
besloten do staking tot het uiterst door te
zetten; de patioons zullen het haveuverkeer
trachten gaande te houden met behulp
van Duitsche havenarbeiders, die Dinsdag
zullen aankomen.
Zwendelaars.
Eenigo weken geleden richtte de Fran-
sche minister van justitie, Briand, een cir
culaire aan de justiticcle autoriteiten iu
Frankrijk, waarin hij ze aanspoorde tot
groote waakzaamheid, teneinde te voorko-
men, dat de Fransche spaarders door ge-
wetenlooze financiers van hun geld werden
beroofd.
Ingevolge deze aanschrijving heeft de
politie te Parijs in een bankinstelling, be
kend als bet „Crédit Argentin" beslag ge
legd op de inschrijvingen op oen leening
van 10.000.000 fresten bedrage van
400.000 fra-cs.
De genoemde bank was gevestigd in
prachtige kantoren op den boulevard Ilauss-
mann, waarvoor een huur van 10000 fres.
zou worden betaald.
De bankdirecteur was norgeus te vinden,
meu vermoedt dat hij lont had'geroken en
op de vlucht is gegaan.
De Zwitsersche socialisten en
Keizer Wilhelm.
Te Neuchatel hebben de Zwitsersche
socialisten een vergadering gehouden, ten
einde een protest-beweging op touw te zetten
tegen bet bezoek van keizer Wilhelm, dat
deze in de maand Augustus aan Zwitserland
wil brengen. Dc meest intransigente fractie
van de socialistische party zou zich zolfs
willen verzetten tegen het ten uitvoer bron-
geu van dit reisplan.
Roosevelt.
Roosevelt schijnt slecht togen zijn verlies
te kunnen. In eco meetiug te Chicago heeft
hij niet alleen Taft allerlei mindor fraaie
dingen naar het hoofd geslingerd, o.n.
dat diens politiek het volk aan corrupte
„bosses" eu financiers overleverdo maar
hy beeft ook verklaard niet in een eventueele
nederlaag op de couventie te Chicago te
zullen berusten, wanneer dezo het gevolg
was van dezelfde knoeierij als in New-York
plaats had gehad. M. a. w. Roosevelt zal
dan een eigen, derde partij vormen en als
candidaat daarvan optreden.
De Invaliditeitswet.
Het Yolk verneemt van, naar het zegt,
in den regel goed ingelichte zijde, dat mi
nister Talina heeft afgewezen liet verzoek
van de kommissie van voorbereiding, oai
met haar mondeling te overleggen orerde
algemeene beschouwingen over de Invalidi
teitswet. De minister wil het afdeelings-
verslag over de artikelen afwachten, en is
eerst daarna tot mondeling overleg bereid.
Ook is er bij een deel der kommissie
ernstige ontstemming over liet feit, dat bij
afwezigheid van een der lioksche leden het
besluit is doorgedreven om de volgende
week de artikelen der Invaliditeitswet te
behaudcleu, en dat, terwyl de voorzitter,
de heer Nolens, op reis is en bij die be
handeling dus niet eens tegenwoordig kan
zijn.
Publiekrechtelijke vertegenwoordi
ging van den Middenstand.
Hot vraagstuk van de publiekrechtelijke
vertegenwoordiging van den middenstand
maakt een onderwerp van bespreking uit op
hot a.s. imdden8tandscongres.
De heer J. Das werd uitgeuoodigd hier
over prae-advies uit te breugen en dit
prae-adviesis isthanB verschenen in„De Mid
denstandsbond".
De heer Das beantwoordt de vraag: „Is