DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN.
No. 79.
DINSDAG 2 APRIL 1912.
9e JAARGANG,
BUITENLAND.
~BÏNN EN LANDT
Hoofdredacteur: Mr. D. J. van Schaardenburg.
m
Bureau: KL.KIME HiAU fi. Telef. Inter*-. 183.
Abonnementsprijs
post id. f5,60. Per 3 maanden id. f 1.Franco per post
id. f.1.40. Afzonderlijke nummers f0.05.
Prijs der Ad verten tién:
Van 1 tot 5 regels f 0.40. Voor iederen regel meer f 0.08.
Buiten het Kanton Amersfoort per regel f 0.10. (Bij
abonnement belangryke korting).
Tot plaatsing; van advert, en reel, van buiten het kanton Amersfoort iu dit blad is „uitsluitend" gerechtigd het Alg. Simien-en Buitenlandsch Advert.- bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr. 75- 78 Amsterdam
De Oorlog.
De Matin verneemt uit Rome dat de
ItalianeD hot voornemen koestereu, om van
de eilanden Lemuos en Mytileuc uit een
actie tegeu de Dardauelleu te beginneu,
door middel van zee en luchtschepen. Of
schoon de taktiek voor het bedriegen van
Constantinouel zeer voorzichtig gevoerd
moet worden, gelooven de deskundigen
aldus de Matin-correspondent aan het
succes, hoewel Lemnos op vrij grooten
afstand van den ingang der Dardanellen
ligt, en dus een luchtschip reis daarheen
en terug, zonder te landen, geen kleinig
heid is.
Enver-bey meldt, dat hij don loop van
de rivier Derna, die de Italianen in Derna
van water voorziet, veranderd heeft. De
Italianen beproeven tevergeefs dit te voor
komen. Sinds 6 dagen liggeu zij achter
hun verschansing geheel werkeloos.
De Mijnwerkersstaking.
Algemeen is men in Groot Britannië van
meeuing, dat de staking weldra zal zyn
geëindigd. Nog enkele stemmen verneemt
men, wel is waar, die dou strijd tot het
uiterste willen doorzetten, doch over het
geheel schijnt de aandraug, om weer aan
het werk te gaan, grooter te zyn, on de
leiders raden steeds m grootei getale den
arbeiJers om het werk weer op te vatten.
De cijfers van den uitslag der stemming
die biuneukomeu bevestigen grootendeels
dit optimisme. Wel is op enkele plaatsen
een meerderheid tegen hervatting van het
werk en houden op andere de voor- en
tegenstemmers elkander in evenwicht, maar
in de meeste districten, waarvan de uitslag
bekend is, verklaarde zich de meerderheid
vóór hervatting van den arbeid. In Zuid-
Wales, de streek waarom in hoofdzaak de
staking is begouneu, wijl daar de mijnen
het slechtst zijn en het stukloon dus het
minst opbrengt, is het aantal voorstemmers
het dubbele van dat dor tegenstanders der
hervatting van het werk.
Heden en morgen zal nog gestemd wor
den en Woensdag komt de eind-beslissing.
Is die ongunstig voor de staking, dan zal na
de Paaschdagen het werk weer alom worden
opgenomen. Intusschen breidt zich het aantal
werkwilligen nu reeds aanmerkelijk uit:
geen wonder, wanneet men ziet aankomen
dat het toch gedaan is met staken, waarom
dan nog een week langer te wachten, als er
toch reeds een maand vacantie is geweest?
De Crisis in dkDonau-Monarchie.
Het schijnt den grijzen Keizer Frans
Jozef, die zoo weiug vreugde en zooveel
moeiten in zijn regeeriug heeft gekend, één
oogenblik te machtig te zijn geworden en
hij heeft gedreigd de regeering te zullen
neerleggen. We hebben onlangs deque6tie
waar het om gaat, in ons blad meegedeeld.
De meerderheid in het Hougaarscho par
lement verlangt een resolutie aan te nemen
waardoor het recht vau den souverein om
iu geval van nood de reserve en de aan
vullende reserve op te roepen zonder goed
keuring van het parlement miskend wordt.
De Keizer-Koning houdt vol dat dit recht
hem gewaarborgd is bij de grondwet. Hij
wil daarom het ontslag der Hongaarsche
ministers, die geen kans hebbeu gezien de i
meerderheid tot andere gedachten te bren
gen, niet aanvaarden, maar schrijft hun een
brief zie ons vorig nummer waarin
bij tegenover hot Hongaarsche parlement
er met nadruk op wijst dat hij handhaving
van de rechten des volks als zijn eeisten
plicht beschouwt en altijd beschouwd heeft,
maar dat het daarnaast evenzeer zijn plicht
is zijn eigen bij de Grondwet gewaarborgde
recht te handhaven, en dat hy daarom een
beroep op de natie doet hem hierbij te
steunen, bij gebreke waarvan De con-
scquontie ligt voor de hand: èf afstand
doen óf een conflict uitlokken met het par
lement. Blijkbuar kiest de Koizer het eeiste,
in de hoop dat hierdoor parlement en volk
tot rede gebracht zullen worden.
Gister heeft de ministerpresident Khuen
Hedarvary hot Kabinet opnieuw aan de
Kamer voorgesteld. Hij zeide: „Het was
onze plicht het geweten van den koning
gerust te stellen en complicaties, die on
berekenbare gevolgen konden hebben, te
verhinderen.
Wij hebben de leiding der zaken weder
op ons genomen om ons te verzekeren van
de welwillendheid van den koning en om
den arbeid te kuunen voortzetten, die wij
iu het belang van het land op ons hebben
genomen. Ik verzoek daarom de Kamer
ons haar vertrouwen te schcnkeo." (Uit
roepen: „Leve de Koning.")
Kossuth stelde voor een commissie te be
noemen, die een adres zal richten tot den
koning, om dezen te overtuigen, dat art.
18 van de wet van 1888 geen inbreuk
maakt op zijn rechten. Hollo verklaarde
uit naam van de Justh-party: Aan de crisis
zal slechts definitief een einde kuenen komen
door kiesrechthervorming
Andras6y verklaarde het optreden van
Khuen Hedarvary goed te keuren. De
eigenhandige brief van den koniDg bewyst,
dat minister Khuen gesteld werd voor een
opvatting, waarmede hy beslist rekening
moest houdeD. Do regcering heeft haar
eigen opvatting niet opgegeven, maar heeft
slechts plan voor het oogenblik om redenen
van opportuniteit en loyalisme het geschil
te laten rusten.
Zielvy verklaarde, dat de r.katholieke
volkspartij zwicht voor de argumenten van
den brief van den koning en zich aansluit
bij het voorstel van Kossuth.
De vraag blijft nu maar of het ministerie
de macht heeft den tegenstand van de op
positie te breken, want deze wil blijkbaar
van geen toegeven weten.
éRuSlaNd en Perziö.
Een telegram uit Teheran meldt, dat de
Russen in Mesjed een moskee beschoten
hebben, waarin zich talrijke gewapenden
bevondeu, van wie men aaonam, dat zij
tot de aanhangers van don voormaligen
sjah behooren.
Marokko onder Protectoraat.
De sultan van Marokko hoeft het ver
drag, waarby hij zich onder protectoraat
van Frankrijk steldt, Vrijdag j.l. onder
teekend.
Het eens zoo machtige Sjerifijnsche rijk
heeft daarmeo opgehouden te bestaan als
zelfstandige staat, en het Marokkaansche
rijk zal in do nieuwe atlassen aangegeven
staan met de kleuren van Frankryk,
Een Vorst in Ballingschap.
De ei-Sjah van Perzië zal zich, blijkens
een Zaterdag verschonen Engelsch blauw-
boek in Engeland metterwoon vestigen Hij
zal de eerste afgezette Aziatische despoot
zijn, die in dit land zijn verdere levensda
gen als „Koning in Ballingschap" komt
slyten. Voor de Perzische regeering is het
overigens een rustig idéé te weten, dat Mo
hammed Ali niet meer in Rusland verblijf
houdt
De versterking van het
Panama-Kanaal.
Kolonel Goethals, de bekende Ameri-
kaansche ingenieur, onder wiens leiding
het Panama-kanaal woidt aangelegd, kwam
Donderdag j.l. uit Berlijn te New-York aan
en deelde toen aan eenige journalisten mede,
dat de Keizer, die hen: een audiëntie had
verleend, do meening had uitgesproken, dat
het kanaal behoorlijk versterkt moest wor
den.
In de zitting van de Senaatscommissie,
die te adviseeren heeft, over het toestaau
van de nog benoodigde gelden, bevestigde
hij nogmaals, dat do Keizer de fortificatie
van het kanaal voor dringond noodig had
verklaard. Daarop verscheen echter iu de
„Norddeuteche Allgemeine Zeitung" een
besliste tegenspraak van de bewering van
den kolonel.
Maar Goethals blijft desondanks beslist
volhouden dat de Keizer heeft verklaard,
dat het kanaal versterkt moest worden en
beveiligd tegen aanvallen zoowel vau de
zee als van de landzijde.
Men is er in Amerika natuurlijk zeor
benieuwd naar boe dit misverstand zal wor
den opgelost.
Auteurswet.
De commissie, ingesteld door het Ver
bond van Nederlandsche KunatenaarBver-
eenigiügen, om het' ontwerp-Auteursrecht
te bestudeoren, heeft thans een uitvoerig
adres aan de Tweede Kamer gezonden,
houdende bedenkingen tegen enkele bo-
palingen van het ontwerp.
De Vereeniging van Letterkundigen zoud
eveneens een adre6 aan de Tweede Kamer,
naar aanleiding van dit ontwerp.
Ciir. en R.K. Textielarbeiders.
In verschillende R K. Kerken in Twenthe
is Zondag oen aartsbisschoppelijk schrijven
voorgelezen, waarin het den R K. Textiel
arbeiders verboden werd lid van den Christ.
Textielarbeiderebond Unitas te zijn eu het
orgaan van dien boud te lezen. Als redenen
hiervoor werden aangogeven: l et oog voort
durend propaganda maken voor dien bond
door R K. Textielarbeiders en de heftige
aauvalle» van genoemd blad legen dc R K.
geestelijkheid.
Commiezen H.IJ.S.M.
De Broederschap van commiezen in dienst
der H.IJ.S.M. heeft gisteren te Amster
dam een buitengewone leden-vergadering
gehouden. Het bestuursvoorstel out in ver
band met het bepaalde in de dienst-orders
5786 en 5787 N. S. thans geheel uccoord
te gaan met het financieele gedeelte der
regeling van het pensioenfonds werd aan-
uomen.
Bij de bespreking van de ontwerp-reglc-
meuten voor het pensioenfonds bleek men
van oordeel te zyn dat deze op verschil
lende punten nog wyziging en aanvulling
behoeven. De couclusio inzake het rapport
van de commissie voor de loon-aotie om
deze met onvermoeiden ijver voort te zet
ten en van die voor het scheidsgerecht, om
de werkzaamheden te staken, werden aan
genomen.
De S. D. A. P. en de Tariekwet.
Het Partijbestuur stelt naar „Het Volk"
meldt aan het aanstaand congres der S. D.
A. P. voor inzake do „Tariefwet* de vol
gende resolutie te nemen.
Het congres der S. D. A. P.:
gezien het ontwerp Taricfwet, strekkend tot
verhooging der invoerrechten op allerlei
verbruiksartikelen, halffabrikaten en zelfs
grondstoffen;
van oordeel dat invoerrechten op artikelen
van algemeen gebruik, en als belasting on
als bescherming van binnenlandsche nijver
heid, de strekking hebbeu het levensonder
houd duurder te maken,
dat zij als verbruikbelasting de arbeiders
klasse brandschatten om aldus de bezittende
klasse te sparen door het tegenhouden van
verhoogde heffingen van vermogen, inkomeu
en erfenissen;
dat zij als beschermende rechten geen
enkel blijvend voordeel bieden tegenover
de groole en noodzakelijk toenemende na
deelen der duurdermaking van het levens
onderhoud en van den zwaarderen belasting
druk, feitelijk slechts eenige groepen onder
nemers verrijken ten koste van de massa
der bevolking;
dat echter het stelsel van protektie overal
waar het tot groote ontwikkeling is gekomen
een der ergste middelen is gebleken tot
uitplundering van bet volk;
van oordeel dat aldus de ervaring van
alle landen heeft geleerd dat do handels
politiek van de arbeidersklasse moet zijn die
van het vrije ruilverkeer;
overwegende dat vooral voor ons land,
dat door zijn ligging en zijn verleden is
aangewezen op vrijheid van verkeer, elke
stap is de richting van protektie ruw in
grijpt in het bedrijfsleven, de natuurlyke
economische ontwikkeling verstoort, en dus
als schadelijk moet worden vetoordeeld.
protesteert tegeu het ontwerp-Tartef, dat
den economiscben druk op de arbeiders
verzwaart en in deze tijden van hooge
prijzen een brutale aanslag is op dearbeiders-
klasse en een brutale bevoordeeling van
eenige groepen ondernemers.
stelt tegenover de bewering alsof ter be
hartiging van sociale hervorming dit ont
werp Doodig zou zijn deze waarheid: dat
het vooral dc voortdurende verzwaring van
militaire lasten is, die telkens nieuwe
eischen aan de schatkist stelt
protesteert tegen de vastkoppeling van
sociale wetgeving aan dit hoogst schade
lijke wetsontwerp;
roept de Nederlandsche arbeidersklasse
op tegenover de handelspolitiek van pro
tectie te stellen die van volledig vrij ruil
verkeer;
en met alle kracht de totstandkoming
van het ontweip-Tariefwet tegen te gaan.
net Ontwerp-bakkerswet.
Naar de Rotterd. uit de beste broD ver
neemt, zal het Nationaal Comité tot afschaf
fing van den Bakkersnachtarbeid nog deze