WEERBERICHT.
Thermometerstand
STADSNIEUWS.
Uit de Omgeving.
ALLERLEI,
MEDEDEELINUEN VAN HET
KONINKL. NEP. MET. INSTITUUT.
Opgemaakt voorm. 10.85 unr.
Do Bilt, 26 April 1912.
Hoogste barometerstand 772.1 m.M. te
Vestraaooer laagste 753.7 te Gaparanda.
Verwachting tot don avond van 27 April
1912. Zwakke tot matige N.-Oostelijke
tot Noordelyke wind.
Gesteldheid van de lucht: Toenemende
bewolking, weinig of geen regen.
Temperatuur:Koeler.
Barometerstand te AMERSFOORT.
Barometerstand hedenmiddag te 12 uur
763 m M.
Vorige stand te 12 uur 767 m.M.
te Amersfoort.
Hoogste gisteronF. 64
Laagste hedennachtF. 45
Hedenmiddag 12 uurF. 61
Vertrek van Parijs te 4 uur. Aankomst
te Brussel te 8 uur, waar Z. M. de Koning
der Belgen H. M. zal komen begroeten.
Aankomst op Het Loo te 11 uur.
Armenwet.
De Armenwet word gisteren door de
Eerste Kamer zonder hoofdelijke stemming
aangenomen.
Het Bouwwetje.
De Eerste Kamer heeft gisteren het Bouw
wetje aangenomen met 27 togen 16 stem
men (Rechts tegen Links).
Ziekte-Verzekering.
Naar de Ned. verneemt, zal het verslag
der Commissie van voorbereiding voor de
Ziekteverzekeringswet nog aan het einde
van deze maand gereed zijn.
Duurte-toeslag.
De gemeenteraad van Zaandam ver
wierp Donderdag met 10 tegen 7 stem
men het verzoek der gemeente werklieden,
om den tijd, gedurende welke de dnurte-
toeslag werd verleend, met eon paar maan
den te verlengen.
Maatschappelijke en
Hygiënische vraagstukken.
Neemt de Tuberculose af
Onder bovenstaanden titel schrijft B. A.
in Moleschott o.m.:
Blijkens een statistiek door wylen Fraen-
kel met grooten yver opgemaakt, daalt
in Pruisen bet sterftecijfer voor tubercu
lose van jaar tot jaar en aangozien men
dat beschouwt als een gunstig gevolg van
de uitstekende wyze waarop deze ziekte
tegenwoordig algemeen wordt betredeu,
heeft reeds deze en gene de blijde ver
wachting uitgesproken dat de tuberculose
eenmaal van de aarde zou verdwynen.
In de Berliner klin. Wochenschrift komt
Julius Katz tegen deze verwachtingen op
en wel omdat hij vreest dat deze rede
neering aanleiding zal geven tot het ge
vaar dat men zal inslapen met het be
wustzijn dat deze vijand thans voldoende
wordt bestreden en dat nieuwe strijdmid
delen overbodig zijn geworden.
Het komt, zeg Katz, bij de tuberculose
voel meer aan op het aantal zieken dan
op het aantal sterfgevallen.
Het klimmen of dalen van het aantal
sterfgevallen is van groot belang bij acute
ziekten, maar hij tuberculose staat de zaak
geheel anders; zonk daarbij 't sterftecijfer
nagenoeg tot nul, bleven alle lijders aan
tuuoroulose dus in leven tot dat zij door
een andeie ziekte of door hoogen leeftijd
worden weggenomen, dan zou de Bociale
beteekenis van deze ziekte niet verminde
ren, maar integedeel veel grooter worden.
Bij deze ziekte komt het er niet alleen op
aan hoeveel menschen er aan sterven,
maar wel hoevelen er aan lijden en aan
de maatschappij ten laste vallen. Want,
hoe weinig het sterftecijfer eener ziekte
wijst op de sociale beteekenis dier kwaal,
leert ons bv. de pneumonie (de longont
steking). In 190.8 zijn daaraan in Pruisen
gestorven 56371, dus 1200 minder. En
wordt er nu tegeuover deze beide ziekten
gehandeld.
Over hot feit, dat zoovelen sterven aan
longontsteking, kikt bijna niemand; terwijl
men het sterftecijfer bij longiuberculose
zoo hoog acht dat men hemel en aarde
tegen de laatste ziekte in het harnas jaagt
en men juicht als 't sterftecijfer maar weer
iets lager is geworden. Maar dat bewijst
immers hoegenaamd niet dat het aantal
lyders aao tuberculose ook maar iets ver
minderd? Bij acute ziekten als pneunomie,
typhus, pest, cholera waarbij het sterf
tecijfer eenigermate in constante verhouding
staat tot het aantal lijders wijst ver
mindering der mortaliteit (sterfte) beslist
op daling ook der morbiditoit (ziektegeval
len), maar dat is niet het geval bij een
chronische ziekte als de tuberculose, die
jaren en jaren kau duren. De vermindering
in sterfte kan daarby uitsluitend afhanke
lijk zijn van den langen duur; m.a.w. het
aantal sterfgevallen kan gedaald, het aan
tal zieken vermeerderd zijn.
En dat patiënten met t.b.c. tegenwoor
dig veel langer leven dan vroeger is wel
zeker. Sinds 1852 tot heden is de gemid
delde levensduur van de meusch gestegen
van 32 tot 42 jaren. Dat hebben we te
danken aan den vooruitgang op velerlei
gebied; aan de algemeene verhooging van
den welstand, aan de ziekenfondsen, betere
geneeskundige hulp, voortreffelijke verple
ging en al wat dies meer zij. Maar nie
mand zal ontkennen dat vooral in de
laatste jaren al deze strijdmiddelen in bij
zondere mate zijn ten goede gekomen
aan de tuberculoselijders.
Van 18781908 is het getal zieken
huizen gestegen van 1145 tot plm. 3000;
het aantal bedden daarin van 55 duizend
op 245 duizend (500 pCt. dus) en het
cijfer der tuberculoselijders daarin ver
pleegd van 12 duizend op 96 duizend dat
is alzoo met 800 pCt., terwijl de bevol
king niet meer dan 50 pCt steeg. Ergo
moet in ieder geval wol de mortaliteit
belangrijk ziju gedaald al is de morbiditeit
niet verminderd.
Maar de langere dunr van de tubercu
lose werkt nog op andere wijze in op de
sterfte statistiek. Longlijders zijn zeer vat
baar voor andere ziekten: meer zelfs dan
anderen. Velen hunner sterven aan pneu
monie, typhus, beroerte eet. en dat meer
naarmate ze langer blijven leven. Wat ia
nu het geval? Hoe langer de lijders aan
tuberculose leven en betrekkelijk wel zijn,
hoe meer kans er bestaat dat zij intus-
schen to gronde zullen gaan aan een der
genoemde ziekten of ook aan ongeval,
daar een groot deel der lijders aan tuber
culose tot den stand behoort die zeei aan
ongelukken is blootgesteld. Zoo wordt door
uitstel van executie zou men kunnen zeg
gen het sterftecijfer aan tuberculose gedrukt.
Om dus eon juist inzicht te krijgen iu
het vraagstuk hoe het tegenwoordig met
de uitgebreidheid der tuberculose staat,
hebben we niet noodig een sterfte- maar
een ziektcstatistiek en Katz meent dat deze
voor een groote categorie van personen in
Duitschland zeer wel kan gemaakt worden:
bij een der ziekenfondsen in Berlijn bestaat
er reeds een.
Of dat voor geheel Nederland mogelijk
zal zijn weet Referent niet; op een gegevon
tijdstip zou ieder geneesheer dan moeten
opgeven het aantal der hem bekende
lijders, terwijl de namen van de lijders
geheim moeten blijven, alleen bekend dus
aar. den geneesheer. Misschien kan een
dergelijke beweging uitgaan van de ver-
eeniging tot bestrijding der tuberculose.
Een herhaalde telling zou dan na vijf
jaren plaats kunnen hebb. n.
Met eenigen goeden wil is hier dunkt
hem wel een weg te vinden en waar do
bestrijding van deze ziekte tegenwoordig
heel wat geldt eischt, is het zeker wel
van het allergrootst belang dat we op de
vraag: gaan we inderdaad vooruit?
niet wat het aantal dooden, maar vooral
wat het aantal zieken betreft eeu af
doend antwoord krijgen.
Op de vergadering van de Vrijz.
Dem. Kiesvereeniging, afdeeling van den
Vrijz. Dem. Bond alhier, gehouden op
Woensdag 24 April, werd het bestuur al
dus samengesteld
Voorzitter: Dr. E. Kruisinga, Secretaris:
Fr. Kater, H. v. \iandenstraat 30, Pen
ningmeester: R. Smit,
Mevr. J. van SlootenSpruit heeft
ontslag gevraagd als onderwijzeres aan de
Meisjesschool in het Plantsoen.
De Vereeniging „Openbaie Lees
zaal en Bibliotheek te Amersfoort" beeft
zich gericht tot den gemeenteraad met het
verzoek om subsidie voor de op te richten
Openbaie Leeszaal.
Het tulpenbed langs den beekrand
beneden Amicitia is deerlijk gehavend.
Meermalen gebeurt het, dat het plantsoen
wordt beschadigd door Kinderen die heel
kalm het gras op loopen om bloementjes
te plukkeD, zouder mogelijk te bedenken,
dat ze iets doen, wat ze niet mogen. Hier
zijn echter ware vernielzuchtigen aan den
gang geweest. Het is te hopen, dat de
daders de verdiende straf daarom niet zul
len ontloopen.
AGENDA
Dagelijks: Bioscoop, Langestraat.
Dagelijks, behalve Maandag- en DinsdagBi
oscoop de Arend.
-215 April. Concert Hrubv gezelsehap, Amicitia.
29 April. Toonkunst.
30 April. Toonknnst.
4 Mei, Cabaret-avond in Amicitia.
BAARN. Door den bouwkundige II.
Ouvleo word namens de bierbrouwery
De gekroonde Vlak aaobesleed: het af
breken van bestaando perceelen en het
bouwen van een café, woning met bier-
bottelarij. Ingeschreven was als volgt: B.
Bruinis6e f6450 te Baarn; J. Bogonaar te
Utrecht f6190; M. Slof te Baarn (5689
en J. M. Smaling te Baarn f5638. Be
grooting f5800.
Op de verjaardag van PrinseB Ju
liana, zal vanweeg de Oranjo-commissie een
openlucht bioscoopvoorstelling op het
Brinkplein gegeven worden.
De schipbreuk van de Titanic.
De Macky Bennett bericht, dat zij 205
lijken van opvarenden van de Titanic heeft
opgevischt en ze mee naar Halifax brengt.
Do kapitein is van meening, dat hot mee-
rendeel der lijken nooit aan de oppervlakte
van het water zal komen.
Onder de herkende lijken aan boord van
de Mackay Bennett moet dat van William
Stead zijn.
Lowe, de vijfde officier van de Titanic,
heeft nog verklaard, dat ziju reddingboot
zoo zwaar belast geweest is, dat het opne
men van nog meer menschen haar in het
hoogste gevaar gebracht zou hebben. Hij
had daarom, toen zij gestreken werd en
eenigo Italianen aanstalteu maakten om in
de booten te springen, de revolver getrok
ken en driemaal over de hoofden heen ge
schoten. Lowe vertelde, hoe hij de inzit
tenden van zijn boot later over vier andere
verdeeld had om naar het tooneel van de
rauip terug te kunnen varen. Daarmede had
hij echter meer dan een uur gewacht, daar
hij anders midden tusschen de in het wa
ter op ontzottende wijze om hun leven
vechtenden gekomen en zeker in de diepte
getrokken zou zijn. Eerst nadat het aan
doenlijke jammer- en hulpgeschreeuw wat
verminderd was, roeide hij er heen en kwam
nog juist bytijds om 20 mannen en 1 vrouw
uit een zinkende, opvouwbare boot te red
den. Ook had hij 4 verdrinkenden uit het
water getrokken.
Pitman, de 3e officier van de Titanic,
verklaarde voor de commissie, dat hij Zon
dagavond omtrent 11.50, vlak na de bot
sing, uit zijn hut kwam. Het was maar eer.
heel lichte schok geweest, en nog half
slapende, dacht hij: waar ankeren wij nu?
Hij stapte een paar minuten op dek heen
en weer, stak zyn pijp op, en keerde naar
zijn hut terug om zich verder aan te klee-
den, want het werd tijd voor zyn wacht.
Hij was net klaar, toen Boxall kwam zeg
gen, dat de Titanic op een ijsberg was
geloopen.
Pitman erkende, dat, in slryd met de
voorschriften, in de reddingsboot, waarin
hy met 5 man van de bemanniDg en 40
reizigers zat, geen lichten aan boord had.
Vlak nadat do Titanic was gezonken, hoor
de hij, als kanonschoten uit de verte, vier
ontploffingen, het breken van schotten,
dacht bij. Hij geloofde niet, dat de keteL
waren gesprongen. Ook Pitman was van
oordeel, dat als dc le officier het roer
niet had omgegooid, maar recht op den
ijsberg was ingeloopen, het schip was blij
ven drijven. Nu scheurde het ys aan stuur-
boord den wand van het schip af. Toen
de Titanic Southampton verlaten had, liep
ze 20Vj knoop, dat vermeerderde lot 21,
toen tot 21'/j- Met deze laatste, dat de
snelste vaart was, is ze op den ijsberg
geloopen. Getuige wist niets van een brand,
die er na het vertrek uit Southampton, in
het kolonruim was geweest.
Fleet, de matroos, dio in het kraaien
nest op den uitkijk stond, getuigde, dat
hij daar nog een matroos by zich had.
In de reddingboot waar hij zich in
bevond, waren 3 mannelijke passagiers en
ongeveer 25 vrouwen. Dit is de derde
boot, waarvan getuigd wordt, dat zy niet
vol was.
LAATSTE BERICHTEN.
Agenda voor de openbare ver
gadering van den Raad der ge
meente Amersfoort op Dinsdag
30 April 1912, des naniidilags
ten half twee ure.
1. Voorstel van Burgemeester en Wet
houders naar aanleiding van reclames in-
zake den aanslag in het vergunningsrecht.
2. Benoeming van 2 onderwijzers aan
do openbare lagere school 3e soort aan dc
Koningstraat (vacatures Kuiper en van 't
Slot), en van een onderwijzer aan de
openbaie lagere school 2e soort aan de
Hellestraat.
3. Benoeming van een onderwijzeres
in de nuttige handwerken aan de open
bare lagere school 2e soort aan de Helle
straat (vacature Mej. Dekker)
4. Voorstel van Burgemeeiter en Wet
houders tot het verleenen van verlof we
gens ziekte aan de onderwijzeres in de
nuttige handwerken aan de openbare
lagere school 2c soort aan de Hellestraat,
Mej. M. A. M. Radersma.
5 Voorstel van Burgemeester en Wet
houders tot het verleenen van eervol ont
slag aan do onderwijzeres aan de openbare
lagere school le soort voor meisjes Me
vrouw van Slooten-Spruyt.
6. Nader voorstel van Burgemeester
en Wtthouders betreffende de schoolgeld
regeling voor het lager onderwijs.
7. Voorstel van Burgemeester en Wet
houders tot het toekennen eener gratifi
catie aan den waarnemend Directeur der
Hoogere Burgerschool
5. Voorstel van Burgemeester en Wet
houders betreffende de tijdelijke benoeming
van Tj. Kielstra tot tijdelijk buitengewoon
leeraar in de Hebreeuwsche taal en let
terkunde aan het Gymnasium.
9. Voorstel van Burgemeerster en Wet
houders tot vaststelling van jaarwedden en
pensiocnsgiondslagen van leeraren, verbon
den aan Gymnasium en Hoogere Burger
school.
10. Voorstel van Burgemeoster en Wet
houders tot wijziging van de voorwaarden-
den, verbonden aan de subsidie, toegekend
aan de vereeniging Amersfoortsche Indu
strie- en Huishoudschool.
11 Voorstel van Burgemeester eD Wet
houders betreffende de behandeling van
arnlastigc ooglijders.
12. Voorstel van Burgemeester en Wet
houders tot wijziging van de begrooting,
dienst 1911.
13. Voorstel van Burgemeester en Wet
houders tot het aangaan eener tijdelijke
geldleening en tot wijziging van de be
grooting, dienst 1911.
14. Voorstel van Burgemeester en Wet
houders tot wijziging van de begrooting,
dieDSt 1912.
15. Voorstel van Burgemeester en Wet
houders tot wijziging van de verordening
regelende het bebouwen van gronden in
de gemeeDte Amersfoort, bestemd voor
open bebouwing.
16. Voorstel van Burgemeestor en Wet
houders tot aankoop van gronden van II.
van Manen en E. J. Ruitenberg.
17. Voorstel van Burgemeester en Wet
houders tot verhuring van het perceel,
staande aan de Kampei-binnenpoort no 6.
18. Voorstel van Burgemeester en Wet
houders betreffende een verzoek van de
Gymnastickvereeniging Ajax om subsidie.
19. Voorstel van Burgemeester en Wet-r
