DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN.
No. 125.
DONDERDAG 30 MEI 1912.
9e JAARGANG.
BINNENLAND.
Woningtoestanden in de 20e eeuw.
BUITENLAND.
DE EEMLANDER.
Hoofdredacteur: Mr. 1>. J. van Schaardenburg.
Abonnementsprijs
Per jaarf 4.Franco per
post id. f5,60. Per 3 maanden id. f 1.Franco per post
id. f,1.40. Afzonderlijke nummers f 0.05.
Bureau: KLEIBfE HaAGI.6. Telef. Iuterc. 183.
Prijs der A<1 vertentiën
Van 1 tot 5 regels f 0.40. Voor iedcren regel meer f 0.08.
Buiten het Kanton Amersfoort per regel f 0.10. (Bij
abonnoment belangrijke korting).
Tot plaatsing van advert, eu reel, van buiten het kanton Amersfoort in dit blad is uitsluitend" gertchtigd het Alg. Binnen-en Baitenlandsch Advert.-bnroan D. Y. ALTA, Warmoesstr. 75-78 Amsterdam
Er wordt vaak gespot met do statistiek.
Hare gegevens worden onvolledig, hare
resultaten onbetrouwbaar, misleidend ge
noemd en men weet steeds omstandigheden
aan te voereu, waarmede geen rekening
gehouden is of kou worden.
Meestal zijn zij het, die weinig gesticht
zijn over de resultaten eoner statistiek en
maarliever verbergen wilden, wat aan het
licht getreden is, die naar genoemde tegen
werpingen grijpen.
Zeker, de beteekenis van de statistiek
moet men niet ovorschatten, niet alle vraag
stukken laten zich herleiden tot statistische
cyfers, waaruit de oplossing maar voor het
grypen is. Hare gegevens zyn inderdaad
zelden of nooit volledig en hare resultaten
kan men slechts als bij benadering juist
beschouwen. Maar men komt toch al 'n
stuk verder, zoo men 'n vraagstuk zij hot
dan ook slechts bij benadering onder cijfers
kan brengen. Cijfers zij mogen tot
tientalion onjuist zijn en tot gevolgtrek
kingen leiden, welke slechts in de helft
der gevallen opgaan cijfers zeggen meer
dan theorieën en beschouwingen, cijfers
zijn de sprekendste argumenten.
Reeds meermalen heeft de statistiek op
toestanden 'n kijk gegeven,ontstellend zelfs
voor hen,die op de hoogte meenden te zyn.
Een van de „sprekendste" statistieken
is wel die, welke zich met de woningtoe
standen bezig houdt.
Bjj de volkstelling van 31 December
1909 zjjn gegevens verzameld omtrent het
aantal „vertrekken" en het aantal bewoners
per vertrek in onze groote steden.
Woningen, bestaande uit slechts één
vertrek kamer, zolder- of kelderruimte,
tegelijkertijd dienende tot keuken, woon-
en slaapvertrek, bleken er te Amster
dam te bestaan 15.396, te Rotterdam
10.370, te 's Gravenhage 8202 en te Utrecht
2160.
Met andere woordenop 200 woningen
trof men te Amsterdam 23, te Rotterdam
23, te '8 Gravenhage 24 en te Utrecln 16
éénkamerwoningen.
Nu telt het overgroote deel van deze
woningen wel is waar slechts 1 of 2 be
woners maar toch waren er in Amsterdam
nog 1907, in Rotterdam 2068, in 's Gra
venhage 900 en in Utrecht 312 van die
éénkamerwoningen, die bewoond worden
door 4 of meer personen.
"Woningen met 2 vertrekken of één
vertrek -f- alcoof telde men in Amsterdam
29329 of 43 op de tweehonderd woningen,
in Rotterdam 30925 of 69 op de 200, in
's Gravenhage 12326 of 36 en in Utrecht
6187 of 45 op de 200.
Ook deze twee kamerwoningen hebben
vaak slechts enkele bewoners maar niette
min zijn er in Amsterdam nog 3404,inRot-
terdam zelfs 6026, in 's Gravenhage 1481 en
in Utrecht 780 met 7 of meer bewone's.
Is het uit hygiënisch oogpunt onrustbaread
dat in Amsterdam 26 procent, in Rotter
dam 40 procent, in 's Gravenhage 22, in
Utrecht 23 procent der bevolking in Ijof
2 kamerwoningen huist, uit zedelijk otg-
punt is het verderfelijk te noemen, c^t,
niet medegerekend de woningen, wiar
6lechts één perBoon, een echtpaar of plr-
sonen van gelijk geslacht 6amenwoondm,
Amsterdam 4398, Rotterdam 5452, 's Gg-
veubage 1672 en Utrecht 765 1 of 2 lp-
mer woningen telde, waar geen scheidhg
der geslachten mogelijk was.
Meer dan door peuterige zedelykheis-
wetgeving zal men door uitroeiing un
dergelijke ontstellende woningtoe6tancbn
do bevordering van de gezonde zedelis-
heid in de hand werken.
De Italiaansch-Tukkscbe Oorlog.
Het Tuiksche ministerie van oorlg
maakt een telegram openbaar, onderte
kend door tien sjeichs uit Tripoli, waan
deze zweren, eeuwig met Turkije veres
nigd te willen blijven.
Dk lasten van den Oorlog.
De Italiaansche regeering heeft in d
Kamer wetsontwerpen ingediend waarii
voor het leger een buitengewoon credie
van 60 millioou lire wordt gevraagd on
de uitrusting te voltooien en de troepei
van een nieuw soort geweer te voorzien
Voor de marine vraagt de regeering eei
buitengewoon orediet aan van 21'/q miljoen
15 miljoen voor nieuwe torpedobootcn ei
6miljoen om de manschappen vai
31,000 op 33,000 te brengen.
Dk uitzetting der Italianen.
Yan Turkscbe zijde komt men optegec
de verhalen omtreut knevelarijen van da
uitgezette Italianen. Alleen te Smyrna
heeft de overheid van enkele Italianen
verlangd, dat zij een half jaar vooruit be
drijfsbelasting zouden betalen. Do Turken
handelden hierdoor niet in strijd met de
capitulatiën, omdat deze gedurende den
oorlog ingetrokken zijn Om te kunnen
betalen hebben sommigen hun meubelen
moeten verkoopen.
De Porte heeft den Italianen tot 10
Juni tijd gegeven om hot land te verlrten.
De Transportarbeidersstaking.
De regeeringscommis6aris Sir Edwand
Clarke heeft in zijn rapport de punten van
geschil in 5 gevallen gegrond en op 2 ge
vallen gegrond verklaard, te weten le de
eisch der stakers, dat alleen leden der
vakvereenigingen in dienst zouden worden
genomen 2e het besluit tot 6taking zonder
krachtens de overeenkomst van 1911,eerst
bemiddeling gezocht te hebben.
Het stakingscomité heeft de uitnoodiging
van minister Buxton tot een conferentie
op Vrijdag aangenomen.
De vertegenwoordigers van de reeders
hebben geweigerd deel te nemen aan de
conferentie.
Niet aangesloten arbeiders gaan nog
steeds voort onder politie bewaking vleesch
le lossen aan de Smithfield dokken. Nieuwe
werkwilligen worden aangenomen voor een
pond sterling per dag.
(Jp Tower-hill is gistermiddag een open
luchtvergadering gehouden, welke bezocht
was door 40.000 arbeiders.
Bevolkingsafname in Frankrijk.
Het Ministerie van Arbeid heeft thans de
bevolkingsstatistiek van Frankrjjk over 1911
gepubliceerd. Daaruit blykt, dat het aantal
geboorten in dat jaar 742.114 en het aantal
sterfgevallen 776.983 bedroeg, waaruit volgt,
dat de bevolkiug met 34-869 zielen achter
uit ging.
Dc geboortecijfers over 1911 waren do
laagste, welke de tot dusver bestaande sta
tistieken vermelden. Bijzonder sterk was
thans evenals vroeger, de sterfte in Nor-
mandië zoowel als in eenige streken van
Bretagne en Provence.
Een bomaanslag te Budapest
Uit Budapest seint men: Om tien uur
ontplofte op bot bordes van het parlements
gebouw, waar eeu groot restaurant is, een
patroon, die slechts geringe schade vcroor
zaakte. Een gast zag, dat een 20-jarige
jongeman een dynamietpatroon deed ont
ploffen. De bezoekers van bet restaurant
kozen in paniek het hazenpad. Men ge
looft niet met een ernstigeu aanslag te
doen te hebben, doch met een kwajongens
streek.
Pruisen's Rijkdom.
De pas verschenen ambtelijke opgave
geeft aan, dat het aangeslagen vermogen in
1901 104.000.000.000 mark bedroeg,togeu
91.650.000.000 in 1908 en 64.000.000.000
in 1896. Het grootste vermogen in één
hand bedroeg 282 millioen mark.
Kkllnerstaking te Berlijn.
Zonder voorafgaande waarschuwing heb
ben de kellners van alle groote hétels in
Berlijn den arbeid gestaakt. De patroons
wcuschen de Vereeniging van bótel-be-
dii nden niet te erkennen en met geen com
missie of lid dor Vereeniging in onderhan
deling te treden.
Staking te Lissabon.
Onder het trampersoneel is een staking
uitgebroken, tengevolge waarvan bottiam-
verkeer stil ligt.
De opstand in Albany.
Een groote bende Albaneezen heeft een
aanval gedaan op den wachtpost van de
gendarmes te Wespat. Ofschoon zy ver
sterking ontvingen, ontruimden de gendar
mes den post.
Nieuwe Echtscheidinqswet
in Noorwegen.
Dezer dagen is de nieuwe wet op de
echtscheiding welke in 1910 werd aange-
acmen, in werkiug getreden.
Zij bepaalt dat de echtscheiding zal
vorden uitgesproken wanneer man en
irouw dit beiden verlangen, maar dat de
icheiding eerst na verloop van een jaar
•oorgoed zal intreden. Zoolang hebben de
ichtgenooten tyd, om zich met elkaar tt
erzoenen. "Wordt de scheiding slechts
door eeu van beiden aangevraagd, dan is
een overgangstijdperk van 2 jaren bepaald.
Hot huwelijk wordt echter onmiddellijk
ontbonden, in geval van kwaadwillige ver
lating, mishandeling, dronkenschap of ern
stig wangedrag en ook, wanneer een der
ochtgenooten vóór het huwelijk een mis
daad beeft gepleegd, waarvan de andere
bij het huwelijk geen kennis droeg. Voorts
kan hot huwelijk terstond ontbonden wor
den bjj krankzinnigheid. De rechtspleging
is hoogst eenvoudig en kost slechts van
3' tot 12'/j guldon. Om een huwelijk te
doen ontbinden, richt men een schriftelijk
verzoek daartoe tot den voorzitter der
rechtbank; deze verwyBt den aanvrager
naar een verzoeningsraad eu slaagt die er
niet in den vrede te herstellen, dan treedt
de voorloopige scheiding in.
De Negeropstand op Cuba.
Achteraf blijkt het bericht, als zon
Taft aan den president van Cuba geseind
hebben, dat op Amerikaansche interventie
niet te rekenen viel, niet geheel juiet te
zijn. Vooralsnog vond Taft geen reden tot
interventie maar de Ver. Staten zouden
zich gereed houden tot eventueele bescher
ming der Amorikaansche onderdanen en
assistentie voor de Cubaanecbe regcering.
De opstandelingen gaan voort met bun
plundertochten Bij Guentenano verbrandden
zij 800 ton suikerriet.
Roosevelt en Taft.
Het kan verkeeren. Zoo gunstig de
voorverkiezingen in de repnblikeinsche
party voor Taft begonnen, zoo ongunstig
zyn ze voor hem geëindigd. Ook in New-
Jersey heeft Roosevelt thans een schitte
rende overwinning behaald, alle 28 afge
vaardigden van dien staac zijn op zyn band.
Toch is het nog niet te voorspellen, wie
van beide gegadigden de candidaat der re
publikeinen voor het presidentschap zal
worden. De meeste bludon geven Taft nog
een kleine voorsprong.
Alleen de New-York Tribune berekent,
dat Roosevelt op 458 en Taft 435 der gede
legeerden kan rekenen.
Ziekteverzekering.
Gisteren zou minister Talma zyn rede
voortzetten, maar de belangstelling van de
Kamer was zoo gering dat byna een uur
gewacht moest worden voordat bet wette
lijk aantal om te vergaderen aanwezig was.
Vier punten, waarop de oppositie bcm
aangevallen had, heeft de minister behan
deld. In de eerste plaats zyn werkwyze.
waarvan hij de opzet volstrekt niet te breed
of de uitwerking te omslachtig noemde.
Vervolgens de rechtsgrond: de overheid
heeft zorg te dragen, dat verhoudingen,
door haar beschermd, geen gevolgen heb
ben, welke het rechtsbesef ondermynen.
Niet om de arbeiders te gerieven, maar
het openbaar belang is voor den minister
het motief geweest. De grond voor ver
plichte vorzekering geldt alleen voor arbei
ders, omdat hun loon bun eenig inkomen
is en dit moet bun verzekerd zyn ook
in die weken, waarin zy geen arbeid ver
richten kunnen.
Verzekering van ziektebehandeling is een
