DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN.
buitenland!
No. 142.
WOENSDAG 19 JUNI 1912.
9e JAARGANG.
Het Werkliedenreglement.
DE EEMLANDER.
Hoofdredacteur: Mr. D. J. van Schaardenburg.
Abonnementsprijs
Per jaarf 4.Franco per
post id. {5,60. Per 3 maanden id. f 1.Franco per post
id. fjl.40. Afzonderlijke nummers f 0.05.
Bureau: KLEINf; Ha4G!6. Telef. Interc. 183.
Prijs der Advertentiën
Van 1 tot 5 regels f 0.40. Voor iederon regel meer f0.08.
Bulten het Kanton Amersfoort per regel 10.10. (Bij
abonnoment belangrijke korting).
Tot plaatsing van advert, en reel, van buiten het kanton Amersfoort in dit blad is .uitsluitend" gerechtigd het Alg. Binnen- en Buitenlandsch Advert.-bureau D, Y. ALTA, Warmoesstr. 75-78 Amsterdam
i.
Amersfoort doet weer 'n stap vooruit.
Het zal eindelijk z'n werkliedeureglement
krijgen. Eindelijk, zeggen wij; niet alleon
omdat zoovele gemeenten ons voorgegaan
zjjn Baarn en Zeist hebben reeds eenige
jaren bun reglement maar ook, omdat
het ontwerpon van het roglement zoo lan
gen tijd geduurd heeft, waardoor men aan
de werkliedenorganistaties gelegenheid ge
geven heeft telkens en telkens weer ver-
toogen tot het gemeentebestuur te richten
om tooh wat voort te maken. Misschien
geheel ten onrechte is daardoor bet geloof
in de spontaniteit van het gemeentebestuur
in sommige kringen aan het wankelen ge-
braoht en de valsche indruk gevestigd, dat
het aan de zwoep der werkliedenorganisa-
ties te dauken is, dat het reglement thans
tot stand komt.
Wij hebben aandachtig kounis genomen
van het coneept-reglement en zijn vol
bewondering voor het degelijk werk
dat geboden wordt. Onze indruk
is deze, dat aan do redelijke eiscben der
gemeentewerklieden ruim tegemoet geko
men is, zonder eohter den schjjn te wet
tigen, als zou het gemeentebestuur voor
den aandrang der arbeidersbeweging be
zweken zjjn en de macht uit handen ge
geven hebben. Integendeel, oub schijnt het
etrder, alsof steeds de bedoeling voorge
zeten heeft eigen gezag hoog te houden
en aan het verwjjt van zwakheid geen
haarbreed grond te geven.
Wij leven in den tijd der arbeidersbe
weging. Conflicten tusschen werkgevers en
werknemers behooren tot de orde van den
dag, zeer tot sohade natuurlijk voor de
de orde van de maatschappij. Aan de
werklieden-reglementen de taak om die
oonflicten tusschen den gemeentelijken
werkgever en de werklieden in zjjn dienst
onmogeljjk te maken. Let wel: onmogeljjk
te maken. Eerst dan zal zulk 'n reglement
feilloos heeten, zoo conflicten tot de on
mogelijkheden gerekend kunnen worden.
En zulks zal het geval zijn, zoodra aan
alle redelijke wenschen der werklieden te
gemoet gekomen en aan hun redolijke
grieven 'n eind gemaakt is. Dan, maar ook
niet oerder, zullen conflicten uitgesloten
zjjn; dan zal ook van 'n recht van werk
staking geen sprake kunnen zijn.
Niet alleen in de gemeentebedrijven, maar
in de geheelo maatschappij zal slechts op
deze wjjze de sociaal-demooratio overwonnen
kunnen worden. Sla haar hare wapenen uit
de hand, neem hare redelijke grieven weg,
voldoe aan de redeljjke wenschen der ar
beiders,en de sociaal-democratie, die immers
slechts op den bodem der ontevredenheid
tiert,zal met lamheid geslagen zjjn.Haar aan-
hangzal dan nog slechts bestaan uit raddraai
ers, onruatzoekers en „wereldhervormers"
die er natuurlijk altjid zjjn, maar de kern
dor arbeiders zal zich ouherroepeljjk af-
keoren. Dezen toestand te scheppen ligt
in de handen der vrijzinnigheid. Daarom
is er vooi de sociaal-democratie geen grooter
gevaar denkbaar dan 'n krachtig vrjjzinnig
bewind.
Zoo is ook het gemeente-werklieden
reglement van het hoogste gewicht, Geef
'n reglement, dat de wenschen der werk
lieden straf negeert, slechts bedacht is op
het vormeende prestige van B. en W.,
de ellende is niet te overzien. Geef daaren
tegen 'n reglement, dat met die wenschen
ernstig rekening houdt, voor redelijke cri-
tiek geen gelegenheid biedt gjj zult
onder de gemeentewerklieden 'n geest
kweekon, zooals die nergens beter kan zijn.
Wjj hebben ons daarom bovenal ver
heugd over de instelling van een scheids
gerecht, al hadden wjj natuurlijk geen oogen-
blik gevreesd, dat in 1912 in 'n werklie
denreglement bet scheidsgerecht zou kunnen
ontbreken.
Zeer enkelen zjjn nog niet overtuigd
van de wenscheljjkheid van deze instelling.
Men ziet hierin soms alweer gevaar voor
het prestige van B. en W. Maar wjj
zouden veeleer gevaar voor dit prestige
bespeuren indien men aan het algemeen
verlangen der werklieden obstinaat het
hoofd blijft bieden. En het kan het geloof
in de onpartijdigheid van B. en W. nooit
versterken, zoo men 'n scheidsgerecht
toonde te vreezen.
Wg voor ons zouden de taak van het
scheidsgerecht zoo uitgebreid mogelijk wil
len zien en er niet zoozeer 'n raad van
beroep maar 'n scheidsgerecht in don
ruimsten zin van willen maken; en te te
gelijkertijd 'n adviseerend lichaam bij alle
geschillen en quaesties welke zich kunnen
voordoen, bjj Ioonge9chillen, en ook bij
wenschen der werklieden om hooger loon.
Is het waar, dat slechts het gemeentebe
stuur zal kunnen beoordeelen, of de ge-
meentefinantiëu op zoker oogenblik loons-
verhooging toelaten, aan de andere zijde
legt toch ook de rechtmatigheid van den
verhoogingseisch gewicht in de schaal. Over
deze rechtmatigheid zal het scheidsgerecht
beter kunnen oordeelen dan het gemeente
bestuur en wordt deze juist bevonden, dan
mag de finanlieele toestand de verhooging
niet tegenhouden. De Ioonsvorhooging
decreteeren kan hot scheidsgerecht natuur
lijk niet, slechts de rechtmatigheid onder
zoekon; daarom spraken wjj van adviseerend
lichaam. Zoo zouden B. en W. in twijfel
achtige of moeielijke gevallen, alvorens 'n
straf uit te spreken, het advieB van het
scheidsgerecht kunnen inwinnen, waardoor
tevens vermeden zou worden, dat het
prestige van B. en W. schade leed, door
'n latere vernietiging van hun vonnis door
het scheidsgerecht.
Zou ook dit onder de taak van het
scheidsgerecht gebracht worden, dan ware
4 leden wilde ovor-
er geen enkele reden meer denkbaar,
welke werkstaking kon rechtvaardigen en
moest deze onder alle omstandigheden on
geoorloofd beschouwd worden.
Maar dan is ook noodig, dat de samen
stelling van het scheidsgerecht op die wjjze
geschiedt, dat de uiterste onpartijdigheid
en onafhankeljjkheid gewaarborgd is. Do
samenstelling, zooals deze thans voorge
steld wordt de loden benoemd door
den raad, 2 uit voordracht van B. en W.,
2 uit voordracht van de vasto werklieden,
tenVijl de 5e na de benoeming van de
andoren als voorzitter gekozon zal worden
Ijjkt ons niet geheel en al dien waarborg
te geven. Voor dat 5e lid, de voorzitter,
wordt geen voordracht vereischt; de raad
heeft de vrjje keuzo. Het zou ongetwjj-
feld beter zjjn, dat de raad deze keuzejte
doen had uit 'n voordracht opgemaakt
door de 4 reeds benoemde leden, zoo men
althans de keuze van den voorzitter niet
geheel en al aan die
laten.
'n Ander bezwaar, dat wjj tegen de
samenstelling hebben is dit, dat ook raads
leden benoembaar zjjn. De Memorie van
Toelichting zegt, dat ook onder de raads
leden zeor geschikte leden te vinden zullen
zijn. Volkomen waar, maar waarsohjjnljjk
buiten de raad nog meer. Wjj willen niet
insinueeren, dat 'n raadslid niet oupartjjdig
of onafhankelijk zal zjjn, maar indien ook
maar slechts eenig wantrouwen in z'n on
partijdigheid ontstaat, wordt ook het ver
trouwen in het scheidsgerecht ernstig ge
schokt. En indien de raadwjj weten niet,
of het misschien opzettelijk zoo geregeld
is de regel zou volgen juist het 5e lid,
den voorzitter, uit z'n midden te kiezen,
dan zou het nog gemakkeljjker gemaakt
worden de onpartijdigheid van hot scheids
gerecht in verdeuking te brengen. Wjj
weten nu eenmaal, hoe door sommige
elementen alles aangegrepen wordt, om
voor zich zelf stemming te maken en zelfs
de beste bedoelingen scheef voorgesteld
worden om maar meer roering te brengen
en ontevredenheid te zaaien. Daarom moet
denzulken niet geheel onnoodig gelegen
heid gegeven worden hun doel te bereiken.
Da Oorlog.
Het schjjnt de door de Italiauen bezette
eilanden in de Aegeïsche zee goed te be
vallen, dat zij een poos van het Turksche
bestuur bevrijd zjjn. De zich noemende
„Insulaire Commissie van de Aegeïscha
zee* heeft aan den Italiaanschen gezant te
Atheue een memorie overhandigd, waarin
dank wordt betuigd voor de houding van
staat en leger der Italianen, bjj gelegen
heid van de bezetting der eilanden. Tevens
wordt do wen9cb te kennen gegeven van
een vereeniging dier eilanden met Grieken
land; en mocht dit onmogelijk zjjn dan
zou de insulaire commissie toch graag wil
len, dat Italië zou waarborgen dat de
eilanden na den oorlog onafhankoljjk wer
den, subsidiair zelfbestuur kregen.
Als men nog niet overtuigd mocht zjjn
van het menschonteerende van den oorlog,
leze men de volgende akelige beschrjjving
van het slagveld bjj Zanzoer, zooals die in
de Italiaansche Tri buna voorkomt:
„Het is ongelooflijk, welk een slachting
onze artillerie heeft aangerioht. Beenen,
armen, hoofden, en andere ledematen lig
gen overal opgehoopt, vermengd mot flar
den van vuile Aarabieren-gowaden, gebro
ken wapens en pakketten met amunitic.
Op sommige punten zjjn honderden en
nog eens honderden van bleeke, met bloed
bevlekte menschelijke lichamen op en door
elkaar geworpen, als waren zjj daar door
een gruwoljjko luim van het Noodlot of
door een woestjjnstorm bjjeengeveegd, en
zij verspreiden eenjverschrikkeljjken stank.
Hier vielen onder den regen van jjzer en
staal onzer artillerie vele honderden men-
schen tegelijk, wien zelfs de vlucht geen
redding bood. Het is een schouwspel,
waarvan de oogen zich in wilde ontzetting
afwenden.
Het is niet meer eenvoudig de „dood",
die ons hier tegemoet treedt het is de
wildste, gruweljjkste verwoesting, de ver
schrikkelijkste vernietiging van alle leven,
een ontzettende massale moord, door de
vuurmonden onzer artillerie aangerioht.
Wij gaan verder. Vele kilometers lang
vertoont zich hetzelfde beeld. De oogen
kunnen de verschrikking van dit schouw
spel nog Blechts ontgaan door zich naar
den hemel te richten. Plotseling duiken
op tweeduizend meter afstand kleine vjj-
andeljjke groepen op; een zwarte, kri
oelende mierenhoop.
Het Engelsche Kiesrecht-Ontwerp.
Over den inhoud van het Regeerings-
ontwerp tot wjjziging en aanvulling van
het Engelsche Kiesrechtontwerp hebben wij
in ons vorig nummer reeds het een en
ander bericht. Tor aanvulling en ook ter
verduideljjking van enkele passages, ont-
leenea wjj aan Engelsche bladen nog het
volgende:
Het ontwerp voert feiteljjk algemeen
mannen-kiesrecht in. Dit ontwerp ook tot
de vrouwen uit te breiden, zou opoen» lO'/i
millioen vrouwen stemgerechtigd maken
en daar wil de regeering, naar men weet,
in geen geval aan. Om het kiesrecht te
krjjgen is niets anders noodig welke per
sonen, als krankzinnigen enz., zullen uit
gesloten zijn, vinden wjj nog niet aange
geven dan dat men 6 maanden in één
district heeft gewoond. Verhuizing in een
zelfde district, heeft op 't kiesrecht geen
invloedwel verhuizingdaarbuiton, dan geldt
de 6-maand bepaling; verder moet men den
leeftjjd van 21 jaar bereikt hebben.
Behalve de verouderde instelling der uni-
versiteits-mandaten negen in getal, waar
bij parlementsleden nitsluitend door de ge
gradueerden eener universiteit werden ge
kozen, terwjjl deze echter ook nog hun ge
wone stemrecht in hun district behielden,
wordt ook het meervoudig kiesrecht afge
schaft. Elke kiezer zal voortaan slechts in
éen district mogen stemmen, en niet meer,
zooals nu, in verschillende districten waar
bjj krachtens zjjn eigendommen kiesge
rechtigd is. Wanneer iemand probeert toch
méér dan één stem uit te brengen, kan
hjj gestraft worden met een boete van