Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 23.
Zaterdag 6 September 1890.
Vierde Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Vecnendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abonnementsprijs per drie maanden:
Franco per postf 0,40.
Afzonderlijke nummersf 0,05.
BureauKrommcstraat, F 241Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Van 1 lot G regels"f 0.30
Voor iederen regel meer- 0.05
»U, die zich vóór
1 October aboiuieereu
op DE EE.IIItODE, on tv ongeil
de tot dien datum verschij
nende iiinuiners t.ll tl'IH.
Liberalisme en
Godsdienst-gelijkstelling
Het liberalisme treedt niet alleen vij
andig op tegen de Kerk op staatkundig
gebied, maar zelfs op godsdienstig ge
bied. Ilel is wel de partij, die bij klin
kende woorden en holle phrasen der
wereld verkondigt, dat de godsdienst
haar onverschillig is, zich daarmede
niet bemoeit, ieder vrijheid toestaat
in het aannemen en beoefenen, of
het verwerpen daarvan; dat zij de hij
uitstek verdraagzame partij is, die iedere
geloofsovertuiging eerbiedigt, met wie
derhalve elk kerkgenootschap leven kan
in rust en vrede, zoolang ze ten minste
geen gevaar voor den staat oplevert.
Door dit zoet gelluit hebben vele on-
noozele vogeltjes zich laten verlokken
en in de uitgespannen netten zich laten
vangen. Misleid door dusdanige schijn
redenen begonnen zelfs cenigcn der
Katholieken min of meer te liberali-
seeren; men vond de theorie van ver
draagzaamheid en vrijheid van gods
dienst zoo verrukkelijk mooi, zoo be
wonderenswaardig schoon! Te bekrom
pen van geest om te begrijpen, dat liet
liberalisme onder schoonschijnende vlag
eene lading dekte van verwoesting en
verdelging voor den godsdienst des Chris
tendoms. Zij begrepen niet, dat onder
de leuze van verdraagzaamheid, de
hoogste belangen werden aangetast, en
de vernietiging van den godsdienst liet
doel was, waarnaar hel liberalisme krach
tens zijn beginselen streven moest. Zij
begrepen niet, dat zij door hun half
slachtigheid en lafhartigheid de vijandige
partij begunstigden en oorzaak werden,
dat groot nadeel aan de Kerk van
Christus kon worden berokkend. Immers
de liberale beginselen zijn zoo openbaar
in strijd met den godsdienst des Christen-
doms, dat men om dit niet te zien,
waarlijk blind moet zijn.
Het is genoeg bekend, wat de leer
en welke de beginselen van het libera
lisme zijn aangaande God en godsdienst,
aunguutule de Kerk van Christus. Wij
willen hier slechts de aandacht vestigen
op hot beginselgelijkstelling aller gods
dienstvormen, waarin juist liet gevaarlijk
karakter dezer staatspartij schuilt. Im
mers deze bewering van hel liberalisme is
de ontkenning van de waarheid des
Christendoms, is, hoe onschuldig ook
voor menigeen in schijn, logisch opge
vat, niets anders dan atheïsme. Wie
toch overtuigd is van tiet bestaan Gods
en het Christendom aanneemt als
diens vcropenburing, als den godsdienst
door Hem gewild en der menscliheid
voorgeschreven ter bereiking van het
eeuwig geluk, hij kan, zonder in onge
rijmdheden te vervallen, de verschillende
wijzen van godsverccring, welke zoozeer
uilcciiloopcn en tusschen welke zelfs
op de belangrijkste punten zoo groole
strijd eu verdeeldheid bestaan, niet allen
op gelijke lijn stellenhet Chiistcndom
moet hij aannemen als den door God
geopenbaardon en bijgevolg als den eenig
waren godsdienst, als de eenig door God
gewilde cn voorgeschreven wijze, waarop
Hij door den mensch wil vereerd en
gediend worden. God zal toch wel het
recht hebben voor te schrijven aan den
mensch, hoe Hij wil gediend worden, en
wanneer nu God deze wjjze in het
Christendom heeft voorgeschreven en
verplichtend gesteld, zal toch de mensch
zich wel daaraan moeten onderwerpen
cn als den eenig waren en verplichten gods
dienst moeten omhelzen en beleven.
Gelijkstelling der verschillende vormen
van godsdienst is voor den Katholiek niet
bestaanbaarhij staat'of valt daarmede.
Immers wanneer de Katholiek dit begin
sel van liet liberalisme zou huldigen en
aannemen, dut er geen verschil bestaat
tusschen de verschillende godsdienstige
vormen, hij verwerpt daarmede deleeraan-
gaande de alleen ware en alleen zaligmaken
de Kerk van Christus en zou derhalve op
houden Katholiek te zijn. Want als de
katholieke Kerk de alleen ware is, dan
volgt daaruit, dat alle andere kerkge
nootschappen de waarheid niet bezitten
als de katholieke de alleen zaligma
kende Kerk is, dan volgt daaruit dat
de overigen uil zich zelve niet hij mach
te zijn den mensch te voeren tot zijn
eeuwige eindbestemming, zoodut er van
gelijkstelling der onderscheidene gods
diensten geen sprake meer kan zijn.
Want gelijkstelling dienaangaande zou
niets anders zijn dan gelijke waarde
toekennen aan dwaling eu waarheid,
aan den valsehcn en waren godsdienst,
wat ongerijmd en in strijd is met derede.
Uit dit valscli beginsel van hel libera
lisme zijn nog nicer gevolgtrekkingen
af te leiden, waardoor het gevaarlijke
dezer stelling nog duidelijker in liet oog
springt. Als men beweert, dal alle gods
diensten gelijk zijn, dan volgt daaruit,
ot wel dat men aan God hel recht
ontzegt een bepaalden godsdienst voor
te schrijven, of wel dat men, met ont
kenningvan een doorGod veropenbaarden,
alle godsdiensten als vindingen der men-
schen beschouwt. Hoe goddeloos beide
noodzakelijke gevolgtrekkingen zijn, is
niet moeilijk in hel licht te stollen.
Immers het Christendom aannemen
als de door God veropenbaarde waar
heid en deze tevens gelijk te stellen
mei andere godsdienstvormen, kan niet
geschieden, tenzij met ontkenning van
het recht ill God, om den mensch eene
bepaalde wijze van godsverccring ver
plichtend te stellen. Kil dit recht aan
God te ontzeggen, is de loochening der
opperheerschappij Gods, en tevens der
mcnschelijke verplichting zich dienaan
gaande te onderwerpendit is den
mensch met God gelijk stellen, de ver
goding des menschen, dit is van God
een caricatuur maken, welke niet de
minste overeenkomst heeft mei de wer
kelijkheid, d. i. de loochening van den
waren God. Vanduai begrijpen wij, hoe
de aanhangers van dit liberalistisch be
ginsel krachtens deze droevige conse
quentie worden voortgestuwd nuar den
afgronds des ongeloofs.
In het tweede geval ligt de noodza
kelijkheid voor de hand, als men het Chris
tendom wil gelijk stellen mol andere
kerkgenootschappen, dal men het Chris
tendom moet ontkennen als den van
God veropenbaarden en voorgeschreven
godsdienst. Want is liet Christendom
de van God veropenbaarde waarheid,
dun houdt aanstonds alle gelijkstelling
op. Waaruit derhalve volgt, dat alle
godsdienstvormen mcnsehclijke vindingen
zijn, welke naar mcnschelijke willekeur
kunnen worden gewijzigd, veranderd,
omhelsd of verworpen; dal de wijze van
godsvereering een recht is niet van God
maar van den mensch, waarmede God
zich moet tevreden stellen dat de mensch
staat boven God, dat diens wil de hoogste
wel is, welke liet Opperwezen voor
schrijft op welke wijze Hij de godsver
eering moet accepteeren.
Maar ook hiermede houdt alle ware
godsdienst ophet woord zelfs verliest
zijne beleekenis. Het is de knecht, die
zicli tot heer verheft, en den heer maakt
tol zijn dienaartiet is niet meer de
heer, die den dienst voorschrijft, maar de
knecht, die zijn werk naar willekeur bepaalt
en tot zijn meester zegt.hiermede moet
gij tevreden zijn 1" Dusdanige godsdienst
mist allen redelijken grond, en daar de
mensch redelijkis, komt hij er vanzelf toe om
uitgaande van dit valscli beginsel allen
godsdienst Ie verwerpen, om godsdienst
loos, atheïstisch Ic worden. In zijn reeds
meermalen aangehaalde Kucycliek wijst
I de II. Vader ons op dezen logisclien
gang in korte woorden,I)c mceniiig
voorts dal tusschen de onderscheidene
ndcrliiig tegenstrijdige vormen van
godsdienst geen verschil beslaat, leidt
vanzelf toe, geen enkelen te willen
gocil achten, geen enkelen le willen na-
i. Dit moge in naam verschillen
athcisme, in werkelijkheid is hel
geheel hetzelfde. Vandaar dat in den
Syllabus do burgerlijke vrijheid van
godsdienst werd veroordeeld. Steil. 37.
FEUILLETON.
(VtraAg)
Blijf Pj maar, die gü zjjt, Robert, bljjf trouw
en eerlijk, dan zal ieder verstandig mensch den
omgang met u verkiezen boven dien der stads
beertjes, die honing op de lippen doeli koelheid
groet uit het vaderland door zijne bladeren
ruiscble, als niet een zachter zonnetje hem be-
Hel meisje antwoordde niets op deze treurige
ontboezeming van den jongeling, maar reikte
hem vol deelneming stilzwijgend de hand.
Op dit oogeblik kwam een buurmeisje, die
voor moeder Gregoirc hel huiswerk verrichtte,
naar heiden toe, en zich tot Clara wendende,
zeide zij
.Moeder Gregoire heelt de freule hooren
spreken cn wenscht haur le zien.''
Clara stond op. ,Ik kom", zeide zijcn zich
naar Robert wondende, ging zij voort: .mijn
vader wil met u spreken, en zooals ik meen, is
het over uwe toekomst. Als mijne ouders bij
moeder Gregoire komen wdt gjj ze dan af
wachten
.Heel gaarne!" riep Robert, „leder woord
nil den mond uws vaders is mg steeds eene les
geweest en uwe moeder is voor mij een loon-
beeld van goedheid en braafheid."
i mjjn ouders zjjn de beste mensehen."
Clara, ,en boe geduldig dragen zij hun tot,
dat hen voortdurend van hun geliefkoosd va
derland verwijderd houdt! Maar ik mag hier
■t langer loeven, moeder Gregoire moi-lil
eens ongeduldig worden."
jj snelde naar hel huis en betrad de kamer
rin de oude vrouw zich bevond. Deze lag
een rustbed voor hel geopende venstci
ne in lood gezette ruitjes, dat een
ir die kloeke vrouw, dtc voor twintig
n bewoners uit den omtrek van I.a Ctiarette
ces aanjaagde, de koene begeleidster van den
lokkelaar; maar eene oude vrouw met inge
vallen wangen, en hoewel de oogen liet licht
ilen, schenen zij toch nog doordringend
,Zjjt gij daar, kind vroeg zij vriendelijk nan
Robert pralenja, ja, jongelui hebben elkaar
veel te vertellen, en dan kunnen de oude
.Wees nu niet boos op mjj, moeder Gregoirc!"
.Waar denkt gjj aan, kind'/" sprak do oude,
die klnatblijkeljjk goed gehumeurd was; „Robert
is een brave jongen, die het nel verdient, dal
■non hem vriendelijk toespreekt, ook is hjj u
van ganscher harte genegen."
„En al hield ik niet veel van hem, als van
een braven, trouwen vriend," zeide het jonge
meisje, .dan moest ik het wel doen, omdat hg
uw pleegzoon is, en ik u en den uwen zooveel
te danken heb. Door de Gregoirc's - ineer
dan eens heelt vader liet injj verteld werd
hij "it hel dreigendste gevaar gered, gij naaint
den vluchteling in uw huis op, lol dal ook de
maagd, die hjj zich lot zijne vrouw had gekozen,
uit hel rijk van angst en schrik gered was. Te
Hamburg zegende de priester hunne verbintenis
en op hel eiland begonnen zjj met het weinige,
dal vader uil den warboel der revolutie gered
had, een nieuw, stil on gelukkig leven."
.Ja ja, 'l is al lang geleden, en nu is 'l al
achttien jareu, sedert Pierre rnö Robert in huis
bracht, al achttien jarenHij beloofde m(j, om
dezen tijd le zullen terugkeer!
ill nog lang leven, moeder Gregi
:ult Pier
k Louis
nog v
tien, da
wih gij mimers graag s
,lk weet niet, of ik liet nog wel lan|
uithouden, ik heb soms zulke vreemde gedach
ten over mijn naderenden dood. Wat Ia
aangaat, voor hem hen ik niet hang, dat
zal afwijken van hel pad der deugd, maar
den zijn? cn als hij eerstdaags zal tcrugki
.Moeder Gregoire," zeide Clara met hel di
om aan liet gesprek eene andere wending
geven, .weel gjj de afkomst van Robert?"
De oude vrouw schrok op hg deze vraag
zeide: „Hoe komt gij er aan, om mij dal te
.Wel, |omdat ik daar beneden mei hem
over sprak," antwoordde liet incisje.het maakt
hem zoo diep 'ongelukkig, dal hjj niets
zijne ouders weet. Heelt Pierre u daarvai
.Niels beeft lijj mjj toevertrouwd, ik heb
niets dan vermoedens, cn juist om Robert hecht
;k nog aan het leven, totdat ik l'ierre wee
gezien cn gespruken heb. Maar als hel de wi
van onzen Lieren Heer is oin mijne oogen
eerder le sluiten, waak gjj dan ovor hein, want
gij bezit een grooteu invloed op hem. Behoed
BUITENLAND.
Uit St. Petersburg wordt bericht, dut
t in het buitenland verspreide geruch
ten omtrent eene minder aangename
.'rhouding tusschen de heide Keizers
gedurende de laatste dagen van hun
jongste samenzijn, naar men uit goede
bron verneemt, geheel uit de lucht zijn
gegrepen. Kr is ook niet de minste schijn
of schaduw van grond geweest voor een
dergelijk beweren.
De Reichsanzeiger is gemachtigd te
verklaren, dat de beweringen van de
Hamh. Corr. betreffende eene verkoeling
tusschen keizer Wilhelm en den czaar
bij hel bezoek te Petersburg van allen
grond ontbloot zijn.
Up Staatskosten verschijnt eerlang in
Dnilscbland eene brochure getiteld
„Aan de Duitsche werklieden", waarin
socialisme zal worden bestreden. De
oplage is 1.500.000 exemplaren en de
prijs 10 pfennig. De bekende Dr. Hinz-
peter, do vroegere leermeester van den
Keizer, moet er de schrijver van wezen.
Omtrent eene plotselinge versterking
in liet Berlijnseh garnizoen, dat nogal
opzien beeft verwekt, bericht de Reich»-
\zeiger het volgende Daar teivgcvolgc
•r hcrfstmanocuvres slechts een zwak
wachtcommanilo le Berlijn aanwezig is,
werd, naar aanleiding der ongeregeld
heden, die den 25cn dezer bij eene
socialistische vergadering in den Fried-
ichshain hebben plaats gehad, bepaald,
lat eene brigade infanterie van het 3o
legercorps tor aanvulling voor den
garnizoensdienst tijdelijk tc Berlijn zal
orden geplaatst.
Woensdagvoormiddag is te Kiel door
keizer Wilhelm eene revue gehouden
het Duilsch-Ooslenrijksche eskader.
Hij gebruikte het otitbij' hij admiraal
Sterneek, aan boord van liet vlagge-
schip Frans Jozef, bezichtigde daarna het
panlscrscliip Prinzessin .Stephanie, en
in den voormiddag in zee naar
Ekensund, aan boord van de Hohen-
zollcrn. Het Duitsch-Oostenrijksche es
kader volgde en de Hohenzollcrn werd
door dichlbozcltc particuliere stoom-
boolen begeleid.
De Duiische Keizer is Donderdag le
Flensburg aangekomen en met groole
betuigingen van geestdrift begroet. Hij
begaf zich spoedig naar liet paradeveld,
waar hij door de vorstelijke personen
en de vreemde officieren werd ontvan
gen. De parade van liet negende corps
tn, bijaldien gü dit eilandje vorlaat, laat be
u dan beloven, dal hij liet voetspoor van Pier
niet volgt, want zün gemoed is licht ontvlai
baar, de verleiding is sterk en liet noodlot
geheimvol. Belooft gjj mg dal
„Ja, moeder Gregoirc,
loberl in onze nabijheid te houden,
beter over hem tc kunnen waken,
ook oen* met vader over, opdat ook
adig go-
en einde.
s bezoek-
gesprot
.Hel duor is n
goire op hei vriendelgkst verwelkomd werd.
Hel was de cchtgcuoot van graaf La Charette
op het eiland kende men beide slechts onder
den ecnvoudigen titel van Charette. Hunne
dochter Clara had nu ongeveer denzelfden leef
tijd bereikt als Maria Rollan, loen men haar
tot rozenkoningin van hot dorp La Charette
had verkozendezer gelaat was eciiler weinig
veranderd, het waren nog dezelfde zachte ge
laatstrekken, die ook op Clura waren overgSerfd
de eenigste verandering, die men duidelijk kon
opmerken, nas, dat haar haar met zilverslrepen
doormengd was.
Terwjjl moeder en dochter bg het rustbed
der oude plaatsnamen en haar met praten den
lijd wat verkortten, zal beneden aan hot strand
een heer aan do zijde van Robert in de boot.
Zjjn haur was bgna geheel vergrijsd, hoewel