Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 16. Zaterdag 18 Juli 1891. Vijfde Jaargang.
DE EEMBÜDE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Bameveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abonnementsprijs par drie maanden:
Franco per postf 0,40.
Afzonderlijke nummersf 0,05.
BureauKrommestraat, F 241, Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging 06 Eembode.
Prijs dar Advartastitmi
Van 1 tot 6 regelsf 0.30.
Voor iederen regel meer- 0.05.
Onze meening.
Nu de gemoederen na den jongsten
strijd bij de stembus een weinig zijn
gekalmeerd, nu het gezond verstand
zijne rechten in zekere mate weer gel
den doet, nu meenen ook wij ons ge
voelen over de uitkomst der verkiezin
gen eens nader uiteen te moeten zetten.
En dan behooren wij op de eerste
plaats openhartig te bekennen, dat het
verkregen resultaat ons in geenen deele
heeft teleurgesteld. Wij voor ons zien
daarin eene beschikking der goddelijke
Voorzienigheid, die de smeekingen van
zoo menige bedrukte en angstige ziel
heeft verhoord, welke het dreigend mili
tairisme met schrik zag naderen. Het
Nederlandsche volk zal nu verlost zijn
van eene Regeeritig, die alleen aan
hartstocht scheen gehoor te schenken
en daardoor de waarachtige belangen
des volks met voeten zou vertreden
hebben.
Hoe hoog waren de verwachtingen
niet gespannen, toen een zoogenaamd
christelijk Ministerie optrad, en hoe
bitter is thans de ontgoocheling. Na de
aanneming der door haar ingediende
schoolwet, waarmede geenszins de voor
gespiegelde verwachtingen werden ver
wezenlijkt, kwam men maar al te spoedig
tot de ervaring, dat voor ons Katholie
ken van die Regeering niet veel meer
te hopen viel. Zoo werd ons door onze
bondgenooten mede alras voorgehouden,
dat het Kabinet een anti-revolutionnair
signatuur droeg, en daarmede werd ons
te verstaan gegeven, dat wij in onze
eischen zeer bescheiden moesten zijn.
Doch dit alles zou voor de Katho
lieken nog te verduren zijn geweest,
indien men het daarbij gelaten had.
Dan zou de band der éénheid onder de
Rechterzijde in de Tweede Kamer niet
zoo jammerlijk zijn uiteengerukt.
Bij haar optreden had jde Regeering,
zooals later bleek, het in ons oog
heillooze plan gevormd om in ons
FEUILLETON.
Het Angelusklokje
door Philoponos
Op het verlangen des reders de man bad het
naar zjjn leggen Ie druk had bet knaapje
den weg naar de onderljjke woning weer inge-
■lagen, maar niet meer 100 lustig en opgetogen
als wij het aantroffen bij ons eerste ontmoeten.
Al drentelend ging bet verder zonder op de
vlindertjes en bloempjes meer acht te slaan.
Telkens herhaalde het
.Vaatje druk is."
Men ontwaart hieruit, wat er in dit kinder
hart wel omging. Wat den kleine gezegd was,
had een ongekenden indruk op hem (gemaakt.
Al peinzende wilde hij achterhalen wat dat
.druk zjjn" toch wel beteekenen moest, dewijl
hg daarom 's vaders liefdeblijken had moeten
Wel is hel diep la betreuren, dat er in het
menscheljjk leven zoo weinig rekening wordt
gehouden met de zachte, teedere gemoedsge
steldheid der lieve jeugd. Ouderen van jaren,
zelfs vaders en mosders, die in de veronderstel
ling voortleven, dat zjj hunne kinderen eene goede
opvoeding geven, brengen dikwerf onnadenkend
het kinderhart onherstelbare wonden toe. In plaats
van het kind als eene tee re plant te beschou
wen en het met de uiterste zorg te bewaken
dierbaar vaderland het militairisme te
doen heerschen.
Was het wonder, dat toen dit
voornemen ruchtbaar werd er uit
alle oorden des lands krachtige protesten
werden gehoord, zooals er in ons vader
land nimmer waren uitgebracht? Ons anti
militaristisch Nederland had de weeklach
ten vernomen, welke in de naburige
Staten werden geslaakt over hel ondra
gelijk militaire juk hun opgelegd en zou
het zich nu gewillig laten spannen in het
dwanggareel, door het zoogenaamd chris
telijk Ministerie voor ons bereid?
Met hoeveel berekening ook overlegd,
toch werd de geheele uitvoering van dit
gevaarlijk spel nog tijdig verijdeld. De
Regeering en hare vrienden hadden niet
gedacht dien geweldigen tegenstand te
ontmoeten, welke zich zoo krachtig open
baarde. De indiening der verfoeielijke
legerwet in de Tweede Kamer werd er
dan ook geruimen tijd door vertraagd,
maar ten laatste meenden zij hoog spel
te moeten spelen, door het óntwerp-
legerwel in behandeling te doen nemen en
zoo mogelijk tot wet te verheffen, waar
door dan de kiezers bij de stemming
zouden geplaatst worden voor een vol
dongen feit.
Het water steeg alzoo ook hier aan
de lippen, maar de redding Gods was
nabij. Reeds waf met behulp der vrien
den van de Regeering goed gevonden
om jaarlijks drie duizend jongelingen
1 meer naar de kazerne te sleuren, toen
dit rampvolle werk uit hunne handen
Of dit reden geeft tot blijdschap?
Wie slechts eenigszins overweegt, hoe
veel hartewonden jairlijks in duizenden
gezinnen worden geslagen door het
rampzalig railitairisme, zal gevoelen
wat het zegt zoo geheel onnoodig die
ellende des volks te vergrooten. Jaar
lijks drie duizend jongelingen meer aan
het ouderlijk toezicht te ontrukken en
hen bloot te stellen aan de gevaren van
het kazerneleven, waardoor zoo vele
met de onvergeefljjkste onachtzaamheid.
In bonne onnoozelheid, of anders gezegd
door onverstand, meenen zjj, dat al wat er zoo
in de tegenwoordigheid der kleinen geschiedt,
niet den minsten indruk op hen maakt, ja zelfs,
dat er door hen niets van wordt opgemerkt.
En wanneer een kind somtgds in zjjn onschuld
bewjjzen van het tegendeel geell, dan nog wordt
zulk eene vingerwijzing niet ten goede begrepen.
Zoo menige ouders vragen zich afvanwaar
komt het toch, dat bjj onze kindeien nu zij
nog pas de kinderschoenen ontwassen zijn,
zich reeds zulke verderfelijke neigingeu ver-
loonen? Maar zij trachten niet op te sporen
waar de oorzaak schuilt, anders zouden zij
geheel a-ders gaan handelen. Als zij hunne
kinderen in hunne prilste jeugd beter hadden
geëerbiedigd, als zij in hunne gesprekken, die
zjj in tegenwoordigheid hunner kinderen voer
den, voorzichtiger en vooral kiescher waren ge
weest, en niet in de dwaze veronderstelling
bidden geleetd: de kinderen hooren er toch
niet naar, of begrijpen het dan toch niet, dan
zouden veel ouders voor schande en verdriet
bespaard blijven. En vooral wanneer moeders
in hel bijzijn hnnner kinderen gesprekken ach
terwege lieten, welke het kinderhart zoo diep
kunnen kwetsen, dan zouden zjj later van hunne
lievelingen heel wat meer vieugde beleven,
dan velen nu geschonken wordt.
Na deze opmerking, welke ons van bet hart
moest, en welke de lezer ons ongetwijfeld niet
misduiden zal, keeren wjj tot den lieven krulle-
jongelieden voor tijd en eeuwigheid
worden ongelukkig gemaakt, wij vragen,
is zulks te verantwoorden
Nu zou hier allicht de opmerking
kunnen worden gemaakt, dat de libera
len toch met een legerwet zouden ge
komen zijn, of zullen komen. Daargela
ten onze ontkenning, die in hunne on
macht een degelijken grond heeft, stellen
wij daartegenover de vraag Zou iemand,
die in de veronderstelling verkeert, dat
de glasruiten zijner woning door kwaad
willigen zullen worden verbrijzeld, zoo
dwaas zijn ze dan zelf in te werpen, omdat
het anders vermoedelijk door anderen
geschieden zal met minder voorkomend
heid?
De Regeering heeft derhalve haren val
aan zich zelve en hare vrienden te
wijten. Indien ze beantwoord hadden
aan de billijke verwachting, de meerder
heid der anti-liberalen zou bij de gehouden
verkiezingen zijn versterkt geworden. De
uitslag der stemming heeft dit inaar al
te juist aangetoond.
Verwonderlijk moet het echter heeten,
dat zij, die met de heiligste bedoelingen
tegen de legerwet hebben gestreden,
zijn gesmaad en verguisd geworden,
zooals in de laatste jaren op staatkundig
gebied niet is voorgekomen. De geschie
denis echter zal hun den lof niet ont
houden, wélke hun rechtmatig toekomt.
Zij hebben er voor gewaakt, dat het
katholieke Nederland onzer dagen met
opgeheven hoofd voor het nageslacht
kan verschijnen, zonder het verwijt te
moeten duchten eene Regeering te heb
ben gesteund, die met hardnekkige ver
metelheid den ondergang des volks ging
voorbereiden.
Het opmerkelijke in dit geval is wel,
dat in de eerste plaats aan het katho
lieke Amersfoort de val der Regee
ring geweten wordt en wel hoofdzake
lijk door zijn krachtig verzet tegen de
verzwarende en rechtstreeks tegen ons
program indruischende legerwet. Zeer
gaarne zal het zich dit verwijt eenerzijds,
dien lof anderzijds, laten welgevallen,
bol terug, die al droomenden sukkelend zijnen
weg vervolgde.
Op een9 hoort bjj het angelusklokje, dat hem
zoo menigmaal in bljjde verrukking bracht, in de
ooren klinken. Stilstaande mompelt hjj
.Moesjes klokje. Keesje bidden."
En terstond zjjn petje in de handjes nemende
en op zjjne knietjes neervallende, stamelt hjj
zjjn .Wees gegroet Maria."
meoscheo bekoren moeL Ia hel open veld,
heerlijk door de avondzon als met eeu goudgloed
bestraald, een biddend knaapje, dat zjjn groet
brengt aan die lieve Moeder des Hemels; zoo
iets is waardig om door hel penseel van een
andoren Millet te worden vereeuwigd.
Dit waren ook de gevoelens van twee dames,
die onopgemerkt van dit treffende tooneel getui
gen waren. Al wandelend in die schoone dreven,
waren zij juist de plek genaderd, alwaar de
kleine biddend op zjjne knietjes neerzonk.
.Mjjn hemel, Marie," zegt een der beide dames,
die reeds bejaard scheen te zjjn, doch met de
grjjze krullen, die haar langs het gelaat afhingen,
er zeer goedig en vriendelijk uitzag, .wat een
allerliefst kind is dal, en welk eene voortreffelijke
opvoeding moet dat wel genioten. Maar laten
we ons even verpoozen, opdat we het des te
beter in zjjn handeling kunnen opnemen."
De kleine, van niets bewust, maakte het kruis
teek eu toen bjj zjjn gebedje geëindigd had,
en wilde weder voortgaan.
.Och ma," zegt d» dame, die wjj Marie heb
ben hooren noemen, .wat ben ik daar getroffen
ofschoon wij, wat ons betreft, dit als
te veel eer met bescheidenheid moeten
afwjjzen. Qe voldoening van met succes
te hebben mogen medestrijden tot
afwering van een ramp, wier treurige
gevolgen onberekenbaar zouden zijn, is
voor ons meer dan voldoende. In ieder
geval zijn wij thans ook daarvoor ge
vrijwaard, dat wij door nalatigheid, door
het niet bestrijden van den geescl van
het militairisme, een veroordeelend
vonnis van tijdgenoot en nageslacht
behoeven te vreezen, en daarvoor
danken wij God.
Verkiezing
voor den Gemeenteraad.
Op Dinsdag 21 Juli worden de kie
zers ter stembus geroepen tot verkiezing
van zeven leden voor den Gemeenteraad.
Daarover wenschten wij een woord tot
de katholieke kiezers onzer stad te
richten. Men weet toch dat het steeds
onze gewoonte was, de besluiten der
Kies vereeniging .Recht voor Allen," die
immer onze sympathie konden verwer
ven, in ruimen kring aan te bevelen eu
te doen waardeeren. Daarom doet het
ons te meer leed, dat deze Kiesvereeni-
ging heeft opgehouden te bestaan, nu wij
reeds bij de eerste verkiezing voor den
Gemeenteraad haren krachtigen steun
moeten missen.
Ligt het aan het gemis eener R. K.
Kicsvereeniging of wel aan andere oor
zaken wij weten het niet dat de
liberale Kiesvereeniging voor zeven va
caturen in den Gemeenteraad even zoovele
harer geestverwanten aanbeveelt, terwijl
slechts één zetel in dat college door een
Katholiek wordt ingenomen Wij moeten
op die vraag het antwoord schuldig
blijven, doch geven, waar zulke verschijn
selen zich voordoen, aan onze lezers
den raad, als eenig protest tegen deze
zoogenaamd liberale vrijgevigheid, hun
biljetten intevullen met den naam van
den heer
M. F. W. J. de Jong.
geworden, baten wjj hem eens aanspreken, wel
licht komen we dan meer te weten, dat ons
slichten kan.
.Dat meende ik ook Ie doen," zegt de ander,
midderwjjl zjj de kleine naderden, die nog niet
het minste ervan scheen le vermoeden, dat bjj
gadegeslagen werd.
.Wel lieve kleine," zegt de oude dame met
innemende vriendelijkheid, .is u hier niet ver
dwaald, of weet ge ons te zeggen, waar ge
tehuis behoort?"
.Daar!" zegt de knaap, en wjjst met zjjn vin
gertje in de richting, waar de ouderljjke woning
staat
,En weet uw moeder dat ge bier zjjt
.Moesje ziek is," zegt bet kind, en liet daarop
volgen.Keesje honger het"
Dat gezegde van den onschuldigen kleine trof
de beide vrouwen zoo, dat haar de tranen in
de oogen welden.
.Hier moeten we onderzoeken," zegt de oude
dame, of de goede God ons niet op zoo'n won
dervolle en Ireffende wjjze een .rm gezin san-
wjist om het in den nood b(j te slaan, want
zoo iets is mü nog nimmer overkomen.
Beiden volgden nu het kind, «lat thans in de
richting der ouderlijke woning voortging, en
telkens op lieven kinderlijken toon antwoordde,
als hem omtrent zijne oudsrs een en ander ge
vraagd werd.
De beide vrouwen, die met den kleine voort
liepen. stonden in den ganscben omtrek als
zeerliefdadigen godvruchtig bekend. Zoo monigen
traao hadden zij afgedroogd, zoo dikwerf het
BUITENLAND.
De Duitsche Keizer is Maandag van
Londen via Edinburg naar Bergen in
Noorwegen vertrokken. Zijn verblijf in
dat land zal vijf weken duren, hij be
zoekt dan de verschillende fjords en
reist per rijtuig over Hardanger en den
Folgcfonden gletscher terug. De Noor-
weegsche taalonderwijzer Astagsen zal
den Keizer als gids dienen. De .Hohen-
zollern" zal worden begeleid door twee
Duitsche oorlogsschepeneen derde blijft
te Bergen.
Het bezoek van den Keizer heeft in
Engeland een goeden indruk achterge
laten, en vooral zijne rede in Guildhall
wordt als zeer gewichtig beschouwd.
De .Times" zegt daarvanDe Keizer
sprak kort, maar duidelijk en ondubbel
zinnig. Zijn verzekering, dat hij, met al
de macht, waarover hij beschikt, de
historische vriendschap tusschen Duitsch-
land en Engeland zal handhaven, heoft
reeds bijzondere beteekenis in den mond
van een vorst, die ontwijfelbaar een
groot gezag bezit, waar het de beslis
sing geldt over vrede en oorlog. Maar
hij bepaalt zich niet tot verklaringen
van goeden wil jegens dit land alleen,
doch verzekert, op categorischep toon
en met een oprechtheid, die bezegeld
wordt door zijn geheele loopbaan, sedert
hij den troon beklom, dat zijn doel is,
bovenal, de handhaving van den vrede.
Hiermede wordt niet beoogd de vrede
met deze of gene natie, maar met en
tusschen alle natiën ziedaar het voor
name doel der keizerlijke politiek. Hij
wenscht te handhaven en te bevorderen
de goede betrekkingen tusschen Duitsch-
land en de overige natiën in 't algemeen,
overtuigd dat de natiën alleen met ver
zekerden vrede kunnen medewerken aan
de oplossing van de groots vraagstukken
van den tijd of zich wijden aan de bevor
dering van handel, kunst en wetenschap.
.Daily News" voegt hieraan toe dat,
als de Keizer Lotharingen aan Frank
rijk terug gaf, het laatste nageslacht
hem als het edelste lid van zijn geslacht
zou prijzen. Geen verstandig mensch
zou hem van vrees of zwakheid verden
ken. Hij is zoowel een staatsman als
een krijgsman hij moet zijn blik richten
op de toekomst. Het is te hopen, dat
een tijd zal komen, dat niet ieder volk
tol de tanden zal zijn gewapend. Hij
kan het voorbeeld geven, dat algemeen
zal worden gevolgd, indien maar de
open wond wordt gesloten.
lijden van hun evenmensch verza;ht, zoo veel
vuldig uit menig gezin den kommer en de ellen
den weggenomen. En al ward hun weldoen niet
alljjd op waren prijs gesteld, al werden hunne da
den nog alecos met ondank beloond, dit kon die
edele zielen toch niet afhouden van hun stre
ven om de armen en behoettigen, naar het
voorschrift van het H. Evangelie, als lievelin
gen van God le bljjven beschouwen en ter hulpe
te komen.
Door het prachtige weder uitgelokt, hadden
zjj hunne wandeling lot de plaats onzer ont
moeting uitgestrekt, iets wat anders zeer zelden
voorkwam, daar bun verblijf op een groot kwar
tier afs lands van daar gelegen is. Nu er echter
was wel te doen, kon bjj baar van vermoeienis
geen sprake zjjn.
De woning, welke de kleine als de zjjne aan-
vertrek en eene achterwoning bestond. De in
gang was van ter zjjde en leidde in het achter
vertrek, dat tot bergplaats en lerens tot stalling
voor eene geit diende, die haar geblaat in de
verte reeds deed hooren. Uit dit vertiek kon
men in de huiskamer komen, die er, hoewel
behoeftig, toen in al harea eenvoud zeer gezel
lig uitzag.
Aon Je eene zjjde in de woonkamer waren
twee slaapplaatsen aangebracht, terwgl in den
voorgevel zich een raam bevond, dat uitzicht
gaf over de heide en waardoor do stralen dei-
zon liefelijk speelden. Een ouderwetscbe schoor
steen, waarvoor bordjes prijkten, besloeg reeds
een gedeelte van het vertrek. De muren waren