Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 9.
Zaterdag 28 Mei 1892.
Zesde Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blariciun, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Yeenendaal en Zeist.
Verschijnt alken ZATEBDAO.
Abonnementsprijs par drie maanden:
Franco per postf 0,40.
Afzonderlijke nummersf 0,05.
BureauKrommestraat, F 227, Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eem'jode.
Prijs der AdvertontUm
Van 1 tot 6 regels
Voor iederen regel meer
Naden verkiezingsstrijd.
Tot de eigenaardigheden, aan de jongste
verkiezingscampagne verbonden, behoort
voorzeker het volgende protest, dat in
het extra nummer van de Oranjevaan
van Zaterdag jl. zijn plaats vindt. Het
zg hier den lezer aangeboden:
De Embode.
Ten ernstigste protesteeren wjj legen de be
schuldiging, door de Eembode tegen ons inge
bracht, als zou het er ons om te doen zjjn ge
weest om een der Roomsch Catholioke candi-
daten den voet te lichten.
Zulk een laagheid verfoeien wjj met al wat
Wjj zouden ons schamen voor ons als
wjj aan snik eenc onedele handelwijze ons
schuldig hadden gemaakt.
Als wjj hel noodig achten om 'een Roomsch
Catboliek te bestrijden, zullen wij dit openlijk-
Zoo duidelijk mogeljjk is door ons verklaard,
dat wjj tegenover de aftredende Roomsch Calho-
lieken niet candideerden.
Wat meer is, het stellen van vier roomsche
candidaten is door ons, nog voor wjj van de
insinuatie der Eembode kennis kenden dragen,
openljjk gepreien als een daad van goede takliek.
Wanneer zalmen loch eens ophouden achter
de eenvoudigste handelingen allerlei sluwe be
rekeningen te zoeken
En met zulk een protest moet nu
een onedele handeling (om het zachtste
woord te gebruiken) weder worden te
niet gedaan. Best mogelyk dat ook de
vrienden van de Oranjevaan et zoo over
denken, maar wij kunnen het met den
besten wil ter wereld niet anders dan
onbeschaamd noemen. De verklaring van
het blad, dat, wanneer het bestrijding
van een Katholiek noodig achtte, het
zulks dan openlijk zou doen, is inder
daad curieus, vMral na de ervaring,
thans, bij deze verkiezing, wederom opge
daan. Tegenover de aftredende Roomsch
Katholieken wilden de Oranjevaan en
hare vrienden geen candidaten stellen,
zoo althans luidt de toelichting door
hen gegeven, maar dan rijst hier de
vraag: Hoe zouden zij het toch wel
aangelegd hebben, indien de Katholie
ken niet zoo fluks eene frontverandering
I hadden gemaakt, en met vier eigen
candidaten waren opgetreden Dan toch
zouden de heeren Beukers en Schim-
melpenninck met eene groote meerder
heid van stemmen, bij eerste stemming,
zijn gekozen, en kwam de lieer de Waal
Malefijt onvermijdelijk tegenover een
Katholiek te staan; dat kan dc eenvou
digste kiezer wel berekenen. De vraag
mag dus gesteldWaarom heeft de Oran
jevaan ons nu niet gezegd hoe zg het
dan met den heer de Waal Malefijt zou
hebben aangelegd? Of is die maar voor de
grap er tusschen geworpen, zoodat deze
verkiezing tot kwajongenswerk moest
worden verlaagd Ons dunkt, dat de
waardigheid der zaak heel andere eischen
stelt. En nu moge de Oranjevaan het
stellen van vier katholieke candidaten
ook nog zoo prijzen als een daad van
goede taktiek, toch zou de zaak er vrij wat
beter door gediend zijn geweest, als hare
houding, en dieharer vrienden, dit on-
noodig had gemaakt. En dan moet er
nu nog van uit de hoogte worden ge
protesteerd
Wij zullen ons dan ook de moeite
van een tegen-protest maar besparen
en liever een protest opnemen, dat uit
den boezem der anti-revolutionnaire
partij egen de Oranjevaan en hare vrien
den, daags vóór de verkiezing van 10 Mei,
in de „Amersfoortsche Courant" werd
openbaar gemaakt. Het luidt
Het Bestuur der Afd. Amersfoort der anti-
revolutiounairc kiesvereeniging .Nederland en
Oranje" maakt bij dezen bekend, dal bet b{j
monde van een harer leden krnohtig gepro
testeerd heeft en dus niet heeft medegewerkt
het besluit van do Afd. Baarn, waarbjj
tegenover onzen geachten Burgemeester een
e caudidaat voor de Prov. Staten gesteld is.
was geenc gelegenheid bel bovenstaande
eerder te publiceeren.
Het Bestuur.
Hier staan wij alweer voor een vrij
zonderling geval. Het besluit, waartegen
zoo krachtig wordt geprotesteerd, was in
eene vergadering op Woensdag 4 Mei
te voren reeds genomen, en het Bestuur
der afd. Amersfoort werd daarvan, lot op
het laatste oogenblik, geheel onkundig
gehouden, zoo althans dient uit zjjn pro
test te worden afgeleid. En wat nu wel
het eigenaardigst is: tegen dit protest
wordt niet geprotesteerd. Hieruit zou
men dus veilig mogen aannemen, dat in
een en dezelfde partij men elkander on
derling tracht te misleiden, en dan loopt
het toch waarlijk wel wat over de kerf
stok heen. Beslaat een andere oplossing
van dit raadsel, dan zien wij het met
belangstelling te gemoet.
Alzoo aan protesten geen gebrek, en dat
wel protesten, waaruit daghelder blgkt,
dat de houding der Anti-revolutionnairen
tegenover de Katholieken bij de laatste
stemming zeer veel te wenschen overliet.
Hadden zij bij de eerste stemming, evenals
te IJselstein is geschied, alwaar eenzelfde j
toestand bestond, slechts hun eigen candi-
daten, de heeren Beukers en Schimmel- 1
penninck, zooals voorheen plaats vond,
weder gesteld en de twee aftre
dende leden slechts aanbevolen, dan
zouden alle vier de aftredende leden
bij eerste stemming met eene groote
meerderheid van stemmen gekozen zjjn-
Voor de Oranjevaan c.s. zou de zaak
er dan heel wat eervoller hebben uit
gezien.
Ook dc zonderlinge opvatting, welke
het blad omtrent plichtbesef koestert,
verdient hier vooral onze aandacht. In
zijn extra nummer, door ons genoemd,
lezen wij
Hot bedanken dor heeren An en van Beek,
vooral dat van den laatste, is een daad, die
van politiek plichtbesef getuigt.
Wij wisten reeds dat de Ovanjevaan
omtrent personen en zaken soms zon
derlinge denkbeelden huldigt, maar hier
maakt zij het toch al te grof. Een daad,
die aanspraak maakt op ieders hooge
waardeering, wordt met het grootste
gemak lot eene eenvoudige han
deling, uit plichtbesef voorkomende,
gecreëerd. En het fraaiste is hier wel,
dat juist in deze zaak het gevoel van
plichtbesef bij de Oranjevaan zoo jam
merlijk schipbreuk leed. Plichtbesef toch
gebood dat de aftredende leden der Sta
ten, die in alle opzichten het vertrouwen
der anti-liberale kiezers in hooge mate
hadden verdiend, terstond, bjj de
eerste stemming, werden aanbevolen;
maar het blad veroorloofde zich daden,
die daarmede geheel in strjjd kwamen, en
dal spreekt dan nog van plichtbesef!I
Maar van een blad, dat het
onedele bedrjjf, tegen onzen geachten
Burgemeester gepleegd, de eenvoudigste
handeling gelieft te noemen, zijn won
derlijke dingen te verwachten. Want zoo
iets aan te durven, terwijl een ernstig
protest uil de eigen partij daartegen
opgaat, is toch wel brutaal te noe
men. Aan ons zou het hier passen, in
navolging van de Oranjevaan, de vrr.ag
te stellen:
Wanneer zal de Oranjevaan toch eens
ophouden, willens of onwillens, door
allerlei sluwe berekeningen bet publiek
te misleiden en het liberalisme in de
hand te werken?
Toch betreuren wjj het geenszins, dat
de jongste verkiezing ons, Katholieken,
•eel onaangenaams heeft bezorgd.
Hiermede zijn wjj immers een groote
schrede gevorderd op den weg, die
de toekomst voor ons ligt uitgeba
kend. Het is thans vooreen ieder zicht
baar geworden, dal in den boezem der
anti-revolutionnaire partij verdeeldheid
bestaat, die heilzaam kan zijn voor de
toekomst. Zeer duideljjk werd men
thans gewaar, dat een gedeelte dier
party eene eerlijke samenwerking be
geert, en zich niet laat leiden tot da
den, die het schaamrood op de kaken
brengt. Met mannen als o. a. de heer
Mr. F. D. graaf Schimmelpenninck, die
door de Oranjevaan c. s. worden uit
geworpen, zal men de goede zaak beter
kunnen dienen dan met degenen, die
aan papenhaat maar al te veel voedsel
geven. Voor de eerstgenoemden is en
blijft beslrjjding van het liberalisme,
zonder bjjoogmerken, een eerste plicht.
Vandaar dat strijden naast deze mannen
niet anders dan eervol voor ons, Katho
lieken, wezen kan.
Nasch<uft. De stembus bracht Woens
dag de bljjde tijding, dat de triomf der
katholieke kiezers in het kiesdistrict
Amersfoort thans volkomen is. De aftre
dende leden der Staten zjjn allen op-
n met het vertrouwen der kiezers
vereerd geworden, en dit toch was het
eenig doel hetwelk door de R. K. Kies-
vereeniging .Recht en Orde" te Amers
foort is nagestreefd.
En naarmate de moeiljjkheden grooter
en de bezwaren talrjjker zich voordeden,
ook naar die mate moet de overwinning
beoordeeld worden, en dan is zjj schit
terend te noemen. Door eigen kracht
toch moest bjj de eerste stemming de
grondslag worden gelegd, waarop kon
worden voortgebouwd om tot zulk een
uitkomst te geraken.
Maar ook de indruk, welkende edele
handelwijze der Katholieken op vriend
en vijand heeft gemaakt, is van niet
geringe waarde. Want achting en eerbied
dwingt men af, als men onverschrokken
voor zijne belangen positie neemt, en
dat zulks hier het geval is geweest, zal
wel niemand durven ontkennen. Terecht
mag men dan ook met fierheid op den
welgeslaagden arbeid neerzien, want een
strijd als thans gestreden Is, belooft
zegepralen in de toekomst
Aan de katholieke kiezers in het kies
district Amersfoort nogmaals onze dank
bare hulde!
BÜITENLAND.
In het Engelsche Lagerhuis ia
Dinsdag bij tweede lezing de Wet op
het plaatselijk zelf-bestuur in Ierland
met 339 legen 247 stemmen aangenomen.
De katholieke leren, hoe verdeeld ook
in den laatsten tjjd in Parnellieten en
Mac-Carthyisten, zoowel als de Gladsto-
nianen, stemden allen tegen, omdat zjj
deze Wet eenparig veroordeelen, wjjl zjj
niets bevat dan schijn-concessiën.
In dezelfde zitting werd een voorstel
van den Afgevaardigde Cameron om de
Schot8che Kerk niet meer als Staatskerk
te beschouwen, na krachtig door den
minister Balfour bestreden te zjjn, ver
worpen met 265 tegen 209 stemmen
FEUILLETON.
Uit de degen mijner jeugd.
FHXLOPOH-OS.
7) .Op zekeren dag bjj bad toen den teel
tijd van zeventien jaion bereikt, en nog altijd
wisten wjj aiel waartoe al zjjn stndeeren leiden
zou deelde hij ons mede, dat bjj voor hel on
derwijs geen roeping gevoelde, maar wel voor
klerk op een kantoor groote neiging bad. Don
was bij zeker, zoo wist bij ons te vertellen, dat
hom een schitterende toekomst wachten zou,
daar volgens het zeggen van zjjne vrienden,
hg de vereisebte bekwaamheden bezat om in
de wereld vooruit te komen. Het geluk scheen
hem nn reeds dienstig, daar een plaats op een
kantoor vacant wis, en hij de zekerheid had,
dat, als bjj zich aanbood, hg ook als zoodanig
zou worden aangenomen.
,De toon, waarop ni ja zoon' ons dit alles
meedeelde, sloot alle tegenspraak uiten daar
ik zag, dat ze nutteloos wezen zon, besloot
ik maar er in te berusten, al viel het mij ook
nog zoo zwaar, want ik bad een voorgevoel,
dat onze positie er niet op verbeteren zon.
.Door bemiddeling van vrienden, die zjjn
jjdelbeid prikkelden, verkreeg hg die betrekking;
ik behoefde er geen stap voor te doen. En dat
wis ook het verlangen van mjjn zoon, want
daardoor bewaos bij reeds, boe ver hg hel al
zonder de bnlp zijner ouden brengen kot
.Twee jaren bleef hjj in die betreking werk-
voor mg jaren van beproeving. Zoover kwam
bet toen alreeds, dst, als Adollmetjjjnevrien
den mjj ontmoette, z(j een andere straat in
sloegen, of als dit niet kon, dan zonder een
enkelen groei ut mei een spotlach op bet ge
laat mij voorbij gingen. Wat ik dan leed, kin
deren, is God alleen bekend.
.Haar nog droeviger tijden stonden ons Ie
wachten. Al spoedig kwam Adolf tot de we
tenschap, dat in zjjne betrekking geen fortnin
te maken wai. Bjj een uiterst gering salaris,
zoodat wjj voortdurend moesten bijpassen, moest
hg veel werk verrichten, en dat «tuitte hem
tea laatste tegen de borst. De eerzuchtige prik
kel, die hem meer en meer aanzette om groot
te worden ia de wereld, gedoogde niet langer
zich met zjjn nederige betrekking tevreden te
stellen; hg moest hooger op, het kostte wat
het wilde-, dit had bjj zich nu eenmaal in het
hoold gezet.
.Met schreiende oogen trad op zekeren avond
rnjjue vronw mijne werkplaats binnen en ver
telde mjj, dal Adoll haar gezegd bad, d;
zjjn geboorteplaats verlaten ging, om elders zjjn
geluk te gaan beproeven. Door bemiddeling
zjjner vrienden bad lijj in een onzer hoofdsteden
een betrekking op een kantoor verkregen,
hem de schoonste vooruitzichten beloolde.
.Mjjn zoon had dus zonder mijne voorkennis
de verbintenis aangegaan, om de volgende maand
zjjn nieuwe betrekking op een geheel vreemde
plaats te aanvaarden. Zoover waren wjj reeds
gekomen. Ik wist wel del het ouderijjk toi
bier weinig meer beattemaar hoe zou het gaan
als geen enkel zorgzaam oog hem meer be
spieden kon? In alle omstandigheden zou hjj
zoo geheel op zich zeiven staan, en dat op
een leeftijd, waarop hjj pas de kinderschoenen
ontgroeid was-, zie dat maakte mjj zoo be
zorgd, dat ik er des nachts geen oogenblik van
.Maar wat ik ook deed, en boe ik ook
de gevaren schetste, waaraan een jong mensch
in de groote steden vooral blootstaat, ei
wereld in, met zjjn talenten zou hjj
te woekeren, daarvan zon bjj overvloedig
wijzen geven; maar of zgn arme ziel daarbij
gevaar zon loopen, hierover scheen hjj geen
oogeublik na te denken.
.Met zjjn vrienden werd de zaak geregeld,
zjjn vertrek vastgesteld, maar voor een be
hoorlijk uilzet en het noodige zakgeld moest
door ons gezorgd worden. Niet de minste uiting
van dank werd ons gebracht voor de moeita
en kosten, die door ons moesten gemsnkt
den, om hem volgens z|jn wenscfa te ku
uitrusten. Alle gevoel van kinderlijke dankbaar
heid scheen bjj hem geweken, en dat zegt wat,
wanneer een ouderhart zulks moet ondervind)
„Vóór zgn vertrek gaf ik hem nog met Iran
in de oogen de lielderjjksle vermaningen
toch zjjh kinderplicht niet te vergelen, en vooi
in onzen H. godsdienst kracht te zoekea legen
Ik drukte hem aan bet hart,
il ontkomen u
want ik gevoelde, nu hjj van m|j scheiden ging,
dat ik hem nog altjjd innig lief haden uil de
armen zijner moeder moest bij zich ala het ware
losscheuren, want zjj omklemde hem zoo leeder,
dat ik dit roerend oogenblik nooit vergelen kan.
.Ook hjj ontroerde en beloofde one geregeld
op da hoogte te zullen houden van zjjn toestand,
zoo Isng bjj in den vreemde verbleef. Op be
paalde tijden zou hij ons ook komen bezoeken,
en toonen, dat hjj voor onze liefde nimmer on
dankbaar wozan zou. Daarna drukta hjj ons
nogmaals de band en snelde toen de deur uit
om bjj zjjn vrienden ta komen en met hen de
wjjde wereld in te gaen.
.Smartelijker alscbeid heb ik nimmer onder
vonden. Als verplet bleven wjj staan, toen ons
eenig kind ons een vaarwel bad toegaroepen.
De zoon, waarop ik il mjjne hoop en verwach
ting bad gebouwd, ging one verlaten, zonder
zich ia het minst om zjjne oudera te bekom-
„Toch begreep ik, dat moed houden, en ooit
moed toonen, dringend noodig was. wilde ik
mjjn Bertha behoudenwant haar zieleljjden
der laatste dagen had geweldige sporen bjj lioar
nagelaten. Met kracht bedwong ik daarom mjjne
droefheid en zei:
.Ach Berlba, dat vertrek van Adolf maakt
ons wel wat zaoowaeblig, betgaan ook zeer
natuurlijk iamaar daaraan toegaven la toch
glad verkeerd. Wjj hebben nu een sprekend
bewjjs gekregen, dat ona kind ona eene harte-
ljjka liefde toedraagt, en dit moeten wjj toch
ook waardeeron. Zjjn Inboret ia nog bepaald
zoo kwaad niet, en dat is zeker toch een groets
troost voor ons onderhart. En gelool vrij, da
gebeden, die wij voor zjjn welzijn ten hemel
hebben gezonden, zullen geenszins vruchteloos
bljjven, weet daar verzekerd von. Due Bertha,
laten wjj den goeden God voortdurend blijven
smeeken, dat Hjj ona gelleld kind behouden in
ons midden doe terug keeren."
.Ja, Frits, bg God moeten wjj onzen troost
maar zoeken, want andera zouden wij «ome
moedeloos worden, en daarvoor moge de hemel
one bewaren. Wjj moeten ons sterken legen
de beproevingen, die waarschijnlijk nog komen
zullenmaar als wjj op de goddelijke Voorzie
nigheid blijven vertrouwen, dan zullen w|j die
ook wel te boven komen, dasrover ban Ik nlat
.Door elkaar zoo moad in ta aprakao, herkra
gen wjj zoo zachtjee zon onze kalmte. Mjjaa
vronw bedwong hare droelbeid met alle kracht,
dit zag ik maar al te joeden ik 1 rechtte mij
zelf geheel andera voor te doen dan ik inwen
dig gesteld was, hetgeen rajj vlecht» met moeite
gelakte.
,'t Was dan ook of na het vertrek van Adolf
eeae geheel andere levensverhouding voor ons
waa ontstaan. Vaei atiilar en somberder
waa het gewordtn i wjj gevoelden, dat er lets
in ons huishouden ontbrak, dat niat waa aan ta
vullen.
.Wel gelukkig is het dan, ala msa ia zulks
omstandigheden deelnemende vrienden vindt,
en die troffen w(j aan In bat gezin ran van
Stavoren. Da vader dead al wat hjj kon os ona