Katholiek Nieuws- en Advertentieblad.
No. 10.
Zaterdag 3 Juni 1893
Zevende Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren. Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Yeenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abonnementsprijs per drie maanden
Franco per postf 0,40.
Afzonder. <jke nummersf 0,05.
BureauKrommestraat, F 227. Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Frija der Advortentiin:
Van 1 tot 6 regels*f 0.30
Voor iederen regel meer- 0.05
Toespraak des Pausen.
Geen tijdperk is voorzeker in de
geschiedenis aan te wijzen, waarin de
stem des Pausen zoo krachtig weer
klonken heeft als in de dagen, die wij
mogen beleven. Gelijk de stem der Profe
ten uit het Oud Verbond gaat ze kla
gend rond over de boosheden en de
gruwelen, door het menschdom, zijn God
uitdagend, volvoerd. Maar ook als de
stem die opwekt en leven schenkt klinkt
zij als bazuingeschal over de geheele
aarde en doet de volken, die onder al
de ellende der aardsche ballingschap
zuchten, met blijde geestdrift het afge
matte hoofd weder opheffen, want een
wonderbare kracht gaat uit van het
woord van den Paus.
Thans echter zullen wij niet spreken
van de roerende lessen en vermaningen,
aan de wereld geschonken in de heer
lijke Encyclieken van den grooten Paus
koning, Z. H. Leo XIU. Onze aandacht
wordt nu in het bijzonder gevraagd voor
de herderlijke toespraken van den jubi
leerenden Stedehouder van Christus tot
zijn geliefde kinderen gericht, die uit
alle oorden der wereld tot hem komen,
om aan zijne voelen hunne bewijzen van
liefde en trouw uit te storten. Dan vooral
verschijnt die beminde Vader der geloo-
vigen in zijn volle grootheid en liefde,
een liefde die al zijn trouwe kinderen
omvat
Dat hebben ook in deze dagen de
Katholieken van Nederland ondervonden,
die in bêevaart naar Rome waren geto
gen enkel en alleen om, zooals de pel
grims in geestdrift voor den troon des
Pausen verklaarden, daar te kunnen
getuigen van de innige liefde en ge
hechtheid van het katholieke Nederland
aan den jubileerenden Stedehouder Gods.
Die trouwe tolken hebben door die
schoone, fiere daad het geheele katho
lieke Vaderland aan zich verplicht. Im
mers, hoe opgetogen werden zjj door de
achterblijverden nagestaard, en door
ljunne vurige gebeden voor een voor-
spoedige reize vergezeld. Met nauw-
lettendheid werd ieder bericht om-
j trent de pelgrims en hun wedervaren
vernomen. In spanning werden zij op
hunne schreden in den geest door ons
gevolgdzij zouden immers het geluk
smaken in de tegenwoordigheid des
H. Vaders te worden toegelaten en in
drukken op te vangen, die nimmer zou
den worden uilgewischt. Dat geluk was
hun beschoren maar wij zijn hun dank
baar voor de moedige belijdenis hunner
j liefde en trouw tol in den dood, daarbij
afgelegd. Zij hebben de gevoelens der
harten van het geheele katholieke Neder
land in overschoone taal den grooten
Leo XIII verkondigd, en daarmede een
troostend en dankbaar woord aan het
hart des Pausen ontlokt, hetwelk de
ziel van ieder onzer met des te meer
liefde en bewondering voor hem ver
vult. Van de lippen des H. Vaders
vloeide deze teedere en onvergetelijke taal:
.Evenals gij, beminde zonen, bewonde
ren Wij de bewonderenswaardige schik
king der goddelijke Voorzienigheid, die
wil dat de Heilige Kerk in zich het
beeld van den Christus, haar Stichter,
in Zijne smarten en vreugde, in Zijne
vernederingen en zegepralen vertoone.
Deze beschikking is voor haar vervuld
in elke van de christelijke naliën der
wereld, en de gelijkenis met Christus is
vooral treffend geweest in haar Opper
hoofd, den Roomschen Pausdeze
waarheid, welke de geschiedenis ons
aantoont, blinkt voor aller oogen uit.
Maar zoo in deze tijden, wier hardheid
gij betreurt, de toestand van den Room
schen Paus de smarten van Christus op
den Calvarieberg in herinnering brengt,
schijnt het toch ook dat hem de eer te
beurt valt, uitgedrukt door het goddelijk
woord: Et ego si exallatus fuero a terra
omnia traham ad me ipsum 1). Het is
troostend en billijk te constateeren met
welken dagelijks toenemenden ijver de
volken zich wenden naar den H. Aposto-
lischen Stoel en welke slroom van
weldaden dagelijks uit dit algeraeene
vertrouwen over de heele wereld afvloeit.
Wanneer gij meent dat Onze pogingen
er toe hebben bijgedragen, dat er ge
lukkige uitkomsten verkregen zijn, geven
Wij daarvan aan God, den bewerker
van alle goed, aan God, onze hulp, met
cindelooze dankbaarheid alle eere; aan
u, beminde zonen, Onze gelukwenschen
voor het aandeel, dat gij door uw
werkdadig en volijverig geloof neemt in
de ontwikkeling van den invloed van
het Roomsche Pontificaat, dal op zoo
bewonderenswaardige wijze allen tot zich
trektaan u, die Wij weten het
door de stein van den godsdienst alleen
een wijle aan uw vaderland ontrukt
zijt.
.Niet de grootheid toch dezer stad
Rome, de woonstede aller kunsten, heeft
u aangetrokken, maar hel verheven
karakter der stad van den H. Petrus.
Uwe kinderlijke liefde heeft u hierheen ge
leid, opdat in dezen algemeenen wedstrijd
van huldebetoon jegens Ons, het katho
lieke Nederland bij geen enkele natie
zoude achterstaan. Dit gevoel was inder
daad het volk waardig, dat, niet vele
jaren geleden, aan de andere volken
de eer heeft betwist, den stoel van den
H. Petrus te verdedigen en de bloem
zijner zonen gezonden heeft om edel
moedig hun leven te olferenhet is
Mij zoet op dit oogenhlik onder u enkele
I dier jeugdige helden van toen te begroeten.
I .Zulk een herinnering, uwe zoo
christelijke woorden van bewogen deel-
neming, uwe betuigingen van eerbied,
zijn Ons zeer aangenaam, en met al de
genegenheid van Ons vaderlijk hart
vermanen Wij u, uw hoop te stellen en
krachtig te vestigen op Hem, die dit
woord uitsprak, dat nooit gelogenstraft
is: Confidite, ego vici mundum 2). Daarom,
geliefde zonen, zal elk, zich herinnerende,
dat de kracht der Kerk niet, evenals
alles wat menschelijk is, lijdt rnder de
vernietigende macht van den tijd noch
j Vertrouwt, ik heb de
■eld O'
onder het woeden der stormen, zich te
midden van den orkaan beijveren, niet
het vertrouwen te verliezen in de hulp
des Hemelswant óf de oorzaken van
het kwaad zullen vernietigd worden, óf
wat op Ons verderf gericht was zal op
Ons welzijn uitloopen.
.Smeekt af en verhaast door gebeden,
in !"genwoordigheid van God gestort,
door de heiligheid van uw leven, dal i
kracht zal geven aan uwe gebeden, de I
hulp des Hemels, opdat de droefheid
der Kerk in vreugde verkeere, die te
geljjker tijd het geluk der volkeren zal zijn.
.Ontvangt als onderpand der vervulling
van deze wenschen den aposlolischen
zegen, dien Wij van ganschcr harte ver-
leenen aan u, aan uwe gezinnen, aan al
uwe medeburgers, die hier tegenwoordig
zyn of met u verbonden door de broe
derlijke gemeenschap hunner gevoelens."
Ziedaar de stem van den jubileerenden
Paus-koning Leo XIII uit zijn gevangen
schap nu eens in het bijzonder tot ons,
Katholieken van Nederland, gericht. Wij
allen, medeburgers der pelgrims, mogen
daaruit vernemen hoe het vaderlijk hart
des Pausen als overstroomd is van liefde
voor ons, die goed, bloed en leven voor
den Stedehouder van Christus immer
hebben veil gehad. Zelve legt hij de
voor ons vereerende getuigenis af dat
ons katholieke volk in den wedstrijd
van huldebetoon bij geen enkele natie
achterstaat. En dat dit immer zoo
blijven zal, daarvoor spreekt het krachtige,
fiere en moedige hart der Katholieken
des lands ons borg. Onze hoogste trots
is toch gelegen in te heeten en te zijn
Ultramontaan, dat ismannen van de
overzijde der bergen, dihun geestelijk
Opperhoofd en Vader ten hoogste ver
eeren en liefhebben.
Wet een benijdenswaardig voorrecht,
gesterkt door den zegen en aangeroerd
en bemoedigd door de stem van den
beminnelijken en verheven Plaatsbekle
der Gods op aarde, den strijd te mogen
strijden der kinderen van de eenige
H. Katholieke Kerk!
BUITENLAND.
Zaterdag is te Moscou, in tegenwoor
digheid van den Czaar en de Czarina,
op feestelyke wijze de eerste steen ge
legd voor een gedenkteeken van wijlen
Czaar Alexander II. Reeds was vooraf
gewag gemaakt van een bij die gelegen
heid te houden keizerlijke toespraak,
waarin op min vredelievende wijze de
toestand in Bulgarije zou besproken
worden. De oorlogsprofeten wisten dan
ook al te vertellen dat ernstige verwik
kelingen op til waren, maar er is niets
van dien aard gebeurd. De Czaar is
Zondag weder naar St. Petersburg af
gereisd, zonder aan de oorlogzuchtige
bedoelingen een woord gewijd te heb
ben. Of de Duitsche militaristen wellicht
de hand gehad hebben in het versprei
den van dit verzinsel V Zooveel is zeker,
dat hun deze kalme alloop zeer is tegen
gevallen, want zij hadden gehoopt daar
uit munt te slaan ter verkrijging van
hun legerwet.
De verkiezingen voor den Duitschen
Rijksdag geven ditmaal een waar beeld
van verwarring te zien, waarbij de so
ciaal-democraten, gedachtig aan het
bekende: .in troebel water is het goed
visschen", zich geducht beginnen te
roeren en in niet minder dan 3 MS van
de 397 districten eigen candidaten gesteld
hebben. Zoo men weet zijn de vrijzinni
gen verdeeld, het eene gedeelte onder
Richter, het andere onder Rickert.
Terwjjl de meeste Centrums-leden,
die bij de stemming over het compromis-
Von Huene hun eigen weg gingen, zich
niet weder verkiesbaar stellen, ten einde
eene mogelijke verbrokkeling van het
Centrum te voorkomen, heeft de vrijheer
Von Schorlemer-Alst, geheel in strijd
met zijn verleden, eene beweging op
touw gezet om in Westfalen en de
Rijnprovincie candidaten gekozen te
zien, die niet door het Centrum worden
aanbevolen. Daartoe vaardigde hij een
afzonderlijk manifest uit, hetwelk voor
een gedeelte overeenkomt met dat van
het Centrum, maar in zake de Legerwet
meer vrijheid geeft en bovendien op
agrarisch gebied meer vertegenwoordiging
verlangt. Hij wil nl. dat uit de Rijnpro
vinciën minstens vier landbouwers naar
den Rijksdag worden afgevaardigd, terwijl
dit getal tot nu toe slechts twee bedroeg.
In zjjn pogen wordt hij gesteund door
zjjn vroegere tegenstanders, maar het
moet den vurig katholieken Schorlemer
FEUILLETON.
Christus of Mahomed.
Naar KARL MAY.
6) ,Wü welen het niet," was hel antwoord.
.Gij moet het weten, wjjl gjj met hem de
reis gemaakt hebt
.Neen. Wjj kennen hem niet, want hjj was
passagier en sprak slechts met den kapitein."
,Ma»r gji hebt toch zeker wei gehoord, hoe
deze hem noemde?"
.Hij zeide altijd Sahib (vriend, mijnheer) tol
Nn wendde ik mjj tot den Muzelman zelf,
terwijl ik hem naar zijn naam vroeg. Zjjne
kleeding bealond slechts uit een hemd, eene
broek en een jasje, al het endere had hg tijdens
den storm verlorenzjjne voeten waren bloot
en zjjn kaal geschoren hoofd miste den lolband,
zonder welken de Mahomedaan zich nooit in 't
openbaar vertoont. Evenwel had hjj zich naast
ons neergezet en eene houding aangenomen
alsof hjj de gebieder was van ons schip. Ik
moest mjjne vraag herhalen, eer hjj antwoordde
,b bet bij de Franscben gewoonte, hunne
gasten terstond naar hunne namen te vragen?
Wat schieten die christenen toch aan de
beleoldheid te kort I"
.Mjjne vraag was zoo beleefd mogelijk gedaan.
De wel beeft njj gedwongen eldos te bandelen.
Allee, wat aan boord geschiedt, moet ia hot
scheepsjournaal aangeteekend worden."
.Dadelijk
.Ja."
.Mijn naam ook
.Zeker."
.Scbrjji dan Ibrahim."
.Wat nog meer?"
.Meer niet."
.Uwe betrekking en geboorteplaats?"
.Ik leef van mjjn renteo en woon in Tunis."
.Dat is voldoende."
.Laat mjj dan verder met rust
Hij zeida dit op strengen, alwjjzenden toon,
maar ik vervolgde bedaard
.Wees zoo goed. mjj te veroorloven nog eene
vraag te doen. Gjj waart in Marseille
.Ja."
.Hebt gjj daar den dierentuin bezocht?"
.Neen."
.Zjjt gjj niet tnsschen hel kasleel If en de
haven la Jolietle in eene boot verongelukt?"
.Daar weel ik hoegenaamd nie:s van."
.Herinnert gjj n niet, mjj daar gezien te
hebben
,Ik zag u nog nooitik ken u niet en heb
ook geen trek, met een christen kennia te
.Dat hadt gjj ons eerder moeten zeggen, dan
hadden wjj u op hel wrak achtergelaten I"
.Allah zal mij de aanraking met de onreloo-
vigen vergeven hjj is groot en Mahomed is zjjn
proleet. Zoodra gjj mjj naar Tunis gebracht zoll
hebben, zal ik naar den heiligen Keruan gaan
Keruan ot Kairwan is een Tunische stad,
welke niemand, die geen Mahomedaan is, mag
binnengaan. De da ir aanwezige Okbamoskee is
de heiligste in de Berberstaten, en El Waib,
Mahomeds boezemvriend en metgezel, ligt er
Reeds wilde ik mjj van den Muzelman ver
wijderen, toen hg zeide
.Gij zult mjj de kajuit afstaan en mjj vleesch,
meel, dadels en water geven, dal door geen
christen aangeraakt is. Ik wil afgezonderd wo
nen, om aan uwe blikken te ontgaan, want de
blik van een Christen verontreinigt het lichaam
van den rechtvaardige."
Moest ik dien mensch uitlachen of hem nog
maals met mijne handen kennis laten maken?
Geen van beiden. Ik was te boos om te lachen,
en om hem Ie slaan bad ik mijne handen Ie
lief. Daarom antwoordde ik hem allervriendelijkst:
.Wilt gjj niet in zee geworpen worden, ver
genoeg u dan mot de plaats die gjj hebt Gij
bebt ze rell uitgekozen. Uw eten en drinken
zult ge tegelijk met de matrozen ontvangen,
aan wie gjj uw leven verschuldigd zjjt. De
geredde heeft niet meer recht om te spreken
•lan de redder."
Bjj die woorden schoteo zjjne oogen vlammen,
en alsol ik een hond ware, snauwde hjj mjj Uw:
.Wie heeft mjj gered? Zeg opl Toen ik
boven de dreigende wateren zweefde, heb ik
geroepen Sa' id' ni ja ntbi, ja Uuhamnud f'
Toen zond hjj a en schonk u de genade, mjj,
Red mjj, o profeet, o Mahomed I
zjjn dienaar, de hand te reiken
.Waarom zond hjj dan zjjn volgelingen niet?"
.Omdat er goene in de nabjj'ieid ware»."
.Dos is onze Jesus, dien gij gelasterd h»bt,
machtiger den uw proleet, want Hjj voerde ons
in uwe nabijheidWjj hebben nu algerekend
met elkander, ik hoop voor eenwig
.Nog niet. Gjj gaat naar Tunis, en daar woon
ik. Wjj spreken elkaar nader I" Nn echter moet
gjj mjj iets geven om mijn ontbloot hoofd en
mijne naakte voeten Ie bedekken
Dat was zoo brutaal mogelijk. In denzellden
adem, waarin bij mjj beleedigde en bedreigde,
verlangde hjj onze diensten, en dan op welken
toon I Bjjtend antwoordde ik hem
.Dat kan ik met, wjjl gij beweert dat olies
wat uit de band van een christen komt, n
.Wilt gjj dan, dat ik met ongedekt hoofd in
Tonis aanlande?!"
.Neen, ik wil barmhartig zjjn en uw geloof
eerbiedigen, dat u verbiedt, een onlbloot hoofd
te vertoonen. Gjj zult een hoofddeksel hebben
ziedaar, hier hebt gjj uw eigendom."
Ik had gezien, dat Turneratick den witten
bnrnoos had laten halenik gaf hem den
Muzelman. Deze nam hem aan zonder een
spier van zjjn gelaat to vertrekken en zeida
,.Dal is het gewaad van een geloovige; ik
mag het dos gerust aannemen. Schoenen zal
een der beide matrozen mjj wet leenen. Uwe
ziel en nw leven echter mogen geljjken aan
den rook van het vuur, die vervliegt zonder
terug te keerenl"
Don kapitein ging het eren als mjj. Toen ik
hem alles wat er gesproken was vertaalde,
wist hjj niet, of hij den kerel over boord zou
srajjten of hem eenvoudig uitlachen. Hjj stemde
volledig in met hetgeen ik gedaan had. De
onbeschofte vent moest van de kajuit afzien
maar hjj verlangde nu ook geen eten en geen
water. Den bournous had hjj in stukken gescheurd
en zich de helft ervan als een tulband om het
hoofd geslagen. Aan zjjne voeten slaken een
paar versleten schoenen, die nauwelijks deu
naam van pantoffel meer verdienden. Zoo zat
hjj stuf en onbeweeglijk op zijn plaats en staarde
In de verte, schjjnbaar onverschillig voor alles,
wat er om hem heen plaate greep.
Van het oogenblik al, dat wjj de schipbreoke-
lingen aan boord hadden geBomeo, stevenden
wjj weer met volle zeilen verder. Kort na den
middag paneerden wjj het voorgebergte van
Sihdi Ali en tegen den avond hadden wjj kaap
Karthago achter en de haven van Goletta, de
stapelplaats van Tunis, voor ons. Spoedig daarop
liepen we de handelshaven binnen en lieten
het aoker vallen. Nu bewoog de Mahomedaan
zich voor de eerste maal. Hjj trad op Turnerstiek
toe en beval, terwijl hjj op de beide matrozen
.Gjj zult aauslonds met deze lieden naar
uwen consul gaan en bevestigen, dat de brik
vergaan is I De consul zal dan teekenan."
Toen legde ik hem de hand op zjjn schouder
en antwoordde
,Eo wat zult gjj in diao Luatchentjjd doen
Ik ga aan land."