Katholiek Nieuws- en Advertentieblad No. 28. Zaterdag 7 October 1893. Zevende Jaargang. DE EEMBODE voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland, Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist. Verschijnt eiken ZATERDAG. Abonnemoatsprije per drie maanden: BureauKrommestraat, F 227. Amersfoort. Prije der AdvertentiAat Van 1 tot 6 regelsf 0.30 Franco per postf 0,40. Voor iederen regel meer - 0.05 Afzonderlijke nummersf 0,05. Uitgave van de Vereeniging De Eembode. Correspondentiën en Advertentiën moeten uiterlijk Vrijdagavond vóór 6 ure aan het bureau bezorgd zjjn. Bij dit numiher behoort een bijvoegsel. Yerbreiding van 't Socialisme. Het pleit niet voor de scherpzinnig heid van het thans levend geslacht.dat de ongerijindste en de onzinnigste aller dwalingen, 't socialisme, zich zoozeer heeft kunnen uitbreiden en nu reeds zoovele volgelingen telt. Juist om de dwaasheid dezer dwaling willen velen zelfs voor de toekomst in het socialisme geen gevaar zien; zij beweren, dat deze dwaling te onzinnig is, om zoo algemeen te worden aangenomen, dat een omme keer van zaken het gevolg zal zjjn. Zij vergeten echter, dat in iedere dwaling, welke soms eeuwen de geesten heeft beheerscht, altijd in meerdere of min dere mate onhoudbare stellingen liggen opgesloten, in strijd met 's menschen rede. Bovendien toonen zij blind te zijn voor het feit, dat het socialisme zich reeds in onze dagen tol een gevaarlijke macht heeft weten te ontwikkelen en alom de geduchte vijand geworden is der beslaande maatschappelijke orde. Geheel anders oordeelt de H. Vader, de groote Leeraar onzer dagen; met zijn scherpzinnigen blik ziet hij in 't socialis me het dreigend gevaar voor den Staat en de maatschappij opgesloten. Daarom heeft hjj ach gehaast bijtjjds een dam op te werpen tegen de socialistische dwaling in zjjn beroemde Encycliek over .Het arbeiders-vraagstuk" treedt hij in uitvoerige bespreking en weerlegging van deszelfs noodlottige leerstellingen en wijst de middelen aan om met het gewenschte gevolg de sociale quaestie zonder schok ken en stooten op te lossen. Op het voetspoor van den H. Vader wenschen wij onze lezers meer op de hoogte te brengen van de socialistische dwaling, In dit artikel zullen wjj de snelle ver breiding van 't socialisme bespreken en verklaren. Ieder ziet en kent de socialistische FEUILLETON. 19 Sornoxn 189». Waard* Zoetere en Broeder*. Donderdagnamiddag 6.38 zjjn wjj uit Lourdre vertrokken en kwamen (wederom na een nach telijk reisje) te Marseille aan. Daar namen wjj onsen intrek bjj een* mademoiselle Grand ral. Daze domo heeft eene rereemging 'gesticht, welke neb ten doel stelt o. m. de missionarissen, die naar China enz. vertrekken, te herbergen gednrendede dagen dat dezen te Marseille ver blijven, en verder op alle mogelijke manieren mede te wecken voor de Miaaiën. Wjj verbleven daar tot Zondagnamiddag, toen wjj ten 3 ure naar de boot (Ozus, zoo heet het vaartuig,) werden gebracht Geruim en tijd hebben wjj daar nog maeten toeven, voor dal de boot vertrok. Het was een drukte van de andere wereld. Allee werd in orde gebracht, de bagage ingedragen, afscheid genomen van familie en kennissen enz. Eindelijk, ten 4 ore, ward er een kabel zoo dik als mjjn arm losgelaten, eenige oogenblikken later een tweede, xoo volgde een derde en een vierde, eindelijk ging bet Aaitje, en onder het wuiven van hoeden zakdoeken, handgeklap en geschreeuw stoomden wjj statig dewjjde watervlakte in, te midden van uitstekende ponten, waarop, an van boetjee waarin zich bakandaa van de paasegiers bevonden. Leng. woelingen, hun streven en werken tot omwenteling der bestaande maatschap pelijke orde. Onder het schijnheilig mas ker van medelijden met de werklieden, van liefde met de tjjdeljjk misdeelden, hebben zij zich aangegord om de maat schappelijke wanverhoudingen op te heffen, het brandend arbeidersvraagstuk op te lossen. De weg, welken zij daar toe insloegen, was de weg der revolutie. In dagbladen en tijdschriften, in verga deringen en bijeenkomsten werd heftig uitgevaren legen 't kapitalisme, tegen de tergende weelde der groolen. Van de andere zijde werden de bitterste klach ten aangeheven in naam des arbeiden den volks als verdrukt, vertrapt, in hun heiligste rechten gekrenkt werd het voorgesteld, als een geëxploiteerde massa, een uitgezogen menigte uitgebazuind. In dreigende taal sprak men over te langen en te zwaren arbeid en over or.geëvenredigd loon, over 't onwaardig beslaan en ellendig, armoedig leven der werklieden. De omstandigheden waren het socia lisme gunstig. Vele klachten, door de socialisten aangeheven, waren rechtvaar dig en in overeenstemming met de wer kelijkheid. Wanverhoudingen waren ont staan tusschen rijken en armen, tusschen kapitaal en arbeid, misstanden, waardoor 1 eene ontelbare menigte een rampzalig en onwaardig bestaan voortsleept, zuch tend onder het harde juk van een onge- loovig kapitalisme. De sociale quaestie trad meer en meer op den voorgrond. Het socialisme wierp zich als vriend, als redder des armen volks op. De dwaling vond gereeder in gang, daar de voorstellin gen, van den armen werkman gegeven, dikwjjls naar het leven waren geteekend en de verkondigde theorieën de ontevre denheid en de hartstochten streelden, de massaas van het proletariaat vleiden. Hierbij kwam, dat, ten gevolge van het ongeloovig onderwijs en opvoeding, het godsdienstig leven der menigte verflauwde, bij velen zelfs verloren ging. Vandaar dat een groot gedeelte rijp werd voor zamerband nam de boot slugger taart, het «enken der handen, bet «niten der zakdoeken werd hoe langer hoe onzichtbaarder, eindelijk zagen wjj niets meer dan de stad. Hiernevens zend ik o een photografie tan Marseille. In de kerk Notre Dame de Ia garde (d. z. O. L. Vr. tan de wacht), die zich op eene enorme hoogte bevindt, tan waar onze Moeder, om zoo te zeggen, een waakzaam oog oter bare heen- reizende kinderen laet gaan, in die kerk, zeg ik, bebben wjj 'smorgens bel H. Misoffer opgedragen, om den zegen oter onze reis »t te smee- kcn. 's Zondigs na ons vertrek hebben wg eerst een geruimeo tjjd op het dek doorgebracht, gewapend met verrekijkers en looneelkjjkers, lol dat het teeken voor hel diner werd gegeten, en wjj allen ons aan tafel begaven. De boot, waarop wjj ons bevinden, is 140 meter lang en 14 meter breed, 't U een geheele stad met verschillende straten, waarin men in deo beginne gemakkelijk kan verdwalen. Onze slaapvertrek ken zjju echter niet zeer groot. Wjj slapen niet vier in een vertrekje, twee slapen boven elkander, in ieder kamertje zjjn twee laddertjes voor hen, dis op de bovenste vertrekken hunne ledematen moeten uitstrekken. Overigens bij)ft er niet veel ruimte over, zoodal wjj met moeite de H. Mis kannen lezen. Wjj hebben een plank, waann zich een altaarsteen bevindt, over ons wasch- tafeltje gelegd, met het ander moeten wjj ons nalnurljjk behelpen. Een van de bedden dient voor kleedtafel- De drie personen, ran wie een de Mislezende priester dient, kunnen van wage de socialistische besmetting, de dwaling als waarheid omhelsde en het socialisme als reddenden engel begroette. De onge- loovige werkman kon geen voldoende verklaring meer geven van de ongelijk heid van standen, van de ongelijkmatige verdeeling der tijdelijke goederen; de kille en schrille vragen kwamen op zijn lippenWaarom moet de een arm, de andere rijk zijn Waarom heeft de een en niet de ander recht op aardsch bezit Behoort de aarde niet als gemeenschap pelijk bezit aan den mensch Waarom mag wel de een en niet de ander in weelde, in overvloed leven en gelukkig zijn Waarom mag de een alles genieten, wat de wereld aanbiedt, terwijl de ander in kommer, gebrek en armoede zijn leven slijten moet? Zonder 't geloof aan God en een toekom stig leven valt, 't moet worden erkend, geen voldoende antwoord en verklaring op deze vragen te geven. De ongeloovige wereld kent greD hooger doel dan aardsch, lijdelijk gelukbezit zij de middelen, dan zal zij ze aanwenden om dat doel te bereiken, zich in allerlei genietingen baden ter voldoening aan den ingeboren drang om gelukkig te zjjn bezit zij de middelen niet, zij zal zich met ontevredenheid beklagen, zich erge ren aan de weelde en 't genot der rijken en in oproerige stemming zich verbitteren tegen 't kapitaal. Zij acht zich verongelijkt, onrechtvaardigraisdeeld; zjj beschouwt het als een heilig recht mede van de aarde te genieten, wat haar wordt onthouden. In een dusdanige maatschappij is het socialisme een Datuurlijk verschijnsel. De vragen, door de ongeloovige armoede en den arbe'd gegeven, moeten worden be antwoord, de sociale quaestie opgelost. Het ongeloof verwacht van 't gelooi de oplossing van 't gestelde vraagstuk niet het luistert alleen naar de stemmen, die uit het eigen kamp opgaan. Aan woord voerders heeft het waarlijk van ongeloovige zijde niet ontbroken. Overal stonden da geringe ruimte ternauwernood geknield het H. Misoffer bijwonen. Ook hebben wjj reeds geprobeerd om den bodem van bet bovenste bed tot altaartafel te nemen, docb dit ging nog veel moeilijker. Onze dagorde is als volgt: Wjj (de overigen kunnen slepen zoo laog zjj willen) slaan op te vjjf nur. lezen Ie half zes, zee, half zeven en zeven our eene H. Mis, verrichten verder eenige geestelijke oefeningen en el en een boterham te aebt nre. Daarna gaan w(j op hot dek om daar een pijp of sigaar te rooken en een weim'g te keuvelen. Wjj(twinlig missionnarissen) bebben terstond bet geheele achterdek ingenomen, zoodat wjj van daar nit, op onze lennstoelen gezeten of aan den achtersteven staande, een prachtig gezicht hebben. Maar, zegt ge misscbieD, wat ie dal voor een prachtig gezicht, niets anders dan water enlncbt. 'I ls echtereen indrukwekkend schouwspel, men komt in heel andere gedachten, men wordt getroffen door het grootsche van de natuur eu van de onbegrijpelijke almacht en wjjsbeid Gods. Tan tgd tot tjjd zien wjj van meer nabjj ot van verre stoembooten of zeil schepen passeeren, dan weer ontmoeten wjj rotsen, bergen in zee, eilanden groot en klein enz. enz. Bovendien zitten wtj bjj dien achter steven heel gezellig bijeen. To tien nre een ontbijt, waarbjj "ij verschillende soorten vfeeacb, visch, groenten, dessert enz. enz. krijgen en wjjn naar believen. Te zee nre ie het diner, alles even deftig en fljn. 't Is een tafel om te verwennen. mannen van talent en geestesgaven op om de vragen, die aan de orde waren, te beantwoorden, de sociale quaestie op te lossen. Uit de antwoorden ontstond van lieverlede een stelsel en ontspon zich de leer van het socialisme, welke door redenaars en schrijvers met een ijver, een betere zaak waardig, werd gepredikt en onder het volk verbreid. Ter bevrediging der ontevreden elemen ten trok men met verwoedheid ten strijde tegen het kapitalisme, de rijkdom vond geen genade meer. De armen werden tegen de rijken opgezet, de arbeiders tot opstand tegen de werkgevers in 't har nas gejaagd. De rechten op aardsch bezit, op de genietingen des levens werden de arbeidende klasse verkondigd en voor gespiegeld; voor die rechten werd de menig te ten kampstrijd opgeroepen en tot partij georganiseerd. Leiders namen de taak op zich, om, zich ondei ling verbindend, gemeenschappelijk den strijd te voeren en hun scharen tegen het kapitaal in beweging te zetten, tot opstand tegen de bestaande orde op te ruien. Met welk gevolg is overbekend uit de veel vuldige werkstakingen, betoogingen en 't herhaald oproer, waarvan in latere jaren zelfs ons vredig vaderland dikwjjls getuige moest zijn. Niet slechts won het socialisme veld onder de ongeloovige werklieden, maar velen, wier godsdienstig leven verflauwde, gaven aan de verleidingen gehoor en beschouwden 't socialisme als heil-en ver lossing brengend in hun dikwjjls deer niswaardig lotzelfs onder de weigegoe den vond het socialisme meer en meer volgelingen. Door de omstandigheden begunstigd, door de wanverhoudingen gesteund, door de ontevredenheid des volks bemoedigd en voortgestuwd, door de vermindering of ondergang van menig godsdienstig leven geholpen, heeft het socialisme zich in weinige jaren ont zettend verbreid en rich tot een macht ontwikkeld, welke een voor de toekomst dreigend gevaar oplevert voor Kerk en Staat en maatschappij. Voorbij Sicilië bi Malta. 11 September '92. Gisteren beb ik slechts enkele regeleD bjj mjjnen brief gevoegd. Er was een andere afleiding. Tol dan toe was de zee afl(jd bijzonder kalm geweest, het water was bjjna glad. In den morgen van gisteren echter begonnen zich enkele onweerswolken te ver- loonen en het dnurde niet lang of de bliksem vertoonde zich, gevolgd door den donder. Er kwam een weinig beweging in bet water, de golven kwamen niet hooger dan é6n meter, doch bet was voldoende om leven in de brou werij Ie brengen, 't Was tOBschen ons dejeuner van 10 oor en het diner van 6 nur avonds, dal de scène zou worden afgespeeld. Reeds gerui- men lijd konden verschillenden onzer al zingen niet gezond, niet ziek, maar too raar, raar, raar. Plotseling springt er een van zgn Zetel np, kijkt buiten boord, en krijgt medelijden met de hon gerige visschen. Niet zoo rojjaol wezen, sprak een onder, die hiervan getuige was. Doch deze had het woord nog niet aitgeeproken of bjj bep reedt naar den waterkant alsof bjj de geheele boel onderste boven wilde Ioopen. Hiermede eindigde wel is waar de eersle voorstelling, dceb allen trokken nog leeljjke gezichten en kwamen zoo ten 6 ure aan bet diner. Zjj begonnen te eten, maar velen hadden dra berouw. De een bep na den ander de eetzaal uit naar boren, wat zjj daar gedaan bebben, geef ik n te raden. Eindeijjk zat ik nog met é*o der onzen aan tafel, toen ook mijn compagnon de tafel verbet om alle ongelukkan te voorkomen. Ik waa dus san onze laf al alleen over. Drie Jeenleten, die BUITENLAND. Bismarck zal toch geen der door Kei zer Wilhelm hem aangeboden kastcelen betrekken, maar reist heden in een door de spoorwegdirectiên speciaal voor hem beschikbaar gesteld doorgaand rjjtuig van Kissingen naar Friedrichsruhe. De wensch is te kennen gegeven dat, in het belang van den pas herstelde, drukke ovaties vermeden zullen worden. Waarschijnlijk met het doel om de gevoelens van den Keizer jegens Von Bismarck beter te doen uitkomen en om te toonen dat 's Prinsen Ijjfarts, dr. Schweniger, nalatig is geweest in zijne mededeelingcn omtrent diens ziektetoe stand, maakt de Kreuzzeiluttg den tekst openbaar van een kort na 's Prinsen ontslag, in dato 21 April 1890, aan dr. Schweninger gerichte keizerlijke kabinets order, luidende .Niet enkel het Duitsche volk, maar alle natiën der beschaafde wereld stellen levendig belang in de gezondheid en het welzjjn van prins Bismarck, hertog van Lauenburg. Mjj persoonlijk ligt het nauw ter harte, met Gods hulp zoo lang mo gelijk een man behouden te zien, die zich zoo onmetelijke verdiensten voor het vaderland en mijn Huis verworven heeft. Ik weet dat gij, met evenveel toewijding en trouw als bekwaamheid en goed gevolg, sedert een reeks van jaren den Prins geneeskundig behandeld hebt en ook in kritieke oogenblikken diens gezondheidstoestand hebt weten te behouden en te bevestigen. Het is daar om mijn wensch dat gij ook in bet ver volg de geneeskundige behandeling van den Prins blijft leiden en voor zoover noodig, U persoonlijk daarmede zult belasten. Terwijl ik U deze opdracht toevertrouw, wil ik van tijd tot tijd Uw rapport over 's Prinsen toestand tege moet zien. Of de Keizer dus ook reden had om boos te zijn op dr. Schweninger, omdat deze hem zoo lang van Bismarck's ziekte onknndig had gelaten. Vorst Bismarck moet zijn onlangs vol tooide gedenkschriften aan een uitgevers firma verkocht hebben voor een half millioen Mark (300,000). Zjj mogen ec'h- ter eerst na den dood van den oud- Kanselier worden uilgegeven. Er is voor gezorgd, dat de uitgave, zoo ze binnenslands belet wordt, in het buitenland zal kunnen geschieden. Dinsdag zijn te Berlijn de onderhan- ons Tergezellen, moesten ook allen het hazenpad kiezen en zon de acht missionnarissen van de Treemde Missiën bad ik nog drie tot gezelschap. Wanneer de zee ontstuimiger wordt, zat het ook mijn beurt wel worden. Dat zal ik u later wel vertellen. Gisteren heb ik voor de tweede maal den nacht op het dek doorgebracht. Gekleed in een dikken overjas en eea reisdeken over do knieën heb ik geslapen als een os lot ongevser twee oren, toen de onweersbui voorgoed los brak en allen verplicht wareo het dek te verlaten. Wjj zitten bier alzoo in de kajuit met 65 k 60 man, ge kuDt dus wel begrijpen, dat het hier warm is. Te dien einde heeft men boven de tafels stjjve witte doeken gespannen, waaraan een koord is gespannen, die door een Chinees wordt heen en weer getrokken, hetwelk een aangename koelte aanbrengt. Tan een Chinees gesproken, er zjjn er hier verschillende aan boord. Akelig leeljjke menschen, vooral wanneer tuen ze zoo vuil ziet als hier. Zjj bedienen dan ook niet aan latei. Onze tafelbedienden zjjn in 't wit gekleed, manchetten aan de handen en servetten over den arm, piek fljn. Ook zijn er hier aan boordFrauschen, Dnit- schers, Engelschen, Hollanders, Negert en Ne gerinnen, Turken enz. enz. allen in Hon costnum hetgeen een aardige variatie oplevert. Eergisteravond hadden we hier aan boord een concert van eenige Engelsohe heeren, twee bespeelden de harp fol liever een soort ran harp) en de 'anderen zongen. Ook ia er eens pianino ia de eerste en ia de tweede klas, die ekiiiÉ.,.,J

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1893 | | pagina 1