Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 42.
Zaterdag 13 Januari 1894
Zevende Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort. Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eenrnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abonnementsprijs par dria maanden:
Franco per postf 0,40.
Afzonderlijke nummersf 0,05.
BureauKrommestraat, F 227. Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Prijs dar Adrartentièni
Van 1 tot 6 regelsf o.30
Voor iederen regel meer- 0.05
Politieke Toestand.
I.
De tegenwoordige politieke toestand
m Eutopa, en ook in ons vaderland, biedt
veel overeenkomst met een naderend,
onheilspellend onweder na een zware,
zoele hitte en drukkenden dag. 't Is als
ziet men de donkere wolken jagen langs
den hemel en zich aldaar samentrekken,
als hoort men reeds van uil de verte het
gerommel des donders. Zoo schijnt ons de
politieke hemel, zoo vertoont zich aan
onze blikken de politieke toestand onzer
dagen. Onderscheidene politieke partijen
worden naar één punt samengedreven,
door een concentreerende kracht ver-
eenigd als duistere wolken worden zij
uit alle richtingen voortgestuwd om op
en door elkander schuivend het ontzet
tend dreigend onweder te vormen, dat
nu reeds vrees en bezorgdheid inboe-
seml, straks wellicht dood en verwoes
ting verspreiden zal.
Het sinds jaren oppermachtig libera
lisme is de periode van ontbinding en
dood ingetreden, in zijn boezem heerscht
de grootste verdeeldheidverschillende
partijen hebben zich reeds daaronder
gevormd of liever zijn uit hetzelve ont
sproten. Weinig liberalen vindt men
meer van den ouden stempelhun tijd
is voorbij. Door de ultra's hunner
partij met den naam van conserva
tief en gematigd aangeduid, zijn zij re-ds
ten doode opgeschrevenvan lieverlede
verdwijnen zij al meer en meer, en wel
dra zullen zij geheel zijn ondergegaan,
terwijl telkens hun plaatsen worden
ingenomen door de geavanceerden en
radicalen, door democraten en socialis
ten. Ook bij de steile anti-revolutionnairen
is eene scheuring ontstaan een gedeelte,
de aristocratie, is behoudend, het ander
democratisch gezind. AI deze nuanceerin
gen der partijen drijven als sombere
vrolken langs den politieken hemel
om óf te verdwijnen of samengetrok
ken te wordendoor de concentreerende
kracht der democratie.
De democratie is de geheimzinnige
kracht, welke in onze dagen den politie
ken toestand beheerscht, alles tot zich
trekt wat krachtens het beginsel reeds
daartoe wordt gedreven, en alles wat
voor de gevaarlijke gevolgen terugdeinst
langzamerhand van het tooneel doet ver
dwijnen. Reeds voor jaren is de deftige
conservatieve partij door het opkomend
liberalisme verdrongen en van onzen
slaalkui digen bodem verdwenen; thans
is de beurt aan hel liberalisme, dat eene
gelukkige maatschappij beloofde, maar
een diep rampzalige vormde. Na een
dusdanige ontzettende maatschappelijke
teleurstelling heeft het uitgediendhet
heeft de maatschappij schandelijk be
drogen. De gematigden onder de libe
ralen staan op het punt geheel verzwonden
te worden, daar zij een politiek voorstaan
in lijnrechten strijd met het gelijkheidsbe
ginsel door hen gehuldigd, en de behouds
gezinde aristocraten onder de anti-revolu
tionnairen hebben veel kans in dit lot te
moeten deelen de geavanceerden en radi
calen trekken langzamerhand voort naar
het democratisch kamp, om later voor de
macht der opkomende partij der uiterste
consequentie te bezwijken en hun graf
te vinden.
De revolutionnaire gelijkheid op staat
kundig gebied, zoolang door helliberulisme
gepredikt en als lokaas den volke voor
gehouden, moest eindelijk van woord
daad worden, inoesl van theorie in prak
tijk worden omgezet. De hartstochten
waren wakker geschud, de begeerlijkheid
opgewekt, om eindelijk eens dat beloof
de hooge goed te bezitten, de hoog
geroemde gelijkheid Ie genieten en met
de hoogere standen der maatschappelijke
samenleving op één lijn gesteld te worden.
Te lang reeds werd aan het volk dat
recht door het liberalisme, in strijd
handelend met zijn beginsel, onthouden.
Velen lieten zich weerhouden door de
gevaarlijke gevolgen, welke noodzakelijk
uit de toepassing en de invoering der
gelijkheid moesten voortvloeien; duide
lijk zagen zij in dat de toepassing van
dit beginsel een geheele ommekeer van
zaken, een schrikbarende revolutie op
staatknndig gebied moest teweegbrengen
de hoogere standen moesten neergehaald
de onderste lagen der maatschappij uit
de diepte getrokken en opgehaald, de
schcptor der koningsmacht moest gelijk
gemaakt worden met den bedelstaf van
irmen proletariër. In slede van hun
stelsel, welks gevoigen hen zelf deed
terugschrikken, en derhalve door hen zelf
veroordeeld, vaarwel te zeggen, wilde
liever inconsequent zijn. Bovendien
leed het liberalisme, gelijk iedere partij
'elke niet door hoogere motieven ge
reven wordt, aan een conservatief egoïs-
le, wanneer het op belangloos ver
deden aankomt, op afstand doen van
wat men bezithet liberalisme beschouwde
Handhaafde zich zoolang mogelijk
als de gelukkige bezitter.
Deze inconsequentie, dit voortdurend
onrecht aan het volk gepleegd, moest
zich op de partij zelve wreken; ook
hier ziet men dat de zonde zich zelf
straft. Een jeugdige partij ontstond met
al de hoedanigheden en eigenschappen
dien leeftijd eigen. Aan hel liberalisme
ontsproten, dezelfde beginselen als haar
vader huldigend, trad zij met de daar
uit voortvloeiende uiterste consequentie
het volk op en noemde zich daar
om de partij des volks. Onlstuimig en
voortvarend, werkzaam en volhardend,
edig en onvervaard wierp zij zich
het worstelperk voor de nooden en
rechten des volksde gelijkheid, door
den vader slechts in theorie gehuldigd,
huldigt zij in praktijkzij vordert de
gelijkheid op als een te lang onthouden
recht tot zelfs voor de onderste lagen
der maatschappij zij eiseht de gelijkheid
een te lang geschonden volksrecht
niet slechts op staatkundig, maar zelfs
op oeconoruisch gebied, tot zelts in het
bezit der tijdelijke goederen.
Hel liberalisme zag van uit de
hoogte spottend neder op hun dwaze
ondernemingmedelijdend haalde
het de schouders op over de geringheid
harer krachten, over de onzinnigheid
harer theorieën, over de lichtzinnige roe
keloosheid van haar vermeten, lil het
volle bewustzijn van zijn macht van po
litie en militie liet het de losbandig
heid en de buitensporigheden toe,
zonder de tuchtroede op baar te doen
neerkomen, zonder zelfs dreigend zijn va
derlijk gezag tegen haar te verhe (Ten
het oordeelde dit zelfs overbodig, daar de
voorthollonde partij van zelf wol zou
bedaren en tot stilstand worden gebracht
het dacht niet, dat ooit huur onzinnige
theorieën hij de menigte ingang zouden
kunnen vinden.
Maar ook ui zou het liberalisme met
alle gestrengheid en macht tegen het
socialisme zjjn opgetreden, toch zou dit
niet zijn onderdrukt of zijn voortgang
hebben gestuit. De verwantschap tus-
schen heiden slaat het liberalisme de
wapens tegen het socialisme uit de han
den, het staat als dwaling machteloos
tegenover de dwaling, in wezen dezelfde,
machteloos als beginsel tegenover de
consequentie. Welk recht toch kan een
vader tegenover zijn zoon doen gelden,
die de lessen en de leer des vaders in
praktijk brengt en diens beginselen op
zijn leven toepast V Wanneer hier iemand
schuldig zijn moet dan is het de vader,
niet de zoon
BUITENLAND.
Het Mandement, door het Hongaarsche
episcopaal uitgevaardigd en op Drieko
ningendag in alle kerken afgekondigd,
waarin luide geprotesteerd wordt tegen
de door den minister-president Weckerlé
aangekondigde kerkelijk-polilieke wets
ontwerpen, heeft grooten indruk gemaakt
zelfs op de voorstanders dier wetten. Zij
beginnen te begrijpen dut hel katholiek
geweien zich niet zoo gemakkelijk in
slaap laat wiegen en dat. mocht de Kamer
van Afgevaardigden er al toe besluiten
de voorgestelde wetten aan te nemen,
de Magnatentafel of Eerste Kamer, waarin
de Katholieken een groote meerderheid
hebben, ze ongetwijleld zullen verwerpen.
De vrijmetselaarspers, hierdoor teleur
gesteld, weet nu niets beiers te doen
dan de sccialisten op te wekken tot het
houden van manifestaties op aanstaan
den Dinsdag, wanneer de ulgemcene
Hongaarsche Katholiekendag zal gehou
den worden, en daaidoor de vergade
ringen te bemoeilijken. Intusschen heeft
de voorbereidende commissie het pro
gram vastgesteld voor het te houden
Congres, welks zittingen door den pri
maat van Hongarije, kardinaal Vaszary
zullen worden geopend, na het bjjwonen
van een plechtige Hoogmis, die door
kardinaal Schlauch zal worden opgedra
gen. Alle Hongaarsche bisschoppen ho
pen aan dit Congres deel te nemen.
De Fransche bommenwerper Augusta
Vaillant is door het Hof van Assises ter
dood veroordeeld. Hij heeft onder het
verhoor niets van zijn schaamteloosheid
afgelegd en verklaarde dat zjjn doel was
geweest zooveel mogelijk afgevaardigden
en ministers te verwonden, hetgeen even
wel verhinderd was geworden door de
onwillekeurige beweging van mevrouw
Laporti', waardoor de bom een andere
richting kreeg. Hjj vertelde ook hoe de
bom was samengesteld en wie hem tot
het maken daarvan in staat gesteld heeft.
Ten slotte las hij eene schriftelijke ver
dediging voor, waarbij bij het anarchisme
verheerlijkte. Zijn verdediger, de advo
caat Labori, pleitte voor verzachtende
omstandigheden, doch de jury billijkte
den eisch van het Openbaar Ministerie
en sprak het doodvonnis uit.
Op Sicilië is het nog ver van rustig.
De slaat van heleg is er afgekondigd
en ile bevelvoerende generaal Murra is
met dictatoriale macht bekleed. Deze
heeft belangrijke maatregelen genomen
lot verbetering van den toestand en o.a.
den vervaltijd van het handelspapier met
twee maanden verlengd. Nieuwe onge-
I regeldheden zijn er voorgevallen te Cus-
trofiano, Reggio en Macerata. Te Ruvo
di Pouillo heeft hel in opstand gekomen
volk verschillende tolkantoren, het stad
huis, het archief en het casino in brand
gestoken, en ook een aanval gedaan op
do gendarmerie-kazerne, waarbij echter
19 der oproermakers gearresteerd wer
den.
Onder de werklieden te Rome wordt
eene werkstaking voorbereid in aanslui
ting aan de oproerige beweging op Sici
lië. Ook te Florence, waar onder de sol
daten tal van oproerige proclamaties
worden verspreid, vreest men voor onge-
regeldheden.
FEUILLETON.
Het zilveren Kruisbeeld.
Philophonos.
1) Plotseling werd de deur van het vertrek open
geworpen en vertoonde zich een man in de
tracht zijn? lerens met een voorkomen, hetwelk
vermoeden deed, dat bjj betere omstandigheden
moest gekend hebben. Van een forsche gestalte
en met een net gevormd gelaat, moest by wel
eer een (linke en innemende iiguur hebben ge
maakt maar '.ham had overmatig gebruik van
alerkendrank de sporen der verwoesting op zijn
uiterlijk achtergelaten. Die opgezette, bolle wan
gen met boogroode kleur en die oogen, welke
waterachtig maar woest in zijn hootd stonden,
gaven het afdoende bewgs, dat men hier met
een volslagen dronkaard te doen bad.
De ongelukkige, die weder ruimschoots aan
den drankduivel geotterd bad. trad waggelend
binnen. Onstuimig wierp hij de denr achter zich
dicht, en hel zich daarna op een stoel neder-
valleo. Nauwelijks was hij gezeten of met gebalde
vuist viel hjj smalende en sarrende uit:
,Zie zoo, nauw zal ik eens zien of ik geld
kryg of niet. hoor jeVan middag heb je
tie zonder duit weggekregen, maar nauw gaal
dat niel meer, hoor jeMet je gefemel heb
ik niks meer op. dat ben ik al lang zat, hoor
jel Ik moei geld hebben ol anders
Onder hel uitbulderin dier dronkeninanslaa
sloeg de ellendeling met zjjn vuist zoo hard o|
de tafel, dal de lamp zou gevallen zjjn, als di
vrouw haar niet bjj tjjds had gegrepen. Me
zachte woorden zocht zjj den woesteling lot be
dareo te brengen, maar dit scheen olie op he
vuur geworpen. De ongelukkige was voor gcei
rede meer vatbaar.
,En nauw maar gauw ook, hoorje!"zoi
giog hjj steeds heviger opgewonden voort, ,\Van
anders zal ik hel je lecren, hoor je Ik bei
net zoo knap als jjj denken dorfl, hoor je
Voor de arme vrouw werd de toestand waar
Ijjk wanhopig. Geplaatst tusscben haar kind, dn
onophoudelijk om maatje riep, en angstig o;
haar legerstede ineenkromp, en haar man, di
geld van baar eischle, dal zjj onmogelijk gevel
kon. werd zij bjjna radeloos. Met gevouwen
,Ach, beste Ferdinaod, geloof me loc
heb noch geld, noch eenig voorwerp van w
meer om te verpanden zelfs voor ons sclii
kind is geen bete broods meer aanwezig,
als ge niet meer naar mijn smeeken will
Onder minachtende gebaren bad de ilronks
zpu vrouw aangehoord. Nog kwalijk bad zjj
opgehouden te sprekeD. of hij viel luid
lebben, hoor jeJe hebt ze,
Met ecg v.-eeseljjk»ii smak kwa
zalige vader gebruik om op le springen en de
lade tc openen, waarin de vrouw zooeven ie
voren het kostbaar kruisbeeld in der haast ge
borgen had.
Als een roofdier, die een prooi bemachtigt,
viel hü op hel kruisbeeld aan en trachtte dit
zoo lluk> hjj kon tusscben zjjn kleeding te ver
bergen. Daarop wilde hjj zich schielijk verwijderen
om ook dit kostbaar kleinood le gaan vers:hache-
Dit al
deed c
s was zoo jjlloga in zy'n werk gegaan,
uw, bjj de ontdekking ervan, als vor-
:hrik aan den grond genageld scheen,
iet zjj echter een vljjmenden smart
en. die zelfs haar man een oogenblik
Jesus, sta injj bjj 1" hein het kruisbeeld te ont
rukken. Maar de dronkaard weerde haar met
zulk een woeste kracht van zich af, dat de
vrouw haar evenwicht verloor en zoo geweldig
dal zjj bewusteloos
liggen
leef.
alljjd vermaningen ir
nstandiglieii!
naakte de rampzalige
ir het ongeluk wilde,
dat hjj reeds de eerste trede miste en nanr
beneden tuimelde. De slag, door den val ver
oorzaakt. was zoo hevig dat de buren er van
ontwaakten. Zich te kleeden en een lamp Ie
ontsteken was daarop voor die luidjes het werk
van een oogenblik. Z(j begrepen, vooral toen een
smarteljjk- kreet tol ben doordrong, dat wellicht
hunne diensten konden noodig wezen. En daartoe
waren de brave weduwe Volders en niet minder
tjjde bereid, als zulks ook maar eenigszins mocht
noodig wezen.
In den gang wachtte hen echter een schouwspel
waarop zjj zeker niet waren voorbereid. Aan
den voet van de trap lag de bewoner der op
kamer. maar als geheel versuft, lerwjjl het bloed
hem uit den mond vloeide. Diep bewogen met
den ongelukkige wilden zjj hein oprichten, doch
gefluisterd, maar hjj gaf op di
s bjjoa geen
teeken
Midde'erwjjl zjj hiermede bozig waren, kwam
tusschen zjjnc kleederen iels to voorschijn, dat
zjj behoedzaam vandaar verwijderden. Ofschoon
nog niut een doek omwonden, ontdekten zjj
toch, dat het een kruisbeeld wezen moest. En
hel leed geen twiifel of bjj don val had dit juist
Nog waren de buren kwnljjk van hunnen
schrik bekomen, of de vrouw van den ongcluk-
kigen verwonde keerde lot hare bezinning weder.
Zjj snelde de trap af en terstond viel baar het
i in hot oog, dat een der buren inde
ield, Haar eerste werk was, dat aan
en tc gaan verbergen, opdat anderen
en gissen, welk een droevig voorval
bun slechts met de grootste inspanning gelukkken
Na hem te bod te hebben gelegd, werd alles
aangewend, wat in dergelijke gevallen doelmatig
wordt geacht, om hem weder tol zjjn bewust
zijn le brengen, waarin men eindeljjk slaagde.
Doch de drank dood haar uitwerking zoo krach
tig gevoelen, dat hjj weder geheel versuft indom
melde. Terecht bogrepen do buren dat eerst de
roes moest uitgeslapen, vooraleer hier met juist
heid de toestand kon beoordeeld worden.
Dit gaven zjj echter geenszins to kennen, maar
toonden integendeel zich daarvan geheel onkun
dig. En daar zjj bemerkten, dat hnn aanwezig
heid niet langer gewenscht schoen, vertrokken
zjj onder de beste wenschen voor hel gezin en
ouder aanbieding van alle mogelijke diensten,
welke in de gegeven omstandigheden mochten
Toch konden zjj niet nalaten nog even onder
elkander een woordje omtrent het voorgevallene
te wisselen, want mot de juffrouw zoo noemden
zjj alljjd de vrouw, die in haar diopo armoede
