Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 45.
Zaterdag 8 Februari 1894.
Zevende Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Yeenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
meatsprija per'rtrie n
Franco per post
Afzonderlijke nummers
f 0,40.
f 0,05.
BureauKrommestraat, F 227. Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Prijs der Advartentiini
Van 1 tot 6 regelsf 0.30
Voor iederen regel meer- 0.05
Correspondenten on Advortentiên mostra uiterljjk Vrijdagavond
vóór 6 ure un het burea i bezorgd zijn.
Politieke Toestand.
ni.
Hebben wjj reden van treuren, nu het
liberalisme heengaat, om plaats te maken
voor het socialisme? Wy meenen deze
vraag ontkennend te moeten beantwoor
den. En ziehier waarom. Op de eerste
plaats, omdat het Katholicisme nimmer
wellicht een gevaarlijker vijand in de
geschiedenis heeft ontmoet en te bestrij
den gehad dan het liberalisme, geluige
de veelvuldig door hetzelve gemaakte
slachtoffers, die het geloof hebben ver
loren en zedelijk zijn ten gronde gegaan.
Het was de vijand, die zich, naar het
woord van Christus, met een schapen
vacht omhulde, maar inwendig een grij-
peiiden wolf bleek te zijn. Humaan, be
leefd, vriendelijk zelfs was zijn uitwendige
verschijningde zoetste, de verlokkendste
theorieën vloeiden over zijne lippen neu
traliteit en gelijkheid waren zijne begin
selen, recht voor allen en ieder zijne
leer. En hiermede werden de gevaarlijke
strikken voor argloozen en onnoozelen
gespannen en de verderfelijke hinder-
derlagen voor zoovele Katholieken gelegd.
Geenszins.ontveinzen wij ons, dat het
radicaal socialisme zoo zoetsappig met
ons zal omspringen, wanneer het een
maal het roer in handen heeft en als
heerscher zal optreden. Het steekt het
niet onder stoelen en banken, wat zijn
doel is en streven; van tinnen en daken
verkondigt het 't openlijk, dat zjjn strijd
niet slechts tegen hel kapitaal, maar ook
tegen troon en altaar gericht is. Nochtans,
wij verkiezen den vijand, die met open
vizier tegen ons optreedt, boven hem,
die een verraderlijken strijd voert.
De tweede reden, waarom wij het ver
dringen van het liberalisme door het
socialisme niet betreuren, ligt dieper,
ligt in het proces, hetgeen een valsch be
ginsel ten einde toe moet doorloopen,
alvorens genezing kan worden aange
bracht, een gezonde toestand kan intre- j
J,<7:! r de huidige maat-
den. Wij staan
schappij als vi
n doodelijken kranke
wien men uil innig medelijden met zijn
hevige kwalen en hopeloozen toestand
een spoedig einde toewenscht. Want
waarlijk, de maatschappij is doodelijk
ziekuit millioencn monden stijgen de
bitterste klachten ten Hemelhaar toe
stand blijkt hopeloos. Genezing voor al
hare kwalen heeft de H. Vader willen
brengen, reddend heeft hij zijne hand
uitgestoken, om haar te trekker uit den
afgrond der ellenden, waarin zij ligt
verzonken. Weinig of geen blijk gaf zij
echter var. ernstig verlangen en goeden
wilzij verzuimde het groote en eenige
redmiddel, door den Paus niet slechts
voorgesteld, maar zelfs aangeboden ,de
terugkeer tot het Christendom en zijn
beginselen." Wij staan derhalve voor
eene maatschappij, welke spoedig in het
socialisme de laatste stuiptrekkingen
van het Protestantisme zal doen aan
schouwen, een snel verloopende crisis,
waarop de dood, en met den dood het
einde der ellenden, volgen zal.
Lang genoeg heeft het verloop der
ziekte geduurd, waarvan Ds. Kuyper
zelf met betrekking tot ons vaderland
het einde constateert in de volgende
merkwaardige woorden ,In de Nedor-
landsch Hervormde Kerk is het ziekte
proces ten einde toe doorloopen, de
krankheid tot den dood, ja de dood tot
ontbinding overgegaan." Drie eeuwen
lang heeft het Protestantisme de ont-
zettendste verwarring en ellende gesticht,
eerst op godsdienstig gebied door het
onfeilbaar leergezag der Kerk, in geloof
en zeden de eenig betrouwbare gids, te
verwerpen en 's menschen geest over
te leveren aan twijfel, ongerustheid en
eindeloos onderzoek; vervolgens op staal
kundig gebied in het liberalisme, dat,
zooals wij in ons vorig artikel hebben
uiteengezet, een vloed van rampen over
de maatschappij heeft uitgestort en einde
lijk in het socialisme den dood en de
ontbinding te gemoet snelt, in het socia
lisme, dat de uiterste consequentie van
het protestansch gelijkheidsbeginsel be
lichaamt en het sloopingswerk te midden
der grootste verwarring zal voltooien.
Wie derhalve zou der dwaling, al zy het
ook door een hevige crisis, niet gaarne
een spoedig einde wcnschen?
Deze laatste beschouwing voert ons
als van zelf tot een andere politieke
partij in den lande, als zoodanig bekend
onder den naam van Anli-rcvolutionnai-
ren. Of de revolutie op godsdienstig ge
bied zich in de politiek mag tooien met
den titel 'infirevolutionnair, laten wij
onbesproken. Ons dool vordert, den poli-
tieken toestand dezer partij te beschou
wen met betrekking tot den lijd, welken
wij thans doorleven. Keeren wij ettelijke
jaren, tot de wording der partij, terug.
Het in die dagen opkomend liberalisme
breidde zich snel uit, verdrong langza
merhand al meer en meer de protes-
tantsche conservatieve staatspartij en
bedreigde het geloovig Protestantisme
met algemeenen ondergang. Om het ge
loovig gedeelte der Nederlandsch Her
vormde Kerk tegen het veldwinnend
indifferentisme en het ongeloof te behoe
den, werd dit gedeelte onder de invloed
rijke leiding van den gezagvollen Groen
van Prirstercr tot een partij gevormd,
welke, teruggedrongen van het staatstoo-
necl, in isolement hare krachlzocht. Groen
meende in het liberalisme de revolutie
in aantocht te zien, en, om een dam
daartegen op te werpen, noemde hij zijne
volgelingen Anti-revolulionnairen.
Na zijn dood Irad een andere, niet min
der werkzame, leider opinDs. Abraham
Kuyper, die, ofschoon door hem gevormd,
nochtans geheel van geestesrichting ver
schilde. In den eerste leefde de behouds
gezinde aristocraat, in den tweede de
volksman, de democraat. Vandaar dat
onder diens machtige leiding de anti-
revolutionnaire partij uit haar isole
ment, de veilige veste voor het
voorvaderlijk geloof, werd getrokken en
op staatkundig gebied in democratische
richting gestuurdde «kleine luyden"
onder hen vonden in Kuyper een waar
vertegenwoordiger. Met onwrikbare steil
heid en vaste hand werd het anli-revo-
lutionnaire scheepje den nieuwen koers
ingedreven. Somwijlen werd er van
spanning en strjjd vernomen tusschen
beide elementen, waaruit de bemanning
bestond, lot eindeljjk, toen Ds. Kuyper
openlijk partij koos voor'l wetsontwerp
Tuk, de breuk volkomen werd, de
aristocratie zich van hom afscheidde en
een eigen weg koos.
Zoo ligt dan de anti-rcvolutionnaire
partij verdeeld voor ons. Een gedeelte,
do kleine luyden, de patrimonium-man
nen, trekt onder de leiding van Kuyper
voort in democratische richting. Uitbrei
ding van kiesrecht tot dc uiterste grens
is hun ideaal, en daarom deinzen zjj
niet terug voor Tak's wetsontwerp, waar
in, zonder noemenswaardige beperkingen,
algemeen stemrecht wordt voorgesteld.
Volgens het protestantse!) beginsel is
voorzeker de gekozen richting consequent,
maar juist daarom zoo gevaarlijk als
leidend tot geweld want juist in de
consequentie vindt iedere dwaling haar
oplossing en einde.
Het andere gedeelte, de aristocratie,
schrikt voor de gevolgen van het alge
meen stemrecht terug deze fractie heeft
zich onder de leiding van den oud-minister
Lolunan, tegen het bedoelde wetsontwerp
verklaa.d, als in strjjd met huismans-kics-
recht, in het anti-revolutionnaire program
opgenomen. 'I Is niet twijfelachtig, wie
in dezen onderlingcn strjjd het onderspit
zal delven. De overgroots massa gaat
de helling af, terwjjl de behoudsgezinden
geisoleerd en verlaten blijven slaan,
en hun plaatsen zullen worden inge
nomen door mannen, die de menigte
zullen volgen in de democratische richting,
hetgeen op zelfvernietiging zal uitloopen.
Alsdan achten wjj den lijd gekomen,
dat een groot gedeelte wellicht van den
prolestantschen adel, getuige van hel
ontbindings-proces van het Prolestantis-
me, den blik zal heen wenden naar Rome,
de schitterende zuil van waarheid, eenheid
en leven. Niet medegesleurd door de
democratische strooming, zal het aange
trokken worden door een andere pool,
een andere concentreerende'kracht aan den
politieken hemel, het Katholicisme, en
tcrugkeeren tot de ware Kerk van
Christus, waarvan de protestantsche dwa
ling het hield gescheiden.
BUITENLAND.
Von Bismarck heeft het eigenljjke ver
jaarfeest van Keizer Wilhelm niet bjjge-
woond - nog op den dag zjjner aan
komst, den vooravond van 's Keizers
geboortedag, vertrok hjj weder naar
Friedriehsruhdoch zjjn kort verbljjf
te Berljjn heeft zich gekenmerkt door
een allerharteljjkste ontvangst van wege
zjjn keizerlijken meester, waarover de
Duilsche bladen van alle richtingen als
om strjjd hunne opgetogenheid betuigen,
terwjjl zjj vol zjjn van bijzonderheden
over deze grootsche verzoening-
In den Heichs- 4mzeiger komt een kei
zerlijk schrjjven voor aan den Rijkskan
selier Von Caprivi, waarin Z. M. zjjn
diep gevoelden dank uitspreekt voor de
menigvuldige bewjjzen van trouw en
liefde, ter gelegenheid van zjjn jongste
verjaardag door hem van de zjjde des
volks ontvangen. Innige bevrediging ver
schafte het den Keizer waar te nemen,
hoe de vriendschappelijke deelneming,
door alle vaderlandsche harlen aan Z. M.
bjj deze gelegenheid vertoond, door het
aan den Keizer gebrachte bezoek van
den Staatsman, die tegenover Keizer
en Rjjk zoo hcogc verdiensten verwierf,
nog aanmerkeljjk werd verhoogd.
Met de flnancieele hervormingsplannen
van den minister Miquel gaat het niet
naar wensch. Na eerst door het Centrum
en anderen bestreden te zjjn, werden
achtereenvolgens al de belaatingontwer-
pen verwezen naar eene commissie, die
ze zal hebben ie onderzoeken, maar men
gelooft algemeen dat er niet veel van
terecht zal komen.
In Engeland is door de Pall Mail
GaztUt het gerucht verspreid dal de
heer Gladstone, ontmoedigd door eene
quaestie tusschen het Hooger- en het
Lagerhuis, alsmede door de verwerping
van zijn Home-Ilult ontwerp, voornemens
zou zijn alB minister-president afletreden.
Dit bericht werd echter uit Biarritz, waar
de Grand Old Man voor zjjne gezondheid
vertoeft, tegengesproken.
In de Fransche Kamer komen ndg al
eens schandaaltjes voor. Nu is het weer
de werkman-afgevaardigde Tbivrier, wien
FEUILLETON.
Het zilveren Kruisbeeld.
5) De Ijjd, dien Ven Cei
behouden vooraleer bij eei
la nemen, werd terdege t»
imelen,
Jan-oom liet rich mede heelwat aan de zaak
gelegen liggen. De informatica echter, die zjj
verkregen, waren niet bepaald ongunstig Ie
noemen. Bjj de verschillende samenknmsten
werd dan een en ander gewikl en gewogen, en
de slotsom hiervan was, dat zelfs de zienswijze
vzn Jan-oom betrekkelijk gewijzigd werd. Dit
kwam ook vooral daardoor, dat Klemming zich
in vele oprichten godsdienstiger toonde, dan
voorbeenen hiermede had hjj hel pleit voor
een groot deel gewonnen. Of de jonkman lont
geroken had, bleef intnsschen een raadsel.
,Ik geloof niet, dat hier beletselen genoeg be
slaan, om nwe toestemming te weigeren,'- zei
Jan-oom, toen de zaak moest beklonken worden.
.Bljjft hjj rich gedragen, zooals ik in den laalsien
tjjd heb knnnen opmerken, dan valt er veel
goeds van hem te hopen, en wie weet of Agni
d<u< niet heel gelukkig met hem wezen zal. Ik
ben ten minste teel gerust gesteld, nu het blgkt.
dat hij in gewichtige omstandigheden zjjov levens
in den godsdii-nvt toch sjjn grootste vertrouwen
Dit advies van Jan-oom bad ten gevolge, dat
de toestemming tot een engagement nu zonder
bezwaar gegeven werd. Van toen af bezocht
Klemming op gezette tjjden de familie Van
Cederen, van welke gelegenheid Jan-oom meestal
gebruik maakte, om bjj hel gezelschap legen
woordig te zjjn. Maar hoe nauwlettend hjj ook
de jonge man in al zjjn doen en talen gadesloeg,
hjj kon geen karaktertrekken bjj hem opmerken,
die hem tegen Klemming innamen. Altjjd keerde
hg na dergelijk samenzijn meer voldaan over
zjjn onderzoek huiswaarts, zoodat ook hjj zich
van hel voorgenomen huwelijk een gunslig voor
uitzicht opende.
Onder zjjne leiding werd de overname der
zaak van Heiveld eindeljjk geregeld en vastgc-
making hot huwelijk insschen Klemming en
Agnes van Cederen voltrokken werd, en dc jong
gehuwden in dc aflaire werJen geinsUilterd.
Vader en moeder Van Cederen waren op den
huwelijksdag van hun kind zeer aangedaan,
vooral toen Agnes des avonds het ouderljjk huis
verliet, en zij onder de grootste aandoening van
elkander scheidden. Wel troostte het hen dat
zjj elkander veel zouden kunnen bezoeken, maar
den gezelligen omgaog met hun kind, en de
hartelijke diensten die Agnes daarbij bewees,
moesten de ouders nu voortaan missen, 'ieluk-
kig was Jan-oom aanwezig om ben moed in te
spreken, doch ook hjj wis dien dag zoo gevoelig,
dat hg slechts met moeite zgn tranen wserhou-
De ionige lielde, die hjj zjjn peetckind toedroeg,
wilde hjj door bel aanbieden van een prachtig
geschenk dien dag doen blyken. Ik zal haar,
zoo had hjj tegen zjjn huishoudster gezegd, eene
gedachtenis koopen, die van een blijvende waarde
beeld, dat een kunststuk herten mocht.
.Agnes." zoo zeide hjj, terwjjl hem daarbjj
de tranen in de oogen stonden, .ik weet u op
dezen gedenk waardigen dag geen beter geschenk
aan Ie bieden, dan bet heerljjk symbool van
onzen heiligen godsdicosl. In de dagen van be
proeving een blik op den gekruisten Godmenscb
gericht, geeft immers meer kracht en innerlijke
sterkte in den strjjd des levens, dan de geheel-
echter, dat de goede God die dagen verre van
a moge verwjjderd houden, doch als re mocli
tea komen, die tjjden waarop 's werelds kommer
en zorgen u als overstelpen, o, dan uw troost
gezocht aan den voot des kruises en wees daar
zeker van. dat Gods vaderlijke steun en bescher-
Mel een harteljjken handdruk had Agnes ge
antwoord, want spreken was baar niet doenlijk.
De blik van dankbaarheid, die uit hare zachte
oogen hem tegenblonk, was echter zoo vol
beteekenis, dat hjj het gesproken woord bier
geheet overl
ig, en niet minder aan zjjn vrouw,
loeien beloven, dat hij hon van
a komen bezoeken, en hjj hield
daarin trcuw zjjn woord. Evenals zjjn zwager
en zijn zust-r ahjjd waren geweest, zoo werd
ook nu hel gezin van zjjn neef bet voorwerp
zijner bijzondere belangstelling. In woord en
daad stond lijj het bjj on naar het scheen werd
zjjn vriendschap ook door den jongen man
hoogeljjk gewaardeerd.
Maar ook van dien stonde af aan gaf oom
nauwlettend acht op den gang der zaken van
zjjn neef en bespiedde zorgvuldig ol hjj wet
genoeg optrad, en orde op zjjn affaire
Het d
bjj zag, dal er weinig aanmerking kou gemaakt
worden, maar toch bleef hjj bjj Klemming er
op aanhouden, om vooral de zaken niet zoover
uit te breiden, dat eeo geregeld overzicht ont
breken ging.
Alzoo de vriend van allen door zjjn beminne-
Ijjken omgang leefde oom in vrede met zichzelven
en anderen voort, totdat eindelijk zjjn aandacht
getrokken werd op den minder gunsligen gezond
heidstoestand van Van Cederen. Het viel sterk
in het oog dat diens krachten afnamen, zooselfs
dut hjj ten laatste bedlegerig word. Volgens
verklaring van zjjn dokter maakte de ziekte,
waaraan hjj sinds jaren teed, snelle vorderingen,
zoodat het ergste te vreezen stond. Deze mede-
deeling maakte op allen, maar inzonderheid op
Agnes een liepen indruk. Het denkbeeld haar
vader, dien zjj zoo innig lief bad, te moeten
kwellen. De eenige, die haar in moedelooze
oogenblikken nog het meest wist op te beuren,
wis Jan-oom, en toch leed hjj zeil zeer veel bjj
dc gedachte, dat hjj wellicht binnen korten tjjd
geheel alleen als beschermer zijner zuster, en
nok als toezicht over bet gezin van zjjne nicht
zon moeten optreden.
Slechts teer kort was Vaa Cederen bedlegerig
geweest, toen de dood reeds een einde maakte
aan zjjn met veel geduld en onderwei ping
gedragen Ijjdeo. Aan het sterfbed van den
edelen man hsd Jan-oom stellig beloofd immer
den steun te zullen wezen van zjjn vrouw ra
dochter, waarop de zieke met de volste over
geving in Gods heiligen wil van zjjn zoo dierbare
betrekkingen scheiden ging.
Da dood van Van Cederen had, zooals spoedig
bleek, een schrijnende wonde geslagen in het
hart zjjner vrouw, die baar droefheid over het
verlies van bareu echtgenoot niet overwinnen
kon. Zjj gsvoelde zich nn zoo eenzaam op de
wereld, dat, hoe Jan-oom en Agnes zich ook
inspanden om baar tot andere gedachten te
brengen, al hun pogen niet wilde baten. Zacbt-
kens kwjjnde zjj weg. totdat bare laatste krachten
waren gesloopt, en zjj, evenals baar man, bljjde
en opgeruimd naar de eeuwigheid glog. Binnen
Mn jaar tjjds waren Van Cederen en diens
echtgenoot» slsasr in den dood gevolgd ra in
hetzelfde graf te rosten gelegd.
Dit waren vooral digeo van verdriet en
t overbljjvcnden geweestalleen
Klem
ung i
ieokbeeld na geheel bezitter te
worden van hel vermogen door de ouders zgner
vrouw nagelaten, wist zjjn droefheid over bot
vorlies zoo te maiigra, dat het Jan oom in era
