Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 9.
Zaterdag 2 Juni 1894.
Achtste Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland",
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Yeenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abozmomentsprija p«r dxie ausdn
Franco per post
Afxonderlijke nummers
BureauKrommestraat, F 227. Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Prijs der AdvertentiAni
Van 1 tot 6 regelsf 0.30
Voor iederen regel meer- 0.05
Zij, die zich vóór
1 Jnli a s. abon-
neeren op DE EEMBODE,
ontvangen de tot dien tijd
verschijnende nummers
GRATIS.
De tijden veranderen.
Een zeer verblijdend verschijnsel heeft
zich in den jongsten Ijjd voorgedaan.
Het militairisme, dat de glorie der
volken werd gcheeten, wordt eindelijk,
zelfs door zjjn vroegere bewonderaars,
een geesel der menschheid genoemd.
De rulneering, door het militairisme in
het leven en het bestaan der volken
aangericht, begint zelfs krijgsoversten en
de ervarenste staatslieden te verontrus
ten. Als gevolg hiervan begint zich een
heftig verzet tegen het steeds voortdurend
ontwikkelen van den militairen geest
allerwegen te openbaren. Nu verdienste
lijke staatkundigen onverbiddelijk voor-
cijferen welke ontzettende offers er
jaarljjks aan den krijgsgod moeten ge
bracht worden, begint men in te zien,
dat het zóó onmogelijk kan voortgaan.
De bekende staatsman Jules Simon
heeft mede de eer, de volken uit hun
militairistische dommeling wakker te
schudden. De jongste oorlogsbegrooting
van Frankrijk gaf hem opnieuw aanlei
ding er op te wijzen, hoe allernoodzake
lijkst ontwapening moet plaats vinden,
wil men de natiën vooralgeheelen onder
gang behoeden. En het opmerkelijk'
hiervan is, dat dit denkbeeld thans reeds
ingang vindt, waar het vroeger als een on
zinnig idee werd afgewezen. In vredescon
gressen werd reeds met kracht op scheids
gerechten aangedrongen, om van het
rampzalig militairisme verlost te raken,
maar dit streven vond geen genoegzamen
steun onder de volken. Nu echter be-
gi.men de t|jden te veranderen.
Tot die verandering hebben oorzaken en
gevolgen van ernstigen aard niet weinig
bijgedragen. Immers, Frankrijk, dat als
de schatkamer van Europa werd aan
gezien, raakt door het militairisme uit
geput, en heft klachten aan, die tot in de
verschillende klassen en standen der
maatschappij doordringen; Italië vindt voor
zijn ecrlooze bedrijven in het militairisme
een wreker, die het uitm»rgelt en zijn
laatste levenssappen verslindt, en Duitsch-
land, dat zijn roem en glorie zocht in het
verheerlijken van het militairisme, staat
zuchtend in het harnas gewrongen, als
ware er voor dit volk geen uitkomst
meer.
Laatstgenoemd Rijk, waartoe wij ons
onze verdere beschouwing slechts
wenschen te bepalen, biedt ons als
militairen staat ruimschoots stcf ter over
weging. Aan het machtige Duilschland
schonk immers het militairisme de glurie
der overwinning, een glorie echter, die
al te zeer door het bedrijven van
onrecht en tiranniek geweld moest worden
verworven. Zoover werd de eerzucht en
veroveringswoede gedreven, dat, wanneer
by de daden der Pruisische staatkunde
geweld in de plaats van recht moest treden,
de stem des rechts, hoe krachtig die
ook sprak; eenvoudig werd gesmoord,
het geweten des volks scheen niet
de minste wroeging te gevoelen, als de
onderneming maar gelukken mocht. Zoo
was het volk door die militaire schitte
ring verblind geworden.
t zoo glorievolle zegepraal, door
Duitschland op de bloedige slagvelden
behaald, bracht echter, wal toen aller-
t werd vermoed, een staatkundige
wijziging. De annexatie-plannen moesten
worden opgegeven, al gluurde ook de
Pruisische adelaar nog met wellust
nieuwe prooi. Het toen machtig
geworden Duitschland moest de staat
kunde van overweldiging laten varen,
die van behoud trad daarvoor in de
plaats.
En wat een staatkunde van behoud
voor het machtige Duitschland zeggen
heeft het in hooge mate moeten
gevoelen en gevoelt het nog tot bezwij-
kens toe. Een steeds meer uitbreidende,
tot ontzetting wekkend toe opgevoerde
legermacht is de vrucht, die het van
zijn schitterende wapenfeiten en zijn
xeeren plukken mag. Alleen de
angst van ter ongelegener tijd het ont
weldigde bezit op z|jn beurt te zullen
verliezen, dwingt het nog altijd zijn
ontzaglijke legermacht te versterken. Het
wordt door de omstandigheden gedwon
gen tot een gewapenden vrede. En alleen
ter wille van dien gewapenden vrede
moet het ten gronde worden gericht.
Alzoo zonder annexatie-plannen toch
een krijgsmacht die het volk uitmergelt
bjjna wanhopig maakt. Onomwonden
werd dit onlangs in het BeierscheEIoo-
gerhuisdoor den katholieken afgevaar
digden prins Loewenstein, bij de behan
deling der oorlogsbegrooting in het licht
gesteld. Aan diens belangrijke redevoe
ring ontleenen wij het volgend»
.Niet dan met een uiterst bekommerd
gemoed," zeide hij, .kan ik myn stem
geven aan de begrooting van oorlog,
waarvan de te groote druk de nationale
welvaart aantast en een op den duur
onderhoudbaren toestand in het leven
roept. De toestand is te ernstiger, om
dat het onmogelijk is te zeggen, dat de
wedstrijd der natiën met hare krijgs
toerustingen ons niet voor nog zwaar
der lasten zal plaatsen. Het einde moet
zijn, dat wij ondanks ons zelf een alge-
meene botsing zien ontstaan, voorafge
gaan wellicht door de algeheele uit
putting van ons nationaal vermogen.
ie geen ander middel, om aan dit
gevaar te ontkomen, dan de instelling
van een internationaal scheidsgerecht.
Wel is waar zijn in den loop dezer
eeuw reeds meer dan vijftig geschillen
tusschen onderscheidene natiën langs
den weg van het scheidsrechterschap
opgelost, maar ieder geval stond op
zelf. De verzekering van een uni-
sele politieke orde, de mogelijkheid
van ontwapening en het heil der volken
eischen een duurzaam scheidsgerecht,
welks uitspraken de natiën verplicht
zjjn zich te houden.
.Onbetwistbaar is de Paus de aange
wezen persoon om als scheidsrechter
op te treden. Een aanbeveling daartoe
is in de eerste plaats zijn verkiezing
als Hoofd der Kerk, een verkiezing,
welke met geen grooter omzichtigheid
en onder geen betere waarborgen zou
kunnen geschieden. Dan dient men zich
te herinneren, dat zijn hooge positie
hem verplicht aan alle zaken der wereld
zijn aandacht te wijden. En eindelijk
moet men in het oog houden, dat bij
elk conflict nagenoeg altijd iedere partij
een groot aantal Katholieken telt, kin
deren van de H. Roomsche Kerk. en
dat deze omstandigheid alleen reeds
voldoende zou zjjn, om den Paus boven
de partijen te plaatsen en eene wjjze
en voor beide partijen welwillende uit
spraak te verzekeren.
.Voorts zou men nog op zeer afdoende
redenen kunnen beloogen, dat de Paus
voor de functie van scheidsrechter een
geheel bijzondere voorlichting en bij
stand geniet, maar ik wil mij bepalen
tot die argumenten, waarvan het ge
gronde door zuiver aardsche motieven
valt te bewijzen."
Deze stem uit Beieren is zeker waard te
worden gehoord. Als Bondsstaat mede
in het gareel der militaire lasten ge
spannen, is deze uiting in zijn Parlement
van groote beteekenis en zeker pijnigend
voor het geheele Duitsche volk. Want
krachtig en scherp wordt hier aange
toond. hoe bedroevend de tjjden voor
de overwinnaars van Sédan door het
verderfelijk militairisme veranderd zjjn.
En niet minder wordt men er door
gewaar, hoe ook Duitschland naar uil
komst snakt
Sinds de stichting van het machtige
Duitsche Keizerrijk is de H. Kerk ook
daar wreedaardig vervolgd geworden,
doch onderwijl die Staat in een wan
hopig machtsvertoon zijn hooge positie
zocht te handhaven, triomfeerde in zijn
midden de verdrukte Katholieke Kerk,
En nu de tijden voor dit Rjjk steeds
zorgvoller en voortdurend onhoudbaarder
worden, wordt naar de H. Roomsche
Kerk, niet enkel door haar trouwe kin
deren, maar evenzeer door andersden
kenden, met smeekenden blik opgezien,
wel gevoelend dat van die zjjde redding
mogelijk is. De Paus als scheidsrechter
der natiën roept men elkander toe, en
Europa is behouden.
Voor de Katholieke Kerk beginnen
de tijden zich dus evenzeer te wijzigen,
maar tot haar glorie en eer. Of het nu
nog eenmaal zoover komen zal, dat de
Paus in de toekomst als scheidsrechter
der volken, door den Beierschen afge
vaardigde bedoeld, zal optreden, is God
alleen bekend. Maar het verschjjnsel,
dat telkens de Paus diedoor den Kerk-
vervolger Von Bismarck reeds als scheids
rechter werd ingeroepen, en thans nog
altijd bij verschillende gelegenheden als
redder van dein nood verkeerende maat
schappij wordt aangeprezen is zeker
verblijdend teeken van een giyistige
wending des tjjds voor de H. Kerk te
noemen.
BUITENLAND.
Het heeft moeite gekost om na
den val van het Kabinet-Périer in
Frankrijk een nieuw Ministerie te vin
den. Bourgeois zag er geen kans toe
en den Kamer-president Dupuy is het
eerst bij een tweede poging gelukt,
nadat inmiddels nog anderen door Pre
sident Carnot daartoe waren Uitgenoodigd
en men er zelfs nog ernstig aan gedacht
heeft om te trachten den heer Casimir
Périer tot aanbljjven te bewegen.
De heer Charles Dupuy is nu als
hoofd van het nieuwe Kabinet opgetreden,
waarin twee '.eden van het vorige Kabi
net, de minister van Oorlog en die van
Landbouw, zitting hebben.
In politieke kleur verschilt dit Kabinet
trouwens weinig van het vorige, al zou
men gemeend hebben dat, naaraanleiding
van de omstandigheden die het ten val
brachten, eigenlijk een Kabinet bestaande
uit radicalen en sociaal-democraten had
behooren op te treden.
Als een zijner laatste regeeringsdaden
heeft de afgetreden minister-president
Casimir Périer bjj de Kabinetten van
Londen, Rome en Brussel ernstige ver-
toogen ingediend tegen de onlangs ge
sloten Engelsch-Italiaansche en Engelsch-
Belgische contracten betreffende de
FEUILLETON.
De Reddingsplank.
UH bit Friuch, door TH. C. R.
X.
De Redding.
dit zich zooveel voor ham getroostten. Hg gi
verder eonige schulden betalen, kocht boek
en chirurgijcfae instrumenten, die bjj op 't
ooganklik noodig had, en legde het oveigeble-
vene geld in eene lade.
Hierop begal hg zich naar de lemen. Reeds
begon de avond te valles en wilde August zich
wedai huiswaarts begeven, toen Paul Delahaje
toot ham stond. Op lovendigea toon riep deze
hem toe.Ik zocht u, kom, ga mee."
.Waarheen?"
.Wel, naar do. 113."
.Hebt gfj soms geeo geld bjj u?" vroeg Paul
met ongeduld.
August trok zjjn beurs, hjj telde tien francs.
,Nn, dat is genoeg en bovendien, ik
voorschieten, dan kunt gjj 't mg van uw
teruggeven. Kom, vooruit
Hg nam August bij den arm om hem mede
te nemen, maar August aarzelde oog alljj
aantrekkelijkheid Tan het spel bekoorde hem
hjj herinnerde zich, hoe Paul gewonnen, veel ge
wonnen badde hebzucht werd sterkei
stond op het punt tee te geven. Reeds maakte
hg beweging om met Panl mede te gaan,
by het zien van de straat, waarin bjj
n Pierre
waarnaar het arme echtpaar zoo lang vergeefs
had uitgezien. Hg bleef staan, zeggende
.Hoor eens, ik kan vandaag niet met n mede
gaan, ik heb hier inde buurt een,
Eer Panl iets zeggen kon, was August te
midden van het volk verdwenen. Zgn tred
Het blijdschap werd
lide de oude Agalha,
heb dikwgls aan n gedacht. Ik denk er
hoe gg mi jn
Zjj zuchtte diepdo grijsaard scheen nog
zieker dsn bjj het eerste bezoek van Augnst.
Zjjne oogen stonden diep en zijne ledematen
hadden alle kracht verloren. Met hun zoon hadden
z'ü niet alleen alle slofieljjke hulp verloren zjj
misten in hem ook de zonnestralen, die den
somberen nevel van armoede en ongeluk steeds
hadden weggevaagd.
August luisterde met een zekeren eerbied
naar hare klachten het hart sprak hier, al
was het ook niet in Qjn beschaafde vormen; hjj
gevoelde het hart van een moeder in deze wei
nig geknisebte taal, gelijk men een schoon beeld
werk beschouwt, door oen groven sluier bedekt.
Bemoedigd door zjjn aandacht en zachte
manieren, stortte Agalha meer en meer haar
h irt nit. «n wellicht voor de eerste maal mocht
Angnst -de diepte peilen van de smart der armen.
Hg stond verbaasd, dat men zulke zware rampen
kon ondervinden, zonder te sterven, en strijden
en worstelen legen telkens opnieuw opkomende
slagen, zonder allen moed te verliezen. Geroerd
en belangstellend stelde bjj zich geheel op de
hoogte zelfs van de geringste bijzonderheden
van xnlk een zwoegend b> staan: hjj leerde
kennen wat één brood voor waarde hadt>ü
zag de dnnrte in van huishuur en de geringheid
van inkomsten en de onvoldoende hulp by
ziekte. Haar tegeliikertjjd leerde bij de rnwe
maar eenvoudige deugd van den arme bewon
deren; die zielskracht en overgeving in de
rampen van den dag, de oprechtheid des harten
en de liefde voor den arbeid.
Sao uur was met dit gesprak verloop». De
oude Dubois, zwak en moede, wenschle te gaa
slapen. August bemerkte de verlegenheid dt
goed behulpzaam te zjjn, Hjj kwam haar I
hulp en droeg den ouden man in zpo sterk
armen naar de legerstede. Hjj schikte de dekec
terecht en wilde zelfs eene wonde verbinden,
die Dubois aan den arm had.
Zjjne zorgen, zoo eenvoudig verleend,
>t mg mede
voor Augnst een innig gevoel van blijdschap,
te zien, dal bij niet meer vreemd was bg die
,Ik kom spoedig terug," klonk zgn
groet tot Agatha.
.No, mjjnheer, u moet het niet vergeten; het doe
mijn armen min zooveel genoegen. Is 't niet t'
De grijsaard knikte bevestigend en zjjn bleek en
ingevallen gelaat was een oogenblik verhelderd.
,Nu, tot spoedig weerzien," zeide August en
vertrok, na de tion francs, die hjj bg zich had,
op taiol te hebben neergelegd.
Gedurende den weg naar hnis was hjj er
geheel in verdiept, hoe hg hnn een weinig
beter zon kunnen ondersteunenzoo mjjmertnd
kwam bjj aan zijn kamer.
Een lichtstraal viel ait de kamer van Paal
Delahaye en August meende luid en driftig te
hooreD spreken. Verrast stiet hg do denr open
en trad binnen. Paul ging de kamer op en
neer met de armen op de borat gekrnist. Hjj was
zeer bleek en ontdaan, en zjjne lippen beefden.
.Zoo, zjjt gjj het?" zeide bjj, toen bjj zgn
vriend zag binnentraden. .Gjj hadt aan fijnen
reuk, toen gjj van avond n!
wildel gaan."
.Wat is er dan gebeurd?" vroeg Augnst.
.Och, ik heb verloren!"
Verloren maar toch niet alles wat gjj hobl
.Alles, ja, volstrekt alles; mgn winst van
gisteren, mgn horloge, dat ik verpand heb, en
nog vjjftig francs, die ik geleend had.
.Arme jongen, ik beklaag u weL"
.Wat, beklagen I Wees bigde, dat fjj niet
zjjt mede-gegaan ik zou u in myn val mege-
sleept hebben."
.Ja, maar Paul, waarorp gingt gij er ook heen?"
.Als gjj mij een preek wilt honden, pae op I
Ik ben niet gestemd n aan te hooren. Wel te
rusten, ik ga slapen I"
.Nn, tot morgen," antwoordde Angnst, die
zjjn ongelnkkigen kameraad niet vardei wilde
verbitteren.
Op zjjn eigen kamer gekomen, kon hg oen
gevoel van blgdscbap niet onderdrukken, evenals
iemand, die aan een groot gevaar ontkomen ia.
.Indien ik Panl gevolgd was," zeide hjj tot
zich zeiven, .zou ik wellicht alles verloren
hebben, wat ik bezitik zon nieuwe schulden
gemaakt hebben en in plaats van dat allee,
welk een trooetvoUen avond heb ik nn niet
genoten bjj die arme loidjes. Zg waren tevreden
over mjj, eo ik ben het nog meer over mjj
zeivenik zal bepaald spoedig weer naar hen
en tijd zette hg zich aan
een tgd lang tot aa midc
«n Zich tarn
éBmt
